της Ηλένας Κρητικού.
Όταν σοβαρευτεί αυτή η χώρα, θα ήθελα να γίνει σαν τη Εθνική Λυρική Σκηνή. Το 2010, οι ανακοινώσεις στο Καστελόριζο, βρήκαν το θέατρο καταχρεωμένο και στα όρια της κατάρρευσης. Σε πέντε χρόνια, όμως, η Λυρική κατάφερε να φέρει βόλτα τα χρέη της και παράλληλα να μην ρίξει την ποιότητα των καλλιτεχνικών παραγωγών της. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά έβαλε στόχο να ανοίξει τα φτερά της, να κερδίσει το κοινό -ακόμη κι εκείνο που σχεδόν αγνοούσε την ύπαρξή της- και να γίνει αντάξια των αντίστοιχων ευρωπαϊκών Σκηνών. Το στοίχημα κερδήθηκε. Φέτος αποχαιρετά την ιστορική της στέγη, το Θέατρο Ολύμπια, και το 2017 θα την βρει στο νέο της σπίτι, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το 2018 δε, αναμένεται να είναι η χρονιά της απόλυτης καταξίωσης, καθώς υποδέχεται το Opera Europe. Δεν είναι παραμύθι, είναι μια πραγματική ιστορία επιτυχίας.
Το 2010 τα σύννεφα πάνω από την Εθνική Λυρική Σκηνή είχαν βαρύνει απειλητικά. Η τραγική οικονομική της κατάσταση απασχολούσε ακόμη και τον διεθνή τύπο, καθώς εκφράζονταν φόβοι ότι θα έβαζε λουκέτο. Στις αρχές του 2011 το χρέος είχε ξεπεράσει τα 17 εκατ. ευρώ. Εκείνη την περίοδο στην προεδρία είχε τοποθετηθεί ο οικονομολόγος Νίκος Μουρκογιάννης, ο οποίος επιχειρούσε να βάλει μια τάξη στα οικονομικά.
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι του καταλόγισαν ότι, αντί να εργάζεται για την εξυγίανση του οργανισμού, ενδιαφερόταν μόνο για την προσωπική του προβολή, με αποτέλεσμα το καράβι να «πέσει σε ξέρα». Για την ακρίβεια, η «ξέρα» δεν ήταν μόνο η μισθοί που δεν καταβλήθηκαν κανονικά, αλλά και το ίδιο το πρόγραμμα της Λυρικής, που έφερε μια εσάνς ναφθαλίνης, ενώ η «προσωπική προβολή» μεταφραζόταν στη διάθεση του προέδρου να μην περιοριστεί στα διοικητικά του καθήκοντα, αλλά να υλοποιήσει και το προσωπικό του καλλιτεχνικό όραμα, που οδήγησε ακόμη και σε παραιτήσεις…
Η αναταραχή οδήγησε το ΔΣ να αναθέσει στον Μύρωνα Μιχαηλίδη διευρυμένες αρμοδιότητες χειρισμού των οικονομικών θεμάτων του θεάτρου. Ήταν μια εντυπωσιακή εξέλιξη, καθώς ο 42χρονος αρχιμουσικός είχε μόλις αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής. Όπως αποδείχθηκε, ήταν η πιο σοφή επιλογή που θα μπορούσε να γίνει. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ είχε τις ικανότητες να τακτοποιήσει τα χρέη και παράλληλα να προσφέρει το όραμα που έλειπε από το θέατρο. Πάνω από όλα, είχε τη διάθεση να λειτουργήσει με πνεύμα συνεργασίας και να δημιουργήσει μια πραγματική ομάδα που δεν δίστασε να κάνει θυσίες ώστε η Λυρική να συνεχίσει να υπάρχει.
