O Elvis Presley ήταν ο πιο επιτυχημένος solo καλλιτέχνης της μουσικής βιομηχανίας του 20ου αιώνα με πωλήσεις πάνω από 600 εκατομμύρια δίσκους σε όλον τον κόσμο, ένας «βασιλιάς» που γνώρισε τεράστια αναγνώριση εν ζωή και λατρεία μετά θάνατον. Στα 42 χρόνια της ζωής του κατάφερε να κάνει το rock n roll αποδεκτό από τους λευκούς, να γυρίσει ταινίες, να παντρευτεί και να γίνει πατέρας, να χωρίσει και να κάνει μερικές σχέσεις ακόμα, να βγάλει πολλά χρήματα, αλλά είναι αμφίβολο αν κατάφερε ποτέ να αισθανθεί ευτυχισμένος, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες των ανθρώπων που ήταν κοντά του, αλλά και τον θάνατό του από υπερκατανάλωση φαρμάκων. Το μικρό αφιέρωμα που ακολουθεί δεν είναι μία απόπειρα κατάρριψης του μύθου «King Elvis» αλλά η ιχνηλάτηση του τέλους μίας κορυφαίας πολιτισμικής μορφής του 20ου αιώνα.
του Δημήτρη Καλαντζή
Ο Elvis ήταν το κατάλληλο πρόσωπο στην κατάλληλη εποχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν νικήσει στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με τις ατομικές τους βόμβες, προκαλώντας δέος ακόμα και στους ίδιους τους Αμερικανούς για το πόσο εύκολα χάνονται χιλιάδες ανθρώπινες ζωές μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι στράφηκαν στη διασκεδάσει της στιγμής με σύντομα τραγούδια, ξέφρενο χορό και εύκολο έρωτα. Οι προπολεμικές μεγάλες μπάντες με τα 10λεπτα ρομαντικά κομμάτια και τους απαλούς ρυθμούς, δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στο πνεύμα των καιρών. Η «μαύρη μουσική» ανέβαινε στις προτιμήσεις των νέων (μαζί με το κίνημα για την ουσιαστική εξίσωση των δικαιωμάτων μαύρων και λευκών), κλονίζοντας τους συντηρητικούς πυλώνες της κοινωνίας. Τότε έκανε την εμφάνιση του ένας όμορφος νεαρός από τη βαθειά Αμερική (Mississippi – Tennessee) με φωνή «μαύρου», η ιδανική δηλαδή περίπτωση για να τεθεί σε ελεγχόμενο πλαίσιο η ανεξέλεγκτη τότε μουσικό / κοινωνική πολιτισμική επανάσταση. Το “Heartbreak Hotel” ηχογραφήθηκε από την RCA το 1955, όταν ο Elvis ήταν μόλις 20 χρονών και τον έστειλε κατευθείαν στην κορυφή της δημοφιλίας μετά από μερικές τηλεοπτικές εμφανίσεις και το «σκάνδαλο» του κουνήματος των γοφών του. Ο κίνδυνος να γίνει «βασιλιάς της νεολαίας» κάποιος ανεξέλεγκτος μαύρος είχε αποσοβηθεί…
O Elvis δεν υποδύθηκε ποτέ τον μουσικό με θεωρητικές γνώσεις και κοινωνικές ή πολιτικές ανησυχίες. Ήταν ένα απλό παιδί με καλή φωνή, που υπηρέτησε τον αντικειμενικό σκοπό της μουσικής βιομηχανίας να φτιάξει ένα είδωλο που θα ήταν αρεστό στους νέους και παράλληλα θα καθησύχαζε τους φόβους των συντηρητικών για τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που θα μπορούσε να πάρει η rock n roll κουλτούρα. Ο Elvis υπηρέτησε στον στρατό, ως πατριώτης Αμερικανός, παντρεύτηκε την αγαπημένη του, όπως κάθε καλός νέος και διεύρυνε τα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα, πρωταγωνιστώντας σε (αφελέστατες) ταινίες του Hollywood. Ο Elvis έγινε το απόλυτο είδωλο της εποχής του, σχεδόν ερήμην του. Ποτέ δεν μίλησε σε δημοσιογράφους, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί τι και πως θα γραφτεί, ποτέ δεν έφερε αντίρρηση σε αυτά που του πρότεινε η εταιρεία του, ποτέ δεν εξέφρασε την επιθυμία να τραγουδήσει κάτι παραπάνω από απλά και ευχάριστα ερωτικά τραγούδια. Ο Elvis αφέθηκε στα χέρια των εταιριών και εκείνες τον ξεζούμισαν μέχρι σταγόνας.
