Ο Κουρέας της Σεβίλλης επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή, μέσα από τη σύγχρονη ματιά του σκηνοθέτη Φραντσέσκο Μικέλι. Πρόκειται για μία ανατρεπτική παραγωγή του αριστουργήματος του Τζοακίνο Ροσσίνι που φέρνει την ιστορία του Φίγκαρο στην ψηφιακή εποχή, φωτίζοντας τον -μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας- κόσμο της Ροζίνας.
Η διαχρονική επιτυχία του έργου βασίζεται στη μουσική έμπνευση του Ροσσίνι. Στον Κουρέα τα λόγια λειτουργούν ως πυξίδα, μια και ο πραγματικός χαρακτηρισμός προσώπων και καταστάσεων βρίσκεται στα στοιχεία της μουσικής: στη μελωδία, το ρυθμό, την αρμονία. Όπως και στα έργα του Μπαρόκ έτσι και στον Κουρέα, ο ακροατής δεν χρειάζεται να καταλαβαίνει λέξη προς λέξη το κείμενο για να παρακολουθήσει την ιστορία, αφού το ρόλο του αφηγητή αναλαμβάνει η μουσική που απευθύνεται άμεσα στο συναίσθημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η άρια του Ντον Μπαζίλιο: δεν χρειάζεται κανείς να κατανοεί τα λόγια προκειμένου να πεισθεί για την τρομακτική δύναμη της συκοφαντίας – αρκεί η ερμηνεία της μουσικής να μπορέσει να αναδείξει την κλιμάκωση από τον ψίθυρο στο τρομακτικό ξέσπασμα.
Ο κόσμος που περιγράφει ο Κουρέας της Σεβίλλης είναι ηδονιστικός, κυνικός, γεμάτος εγωπαθείς ανθρώπους, όπως ακριβώς το κοινωνικό εκείνο περιβάλλον στο οποίο έζησε ο Ροσσίνι στην καθημερινότητα της νιότης του στην Ιταλία. Το χρήμα κινεί τα πάντα: ο Αλμαβίβα πληρώνει τους κανταδόρους, δωροδοκεί δύο φορές τον Ντον Μπαζίλιο και αμείβει γενναιόδωρα τον Φίγκαρο, ο οποίος εξηγεί πόσο καλύτερα λειτουργεί και μόνον στην ιδέα του χρυσού. Διακόσια χρόνια αργότερα, είναι πασιφανές πως λίγα πράγματα έχουν αλλάξει στον κόσμο…
Ο Μικέλι, καλλιτεχνικός διευθυντής του φημισμένου Ιταλικού Φεστιβάλ Όπερας της Ματσεράτας, έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή πορεία σε σημαντικά ιταλικά λυρικά θέατρα (Αρένα της Βερόνας, Φενίτσε της Βενετίας, Παλέρμο κ.ά.), αλλά και εκτός Ιταλίας, σε όπερες όπως της Νίκαιας της Γαλλίας και του Πεκίνου. Τα εντυπωσιακά σκηνικά υπογράφει ο Νίκολας Μπόουβυ, ο οποίος έχει και την ευθύνη των φωτισμών, ενώ τα πολύχρωμα κοστούμια έχει σχεδιάσει ο Τζανλούκα Φαλάσκι. Ο Παναγιώτης Τομαράς έχει αναλάβει τον σχεδιασμό των οπτικών μέσων. Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης της παραγωγής έχουν οι Αναστάσιος Συμεωνίδης και Ζωή Τσόκανου. Τη Χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Το ρόλο του τίτλου ερμηνεύουν, στην πρώτη διανομή ο Διονύσης Σούρμπης, ο οποίος έχει διαγράψει μια σημαντική διεθνή πορεία τα τελευταία χρόνια, ενώ στη δεύτερη ο βαρύτονος Χάρης Ανδριανός. Στον ρόλο της Ροζίνας δύο διακεκριμένες υψίφωνοι, η Βασιλική Καραγιάννη και η Μίνα Πολυχρόνου. Ο διακεκριμένος τενόρος της ΕΛΣ Αντώνης Κορωναίος ερμηνεύει τον ρόλο του Κόμη Αλμαβίβα στην πρώτη διανομή, ενώ ο Ρουμάνος Γιόαν Χότεα στη δεύτερη. Στο ρόλο του Μπάρτολο οι Δημήτρης Κασιούμης και Άκης Λαλούσης, ενώ στον ρόλο του Μπαζίλιο οι Τάσος Αποστόλου και Πέτρος Μαγουλάς. Μαζί τους συναντάμε μια πλειάδα σημαντικών Ελλήνων μονωδών.
