“Ας γράψουμε στους τοίχους μηνύματα αγάπης”

της Αγγελικής Καρδαρά.

“Οn écrit sur les murs” (Ας γράψουμε στους τοίχους) είναι ένα τραγούδι που γράφτηκε από τον Ντέμη Ρούσσο το 1988. Τον Οκτώβριο του 2015 το γαλλικό μουσικό συγκρότημα Kids United, αποτελούμενο από 6 (σήμερα 5) παιδιά, ηλικίας 9 ως 17 ετών, το οποίο έχει δημιουργηθεί για να στηρίξει τις εκστρατείες της UNICEF, τραγούδησε το συγκεκριμένο τραγούδι στο άλμπουμ του με τίτλο “Un Monde Μeilleur” (Ένας Καλύτερος Κόσμος).

Πρόκειται για ένα τραγούδι που με συγκινεί να το ακούω από τις αγγελικές φωνές των παιδιών. Οι στίχοι του αγγίζουν την καρδιά μου και πιστεύω ότι περνούν σημαντικά μηνύματα, στα οποία θέλω να σταθώ με το σημερινό μου άρθρο και να προσπαθήσω να δείξω πώς το να “γράψουμε στους τοίχους” θα κάνει πιο φιλικό το σχολικό περιβάλλον και θα φέρει πιο κοντά μικρούς και μεγαλύτερους μαθητές, σε μια εποχή όπου η βία και η επιθετικότητα σημειώνουν αύξηση.

Το ρεφρέν λέει, για όσους γνωρίζουν γαλλικά:

On écrit sur les murs le nom de ceux qu’on aime
Des messages pour les jours à venir
On écrit sur les murs à l’encre de nos veines
On dessine tout ce que l’on voudrait dire
On écrit sur les murs la force de nos rêves
Nos espoirs en forme de graffiti
On écrit sur les murs pour que l’amour se lève
Un beau jour sur le monde endormi

Μετάφραση στα ελληνικά:

Ας γράψουμε πάνω στους τοίχους το όνομα όσων αγαπάμε
Μηνύματα για τις μέρες που πρόκειται να έρθουν
Ας γράψουμε πάνω στους τοίχους με το μελάνι από τις φλέβες μας
Ας σχεδιάσουμε όλα όσα θα θέλαμε να πούμε
Ας γράψουμε πάνω στους τοίχους τη δύναμη των ονείρων μας
Τις ελπίδες μας με τη μορφή γκράφιτι.
Ας γράψουμε για την αγάπη να ανυψωθεί/βασιλεύσει
Μια ωραία μέρα σε έναν κόσμο που κοιμάται

Υπέροχα λόγια και πραγματικά μου έρχονται δάκρια στα μάτια, όταν τα ακούω από τα παιδιά. Ιδίως η μικρούλα Erza, με την απίστευτη φωνή της, με κάνει να αναρωτιέμαι “από ποια μεγάλη ψυχή πηγάζει τέτοια φωνή;”.

Ας αξιοποιηθεί το μήνυμα του τραγουδιού στα σχολεία μας

Ακούγοντας το συγκεκριμένο τραγούδι μου ήρθε στο μυαλό μια σκέψη, την οποία σκέφτηκα να σας καταθέσω: ότι στη σημερινή εποχή της κρίσης, με τις αξίες να γκρεμίζονται, το θεσμό της οικογένειας να υφίσταται σοβαρούς τριγμούς στα θεμέλια του και με ακραίες συμπεριφορές βίας και επιθετικότητας να αυξάνονται, αποτελεί επιτακτική ανάγκη το σχολείο -ως μικρογραφία της κοινωνίας- να χρησιμοποιήσει πρωτοποριακές μεθόδους για να περάσει στα παιδιά γνώση, αλλά και για να τα βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και τα προβλήματα που συχνά οδηγούν σε τεταμένες σχέσεις μεταξύ μαθητών και μαθητών-εκπαιδευτικών, καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις σε παραβατικές συμπεριφορές.