Με τεράστια προσπάθεια, το 2015 το χρέος της ΕΛΣ μειώθηκε κατά 75% και φέτος μηδενίστηκε. Μαζί όμως με τον περιορισμό των δαπανών, το θέατρο κατάφερε να επικοινωνήσει με περισσότερο κόσμο και να φέρει τουλάχιστον 90.000 θεατές στις παραγωγές του. Για πρώτη φορά τα έσοδα από τα εισιτήρια των παραστάσεων ξεπέρασαν το κόστος των καλλιτεχνικών παραγωγών: οι παραγωγές κόστισαν 2.301.098 ευρώ και τα έσοδα ήταν 2.510.098 ευρώ. Κι όλα αυτά παρά την «κουρεμένη» κρατική επιχορήγηση, που οδήγησε σε μεγάλη στενότητα και περιορισμό δαπανών. Δεν είναι, όμως, μόνο οικονομικό το θαύμα που συνέβη στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Βασικές αρχές του καλλιτεχνικού διευθυντή και του ΔΣ της ΕΛΣ ήταν να μην «περάσουν» τα οικονομικά προβλήματα στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, καθώς και να γίνει η τέχνη της όπερας προσβάσιμη σε μεγαλύτερο κοινό. Έτσι, η Λυρική προχώρησε σε παραγωγές πολλαπλών στοχεύσεων και «πήρε τους δρόμους».
Δόθηκαν δωρεάν εισιτήρια σε άνεργους, πραγματοποιήθηκαν παραστάσεις για παιδιά, ενώ αποσπάσματα έργων παίχτηκαν σε δημόσιους χώρους, όπως σε σταθμούς μετρό ή στο καταταλαιπωρημένο Πεδίον του Άρεως. Η όπερα βγήκε από το παλάτι της και προσέγγισε τον απλό κόσμο. Απευθύνθηκε σε όλους, ακόμη και σε εκείνους που δεν έχουν εντρυφήσει στη συγκεκριμένη τέχνη και δεν αποτελούν το κλασικό κοινό της. Δημιούργησε ένα θετικό καλλιτεχνικό γεγονός στην πόλη που μελαγχολούσε λόγω της οικονομικής κρίσης. Έκανε σκυθρωπά πρόσωπα να σηκώσουν το βλέμμα από κάτω για να παρακολουθήσουν με περιέργεια ένα «αξιοθέατο». Και οι κινήσεις αυτές, βρήκαν ανταπόκριση, με το κοινό της ΕΛΣ να αυξάνεται διαρκώς.
Ο Μύρων Μιχαηλίδης συνεχίζει να οραματίζεται, πάντα με διάθεση εξωστρέφειας. Θέλει να καταστήσει την Λυρική ισότιμη με τις άλλες ευρωπαϊκές σκηνές. Οι προδιαγραφές υπάρχουν τόσο σε καλλιτεχνικό επίπεδο, όσο και τεχνικά, ειδικά μετά την ολοκλήρωση της νέας στέγης, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο, όπου η ΕΛΣ θα μετακομίσει το 2017.
Στο νέο πρόγραμμα περιλαμβάνονται μερικά από τα πιο «καυτά» ονόματα αυτή τη στιγμή διεθνώς. Ο Μπενζαμέν Μιλπιέ, έως την άνοιξη διευθυντής του μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού και πρώην πρώτος χορευτής του Μπαλέτου της Νέας Υόρκης θα έρθει για το σπονδυλωτό «Τοπία», όπως ανακοίνωσε ο νέος διευθυντής του Μπαλέτου της Λυρικής, διεθνής δημιουργός Αντώνης Φωνιαδάκης. Παράλληλα θα παρουσιαστεί η ιδιαίτερα απαιτητική βαγκνερική παραγωγή του «Λόενγκριν», με πρωταγωνιστή τον διάσημο τενόρο Πήτερ Ουέντ. Η σεζόν 2016-2017 θα είναι πλούσια και η αυλαία θα πέσει στο θέατρο Ολύμπια στις 19 Μαΐου με την όπερα «Ρέα» του Σπυρίδωνα Σαμάρα.
Το 2018 θα επισημοποιηθεί η αναβάθμιση της ΕΛΣ σε ανώτερη κατηγορία, καθώς η Αθήνα επελέγη για την διεξαγωγή της ετήσιας συνάντησης του Opera Europe, ενός δικτύου 160 οργανισμών και φεστιβάλ όπερας από 40 χώρες. «Είναι μεγάλη τιμή το γεγονός ότι θα φιλοξενήσουμε την κορυφαία αυτή διοργάνωση, που θα γίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα», λέει ο Μύρων Μιχαηλίδης.
