Το ποτήρι, που βλέπετε στη φωτογραφία, είναι μισογεμάτο ή μισοάδειο; Είστε αισιόδοξα ή απαισιόδοξα άτομα; Κι αν είστε απαισιόδοξα, θα θέλατε να γίνετε πιο αισιόδοξα; Υπάρχει τρόπος. Και δεν απαιτεί Zanax…
του Δημήτρη Καλαντζή
Υπάρχουν δύο στάσεις ζωής: Να ελπίζεις για το καλύτερο αλλά να προετοιμάζεσαι για το χειρότερο ή να κάθεσαι πίσω στην καρέκλα σου, ήσυχος ότι «κάτι καλό θα βγει τελικά…»
Ο αισιόδοξος άνθρωπος περιμένει το μέλλον του να είναι καλύτερο από το παρελθόν, ενώ ο απαισιόδοξος βλέπει μόνο τα αρνητικά, που του συμβαίνουν ή μπορεί να του συμβούν.
Ο ίδιος ο απαισιόδοξος θα σου πει ότι είναι απλά ρεαλιστής. Παίρνει τα δεδομένα, (ειδικότερα αυτή την εποχή στην Ελλάδα), τα αναλύει και το αποτέλεσμα είναι πάντα αρνητικό. Στην πραγματικότητα θα ήθελε να είναι αισιόδοξος, έστω κι αν θεωρεί την αισιοδοξία αυταπάτη.
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα αισιόδοξα άτομα, περνούν καλύτερα, έχουν μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή, καλύτερη υγεία και… ζουν περισσότερο!
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΟΓΡΙΩΝ: ΖΟΥΝ 10 ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ!
Το 1986 το πανεπιστήμιο του Κεντάκυ ανέλαβε να διεξαγάγει μία μακροχρόνια έρευνα για τα γηρατειά και την ασθένεια Alzheimer, παρακολουθώντας τις ζωές των 680 καλογριών της ρωμαιοκαθολικής αδελφότητας «Αδελφές της Notre Dame». Οι καλόγριες ήταν το ιδανικό δείγμα για τη μελέτη, αφού είχαν ακριβώς τον ίδιο τρόπο ζωής, την ίδια διατροφή, ενώ δεν είχαν οικογένεια και ιδιαίτερους εξωγενείς παράγοντες να επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου έφτιαξαν τα ψυχολογικά τους προφίλ και επανέρχονταν κάθε χρόνο για να καταγράψουν την πορεία τους. Μετά από 26 χρόνια, το 2012, ανακοίνωσαν, ακόμα και προς δική τους έκπληξη, ότι οι καλόγριες, που είχαν σκιαγραφηθεί ως «αισιόδοξα άτομα» έζησαν 10 ολόκληρα χρόνια περισσότερο από τις απαισιόδοξες!
Το παράδειγμα δεν μας καλεί να κλειστούμε σε μοναστήρια… Άλλωστε μόνο οι αισιόδοξες μοναχές άντεξαν 10 χρόνια παραπάνω σε ασθένειες και φυσική φθορά. Το πείραμα απλά απέδειξε ότι η αισιοδοξία χαρίζει χρόνια. Δέκα, αν είναι από ιδιοσυγκρασία, τέσσερα, αν είναι από προσπάθεια. Συνεχίστε να διαβάζετε…
Τι μας κάνει αισιόδοξους ή απαισιόδοξους ανθρώπους; Η Βιολογία θα σου πει για τα γονίδια, η Ψυχολογία θα σου δείξει την παιδική ηλικία και η Ψυχιατρική θα αποφασίσει ότι είναι τα επίπεδα σερατονίνης στον εγκέφαλο. ΟK, αλλά τίποτε από αυτά δεν αλλάζουν χωρίς μακροχρόνιες φαρμακευτικές αγωγές ή ατελείωτες ώρες στον καναπέ του ψυχαναλυτή. Υπάρχει άλλος τρόπος για να γίνουμε πιο αισιόδοξοι;
ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΝΑ ΨΑΧΝΕΙ ΤΟ ΘΕΤΙΚΟ
H καθηγήτρια ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Oxford, Elain Fox, εφαρμόζει εδώ και χρόνια ένα πρόγραμμα «επανακαθορισμού της σκέψης προς την αισιοδοξία» με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το πρόγραμμα κρατά περίπου επτά εβδομάδες και εκείνοι που θα το παρακολουθήσουν θα πρέπει καθημερινά να κάνουν ασκήσεις «θετικής σκέψης». Για παράδειγμα, κάθονται μπροστά από έναν υπολογιστή και πρέπει να ξεχωρίσουν ανάμεσα σε 40 εικόνες με πρόσωπα στεναχωρημένα ή ουδέτερα, τη μοναδική εικόνα που θα δείχνει ένα χαρούμενο άνθρωπο. Σε αυτήν την εικόνα θα πρέπει να κάνουν «κλικ». Με την συνεχή επανάληψη αυτών των ασκήσεων, το μυαλό συνηθίζει και τελικά ταυτίζεται με τη χαρά και την αισιοδοξία.