Σημείωμα σκηνοθέτη Φραντσέσκο Μικέλι
Ανάμεσα στα διαχρονικά αριστουργήματα, υπάρχουν έργα τα οποία έχουν την ικανότητα αποδώσουν μία εποχή με όλη τη δυστυχία αλλά και όλο το μεγαλείο της, και υπάρχουν όπερες μεγάλες και πιο σπάνιες, ικανές να μιλήσουν για την παράξενη ισορροπία ανάμεσα σε διαφορετικές εποχές, φανερώνοντας την αλλαγή του ανθρώπου και του κόσμου του.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Κουρέας της Σεβίλλης ανήκει στο δεύτερο είδος των αριστουργημάτων, καθώς είναι η τελευταία όπερα του 18ου αιώνα και η πρώτη όπερα του νέου αστικού θεάτρου.
Κάθε σημαντικό μεταιχμιακό δημιούργημα στην ιστορία του θεάτρου όπως επίσης στην ιστορία του τρόπου με το οποίο φτιάχνεται το θέατρο, είναι πάντοτε γεμάτο από τα σημάδια εκείνα που με τον χρόνο μετατρέπονται σε μεγάλες τάσεις αλλαγής· για ορισμένα από αυτά αντιλαμβάνεται κανείς τον αντίκτυπο ή την ακτινοβολία μονάχα μετά από πάρα πολύ καιρό.
Αναστοχαζόμενος την πλοκή του Κουρέα, τα πρόσωπά του, σε σχέση με το θεατρικό κείμενο του Μπωμαρσαί [Beaumarchais] και το ποιητικό κείμενο του Στερμπίνι [Sterbini], μία πτυχή μου φάνηκε ιδιαίτερα ξεκάθαρη, ένας από τους χαρακτήρες αναδείχτηκε κεντρικός και διαφορετικός, μοναδικός και καινούργιος. Ξαφνικά, η «αληθινή» Ροζίνα πρόβαλε διαφορετική απ’ όλες τις Ροζίνες που είχα δει έως τότε. Μου φάνηκε σαν να αφουγκράστηκα από μέρους της ένα αίτημα, να τη δει κανείς πραγματικά ως τη νέα γυναίκα που είναι.
Γνωρίζουμε τον Ντον Μπάρτολο, κηδεμόνα της Ροζίνας, και γνωρίζουμε καλά ποιο ήταν το έθιμο της εποχής που μας αφορά: όταν οι οικονομικές δυνατότητες μιας οικογένειας δεν επέτρεπαν τη συντήρηση μίας κόρης, επιτρεπόταν να δοθεί το κορίτσι σε έναν κηδεμόνα, έναν κύριο που πλέον είχε την ευθύνη να την ντύνει και την μεγαλώνει.
Μα, όπως έχει υπογραμμιστεί από τους εγκυκλοπαιδιστές, αυτή η συνήθεια μετατράπηκε σε νομιμοποιημένη κακοποίηση. Η κηδεμονία έγινε ένα είδος ανδρικής εξουσίας πάνω στις νέες και συχνά πολύ νεαρές κοπέλες, οι οποίες σχεδόν αποτελούσαν ιδιοκτησία του κηδεμόνα, υποχρεωμένες να τον υπακούουν σε όλα. Χρειάστηκε πολύ χρόνος ώσπου να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε αυτό το είδος της σχέσης.
