του Πάκη Παπαδημητρίου.
Μετά από μια δραματική μέρα στο γραφείο όπου έχεις τσακωθεί με τους πάντες, κουβαλάς τη στεναχώρια του κολλητού σου που έμεινε άνεργος, αφήνεις ότι απέμεινε από την ηρεμία σου σ’ αυτή τη τρισκατάρατη Λεωφόρο Κηφισού και κάνεις ένα τελευταίο κουράγιο για να μαζέψεις το παιδί από το φροντιστήριο πριν φτάσεις επιτέλους νύχτα στο σπίτι. Αγνοείς επιδεικτικά τη συστάδα των λογαριασμών πάνω στο τραπέζι, καταβροχθίζεις οτιδήποτε φαγώσιμο γιατί είσαι με ένα καφέ από το πρωί και κατόπιν οδηγείσαι μηχανικά να γεμίσεις το κοίλο σχήμα του καναπέ σου, αυτό που κάθε βράδυ σμιλεύεις με συνέπεια.
Το αποψινό δελτίο μεταδίδεται σε επανάληψη… η φοροεπιδρομή της εβδομάδας, η αξιολόγηση και οι αποκρατικοποιήσεις που όπου να’ ναι τελειώνουν, το προσφυγικό και οι τραγωδίες που δε σε συγκινούν πια, η εμπρηστική κοτσάνα της ημέρας κάποιου διακεκριμένου πολιτικού άρχοντα, κάποια επιχείρηση που έκλεισε, το νοσοκομεία που έχουν ξεμείνει από υλικά… Και εκεί λίγο πριν τα αθλητικά, στο κρίσιμο εκείνο χρονικό σημείο που αρχίζεις να γλαρώνεις, ακούς κάτι λένε για την παιδεία… Παιδεία: μια έννοια τόσο σπουδαία σ’ αυτή τη χώρα που έχουμε και υπουργό γι αυτή!
Σε αυτή τη δύσμοιρη γωνιά της Ευρώπης, εξαντλούμε τη συζήτηση περί παιδείας στις απανωτές αλλαγές του σαδιστικά ανόητου συστήματος των Πανελλαδικών (…ή Πανελληνίων για όσους έχουν ακούσει τα περί αρωγής και ευδοκίμησης). Τσακωνόμαστε για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και το σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων πανεπιστημίων, τη στιγμή που χιλιάδες οικογένειες αιμορραγούν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους στο εξωτερικό (σε οποιαδήποτε χώρα, έξω να ‘ναι κι όπου να ’ναι). Βασανίζουμε τα παιδιά μας με φροντιστήρια έως τις νυχτερινές ώρες και ανώφελη αποστήθιση βιβλίων που απέχουν παρασάγγας της πραγματικής ζωής, στερώντας τους τη δυνατότητα να ζήσουν την παιδικότητά τους αλλά και να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής όπως ο δημόσιος λόγος και η επιχειρηματολογία. Χάνουμε ατελείωτες διδακτικές ώρες στα πανεπιστήμια με απαξιωμένες φοιτητικές παρατάξεις, εκλογές που δε βγάζουν ποτέ κάποιο αποτέλεσμα και εγκληματικούς τραμπουκισμούς που μένουν ατιμώρητοι όπως οι καταλήψεις, οι βανδαλισμοί και τα χτισίματα των πρυτανικών θυρών. Έχουμε εγκαταλείψει από καιρό την έρευνα, με αποτέλεσμα τα καλύτερα μυαλά να μας εγκαταλείπουν χωρίς πολλή σκέψη. Καλά-καλά δεν είμαστε ικανοί να έχουμε τα βιβλία τυπωμένα κάθε Σεπτέμβριο, δεν έχουμε λύσει το θέμα της μετακίνησης των μαθητών στην επαρχία και ασχολούμαστε μεθ’ επιτάσεως με παιδαγωγικούς κώδικες δημοκρατικού ανθρωπισμού για παιδιά 1ης δημοτικού(!), για το αν πρέπει ή όχι να έχουμε πρότυπα και πειραματικά σχολεία, για το αν θα χρεώσουμε ΦΠΑ στα δίδακτρα των ιδιωτικών ΙΕΚ, ακόμα για το πώς να προσφωνούμε με πολιτική ορθότητα τα βλαστάρια μας.
Ποιος ασχολείται σε αυτή τη χώρα με τα πραγματικά θέματα παιδείας; Ποιος έχει το θάρρος να αναγνωρίσει ότι έχουμε αποτύχει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας σε σύγχρονες ειδικότητες συνδεδεμένες με τις ανάγκες της αγοράς, ώστε να μπορούν να διεκδικήσουν καλές δουλείες σε καλές εταιρείες;
Ποιος (εκτός από τις ιδιωτικές σοβαρές επιχειρήσεις) ασχολείται με την κατάρτιση των ενηλίκων ώστε να μπορούν να επιβιώσουν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που αλλάζει πιο γρήγορα από το χρόνο που χρειάζεσαι για να πεις digital marketing; Ποιος ασχολείται να εντάξει στα πανεπιστήμιά μας μαθήματα ή ακόμα και ειδικότητες βιώσιμης ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας; Ποιος ασχολείται με θέματα κουλτούρας εξυπηρέτησης (κι αυτό παιδεία είναι) ώστε να είναι ελκυστικές οι υπηρεσίες μας και δη το τουριστικό προϊόν μας; Ποιος ασχολείται με κανόνες συμπεριφοράς και σεβασμού στην κοινωνία μας (αυτό κι αν είναι παιδεία) ώστε να μπορέσουμε να ζήσουμε με ηρεμία χωρίς να βλαστημάμε τη τύχη μας που γεννηθήκαμε εδώ;
Είναι πια κοινότοπο και βαρετό να συγκρίνουμε τη δική μας κατάσταση με αυτή των σκανδιναβικών χωρών (τελικά δε γίναμε ποτέ Δανία!). Κι όμως έχουμε τόσα να μάθουμε, αν είχαμε την (πολιτική κυρίως) βούληση να αλλάξουμε την παιδεία μας.