To 1977, σε ηλικία μόλις 42 χρονών, έμοιαζε με καρικατούρα του όμορφου νέου που είχε αγαπήσει το κοινό για δύο δεκαετίες. Υπέρβαρος, νωθρός από τα φάρμακα, αρνιόταν να εμφανιστεί στις συναυλίες που είχαν οργανώσει οι μάνατζέρ του κι όταν τελικά το έκανε, ο κόσμος άκουγε μία παιδιάστικη φωνή που έβγαινε από ένα αγνώριστο σώμα με βαμμένα blue black μαλλιά και ένα πρόσωπο ασθενικό, λουσμένο στον ιδρώτα. Η ψυχολογία του Elvis είχε καταπέσει από τον προηγούμενο χρόνο, όταν τρεις σωματοφύλακες, τους οποίους είχε απολύσει πάνω σε ένα αψυχολόγητο ξέσπασμα, συνέγραψαν ένα βιβλίο – κόλαφο για την εικόνα του. Οι σωματοφύλακες περιέγραφαν έναν άνθρωπο εξαρτημένο από πάσης φύσεως φάρμακα, ανασφαλή για τον ανδρισμό του, που προτιμούσε απλά να κοιτά τις γυναίκες που του προμήθευαν και να ικανοποιείται μόνος του. Ο Elvis είχε προσπαθήσει να σταματήσει την έκδοση του βιβλίου, προσφέροντας χρήματα στον εκδότη αλλά εκείνος αρνήθηκε, υπολογίζοντας ότι το σκανδαλοθηρικό βιβλίο θα του αποφέρει περισσότερα λεφτά, όπως και πράγματι έγινε.
Στις 16 Αυγούστου του 1977 ο Elvis επρόκειτο να πετάξει από το Memphis για μία ακόμα περιοδεία. Η φίλη του Ginger Alden τον βρήκε αναίσθητο στο πάτωμα του μπάνιου. Οι προσπάθειες να γίνει ανάνηψη απέτυχαν και ο θάνατος του αποδόθηκε στις 3.30 το μεσημέρι εκείνης της ημέρας. Η ακριβής αιτία θανάτου του πήρε περίπου δύο δεκαετίες για να γίνει γνωστή στο κοινό.
Δύο εργαστηριακές αναλύσεις έδειξαν ότι η πολυφαρμακία αποδείχθηκε μοιραία. Δεκατέσσερα φάρμακα βρέθηκαν στο αίμα του, δέκα από τα οποία σε μεγάλες ποσότητες. Ο Elvis είχε διόγκωση καρδιάς, η οποία σε συνάρτηση με τη χρήση πολλών φαρμάκων, οδήγησε σε ανακοπή. Πριν ακόμα βγουν τα αποτελέσματα την αυτοψίας και των τοξικολογικών εξετάσεων, ο γιατρός της οικογένειας ανακοίνωσε ως αιτία θανάτου την καρδιακή αρρυθμία, μία πάθηση όμως που περιγράφει την κατάσταση ενός ασθενούς εν ζωή και όχι ενός πεθαμένου. Οι φήμες ότι κάποιοι προσπαθούσαν να καλύψουν την αιτία θανάτου του, έκαναν τις αρχές να θέσουν σε διαθεσιμότητα τον προσωπικό του γιατρό, ελληνικής καταγωγής Νιχόπουλο, ο οποίος διαπιστώθηκε ότι μόνο τους πρώτους μήνες του 1977 είχε εκδώσει στο όνομα «βασιλιά» πάνω από 10.000 δόσεις ηρεμιστικών και ναρκωτικών φαρμάκων, όπως και αμφεταμινών. Η ιατρική του άδεια ανακλήθηκε οριστικά το 1990, όταν το Ιατρικό Συμβούλιο του Τενεσσί του απήγγειλε κατηγορίες για υπερβολική συνταγογράφηση.
Η σταθερή πίεση των μέσων για την ανακοίνωση της ακριβής αιτίας θανάτου του Elvis, οδήγησε στην επανεξέταση των στοιχείων της αυτοψίας το 1994, η οποία κατέληξε ότι αιτία θανάτου ήταν μία ξαφνική και βίαια καρδιακή προσβολή. Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι η πολυφαρμακία συνέβαλε καθοριστικά στον πρόωρο θάνατό του. Το 2014 η εξέταση DNA ενός δείγματος τριχών του, έδειξε ότι ο Elvis έπασχε από γλαύκωμα, υψηλή πίεση και υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.
