O xριστιανικός πουριτανισμός και το σεξ των ελεφάντων

elphant

Μπορεί στις ημέρες μας, η σεξουαλική ζωή των ελεφάντων να είναι αντικείμενο μόνο της ζωολογίας, επί αιώνες όμως ο τρόπος συνεύρεσης των τεράστιων αυτών θηλαστικών, υπήρξε η «σημαία» του χριστιανικού πουριτανισμού και των κηρύκων της μονογαμίας. Τον μύθο είχε ξεκινήσει ο ρωμαίος Πλίνιος τον 2^ο μ.Χ. αιώνα και τον απογείωσε ο Φραγκίσκος της Σάλης τον 16^ο αιώνα, όταν η Αναγέννηση είχε αρχίσει να χαλαρώνει τα αυστηρά ήθη του Μεσαίωνα. Τι έλεγε αυτός ο μύθος;

του Δημήτρη Καλαντζή

sales

Ο επίσκοπος Γένοβας, και κατόπιν άγιος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, Φραγκίσκος της Σάλης, έμεινε στην ιστορία για τα κηρύγματά του περί συζυγικής πίστης, εγκράτειας ή και πλήρους αποχής από το σεξ. Ο Φραγκίσκος, επικαλούμενος την παράδοση, που είχε ξεκινήσει ο ρωμαίος αξιωματούχος Πλίνιος, καλούσε τους πιστούς να ακολουθήσουν το παράδειγμα των… ελεφάντων:

«Είναι ένα πελώριο ζώο, αλλά και το πιο αξιοπρεπές που κατοικεί στη γη. Έχει την περισσότερη λογική από όλα. Δεν αλλάζει ποτέ θηλυκή σύντροφο και αγαπά με τρυφερότητα εκείνη που επέλεξε, με την οποία όμως ζευγαρώνει μόνο κάθε τρία χρόνια, και μόνο για πέντε ημέρες και τόσο κρυφά, ώστε να μην τον δει κανείς να εκτελεί αυτήν την πράξη. Τον βλέπουν όλοι όμως την έκτη ημέρα, όταν προτού κάνει οτιδήποτε άλλο, πηγαίνει στο ποτάμι, πλένει ολόκληρο το σώμα του, καθώς δεν θέλει να επιστρέψει στο κοπάδι, αν δεν έχει προηγουμένως εξαγνιστεί. Δεν πρόκειται άραγε για ωραίες και ενάρετες συνήθειες;»

Με το παράδειγμά του αυτό ο Φραγκσίσκος καλούσε τους πιστούς άνδρες:

Να μην απατούν τις γυναίκες τους αλλά να μένουν πιστοί σε εκείνη που διάλεξαν να παντρευτούν (σ.σ. Ως εδώ, καλά)
Να μην κάνουν συχνά σεξ αλλά να ακολουθούν το παράδειγμα των ελεφάντων (σ.σ. Μα κάθε τρία χρόνια, πέντε ημέρες;)
Να κρύβουν τη σεξουαλικότητά τους (σ.σ. Εδώ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα.)

MemlingJudgementOpen — Το αγαπημένο θέμα της ζωγραφικής του Μεσαίωνα: η Ημέρα της Κρίσεως, όταν θα πάνε στην Κόλαση οι αμαρτωλοί

Στον πουριτανισμό του μεσαιωνικού χριστιανισμού, η σεξουαλική συνεύρεση αντιμετωπιζόταν περίπου ως αμαρτία, ακόμα κι όταν γινόταν στο πλαίσιο του γάμου. Το σεξ δεν ήταν απόλαυση, δεν ήταν ικανοποίηση των γενετήσιων ορμών, αλλά μία διαδικαστική πρακτική τεκνογονίας. Γι αυτό και ο Φραγκίσκος προέβαλε τον ελέφαντα, που δήθεν κόντρα με τα άλλα ζώα, ασκεί κατά μόνας αυτή την πρακτική και μάλιστα εξαγνίζεται (πλένεται στο ποτάμι), πριν επιστρέψει στην αγέλη του.

Επρόκειτο βέβαια για έναν μύθο, νομιμοποιητικό των πουριτανικών κηρυγμάτων της εποχής. Οι Ευρωπαίοι τον Μεσαίωνα δεν είχαν τον τρόπο να επιβεβαιώσουν τις σεξουαλικές πρακτικές των ελεφάντων, αφού τα μόνα τέτοια ζώα, που μπορούσαν να παρατηρήσουν, ήταν σε περιοδεύοντα θεάματα, ένα κάθε φορά ή πολλά του ίδιου φύλου, που βέβαια δεν προχωρούσαν σε «στενές» επαφές μεταξύ τους. Η Αναγέννηση όμως, και στη συνέχεια ο Διαφωτισμός, με την ανάπτυξη της επιστήμης, που βασίζεται στην παρατήρηση και στην καταγραφή των φαινομένων, έκανε τον μύθο του Φραγκίσκου να σκάσει σαν (γιγαντιαία) φούσκα: οι ελέφαντες ούτε ντρέπονται να ζευγαρώσουν, ούτε μονογαμικοί είναι !

Elephant_mating_ritual_5 — Ελέφαντες σε foreplay

Σήμερα γνωρίζουμε εξακριβωμένα ότι οι ελέφαντες ζουν σε μητριαρχικές αγέλες (αγέλες θηλυκών με τα παιδιά τους) και μπορεί πράγματι να ζευγαρώνουν κάθε τρία ή και πέντε χρόνια αλλά αυτό συμβαίνει επειδή η κυοφορία κρατά δύο ολόκληρα χρόνια και το μικρό ελεφαντάκι χρειάζεται τη φροντίδα της μητέρας του για άλλο ένα ή και δύο χρόνια. Όταν το ελεφαντάκι ενηλικιωθεί, εγκαταλείπει τη μητριαρχική αγέλη και είτε πορεύεται μόνο του, είτε σχηματίζει αγέλες με άλλους αρσενικούς ελέφαντες. Είναι αλήθεια ότι ο αρσενικός και ο θηλυκός ελέφαντας απομονώνονται από τις αγέλες τους κατά το ζευγάρωμα αλλά αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν λίγα θηλυκά διαθέσιμα και πολλά αρσενικά και έτσι ο αρσενικός ελέφαντας θέλει να διασφαλίσει ότι θα έχει τη συνέχεια των συνευρέσεών του, αφού το ζευγάρωμα κρατά τρεις με πέντε ημέρες και δεν θα του «χαλάσει τη δουλειά» έτερος «ενδιαφερόμενος». Όσο για το μπάνιο «εξαγνισμού», πραγματικά οι ελέφαντες πλένονται μετά το ζευγάρωμα για να καθαρίσουν την έντονη οσμή των ορμονών που εκλύουν πριν και κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος. Από την παρατήρηση ελεφάντων σε ελεγχόμενα πάρκα άγριας πανίδας δεν έχει παρατηρηθεί ότι την επόμενη φορά που θα έρθει ο χρόνος για να ζευγαρώσει κάποιο θηλυκό, θα αναζητήσει το προηγούμενο ταίρι του… Ο Φραγκίσκος της Σάλης δεν έλεγε την αλήθεια.

MYTHBUSTER: Μονογαμία δεν υπάρχει στους ελέφαντες και σίγουρα δεν υπάρχει ντροπή γα τη σεξουαλική πράξη σε οποιαδήποτε ύπαρξη της φύσης, εκτός από τον άνθρωπο. Η ανθρώπινη ντροπή για τη σεξουαλική συνεύρεση είναι αποτέλεσμα μόνο κοινωνικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών συμβάσεων, διαρκώς μεταβαλλόμενων αλλά στην ουσία τους διαχρονικών και ακατανίκητων.

ci_15773195_cropped

ΠΗΓΕΣ:

John J. Crawley, SAINT FRANCIS DE SALES, BISHOP, DOCTOR OF THE CHURCH EWTN

Smithsonian Conservation Biology Institute, The Estrous Cycle of Elephants Smithsonian

Michel Foucault, Ιστορία της Σεξουαλικότητας, Τόμος Β΄ Η χρήση των Ηδονών, Πλέθρον.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.