Νεανική παραβατικότητα στην εποχή της κρίσης και ο ρόλος του σχολείου

Όπως μάλιστα έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου οι ειδικοί επιστήμονες, η νεανική παραβατικότητα σε μια εποχή κρίσης αξιών και τριγμών στο θεσμό της οικογένειας, δύναται να παρουσιάσει σημαντική αύξηση. Έχουν, άλλωστε, καταγραφεί τα τελευταία χρόνια ακραία περιστατικά βίας και εγκληματικότητας, στα οποία εμπλέκονται ανήλικοι, τα οποία οφείλουν να προβληματίσουν και τους φορείς αντεγκληματικής πολιτικής και τα μέλη της ευρύτερης κοινωνίας.

Ανθρωποκτονία από πρόθεση, βιασμός και ανθρωποκτονία, από ανηλίκους, είναι υποθέσεις που έχουν απασχολήσει τα ελληνικά ποινικά χρονικά και είναι σκόπιμο ο ερευνητής να εμβαθύνει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μίας από αυτές τις υποθέσεις, οι οποίες, αν και μέχρι στιγμής δεν είναι πολλές στην ελληνική κοινωνία, αποτελούν ακραίες μορφές εγκληματικότητας. Ο πρόσφατος μάλιστα άγριος ξυλοδαρμός ηλικιωμένου στην Πάτρα από δύο ανήλικα παιδιά, ηλικίας μόλις 9 και 11 ετών αντίστοιχα, με στόχο τη ληστεία φέρνει στο φως τη σοβαρότητα του προβλήματος και την ευθύνη που φέρει το σχολείο και η οικογένεια.

Για την συγκεκριμένη υπόθεση διαβάζουμε στο αστυνομικό ρεπορτάζ: “Στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Πατρών σε σοβαρή κατάσταση νοσηλεύεται ηλικιωμένος που δέχθηκε την επίθεση δυο παιδιών μόλις 9 και 11 ετών που θέλησαν να τον ληστέψουν. Οι δύο ανήλικοι έσπρωξαν τον ηλικιωμένο, ο οποίος έπεσε στο έδαφος με αποτέλεσμα να χτυπήσει σοβαρά στο κεφάλι. Όμως, ακόμα και στο θέαμα της πτώσης οι ανήλικοι δεν τρομοκρατήθηκαν, αντίθετα κατάφεραν να του αρπάξουν τα 20 ευρώ που είχε πάνω του και στην συνέχεια να τραπούν σε φυγή, αφήνοντας τον ηλικιωμένο αβοήθητο και αιμόφυρτο στο έδαφος. Ο 84χρονος, σύμφωνα με πληροφορίες, νοσηλεύεται στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ρίου σε κρίσιμη κατάσταση. Το περιστατικό εξιχνιάστηκε άμεσα από αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Πατρών, με τη συνδρομή αστυνομικών του Αστυνομικού Τμήματος Κάτω Αχαΐας, και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος των δυο ανηλίκων. Για την ίδια υπόθεση, συνελήφθησαν από τους αστυνομικούς οι γονείς του 10χρονου δράστη, ηλικίας 34 και 31 ετών, καθώς και η 70χρονη γιαγιά του 11χρονου”. (*)

Εκσυγχρονισμός του σχολείου και αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας

Το σχολείο, συνεπώς, πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της εποχής, τα οποία είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με τις παλαιότερες (προ κρίσης) εποχής. Δεν μπορεί να απαιτούμε από τους μαθητές μόνο να απομνημονεύουν, όπως -αδιάκοπα- τόσα χρόνια κάνουν, παρά τις αλλαγές που γίνονται από όλες τις κυβερνήσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Κάποτε, ένας εμπνευσμένος Υπουργός Παιδείας πρέπει να δώσει έμφαση στις δεξιότητες του κάθε παιδιού και ταυτόχρονα να εστιάσει το ενδιαφέρον του στην ουσιαστική συνεργασία μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Στο σχολείο που ονειρεύομαι, το θέατρο, η μουσική, τα εικαστικά, έχουν την ίδια ακριβώς βαρύτητα με τα μαθηματικά και τη γραμματική, γιατί ακόμα και τα λεγόμενα «πρωτεύοντα» μαθήματα, εάν διδάσκονται βιωματικά μέσα από το λογοτεχνικό κείμενο, την επαφή με τη φύση, την αρχαία τραγωδία κ.λπ. μπορούν να αφομοιωθούν σίγουρα πολύ καλύτερα.

Χρώματα και Ζωή στα σχολεία μας

Ας δώσουμε στα παιδιά χρώματα να γράψουν πάνω στους τοίχους της τάξης τους μηνύματα αγάπης προς τους συμμαθητές τους και τους δασκάλους τους. Τουλάχιστον σε εκείνους που δίνουν την ψυχή τους -σε δύσκολες συνθήκες πολλές φορές- για να μάθουν στα παιδιά μας γράμματα και να τους εμφυσήσουν υψηλά ιδανικά.

Ας δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους και να “εκτονώσουν” τις εντάσεις και τα αρνητικά συναισθήματα που ορισμένες φορές κυριαρχούν στην ψυχούλα τους και τα οδηγούν σε τσακωμούς και συγκρούσεις με συμμαθητές και εκπαιδευτικούς. Ας δώσουμε τη δυνατότητα στα παιδιά που περιθωριοποιούνται να ενταχθούν ισότιμα στην ομάδα και τα παιδιά που θυματοποιούν συμμαθητές τους να εξωτερικεύσουν τους δικούς τους φόβους.

Ας “αφουγκραστούμε” τις ανάγκες όλων των παιδιών, γιατί μου φαίνεται αδιανόητο ένα παιδί 9 ετών να χτυπά μέχρι θανάτου έναν ηλικιωμένο ή ένα συμμαθητή του και να μην έχει δώσει “δείγματα” της άγριας συμπεριφοράς του στο σχολείο, ώστε να υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση. Ασφαλώς, ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί να προλάβει όλες τις δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά έστω και σε ορισμένες -τις πιο οριακές υποθέσεις- να καταφέρει να παρέμβει έγκαιρα, είναι πολύ σημαντικό.

Δημιουργικές και καινοτόμες μέθοδοι κατά του σχολικού εκφοβισμού/school bullying

Ειδικά στο σύγχρονο σχολείο είναι σκόπιμο να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί δημιουργικές και καινοτόμες μεθόδους όχι μόνο σε διδακτικό επίπεδο αλλά και ως προς την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού/school bullying. Τα προβλήματα επιλύονται πιο αποτελεσματικά, όταν δίνουμε χώρο στη φαντασία, τη δημιουργικότητα και τη συνεργατικότητα των παιδιών στο πλαίσιο του σχολείου.

Οι εντάσεις στο σύγχρονο σχολείο, είτε λαμβάνουν τη μορφή εκφοβισμού, είτε σε ηπιότερες μορφές, δεν αντιμετωπίζονται μόνο με νουθεσίες, αλλά βιωματικά, με τρόπους που θα φέρουν ουσιαστικά πιο κοντά τους μαθητές, χωρίς ούτε να “στήνουμε στον τοίχο” τα πιο επιθετικά παιδιά, ούτε να “στιγματίζουμε” άθελά μας τα παιδιά που περιθωριοποιούνται. Στόχος των εκπαιδευτικών πρέπει να είναι να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού που δεν μπορεί να ενταχθεί στην ομάδα, να το βοηθήσουν να “χτίσει” μια πιο ισχυρή προσωπικότητα και να μάθει να χειρίζεται τις καταστάσεις εντός και εκτός σχολείου πιο αποτελεσματικά.

