Στη Μογγολία υπάρχει ένας άνθρωπος από τον οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις. Είναι εθνικό σύμβολο και το όνομά του, Τζένγκις Χαν, είναι συνδεδεμένο με τα πάντα: Η πρωτεύουσα, Ουλάν Μπατόρ, εξυπηρετείται από το Διεθνές Αεροδρόμιο Chinggis Khaan, η τράπεζα Chinggis Khaan βρίσκεται στη Λεωφόρο Chinggis, η οποία οδηγεί προς την πλατεία Chinggis. Ακόμη και το τοπικό μπαρ λέγεται Grand Khaan Irish Pub, όπου μπορεί κάποιος να παραγγείλει ένα σφηνάκι της διάσημης Chinggis βότκα.
Οι ντόπιοι μιλούν για τον Χαν με υπερηφάνεια. Τριάντα μίλια έξω από την πρωτεύουσα βρίσκεται ένα τεράστιο άγαλμα του διάσημου πολέμαρχου πάνω σε άλογο από λαμπρό χάλυβα, που ατενίζει τη στέπα. Οι τουρίστες μπορούν να ανέβουν και να σταθούν στο κεφάλι του για να πάρουν την αίσθηση της ιστορικής κυριαρχίας του Khan στην Ευρασία.
Γιατί όλος αυτός ο θαυμασμός για έναν άνθρωπο που η Δύση θεωρεί τον πιο βάρβαρο κατακτητή και «πατέρα» των γενοκτονιών; Δεν είναι μόνο ο εθνικισμός, αν και υπάρχει άφθονος κι αυτός. Η ανάμνηση του Chinggis Khaan στη σύγχρονη Μογγολία είναι πολύ διαφορετική από αυτή που διδάσκεται στη Δύση. Στη Μογγολία θαυμάζουν μία διπλωματική ιδιοφυία που κατάφερε να ενοποιήσει αντιμαχόμενες φυλές κάτω από μια εθνική σημαία και να δημιουργήσει μία αυτοκρατορία που σεβάστηκε τη θρησκευτική ελευθερία και τη διπλωματική ασυλία, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά στην ιστορία διαβατήρια και πιστωτικές κάρτες, διευκόλυνε το διεθνές εμπόριο, έθεσε εκτός νόμου τα βασανιστήρια, δημιούργησε δημόσια σχολεία, ξεκίνησε ακόμα και μία διηπειρωτική ταχυδρομική υπηρεσία.
Υπό την ηγεσία του Χαν, οι Μογγόλοι κατέκτησαν περισσότερη γη και ανθρώπους σε 25 χρόνια από ό, τι έκαναν οι Ρωμαίοι σε τέσσερις αιώνες. Μετά το θάνατο του Χαν, οι Μογγόλοι είχαν υπό τον έλεγχό τους τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία που υπήρξε ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο της ασιατικής ηπείρου, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι δεν είχε ποτέ επαφές με τους Μογγόλους. Έτσι, όταν ένας άγνωστος εχθρός που μιλούσε μια άγνωστη γλώσσα, κατακτούσε τη Ρωσία, την Ουκρανία και τις Ουγγρικές πόλεις στα μέσα του 13ου αιώνα, η είδηση κυκλοφόρησε σαν ανεξέλεγκτη πυρκαγιά. Ο Άγγλος χρονικογράφος Matthew Pais περιέγραφε το 1240 το στρατό του Χαν ως «μια απεχθή ορδή απογόνων του Σατανά… Μοιάζουν περισσότερο με τέρατα παρά με άνδρες. Ξεδιψούν πίνοντας αίμα!».
Ο Χαν είχε απαγορεύσει να γραφτεί οτιδήποτε γι ‘αυτόν, όσο ήταν εν ζωή. Είχε απαγορεύσει ακόμα και να γίνουν αγάλματα ή έργα ζωγραφικής με τη μορφή του. Μετά το θάνατό του γράφτηκε η “Μυστική Ιστορία των Μογγόλων” στη μογγολική γλώσσα, η οποία όμως χάθηκε στους αιώνες μέχρι να μεταφραστεί τον 20ο αιώνα. Τότε όμως η Δύση είχε ήδη σχηματίσει τη γνώμη της για τον «βάρβαρο Χαν». Η Ιστορία στην περίπτωσή του, γράφτηκε από τους ηττημένους, που δεν ήταν καθόλου γενναιόδωροι…
Δεν είναι τυχαίο ότι μερικές εκατοντάδες χρόνια αργότερα, ο φόβος και το μίσος για τους Μογγόλους παραμένει ενεργό, τόσο που η «επιστημονική» κατάταξη των φυλών, αναφέρουν τους Μογγόλους, ως κατώτερη φυλή, πιο κοντά στους ουρακοτάγκους παρά στους καυκάσιους ανθρώπους. Η λέξη μογγολοειδές χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει παιδιά με νοητική υστέρηση. Τόση μεγάλο θυμό είχε προκαλέσει η επιτυχία των Χαν.
Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια των κατακτήσεων των Μογγόλων, επειδή οι ίδιοι σκόπιμα κυκλοφορούσαν μύθους ακραίας βιαιότητας για να εκφοβίζουν τους εχθρούς τους και να επιτυγχάνουν την παράδοση των πόλεων χωρίς μάχες. Ανάμεσα στις ανατριχιαστικές ιστορίες / μύθους περιλαμβάνονται βράσιμο ζωντανών ανθρώπων και χρησιμοποίηση ανθρώπινων κρανίων για το σερβίρισμα κρασιού.
Η βία και η βαρβαρότητα όμως ήταν ένας τρόπος ζωής τον 13ο αιώνα. Αρκεί να θυμηθούμε ότι για τη μεγάλη πανούκλα του Μεσαίωνα που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης, οι Χριστιανοί σκότωσαν ολόκληρες πόλεις Εβραίων, κατηγορώντας τους ότι προκάλεσαν τη «διαβολική επιδημία».
Η έκταση της βαρβαρότητας στη Μογγολική αυτοκρατορία παραμένει ένα ιστορικό μυστήριο, αλλά η αναθεωρημένη Ιστορία δεν μπορεί παρά να αποδώσει στον φοβερό και τρομερό Χαν μεγάλες καινοτομίες που βοήθησαν στην εξέλιξη της ανθρωπότητας όπως ήταν η καθιέρωση δρόμων επικοινωνίας και εμπορίου μεταξύ των λαών, διάδοση εργαλείων όπως η χρήση της πυξίδας, ακόμα η τεχνογνωσία της εκτύπωσης από τη μογγολική αυτοκρατορία προήλθε.
Ο Τζένγκις Χαν σίγουρα δεν ήταν άγιος αλλά είναι ακραία αυθαίρετο να καταγράφεται ως ένα τέρας της ανθρωπότητας μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελε να τον υμνούν με κείμενα και «επίσημες ιστορίες», όπως έκαναν άλλοι κατακτητές.
(Κεντρική φωτογραφία: Jonathan Shaw@Flickr)
1 Comment