Επειδή όμως το τμήμα πειραματικής ψυχολογίας της Οξφόρδης πέφτει λίγο μακριά, υπάρχουν απλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας για να γίνουμε πιο αισιόδοξοι.
ΤΟ «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ» ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ
Η αρχή είναι τόσο απλή, όσο και περίεργη. Παίρνουμε ένα σημειωματάριο και γράφουμε κάθε ημέρα (για δύο μήνες) τρία θετικά πράγματα που μας συνέβησαν μέσα στην ημέρα. «Μα, μπορεί να μη μου συνέβη τίποτα καλό, σήμερα», θα πείτε. Ακριβώς εδώ είναι το κόλπο. Θα αναγκάσετε το μυαλό σας να αναζητήσει το θετικό. Μπορεί, για παράδειγμα, την πρώτη ημέρα να σημειώσετε μόνο τα εξής θετικά: α) βρήκα θέση να κάτσω στο μετρό, β) δεν είχε μεγάλη ουρά στο σούπερ μάρκετ και ξεμπέρδεψα γρήγορα, γ) ο διευθυντής δεν μου γκάριξε σήμερα. Την επόμενη ημέρα μπορείτε να γράψετε: α) το φρικασέ που μου έστειλε η μάνα μου ήταν τέλειο, β) η ανάρτησή μου στο facebook έκανε 50 like, γ) το Σάββατο κανόνισα να πάω θέατρο με τον Βασίλη…
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πως με τον καιρό, σημειώνοντας αυτά τα μικρά και ασήμαντα (αλλά θετικά) γεγονότα της ημέρας, θα αναγκάσετε τη σκέψη σας να αναζητά μόνο τα θετικά πράγματα, που σας συμβαίνουν. Θα «επανα-προγραμματίσετε» το μυαλό σας να αναζητά τη χαρά και την αισιοδοξία.
Τα κακά νέα τώρα: Ακόμα κι αν καταφέρετε να γίνετε (πιο) αισιόδοξα άτομα, η επιστήμη προβλέπει ότι δεν θα έχετε την τύχη των καλογριών του Κεντάκυ. Η… επίκτητη αισιοδοξία δεν είναι τόσο αποτελεσματική, ούτε στη θωράκιση από ασθένειες, ούτε στη μακροζωία. Τέσσερα χρόνια παραπάνω ζωής, υπολογίζεται ότι χαρίζει. Αλλά θα είναι… χαμογελαστά και αισιόδοξα.
ΓΙΑ ΤΗΝ «ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΚΑΛΟΓΡΙΩΝ» ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
https://web.archive.org/web/20131229163933/https://www.healthstudies.umn.edu/nunstudy/
ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ELAIN FOX ΣΤΟ OXFORD UNIVERSITY:
http://www.psy.ox.ac.uk/team/elaine-fox
ΣΥΣΤΗΝΩ ΑΝΕΠΙΦΥΛΑΚΤΑ ΤΟΥ MOOC TOY CLAYTON COOK «BECOMING A RESILIENT PERSON” ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ WASHINGTON ΚΑΙ ΤΟ EDX:
https://www.edx.org/course/becoming-resilient-person
Δημήτρης Καλαντζής