Παρόλα αυτά, μπορούμε σήμερα να αναγνωρίσουμε τη Ροζίνα, να τη συναντήσουμε στα αδιέξοδά της, ενώ φορά ακουστικά σε πλήρη ένταση βηματίζοντας αργά έξω από μια στάση του μετρό, ακούγοντας άγριο ροκ με τη ψυχή της. Φωτιά, ζέση, μα πάνω απ’ όλα έρωτας για τον έρωτα· θέλει να ερωτευτεί για να δει μέσα της όλο τον κόσμο που βρίσκεται εκεί έξω, σε μια βουβή αγωνία για την υπαρξιακή αναγνώριση και ολοκλήρωσή της. Τη βλέπουμε σήμερα να βαρά τη γροθιά της στο σπίτι ή στο Πανεπιστήμιο, ή να χαμογελά, αφήνοντας πίσω έναν άνθρωπο ίσως μεγαλύτερης ηλικίας, απογοητευμένο από την ακύρωση της επιθυμίας του γι αυτήν. Και όμως, αυτή η Ροζίνα, η φυλακισμένη στα χέρια του κηδεμόνα της, πρέπει όλο αυτό το πνεύμα να το κρατά μυστικό, μέσα της, σαν κλεμμένο κόσμημα. Κι εμείς; Περισσότερο ή λιγότερο άνθρωποι του θεάτρου, άραγε δεν βλέπαμε πάντοτε τη Ροζίνα με τα μάτια ενός Μπάρτολο; Με τα μάτια ενός άνδρα, ο οποίος κατέχει αυτή τη νιότη; Και για την ισορροπία της κωμωδίας, δεν αποτελεί άραγε η Ροζίνα το εστιακό σημείο όλης της πλοκής; Γι αυτήν δεν αναζητούνται χίλιες μεταμφιέσεις, χίλιες υπεκφυγές; Για χάρη της δεν είναι ο γέρος κηδεμόνας της έτοιμος για όλα; Κατά βάθος γι’ αυτήν δεν συνέθεσε ο Ροσσίνι αυτή την όπερα; Από τους υπόλοιπους, ο Φίγκαρο και ο κόμης, πολύ δε λιγότερο ο Ντον Μπαζίλιο και ο Ντον Μπάρτολο, δεν έχουν το ίδιο ενδιαφέρον.
Με αυτές τις υποθέσεις ξεκίνησε ο Κουρέας μου ή μάλλον η Ροζίνα μου. Η Α’ Πράξη έχει διαμορφωθεί σαν το φανταστικό της κόσμο, το όνειρο και την ελπίδα της νεαρής, γλυκιάς κοπέλας. Αίσθηση και όραμα έρχονται στο φως, συναντώντας την καρδιά της όμορφης. Αντίθετα, στη Β’ Πράξη επιστρέφουμε στον πραγματικό κόσμο, στον υλικό κόσμο και στην πραγματική απιστία. Μέσα από αυτή την αντίθεση η Ροζίνα θα αποκαλυφθεί και θα γνωρίσουμε το βάθος των καταπιεσμένων και καλά κρυμμένων συναισθημάτων της. Σε αυτή τη διαλεκτική ανάμεσα σε Α’ και Β’ Πράξη θα έχουμε τη Ροζίνα ως μέτρο, με το οποίο μετράμε κάθε χαρακτήρα, κάθε χειρονομία, κάθε πράξη. Μέσα από τα δικά της μάτια θα κρίνουμε τον κόμη Αλμαβίβα, τον κατώτερο Ντον Μπαζίλιο, τον Φίγκαρο και την κακοήθη προχειρότητα του Ντον Μπάρτολο.
Αυτό είναι το πνεύμα του Κουρέα σήμερα, αυτή η συμπύκνωση εκρηκτικής χαράς, τοποθετημένη σε μία μυστική γωνιά του κόσμου. Ο Ροσσίνι τοποθέτησε το αριστούργημά του ανάμεσα σε μακρινούς κόσμους και διαφορετικές ιστορίες, και ανάμεσα στα δύο βρίσκεται ο σημερινός κόσμος. Καθήκον μας είναι να αφηγηθούμε την κυρίως υπόθεση αυτής της όπερας και όλες τις αναρίθμητες διαθλάσεις και θαυμαστές επιδράσεις της.
