κείμενο – φωτογραφίες: Άννα Μαρινάκη
II Sukrit Punja Manjula Alimala II
II Gyan Birag Bichar Marala
II Arath Dharam Taamari In Chari II
II Kahan Gyan Bigyan Bichari II
Κάθε λέξη αποτελεί ένα σχέδιο γραμμάτων που προφέρεται με συγκεκριμένο τρόπο. Ο θεμελιωτής της σύγχρονης γλωσσολογίας Saussure ονόμασε αυτό το σχέδιο, μορφή. Κάθε λέξη όμως σημαίνει κάτι. Ο ίδιος, προσδιόρισε αυτό το κάτι ως περιεχόμενο. Ας πάω όμως τώρα σε κάτι πιο πρακτικό. Πόσα χιλιόμετρα μπορείτε να διανύσετε, για να καταλάβετε το περιεχόμενο από δύο όλα κι όλα στιχάκια ενός ιερού βιβλίου;
Οι Ινδοί άφησαν τις θεωρητικές γλωσσολογικές διατυπώσεις στην άκρη και προχώρησαν στην πράξη. Ταξιδεύουν σε όλα τα μέρη του πλανήτη για να καταλάβουν δύο στίχους από το περιεχόμενο των λέξεων ενός ιερού βιβλίου. Και επενδύουν σε καθημερινά τετράωρα γνώσης, κυνηγώντας ιστορίες πίσω από τους στίχους. Τις ιστορίες αυτές τις ονομάζουν katha και αναζητούν την ερμηνεία στίχων από τα επικά ποιήματα “Ram Charit Manas” του Ινδού ποιητή του 16ου αιώνα Goswami Tulsidas. Τους συνάντησα στο κέντρο της Αθήνας στο παγκόσμιο Ινδουιστικό συμπόσιό τους και όταν τους ρώτησα αν αξίζουν τον κόπο τα χιλιόμετρα που έκαναν, με αποστόμωσαν. «Όποιος ακούει την Katha δεν φτάνει στον παράδεισο. Όποιος ακούει την Katha φτάνει στον εαυτό του» μου είπε ο 97χρονος Ινδός που με υποδέχτηκε στο λόμπι του ξενοδοχείου. Ενδεχομένως να έχει δίκιο.
Γύρω μου μόνο χρώματα. Γυναίκες με έντονα ρούχα και χρωματιστές βούλες στο μέτωπο που εξηγούν αν είναι παντρεμένες και αφαιρούνται μόνο μετά από απώλεια του συζύγου. Μαζί με συζύγους και παιδιά συμμετέχουν στις εννεαήμερες εκδηλώσεις και παρακολουθούν την απαγγελία και το διάλογο που γίνεται χορός και τραγούδι. Οδηγός τους ο Μοράμπι Μπάμπου, ο παγκοσμίως γνωστός Ινδουιστής πνευματικός ηγέτης που εμμένει στο τρίπτυχο «Αλήθεια, Αγάπη και Συμπόνια». Αλήθεια για τον εαυτό, Αγάπη για τον δίπλα και Συμπόνια για όλους, απαλλαγμένη από ψήγματα εγωισμού. Γίνεται; Τουλάχιστον το προσπαθούν.
Κατάφερα να τον πλησιάσω διανύοντας μεγάλες ουρές από ανθρώπους που έμειναν ώρα ξυπόλητοι στον διάδρομο. “Η Αλήθεια, η Αγάπη και η Συμπόνια είναι παγκόσμιες αξίες, τις οποίες δεν μπορεί να απορρίψει καμία θρησκεία” θα μου πει. “Η πρώτη βασική ανάγκη είναι να απελευθερώσουμε την ανθρωπότητα από τον φόβο. Και η ελευθερία από τον φόβο είναι αδύνατη, εάν δεν αποδεχτούμε την αλήθεια ως καθοδηγητική αξία. Και χωρίς έλλειψη φόβου, δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία. Το άλλο που χρειάζεται ο κόσμος είναι να μοιράζεται όλα όσα έχει. Και αυτό είναι δυνατόν μόνο μέσα από την αγάπη. Ο κόσμος μας σήμερα είναι χωρισμένος σε ομάδες με πολλές διαφορές και αντιμετωπίζει παντού βία. Αυτή η βία δεν μπορεί να εξοντωθεί ή τουλάχιστον να περιοριστεί χωρίς συμπόνια. Εάν θέλουμε να αποφύγουμε τη βία, να απελευθερώσουμε τον κόσμο μας από τη βία, τότε η συμπόνια για τους άλλους, η βαθιά ριζωμένη στην καρδιά μας συμπόνια, είναι απολύτως αναγκαία.»