Η Φινλανδία αναγνωρίζεται για το εκπαιδευτικό της σύστημα, ως ένα από τα κορυφαία του κόσμου (αν όχι το κορυφαίο). Μια χώρα ψαράδων με λιγοστούς φυσικούς πόρους που δεν έχει καν ένα αιώνα ζωής ως χώρα (ανεξαρτοποιήθηκε το 1917) και που πλήρωσε ακριβά τις επιλογές της στο Β’ Π.Π., αποφάσισε ότι η μόνη διέξοδος από τη φτώχεια ήταν η μόρφωση των ανθρώπων της. Οι μαθητές μαθαίνουν τουλάχιστον τρεις γλώσσες: φινλανδικά, σουηδικά, και αγγλικά. Δίδεται πολύ μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και συναισθηματικής νοημοσύνης και λιγότερο στο βαθμοθηρικό ανταγωνισμό ανάμεσα στους μαθητές.
Τα παιδιά στην Φινλανδία δεν επιβαρύνονται ποτέ με περισσότερο από μισή ώρα την ημέρα εργασία στο σπίτι, παρακολουθούν στο σχολείο λιγότερες μέρες από ότι στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, και εκείνες οι μέρες σχολείου είναι συνήθως πιο σύντομες από ότι ορίζουν τα διεθνή πρότυπα.
Η Φινλανδία χαρακτηρίζεται από μια κουλτούρα αναγνωστών, με ένα μεγάλο σύστημα βιβλιοθηκών που καλύπτει ακόμα και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Και – ίσως το πιο σημαντικό – είναι ένα έθνος που θρέφει τεράστιο σεβασμό στο δάσκαλο και στο έργο που επιτελεί για την κοινωνία. Όλα αυτά με ένα κόστος εκπαίδευσης 6.700ευρώ ανά μαθητή γυμνασίου (με κρατική χρηματοδότηση στα ιδιωτικά σχολεία) όταν το αντίστοιχο της Ελλάδας είναι 5.000ευρώ ανά μαθητή στα δημόσια σχολεία και 7.200ευρώ ανά μαθητή στα ιδιωτικά σχολεία, χωρίς όμως να υπολογίζονται τα – αναγκαστικά στην ουσία – κόστη συμπληρωματικής εκπαίδευσης των φροντιστηρίων.1
Φυσικά, οι Φιλανδοί είναι Φιλανδοί και οι Έλληνες είναι Έλληνες. Ότι δουλεύει στη χώρα του βορρά δε σημαίνει ότι θα κάνει το ίδιο και εδώ. Άσχετα με το αν θα επιλέξουμε το μοντέλο κάποιας άλλης χώρας, το θέμα είναι η σοβαρότητα της αντιμετώπισης του θέματος και των στρατηγικών επιλογών που οφείλουμε να κάνουμε.
Η παιδεία δεν πρέπει πλέον να αποτελεί έρμαιο στα χέρια του οποιουδήποτε πολιτικού… πόσο δε μάλλον στα χέρια οποιουδήποτε πολιτικάντη. Η ευθύνη της παιδείας πρέπει να ανατεθεί με μακροχρόνιο ορίζοντα σε εκπαιδευτικούς με πάθος και αφοσίωση, με την ξεκάθαρη εντολή να σταματήσουν οι συνεχείς αλλαγές και οι ερασιτεχνισμοί σε βάρος των μαθητών.
Πρέπει να σχεδιαστεί μια συνολική λύση χρηματοδότησης της παιδείας (δημόσιας και ιδιωτικής) υπό το πρίσμα μια ενιαίας εθνικής στρατηγικής που στοχεύει σε μελλοντικές ανάγκες της χώρας και των πολιτών της. Πρέπει να εντάξουμε την έρευνα και την καινοτομία ως βασικά συστατικά της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Πρέπει να ακούσουμε τις ανάγκες των επιχειρήσεων και να τις κάνουμε αρωγούς στην αναμόρφωση των σχολείων. Εν τέλει, δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό για να φτιάξουμε το σύστημα παιδείας, χρειάζεται απλά να έχουμε σε θέσεις ευθύνης εκείνους τους ικανούς ανθρώπους που θα εφαρμόσουν τις καλές πρακτικές που λειτουργούν στον ανεπτυγμένο κόσμο, χωρίς τις ιδεοληψίες και τυχοδιωκτισμούς που μας έχουν φέρει στη σημερινή κατάντια.
Αν έπρεπε λοιπόν να λύσουμε ένα πρόβλημα σ’ αυτή τη χώρα, αυτό θα ‘ταν το μέλλον μας… και το μέλλον μας γράφεται στα σχολεία μας.
Ακολουθεί η αθλητική επικαιρότητα…
1 Στοιχεία 2014 από άρθρο της Καθημερινής
Latest posts by Πάκης Παπαδημητρίου (see all)
- Αν έπρεπε να λύσουμε ένα πρόβλημα σ’ αυτή τη χώρα… - June 6, 2016