Σύνοψη του πρωτοτύπου
Α’ Πράξη / Στην Σεβίλλη, ο κόμης Αλμαβίβα μεταμφιεσμένος ως φτωχός φοιτητής Λιντόρο, επιχειρεί να κατακτήσει την καρδιά της όμορφης Ροζίνας. Η κοπέλα μένει μαζί με τον προστάτη της Δόκτορα Μπάρτολο, που επίσης επιθυμεί να την νυμφευτεί. Προκειμένου να προσεγγίσει την Ροζίνα, ο Αλμαβίβα ζητά την βοήθεια του Φίγκαρο, κουρέα της περιοχής, που παλαιότερα υπήρξε στην υπηρεσία του. Έναντι αμοιβής, ο Φίγκαρο προθυμοποιείται να τον βοηθήσει.
Ο Ντον Μπαζίλιο, δάσκαλος της μουσικής, πληροφορεί τον φίλο του Ντον Μπάρτολο, πως στην Σεβίλλη έχει φτάσει ο Αλμαβίβα γοητευμένος από την ομορφιά της Ροζίνας. Του εξηγεί όμως ότι γνωρίζει έναν σίγουρο τρόπο προκειμένου να εξουδετερώσει τον αντίπαλο: τη συκοφαντία.
Ταυτόχρονα, ακολουθώντας σχέδιο του Φίγκαρο, ο Αλμαβίβα / Λιντόρο εισέρχεται στην κατοικία του Ντον Μπάρτολο ως μεθυσμένος στρατιώτης, προσκομίζοντας έγγραφο σύμφωνα με το οποίο το σπίτι επιτάσσεται. Ο Ντον Μπάρτολο αρνείται να συμμορφωθεί και από την φασαρία που δημιουργείται έρχεται η αστυνομία. Ο Αλμαβίβα αποκαλύπτει μυστικά στον αρχηγό της την πραγματική του ταυτότητά του κι έτσι, προς τεράστια έκπληξη του Ντον Μπάρτολο, όχι μόνον δεν συλλαμβάνεται, αλλά αφήνεται ελεύθερος.
Β’ Πράξη / Ο Αλμαβίβα επιστρέφει στην κατοικία του Ντον Μπάρτολο αυτή την φορά μεταμφιεσμένος ως δάσκαλος μουσικής, λέγοντας ότι ο Ντον Μπαζίλιο είναι ασθενής. Καταφθάνει ο Φίγκαρο για την καθημερινή περιποίηση του Ντον Μπάρτολο και καθώς τον ξυρίζει, με τέχνη του αποσπά το κλειδί του μπαλκονιού της Ροζίνας. Πρόθεσή του είναι να βοηθήσει τον Αλμαβίβα να απαγάγουν την αγαπημένη του. Απροειδοποίητα φτάνει ο Ντον Μπαζίλιο, τον οποίο ο Αλμαβίβα δωροδοκεί, προκειμένου να φύγει χωρίς να δημιουργήσει πρόβλημα. Η Μπέρτα, υπηρέτρια του Ντον Μπάρτολο, σχολιάζει την ανοησία του αφεντικού της, που θέλει να νυμφευτεί τόσο νεώτερή του γυναίκα. Ο Ντον Μπαζίλιο αποκαλύπτει την αλήθεια στον Ντον Μπάρτολο που καταλαβαίνει ότι πρέπει να κινηθεί πολύ γρήγορα κι έτσι ζητά συμβολαιογράφο. Ο Μπάρτολο δείχνει στην Ροζίνα την επιστολή που εκείνη είχε στείλει στον Λιντόρο και της λέει πως την πήρε από τον κόμη Αλμαβίβα, γεγονός που φαίνεται να αποδεικνύει πως ο Λιντόρο συνεργάζεται με τον Αλμαβίβα και εξαπατούν την κοπέλα.
