του Γιάννη Γιαννακόπουλου.
Ο Τσαμαντάς είναι ένα ακριτικό χωριό του νομού Θεσπρωτίας κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Μικρό χωριό με πολύ λίγους μόνιμους κατοίκους σήμερα. Κάποτε έσφιζε από ζωή και οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Τα περιορισμένα εισοδήματα και ο εμφύλιος πόλεμος ανάγκασαν πολλούς να ξενιτευτούν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για μία καλύτερη ζωή. Η επιστροφή πλέον στο χωριό έγινε περιοδική, περιορισμένη και ολιγοήμερη. Το σχολείο δεν λειτουργεί πλέον και έχει μετατραπεί σε μουσείο για να θυμίζει τις παλιές καλές μέρες…
Στον μαχαλά Καμίτσιανη του Τσαμαντά υπάρχει το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Είναι μεταβυζαντινό. Κτίστηκε το 1602 και η αγιογράφησή του ανάγεται στον 17ο αιώνα. Το μοναστήρι απετέλεσε και χάνι (πανδοχείο), όπου διανυκτέρευαν οι αγωγιάτες στις διάφορες μετακινήσεις τους. Το μοναστήρι άρχισε να παρακμάζει μετά τον θάνατο του τελευταίου ηγούμενου Δημητρίου Πέσχου το 1927.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων, επί ηγουμενίας του Δημητρίου Πέσχου (ενός πανέξυπνου ιερομόναχου), το μοναστήρι φιλοξένησε το 1923 την επιτροπή καθορισμού των Ελληνοαλβανικών συνόρων… Επικεφαλής της επιτροπής ήταν ένας Γερμανός, που για καλή μας τύχη ήταν αρχαιολόγος. Εντυπωσιάστηκε από το μοναστήρι, την εικονογράφησή του και τα ιερά κειμήλια. Έκανε μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά σε ένα καντήλι μεγάλης αξίας. Ο ηγούμενος, δεν έχασε την ευκαιρία και το δώρισε στον Γερμανό με την παράκληση να μείνει το μοναστήρι επί ελληνικού εδάφους κατά την επικείμενη οριοθέτηση.
Όντως, όπως λέγεται, η οριοθέτηση μεταφέρθηκε βορειότερα στην κορυφογραμμή του όρους Μουργκάνα με αποτέλεσμα να συμπεριληφθούν στην Ελληνική επικράτεια άλλα 16 χωριά “των ριζών της Μουργκάνας”.
Δεν ξέρω αν ιστορικά μπορεί να τεκμηριωθεί η «συναλλαγή» με το καντήλι, η φιλοξενία όμως της επιτροπής στο συγκεκριμένο μοναστήρι είναι δεδομένη και σε συνδυασμό με την ευστροφία του ηγουμένου, η τοπική παράδοση δεν πρέπει να πέφτει έξω…
Από τους συνεντευξιαζόμενους στο βίντεο, μεγάλη βαρύτητα έχει η μαρτυρία λαογράφου – λογοτέχνη Κων/νου Zούλα, ο οποίος πριν 2 περίπου χρόνια έφυγε από την ζωή. Δυστυχώς μεγάλο τμήμα της μαρτυρίας είναι ανεκμετάλλευτο από τον δαίμονα του μικροφώνου…
Γιάννης Γιαννακόπουλος
Latest posts by Γιάννης Γιαννακόπουλος (see all)
- Ω εποχές, ω παλάτια: το κτήριο της Ελληνικής πρεσβείας στη Βιέννη - January 10, 2021
- Ένα «Κτήμα» από το οποίο περνά η ιστορία της Αιτωλοακαρνανίας - September 17, 2017
- Από τον Καρβασαρά στην Οδησσό με τις υπέροχες μουσικές της Φιλαρμονικής Αμφιλοχίας - September 12, 2017