Γράφοντας στους τοίχους μηνύματα

Γράφοντας στους τοίχους μηνύματα, δίνουμε διέξοδο στην ψυχή των παιδιών να εκφραστεί και ταυτόχρονα να δημιουργήσει. Γιατί οι προσωπικότητες των παιδιών μας σίγουρα δεν “χτίζονται” με την παπαγαλία και τη στείρα γνώση, ειδικά σε μια εποχή όπως η σημερινή που «τρέχει» με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και με πολλά προβλήματα που οι οικογένειες αντιμετωπίζουν. Το πιο σημαντικό είναι να μπορέσει να βρει τρόπους ο δάσκαλος να αναπτύξουν τα παιδιά τις δεξιότητές τους και τα ταλέντα τους.

Ένα ακόμα πολύ κρίσιμο, κατά την άποψή μου, στοιχείο αφορά την ικανότητα/διορατικότητα του εκπαιδευτικού να αντιλαμβάνεται έγκαιρα τις εντάσεις και να χρησιμοποιεί τρόπους ώστε να καλλιεργήσει το ομαδικό πνεύμα και τη συνοχή της ομάδας, όπως μέσα από ομαδικές εργασίες/παιχνίδι ρόλων/αθλητικά δρώμενα κλπ. Πιστεύω ότι οι εντάσεις στο σχολείο πηγάζουν, κατά κύριο λόγο, από συμπεριφορές γονέων -άγνοιας, αδιαφορίας, επιθετικότητας κ.λπ- και από το ότι ορισμένοι εκπαιδευτικοί εθελοτυφλούν, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, διάθεσης, πίεσης να προλάβουν το πρόγραμμα, αν και βλέπουν κάποιες δυσάρεστες καταστάσεις να εξελίσσονται μπροστά στα μάτια τους.

Επομένως, ας αφήσουμε στα σχολεία της Ελλάδας της κρίσης τις τυπικότητες, ας δώσουν οι εκπαιδευτικοί χρώματα στα παιδιά και ας τα προτρέψουν να γράψουνε πάνω στους τοίχους μηνύματα αγάπης για όλους τους συμμαθητές τους!

Οι εμπνευσμένοι εκπαιδευτικοί στείλτε μας βιντεάκια…

Με μεγάλη χαρά μάλιστα, περιμένω από εμπνευσμένους εκπαιδευτικούς βιντεάκια (και θα τα ανεβάσω σε επόμενο άρθρο) που θα αφήσουν τα παιδιά να γράψουν πάνω στους τοίχους συναισθήματα και μηνύματα αγάπης, περνώντας ηχηρό μήνυμα κατά του σχολικού εκφοβισμού, κατά της νεανικής παραβατικότητας και υπέρ της ομαδικότητας των παιδιών και της ανοιχτής αγκαλιάς των εκπαιδευτικών. Ασφαλώς, τα μηνύματα αγάπης δεν πρέπει να μείνουν στους τοίχους της τάξης ή του σχολείου, αλλά να υλοποιηθούν -με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών- την ώρα του μαθήματος, του διαλλείματος και σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες.

Ας “ταξιδέψουμε” με τα όνειρα των παιδιών

Θα κλείσω το σημερινό μου άρθρο λίγο πιο ρομαντικά, με το ρεφρέν του τραγουδιού και θα σας προτρέψω να “ταξιδέψουμε” με τα όνειρα και τις ελπίδες των παιδιών μας. Γιατί μόνο μέσα από την παιδική ματιά και αθωότητα, ο κόσμος μπορεί να γίνει λίγο καλύτερος…

Σημείωση:
(*) Βλ. σχετικά το ρεπορτάζ που φέρει τον τίτλο Σοκ-Ανήλικοι τραυμάτισαν σοβαρά ηλικιωμένο για 20 ευρώ και αντλείται στις 14-3-2017 από https://www.thepressroom.gr/ellada/sok-anilikoi-traymatisan-sovara-ilikiomeno-gia-20

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.