Ξεσπά καταιγίδα. Φτάνουν ο Φίγκαρο και ο Αλμαβίβα από το μπαλκόνι προκειμένου να απαγάγουν τη Ροζίνα. Το μυστήριο της διπλής ταυτότητας του Αλμαβίβα/Λιντόρο λύνεται, όμως οι τρεις τους δεν μπορούν να δραπετεύσουν, διότι κάποιος έχει πάρει την σκάλα από το μπαλκόνι. Φτάνει ο Ντον Μπαζίλιο με τον συμβολαιογράφο, που αντί του Ντον Μπάρτολο παντρεύει τον Αλμαβίβα με την Ροζίνα. Μάρτυρες είναι ο Φίγκαρο και ο Ντον Μπαζίλιο, ο οποίος προκειμένου να συναινέσει δωροδοκείται ακόμα μία φορά. Αργοπορημένος φτάνει με την αστυνομία ο Ντον Μπάρτολο. Δεν έχει άλλη επιλογή από το να συγχαρεί τους νεόνυμφους.
Ο κουρέας της Σεβίλλης
Κωμικό μελόδραμα σε δύο πράξεις του Τζοακίνο Ροσσίνι
Ποιητικό κείμενο Τσέζαρε Στερμπίνι βασισμένο στην ομώνυμη κωμωδία του Πιέρ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί
Θέατρο Ολύμπια
18, 19, 22, 24, 25, 26 Φεβρουαρίου & 3, 5 Μαρτίου 2017
Ώρα έναρξης 20.00
Μουσική διεύθυνση
Αναστάσιος Συμεωνίδης (18, 19, 22 /2 & 3, 5/3) – Ζωή Τσόκανου (24, 25, 26 /2)
Σκηνοθεσία Φραντσέσκο Μικέλι
Αναβίωση σκηνοθεσίας Μαρίνα Μέργου
Σκηνικά, φωτισμοί Νίκολας Μπόουβυ
Κοστούμια Τζανλούκα Φαλάσκι
Σχεδιασμός οπτικών μέσων Παναγιώτης Τομαράς
Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Κόμης Αλμαβίβα
Αντώνης Κορωναίος (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Γιόαν Χοτέα (19, 22, 25 Φεβ.)
Ντον Μπάρτολο γιατρός, κηδεμόνας της Ροζίνας
Δημήτρης Κασιούμης (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Άκης Λαλούσης (19, 22, 25 Φεβ.)
Ροζίνα
Βασιλική Καραγιάννη (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Μίνα Πολυχρόνου (19, 22, 25 Φεβ.)
Φίγκαρο κουρέας
Διονύσης Σούρμπης (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Χάρης Ανδριανός (19, 22, 25 Φεβ.)
Ντον Μπαζίλιο δάσκαλος μουσικής
Τάσος Αποστόλου (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Πέτρος Μαγουλάς (19, 22, 25 Φεβ.)
Φιορέλλο υπηρέτης του κόμη Αλμαβίβα
Γιάννης Σελητσανιώτης (18, 22, 24, 26 Φεβ. & 3 Μαρ.)
Γιώργος Ματθαιακάκης (19, 25 Φεβ. & 5 Μαρ.)
Μπέρτα υπηρέτρια του Ντον Μπάρτολο
Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη(18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Μαρία Βλαχοπούλου (19, 22, 25 Φεβ.)
Αξιωματικός
Χρήστος Λάζος (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Βασίλης Ασημακόπουλος (19, 22, 25 Φεβ.)
Συμβολαιογράφος
Φίλιππος Δελλατόλας (18, 24, 26 Φεβ. & 3, 5 Μαρ.)
Αναστάσιος Στέλλας (19, 22, 25 Φεβ.)
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
€15, €25, €35, €45, €55, €60
Φοιτητικό, παιδικό €12
Περιορισμένης ορατότητας €10, €15, €17, €25
Στη δεύτερη παράσταση της παραγωγής,
την Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017,
θα διατεθούν 150 εισιτήρια για ανέργους στην τιμή των €5.
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ
Ταμεία θεάτρου Ολύμπια – Ακαδημίας 59-61, Αθήνα
Τρίτη έως Κυριακή 09.00 – 21.00 & Δευτέρα 09.00 – 16.00
Τηλ. κέντρο: 2103662100 – Ομαδικές πωλήσεις: 2103711342 Ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr
