της Αγγελικής Καρδαρά.
Εμφανίζεται συνήθως ως “φίλος” κοινών φίλων ή γνωστών. Με ένα προφίλ που δεν προξενεί αρνητική εντύπωση: ένας επαγγελματίας που έχετε κοινά ενδιαφέροντα ενδεχομένως. Δέχεσαι το αίτημα φιλίας στο facebook ή συνδέεστε στην επαγγελματική πλατφόρμα linkedIn. Αρχικά, σου στέλνει 1-2 “αθώα” μηνύματα, όπως για παράδειγμα ότι σε γνωρίζει από κάποιο συνέδριο ή ότι ενδιαφέρεται για το αντικείμενο της δουλειάς σου. Απαντάς ευγενικά και τότε αρχίζει η… κόλαση!
Βομβαρδισμός μηνυμάτων που φτάνουν στα όρια της εμμονής. Μηνύματα που κύριο στόχο έχουν “να βγείτε ραντεβού” και ταυτόχρονα ασυναρτησίες που αρχίζουν να σε προβληματίζουν για το ποιος τελικά είναι και τι θέλει από σένα ο αποστολέας. Ξεκαθαρίζεις τη θέση και τις διαθέσεις σου, αλλά αυτό δεν αρκεί. Τα μηνύματα σταματούν και μετά από ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ξαναρχίζουν. Με την ίδια ένταση και το ίδιο ύφος. Δεν απαντάς. Τα μηνύματα σταματούν και ξαναρχίζουν. Η μόνη λύση: διαγραφή (μπλοκάρισμα) κι αν επιχειρήσει να επικοινωνήσει με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, άμεση ενημέρωση των αρμόδιων αρχών.
Αυτή είναι δυστυχώς η άλλη όψη του νομίσματος στον μαγικό κόσμο των κοινωνικών δικτύων. Μεγάλος αριθμός χρηστών έχει έρθει αντιμέτωπος με ενοχλητικά, υβριστικά ή ακόμα και απειλητικά μηνύματα. Είναι εν τούτοις μια πραγματικότητα που πρέπει κάποια στιγμή να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά κι ένας τρόπος προς αυτή την κατεύθυνση είναι να μιλήσουμε ανοιχτά για το πρόβλημα, να μοιραστούμε εμπειρίες, να ενημερώσουμε αλλά και να ενημερωθούμε για πιθανούς κινδύνους και να αναζητήσουμε τις δικλείδες ασφαλείας της ιδιωτικότητάς μας.
Μια άλλη συνηθισμένη κατηγορία “ενοχλητικών μηνυμάτων” στο facebook, είναι αυτή που ξεκινάει με υπονοούμενα ερωτικού περιεχομένου και μπορεί να φτάσει στη χυδαιότητα, όταν ο αποδέκτης αποθαρρύνει τέτοιου είδους μηνύματα. Ευτυχώς, υπάρχει η σωτήρια εφαρμογή της διαγραφής! Απαιτείται βέβαια προσοχή, γιατί τα συγκεκριμένα άτομα μπορεί να επανέλθουν με διαφορετικά προφίλ.
Η πιο σοβαρή, ωστόσο, διάσταση του θέματος αφορά την προσπάθεια εξαπάτησης των χρηστών των κοινωνικών δικτύων. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να φιλτράρουμε τα μηνύματα που δεχόμαστε από άτομα που δεν γνωρίζουμε, γιατί το διαδίκτυο δίνει την ελευθερία στον κάθε χρήστη να αποκτήσει την ταυτότητα που επιθυμεί και να εμφανιστεί με όποιο πρόσωπο, με όποια ηλικία κι ιδιότητα θέλει προκειμένου να επιτύχει τους σκοπούς του. Όποιοι κι αν είναι αυτοί. Από τους πιο “αθώους” -να κάνει μια γνωριμία- μέχρι τους πιο ακραίους.
Ας καταθέσω μια προσωπική πρόσφατη εμπειρία. Πριν δύο εβδομάδες, περίπου, δέχτηκα ένα αίτημα φιλίας από μια “κοπέλα”, με την οποία είχαμε κοινούς φίλους, κυρίως από τον δημοσιογραφικό κόσμο. Γι’ αυτό έκανα δεκτό το αίτημα, αν και το προφίλ μού φαινόταν ψεύτικο. Έπρεπε να είχα ακολουθήσει το ένστικτό μου, γιατί οι κοινοί “φίλοι” δεν αποτελούν εγγύηση φερεγγυότητας ενός προσώπου. Το ίδιο βράδυ μου έστειλε ένα μήνυμα σε greeklish, χωρίς να έχει προηγηθεί συζήτηση σχετικά με το ποια είναι, με τι ασχολείται και τα στοιχειώδη της επικοινωνίας προκειμένου να γίνει μια τυπική επαφή, έστω και διαδικτυακά: “Ep thelv mia xari xriazome 400 euro”.