Ο θάνατος του Elvis αποδείχθηκε το πιο επικερδές γεγονός για τη μουσική βιομηχανία. Εκεί που η καριέρα του είχε σχεδόν σβήσει, με τις μπαλάντες του να ακούγονται ξεπερασμένες από τους καινούργιους ήχους των Beatles και των Stones, ξεκίνησε μία φρενίτιδα λατρείας στον αποθανόντα «βασιλιά». Ο πρόεδρος Κάρτερ δήλωσε ότι ο Elvis είχε αλλάξει οριστικά το πρόσωπο της αμερικανικής pop κουλτούρας και χιλιάδες κόσμου μαζεύτηκαν στην Graceland για να δουν το ανοιχτό φέρετρο του «βασιλιά». Ένας ξάδερφός του, ο Billy Mann, δέχτηκε την προσφορά 18.000 δολαρίων για να φωτογραφήσει κρυφά τον νεκρό Elvis και η φωτογραφία μπήκε πρωτοσέλιδο στo σκανδαλοθηρικό περιοδικό National Enquirer, κάνοντας το τεύχος να πετύχει τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία του. Η φίλη του (αρραβωνιαστικιά, σύμφωνα με τους δικούς της ισχυρισμούς) Alden, έκλεισε συμφωνία μεγαλύτερη των 100.000 δολαρίων για να πουλήσει την ιστορία της στο ίδιο περιοδικό (ο Presley δεν την είχε συμπεριλάβει στη διαθήκη του).
Περίπου 80.000 κόσμος παρατάχθηκε στο δρόμο όπου θα περνούσε η αυτοκινητοπομπή για την ταφή του «βασιλιά», δίπλα στην μητέρα του στο νεκροταφείο Forest Hill. Λίγες ημέρες μετά, έγινε προσπάθεια από αγνώστους να ξεθαφτεί η σωρός του, κάτι που έκανε την πολιτεία να μεταφέρει τη σωρό στην φυλασσόμενη Graceland.
Με το θάνατό του ξεκίνησε αυτόματα ο αστικός μύθος ότι ο ίδιος σκηνοθέτησε το θάνατό του (με ένα κέρινο ομοίωμα στη θέση της σωρού στο φέρετρο) για να αναπαυτεί χωρίς την πίεση της δημοσιότητας και δεκάδες άνθρωποι από τότε έχουν «ορκιστεί» ότι τον έχουν δει ζωντανό στα πιο απίθανα μέρη του πλανήτη.
Το τελευταίο τραγούδι του, το μετριότατο country «Way down» ανέβηκε αμέσως την κορυφή των πωλήσεων, ενώ όλοι οι δίσκοι του ανατυπώθηκαν και μπήκαν στα charts. Περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι επισκέπτονται από το 1982 και κάθε χρόνο την Graceland, καθιστώντας την, το πιο επισκέψιμο κτίριο των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Λευκό Οίκο. Το 2006 ανακηρύχθηκε Εθνικό Ιστορικό Τοπόσημο.
Ο Elvis Presley κέρδισε τον τίτλο του «βασιλιά» σε μία εποχή που η Αμερική έψαχνε νέα και ασφαλή είδωλα για τη νεολαία της. Χαρισματικός ως τραγουδιστής και λαμπερό πρόσωπο, χωρίς όμως τη δυνατή προσωπικότητα, που θα του επέτρεπε να επιλέξει προσωπικούς δόμους, παρασύρθηκε από τη δίνη της δημοφιλίας του σε ευκολίες που τελικά τον οδήγησαν στην αυτοκαταστροφή: τραγούδια χωρίς αιχμές, αφελείς ταινίες, σύντροφοι ανάξιες της εμπιστοσύνης του, Las Vegas, ναρκωτικά και ένα ξαφνικό τέλος λίγο πριν την πλήρη έκπτωση από το θρόνο του. Ο Elvis, αν ζούσε περισσότερο, θα ήταν μία γραφική περίπτωση τέως Βασιλιά. Το πρόωρο τέλος τον έκανε αθάνατο. Και οι fan του, θα προτιμάμε πάντα να τον θυμόμαστε ως έναν 20άρι ροκαμπιλά που ήρθε στο πάρτι μας για να τραγουδήσει «Jailhouse Rock», «Hound Bog» και «Love me tender» την ώρα που θέλουμε να ζητήσουμε από το κορίτσι απέναντι να χορέψουμε ένα τρυφερό μπλουζ…
Δημήτρης Καλαντζής
Latest posts by Δημήτρης Καλαντζής (see all)
- Το gay Πεδίον του Άρεως - May 17, 2023
- Το γκέτο διακίνησης ναρκωτικών από το Πεδίον του Άρεως στον Άγιο Παύλο και τον σταθμό Λαρίσης - March 18, 2023
- Νοσοκομείο Ελπίς: επαγγελματισμός και ανθρωπιά στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας - March 3, 2023