Κάθεται σε μια σιδερένια κούνια και δίπλα του καίνε καυσόξυλα λίγο πριν κατέβει και τον παρακολουθήσουν περισσότεροι από 1.200 επισκέπτες ζωντανά αλλά και τουλάχιστον 100 εκ. τηλεθεατές μέσω διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Το βλέμμα του είναι πράο, ο λόγος του συγκροτημένος και η γνώση του για την ελληνική αρχαιότητα λεπτομερής. “Επιλέξαμε” θα μας πει “την Αθήνα, καθώς αποτελεί τη χώρα προέλευσης του Σωκράτη, τον οποίον και λατρεύω, ως οπαδός των αξιών που κι εγώ έχω αποδεχτεί. Επιπλέον, η σχέση μεταξύ της Ελλάδας και της Ινδίας κρατά πάρα πολλά χρόνια. Όπως η Ινδία έχει υπάρξει «δασκάλα» της Ασίας, έτσι και η Ελλάδα υπήρξε «δασκάλα» της Ευρώπης. Τα πάντα στην Ευρώπη έχουν τη ρίζα τους στην Ελλάδα. Ανάλογα και από την Ινδία ξεπήδησε ο ασιατικός πολιτισμός, γι’ αυτό και τα δύο κράτη έχουν σημαντικούς δεσμούς, πολιτιστικούς δεσμούς. Ξέρετε, ο πολιτισμός της Ελλάδας και ο πολιτισμός της Ινδίας έχουν συμπορευτεί στη διάρκεια των αιώνων, έχουν ανταλλάξει στοιχεία, έχουν επηρεάσει ο ένας τον άλλον. Η γέφυρα μεταξύ των δύο πολιτισμών όμως μπορεί και να φθείρεται με τον χρόνο, να είναι αδύναμη. Σκοπός της επίσκεψής μας στην Αθήνα είναι να ενισχυθεί πάλι η γέφυρα και Ελλάδα και Ινδία να συνδεθούν και πάλι πολιτισμικά”.
Στη μεγάλη αίθουσα που τελούνται τα katha, οι πιστοί φορούν τα καλά τους. Αναζητώ ένα κομμάτι ύφασμα να καλύψω τους ώμους μου. Δεν θα χρειαστεί. Ο διοργανωτής με πλησιάζει και μου λέει πως το ένδυμα δεν με καθορίζει, το μόνο που χρειάζεται είναι να είμαι ο εαυτός μου. Πηγαίνω σε μια γωνία για να έχω αντίληψη από απόσταση. Να δω τη συνολική εικόνα. Στην άκρη τα παπούτσια όλων σε σειρά, στη σκηνή ο πνευματικός ηγέτης δίπλα στο ιερό βιβλίο, απέναντι του μουσικοί και οκλαδόν οι πιστοί κάθε ηλικίας. Ένα μείγμα ανθρώπων που πορεύονται με μπούσουλα την αναζήτηση του νοήματος στη καθημερινότητα. Η Uma Bhatnagar, ήρθε από το Σικάγο και χαμηλόφωνα μου εξηγεί πως τα διδάγματα του Σωκράτη επηρέασαν τον Γκάντι, τον μεγαλύτερο ηγέτη που γνώρισε η Ινδία. “Αν συνέβη αυτό τότε γιατί να μην ανακουφίσει τους ανθρώπους σήμερα από το φορτίο των θρησκειών και να τους βοηθήσει να σκεφτούν μόνοι τους, αμφισβητώντας όλα όσα γνωρίζουν;” θα αναρωτηθεί. Μας διέκοψε όμως η μουσική.
H Ram Katha που παρακολούθησα, συγκεντρώνει διδαχές απαλλαγμένες από τα δεσμά της θρησκείας, την εθνικότητα, την ηλικία ή τα πιστεύω των ανθρώπων. Αποτελεί μια ‘γιάτρα’, ένα ταξίδι με προορισμό την διαφορετική κοσμοθεώρηση της ζωής. “Αντίστοιχες katha έχουν γίνει στην Ιερουσαλήμ, στο Τόκιο, στη Ρώμη, ενώ μόνο στην Αγγλία συνέρρευσαν 15.000 πιστοί ημερησίως και σε μια επαρχία της Ινδίας άγγιξαν τους 500.000 επισκέπτες”, μας ενημερώνει ο διοργανωτής Rupeen Popat. Ο Μπάμπου επιμένει ότι τα πιστεύω του δεν είναι θρησκευτικά, κηρύττει την αποδοχή όλων των θρησκειών και καταδικάζει όλους τους θρησκευτικούς προσηλυτισμούς. Μόλις το 2016 ο πρόεδρος της Ινδίας και ο Ινδός πρωθυπουργός, συμμετείχαν στη Ram Katha, που τέλεσε στο ταφικό μνημείο του Μαχάτμα Γκάντι, ενώ το 2009 διοργάνωσε συνέδριο υπό την επίβλεψη του Δαλάι Λάμα και με την συμμετοχή ηγετών ποικίλων θρησκειών.
Μετά από τέσσερις κατανυκτικές ώρες, τα μουσικά όργανα υποδηλώνουν τη λήξη. Οι προσκυνητές σηκώνουν τα χέρια ψηλά και τα παιδιά συγκεντρώνονται δίπλα στον πνευματικό ηγέτη. Κρατούν δίσκους με μικρές φωτιές και τις κουνούν στον αέρα. Η φωτιά εξάλλου για τους Ινδούς, ανέκαθεν απέτιε φόρο τιμής σε ιερά βιβλία και σεβάσμια πρόσωπα. Και η φωτιά αυτή, θα αποτελέσει σύμβολο σεβασμού για τα παιδιά λίγο πριν γίνει καρπός και ριζώσει στην μετέπειτα πορεία της ζωή τους.
Άννα Μαρινάκη
Latest posts by Άννα Μαρινάκη (see all)
- O πόλεμος της πληροφορίας: Από την κρατική προπαγάνδα στα fake news - April 14, 2017
- Τα λύματα των Αθηναίων αποκαλύπτουν πολλαπλασιασμό της κατανάλωσης ναρκωτικών και αντικαταθλιπτικών - March 26, 2017
- Υπάρχει Δημοσιογραφία για το Δημόσιο Συμφέρον; Tο ενδιαφέρον παράδειγμα της ProPublica - August 29, 2016