Αμέσως έκανα διαγραφή κι ενημέρωσα τους φίλους μου στον “τοίχο” μου για το παράξενο μήνυμα. Το ίδιο πρόσωπο είχε στείλει το ίδιο ακριβώς μήνυμα και σε άλλους φίλους δημοσιογράφους, οι οποίοι φαίνεται ότι είναι ο κύριος “στόχος” της. Ενδεχομένως, ήταν μια “πλακίτσα”, ίσως κι όχι. Δεν γνωρίζω κι εφόσον προχώρησα σε διαγραφή δεν διερεύνησα περισσότερο το θέμα. Σε κάθε περίπτωση τέτοιου είδους μηνύματα είναι ενοχλητικά, φέρνουν σε αμηχανία και προβληματίζουν.
Η αλήθεια είναι ότι, παρά τα όποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν, ο διαδικτυακός κόσμος με συναρπάζει. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικότερα, μας δίνουν την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με μεγάλο αριθμό ατόμων από ολόκληρο τον κόσμο και να μοιραστούμε σκέψεις κι ιδέες, ενώ αποτελούν πολύτιμο εργαλείο δουλειάς για πολλούς επαγγελματίες -τους περισσότερους στην εποχή μας.
Το σημείο ωστόσο που πιστεύω ότι πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές, κυρίως σε όσους προσπαθούν μέσω ψεύτικων ταυτοτήτων να εξαπατήσουν αλλά και σε όσους, υπό την επίδραση της εικονικής πραγματικότητας, συγχέουν το πραγματικό με το εικονικό κι υιοθετούν ακραίες συμπεριφορές απέναντι στους άλλους χρήστες, είναι ότι το διαδίκτυο δεν είναι “άνομο”. Μπορεί να είναι “απέραντο”, αλλά σε αυτό το διαδικτυακό περιβάλλον δεν είμαστε απροστάτευτοι, ούτε έρμαια στα χέρια των επιτήδειων. Υπάρχουν οι αρμόδιες αρχές, στις οποίες ο χρήστης μπορεί να απευθυνθεί όποτε κρίνει αναγκαίο. Άλλωστε το “δίκαιο του διαδικτύου (internet)”, αν και πολύπλοκο, είναι μια πραγματικότητα που ρυθμίζει τις διαδικτυακές μας σχέσεις, προσδιορίζοντας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των χρηστών.
Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο όλοι οι χρήστες να γνωρίζουμε με ακρίβεια τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και κυρίως τις δικλείδες ασφαλείας που μας παρέχονται στο διαδικτυακό περιβάλλον, προκειμένου να προστατεύσουμε την ιδιωτικότητά μας. Ειδικά, όσον αφορά το facebook, που αποτελεί το πιο εύκολο πεδίο δράσης των απατεώνων για επίτευξη των στόχων τους, είναι σκόπιμο να κάνουμε ένα καλό φιλτράρισμα των αιτημάτων φιλίας και, προτού δεχτούμε έναν καινούργιο “φίλο”, να μην αρκεστούμε στους κοινούς μας “φίλους”, αλλά να ελέγξουμε προσεκτικά το προφίλ του, τις αναρτήσεις του και τα σχόλια κάτω από αυτές. Εάν έχουμε την υπόνοια ότι το προφίλ είναι ψεύτικο, ας κάνουμε διαγραφή του αιτήματος. Επίσης, εάν γίνουμε αποδέκτες “περίεργων” μηνυμάτων (ενοχλητικά, υβριστικά, απειλητικά) να λάβουμε μέτρα όσο πιο άμεσα γίνεται, θέτοντας σαφή όρια και περιφρουρώντας την ιδιωτική μας σφαίρα.
Συνοψίζοντας, η “ασφαλής χρήση” του διαδικτύου αφορά όλους τους χρήστες και πρέπει να ενημερωθούμε γι’ αυτήν. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν αναμφισβήτητα τεράστιες δυνατότητες επικοινωνίας, προβολής της δουλειάς μας ή απλής ανταλλαγής θέσεων και απόψεων. Κατά την κρίση μου, η δύναμη των μέσων είναι τόσο μεγάλη, ώστε αν αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της αντεγκληματικής πολιτικής, μπορούν ακόμα και να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του εγκλήματος (όλων των μορφών εγκληματικότητας κι όχι μόνο του ηλεκτρονικού εγκλήματος), δεδομένου ότι τα μηνύματα που μεταφέρονται μέσω διαδικτύου απευθύνονται σε τεράστια κοινά και πολλές φορές με μεγάλη απήχηση.
Επομένως, όσο τετριμμένο κι αν ακουστεί, είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσπαθούμε να κάνουμε “ορθή χρήση” των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αποφεύγοντας δυνητικούς κινδύνους κι ενημερώνοντας γι’ αυτούς τους διαδικτυακούς μας φίλους, ώστε η όποια απειλή να μην εξαπλωθεί, αλλά έγκαιρα να εξαλειφθεί ή έστω να περιοριστεί.
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
