4.48 Ψύχωση: Η Άντζελα Μπρούσκου μετατρέπει έναν εφιάλτη σε θεατρική μαγεία

του Δημήτρη Καλαντζή.

Λένε ότι δικαιούσαι να γράψεις θεατρική κριτική όταν μπορείς να στοιχειοθετήσεις το «μου αρέσει» ή «δεν μου αρέσει» με βάση την παιδεία, την εμπειρία και την έρευνα που έχεις κάνει για ένα έργο και το ανέβασμά του. Δεν έχουν άδικο. Αλλά η τέχνη του θεάτρου κρύβει τόσο συναίσθημα, τόση προσωπική σχέση με ένα κείμενο και την αισθητική των συντελεστών που το μεταμορφώνουν σε παράσταση, που μοιάζει με ψυχρή νεκροψία να επιχειρείς να το αποτιμάς πάντα με τα «εργαλεία» της κριτικής.

Η παρακολούθηση της παράσταση του έργου της Σάρας Κέιν «4.48 Ψύχωση» από την Άντζελα Μπρούσκου στο θέατρο «Θησείον» ήταν για εμένα μία θεατρική εμπειρία υπεράνω κριτικής και σχολιασμού. Ήταν από τις μαγικές εκείνες φορές που ένα κείμενο, το οποίο με είχε συγκλονίσει, έγινε μία παράσταση που βομβάρδισε τις αισθήσεις και το μυαλό μου. Ένα ηλεκτροσόκ 80 λεπτών που ανοίγει την καταπακτή της ψυχής του θεατή στα πιο σκοτεινά μονοπάτια του αδιεξόδου της ύπαρξης.

Η Σάρα Κέιν σε ηλικία 28 χρονών έγραψε το «4.48 ψύχωση» λίγο πριν αυτοκτονήσει, φτιάχνοντας έναν βρόγχο με τα κορδόνια των παπουτσιών της στο μπάνιο του ψυχιατρείου που νοσηλευόταν για κατάθλιψη.

Ήταν ένα θεατρικό κείμενο 44 σελίδων χωρίς σκηνοθετικές οδηγίες, με αποσπασματικό λόγο και διαλογικά μέρη, οργή και πόνο, λαχτάρα και ταυτόχρονα απελπισία για τη ζωή. Το έργο χαρακτηρίστηκε από τους περισσότερους ως «εκτεταμένο αυτοκτονικό σημείωμα». Για άλλους όμως ήταν ένα σπαρακτικό μανιφέστο των ανθρώπων που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στη «φυσιολογική ζωή».

«Να επιτυγχάνω στόχους και φιλοδοξίες / να ξεπερνώ εμπόδια και να επιτυγχάνω υψηλές επιδόσεις / να αυξάνω τον αυτοσεβασμό με την επιτυχή άσκηση του ταλέντου / να υπερνικώ τους αντιπάλους / να ασκώ έλεγχο και επιρροή στους άλλους / να υπερασπίζω τον εαυτό μου / να υπερασπίζω τον ψυχολογικό μου χώρο / να δικαιώνω το εγώ / να προσελκύω την προσοχή / να φαίνομαι και να ακούγομαι / να συγκινώ, να καταπλήσσω, να γοητεύω, να αιφνιδιάζω, να διεγείρω, να ψυχαγωγώ, να διασκεδάζω ή να ξελογιάζω τους άλλους / να είμαι ελεύθερη από κοινωνικούς περιορισμούς / να αντιστέκομαι στην καταπίεση και στον καταναγκασμό / να είμαι ανεξάρτητη και να δρω ανάλογα με τις επιθυμίες μου / να περιφρονώ τους τύπους / να αποφεύγω τον πόνο / να αποφεύγω την ντροπή / να ξεπλένω παλιές ταπεινώσεις αναλαμβάνοντας εκ νέου δράση / να διατηρώ τον αυτοσεβασμό μου / να καταστέλλω το φόβο / να ξεπερνώ την αδυναμία / να ανήκω / να είμαι αποδεκτή / να πλησιάζω και να επικοινωνώ ευχάριστα με τους άλλους / να συνομιλώ φιλικά, να λέω ανέκδοτα, να ανταλλάσσω συναισθήματα, ιδέες, μυστικά / να επικοινωνώ, να συνομιλώ / να γελάω και να κάνω καλαμπούρια / να κερδίζω τη στοργή του επιθυμητού Άλλου / να προσκολλώμαι και να παραμένω πιστή στον Άλλο / να απολαμβάνω αισθησιακές εμπειρίες με αυτόν τον Άλλον / να τρέφω, να βοηθώ, να προστατεύω, να ανακουφίζω, να παρηγορώ, να υποστηρίζω / να νοσηλεύω ή να θεραπεύω / να με τρέφουν, να με βοηθούν, να με προστατεύουν, να με ανακουφίζουν, να με παρηγορούν, να με υποστηρίζουν, να με νοσηλεύουν ή να με θεραπεύουν / να σχηματίζω αμοιβαίως ευχάριστες, μόνιμες, συνεργατικές και ανταποδοτικές σχέσεις με τον Άλλον, με έναν όμοιο / να με συγχωρούν / να με αγαπούν / να είμαι ελεύθερη…»

