Αστροφεγγιά: Η Ελλάδα του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου που ήξερε να «βουρκώνει»

astrofeggia

του Δημήτρη Καλαντζή.

Ανήκω στη γενιά που ανακάλυψε την ελληνική λογοτεχνία στα μαθητικά της χρόνια μέσα από την «Αργώ» του Θεοτοκά, την «Eroica» του Πολίτη και την «Αστροφεγγιά» του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου. Αυτή την κατεύθυνση έδιναν τα σχολεία τη δεκαετία του ’70 και του ’80. Προς τον «αστικό ρεαλισμό», την περίπλοκη ηθογραφία και τον κοινωνικό προβληματισμό σε «λελογισμένα πλαίσια», που δεν αμφισβητούσε τις δομικές αρχές οργάνωσης της κοινωνίας αλλά καλούσε σε εγρήγορση για τον αναγκαίο μετασχηματισμό και την πρόοδο μέσα από τις ευγενικές αρχές της αλληλοκατανόησης, της υπέρβασης του δίπολου πλούσιος / φτωχός, της αλληλεγγύης και της καλοσύνης.

Ήταν η «καλοσύνη» που κυριάρχησε και στον ελληνικό κινηματογράφο τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Οι γραφικές εκείνες ιστορίες με τους τίμιους πλην φτωχούς, με τις αλληλέγγυες γειτονιές των Αθηνών, τους πλούσιους που κατά βάθος είχαν ανθρωπιά και τους σκληρά εργαζόμενους που απολάμβαναν τελικά τον πλούτο και το ηθικό κορίτσι. Μία Ελλάδα στην οποία πάντα πρυτάνευε το καλό. Ακόμα κι όταν δεν νικούσε, ήταν το «καλό» που αναδείκνυε η ματιά του συγγραφέα ή του σκηνοθέτη.

Ήταν μία Ελλάδα που δεν σε έβαζε να προβληματιστείς γιατί ο πλούσιος μπορεί να απολαμβάνει όλα τα καλά του κόσμου και ο φτωχός πρέπει να υποφέρει τα πάνδεινα, αλλά ήταν και μία Ελλάδα που σε έκανε να δακρύζεις με τη φιγούρα της μάνας που γίνεται θυσία για το παιδί της, που σου έφερνε λυγμούς, βλέποντας τον πατέρα να «ρίχνει τα μούτρα» του για να παρακαλέσει τον πλούσιο να του δώσει λεφτά για να γλιτώσει το παιδί του από τη φυματίωση, μία Ελλάδα που ερωτευόταν και ποθούσε χωρίς πάντα να νικά, μία Ελλάδα που είχε κορυφαία συναισθήματα και συγκινήσεις.

Δεν γνωρίζω με ποια βιβλία μεγαλώνουν σήμερα τα παιδιά. Υποπτεύομαι ότι στην καλύτερη περίπτωση διαβάζουν Χάρι Πότερ.

Δεν γνωρίζω και πόσα ξέρουν τα παιδιά από εκείνη την απλή Ελλάδα των τίμιων, των ηθικών, των ερωτευμένων, των «φευγάτων» και των «καταραμένων»…

Δεν ξέρω καν, αν τα παιδιά σήμερα έχουν δυνατά συναισθήματα.

Εγώ πάντως χάρηκα που μπόρεσα να βουρκώσω, παρακολουθώντας την τελευταία σκηνή της «Αστροφεγγιάς» στο θέατρο «Χώρα», όταν ο Άγγελος πεθαίνει φυματικός με τον πατέρα να αγωνιά, την μητέρα να κλαίει στο προσκεφάλι του και τη φίλη να του κρατά το χέρι…

Βλέπετε, μεγάλωσα, διαβάζοντας γι αυτή την Ελλάδα. Του Θεοτοκά, του Πολίτη και του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.