Είναι η «φυσιολογική ζωή» αυτή που περιγράφει η Σάρα Κέιν στο απόσπασμα του έργου. Η ζωή που ακολουθούν οι περισσότεροι άνθρωποι συνειδητά ή ασυνείδητα. Η ζωή που για κάποιους, λίγους, γίνεται ένα συντριπτικό φορτίο που δεν μπορούν να διαχειριστούν.

Οι λίγοι, οι «καταραμένοι», παραλύουν μπροστά στο ενδεχόμενο της αποτυχίας. Παραιτούνται από τη μάχη πριν τη δώσουν. Αδυνατούν να συμβιβαστούν με τη μετριότητα, το «κλείσιμο των αυτιών», την κατασκευή ενός «χαρωπού μικρόκοσμου» που δεν καταβάλλεται από την παράνοια του κόσμου, τη φθορά του χρόνου και το αναπόδραστο τέλος που δεν είναι ποτέ ένδοξο.

Οι «λίγοι» δεν αντέχουν να συνεχίσουν.

Η Σάρα Κέιν, μία από τους «λίγους», κατάφερε να βγάλει αυτή τη θεατρική κραυγή, πριν από την αναχώρησή της. Ίσως για να μας ταρακουνήσει. Να μας «πετάξει στα μούτρα» τις εικόνες της απελπισμένης ψυχής της. Να δουν και οι «πολλοί» τη ματιά των «λίγων».

Η Άντζελα Μπρούσκου πήρε αυτό το κείμενο και το έκανε έναν εφιαλτικά μαγευτικό θεατρικό κόσμο. Έστησε μία καταβύθιση στις σκοτεινότερες σκέψεις ενός απελπισμένου μυαλού με εργαλεία τις εξαιρετικές ερμηνείες των πρωταγωνιστριών, τα φώτα και την ηχητική αρχιτεκτονική, το βίντεο που μεγεθύνει το πάθος και τις συμβολικές πράξεις που επιτείνουν την ένταση.

Δεν υπάρχει ρεαλισμός στην παράσταση της Μπρούσκου. Δεν αντιμετωπίζει το έργο ως τις «ακραίες σκέψεις μίας καταθλιπτικής γυναίκας σε ψυχιατρείο πριν αυτοκτονήσει». Η Μπρούσκου μπαίνει στο μυαλό της Σάρας Κέιν και μας παρουσιάζει τις εικόνες του. Τραχιά στυλιζαρισμένες. Ακραία συναισθηματικά φορτισμένες. Σοκαριστικά άγριες.

Η Παρθενόπη Μπουζούρη δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας, η Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου παίζει με ένταση και πάθος, η Nalyssa Green είναι η ευγενική φιγούρα που κερδίζει τη ματιά σου, όταν νιώθεις να σε συντρίβει η δράση, ενώ η ίδια η Άντζελα Μπρούσκου προσφέρει μία από τις δυνατότερες σκηνές της θεατρικής δράσης, όταν με καλυμμένο το πρόσωπο πάνω στο βάθρο προσπαθεί να αποφύγει ηχητικές βολές.

Το έργο της Κέιν και η παράσταση της Μπρούσκου δεν είναι για όλο το κοινό. Δεν θα φύγετε χαμογελαστοί ή έστω λυτρωμένοι από κάποια «κάθαρση». θα φύγετε έχοντας βιώσει μία θεατρική εμπειρία υψηλής αισθητικής που θα έχει ταρακουνήσει την ψυχή σας.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

4.48 Ψύχωση της Σάρα Κέιν

Σκηνοθεσία – μετάφραση – κάμερα – σχεδιασμός χώρου: Άντζελα Μπρούσκου

Μουσική – σχεδιασμός ήχου: Nalyssa Green

Παίζουν: Άντζελα Μπρούσκου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου, Nalyssa Green

Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 19.30
Τιμή Εισιτηρίου: 12€ κανονικό, 10€ μειωμένο (φοιτητικό, ΑΜΕΑ, ανέργων, άνω των 65), 5€ (ατέλεια)

Διάρκεια παραστάσεων: 27 Απριλίου-7 Μαΐου

«Θησείον – ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ»
Τουρναβίτου 7, Αθήνα (Ψυρρή)
Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος: Σταθμός Θησείο
Μετρό: Γραμμή 3, Μοναστηράκι

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.