Το έγκλημα της παιδοκτονίας και το έγκλημα της ανθρωποκτονίας

της Αγγελικής Καρδαρά.

Δέχομαι συχνά μηνύματα από δημοσιογράφους για ζητήματα που αφορούν ορολογία και τυπολογίες που πρέπει να χρησιμοποιήσουν στο αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ, περιγράφοντας εγκληματολογικές υποθέσεις.

Όλα αυτά τα ζητήματα παρουσιάζονται αναλυτικά στο τέταρτο βιβλίο μου Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (πρόλογος Καθηγητή Εγκληματολογίας, κ. Γιάννη Πανούση-εκδόσεις Παπαζήση).

Με τη σημερινή μου ανάρτηση θα κάνω τη διαφοροποίηση ανάμεσα στο έγκλημα της παιδοκτονίας και το έγκλημα της ανθρωποκτονίας, προκειμένου οι δημοσιογράφοι να χρησιμοποιούν με ακρίβεια τους όρους και να ενημερώνουν με σαφήνεια το κοινό.

Θα ξεκινήσω αναφέροντας ότι στη διεθνή βιβλιογραφία καταγράφονται τρεις διαφορετικοί όροι: ο όρος “filicide” για να περιγράψει τη δολοφονία του παιδιού -είτε γιου, είτε κόρης- από το γονέα του -πατέρα ή μητέρα. Ο όρος “infanticide” για τη δολοφονία του μωρού (κάτω του ενός έτους) και “neonaticide” για τη δολοφονία του νεογέννητου. Εδώ γίνεται η περαιτέρω διάκριση ανάμεσα σε “maternal” και “paternal” infanticide.

Στην Ελλάδα το έγκλημα της παιδοκτονίας ορίζεται στο άρθρο 303 του ΠΚ, σύμφωνα με το οποίο το έγκλημα της παιδοκτονίας αφορά τη μητέρα (και μόνο τη μητέρα) και πιο συγκεκριμένα “μητέρα που με πρόθεση σκότωσε το παιδί της κατά τον τοκετό ή μετά τον τοκετό, αλλά ενώ εξακολουθούσε ακόμα η διατάραξη του οργανισμού της από τον τοκετό τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών”.

Συνεπώς, διαπιστώνουμε μια σημαντική διαφοροποίηση και ως προς την ποινική μεταχείριση της παιδοκτόνου και του ανθρωποκτόνου. Η μέγιστη ποινή που μπορεί να επιβληθεί στην παιδοκτόνο είναι 10 έτη, ενώ ο/η ανθρωποκτόνος που διέπραξε με πρόθεση έγκλημα μπορεί να τιμωρηθεί ακόμα και με ισόβια κάθειρξη.

Για να είμαι ακόμα πιο συγκεκριμένη, σε μια υπόθεση που έχουμε να κάνουμε με δολοφονία από τη μητέρα του μωρού που μόλις έχει γεννηθεί ή βρίσκεται στους πρώτους μήνες της ζωής του, ο δημοσιογράφος θα μιλήσει για το έγκλημα της παιδοκτονίας και για την παιδοκτόνο. Σε άλλες περιπτώσεις, ο πιο ακριβής όρος είναι “ανθρωποκτόνος” και εάν θέλει να δώσει έμφαση ο δημοσιογράφος στο γεγονός ότι το θύμα είναι ανήλικο μπορεί να αναφέρει “ο/η ανθρωποκτόνος του ανηλίκου”.

Κρίνω σημαντικό να υπάρξει αυτή η διαφοροποίηση και στα λεξικά, καθώς ένα δημοσιογραφικό κείμενο δεν είναι φιλολογικό, επομένως οι όροι πρέπει να χρησιμοποιούνται με πολύ μεγάλη ακρίβεια και να ενημερώνεται το ευρύ κοινό για το πώς ορίζεται και πώς τιμωρείται το κάθε έγκλημα. Ακόμα κι αν ο δημοσιογράφος θέλει να χρησιμοποιήσει τον όρο “παιδοκτόνος” (που κατά την δική μου κρίση είναι προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί ο όρος “ανθρωποκτόνος”) πρέπει να κάνει τη σημαντική διαφοροποίηση ανάμεσα στο έγκλημα της παιδοκτονίας και της ανθρωποκτονίας και μια σύντομη αναφορά στο πώς τιμωρείται κάθε έγκλημα.

Κλείνοντας, θα παραπέμψω στο άρθρο της Σίλας Αλεξίου που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” στις 29-01-2000 με τίτλο Παιδοκτονία: Ισόβια αυτοτιμωρία με επιεική ποινική ρύθμιση, όπου γίνεται η διάκριση ανάμεσα στην ποινική μεταχείριση των δύο εγκλημάτων -παιδοκτονίας και ανθρωποκτονίας- και αναφέρεται σχετικά “Η μεν χαρακτηρίζεται παιδοκτόνος, η άλλη κοινή δολοφόνος. Και η μία και η άλλη έχει αφαιρέσει τη ζωή του παιδιού της. Ο νόμος, ωστόσο, αντιμετωπίζει ξεχωριστά την κάθε περίπτωση. Για την πρώτη, είναι επιεικής. Για τη δεύτερη, αυστηρός όσο πρέπει. Τι τις κάνει να διαφέρουν; Η ηλικία του θύματος!” (1)

Τις επόμενες μέρες στο postmodern.gr αναλυτικά όλα αυτά τα ζητήματα στο άρθρο που ετοιμάζω.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1.Μπορείτε να βρείτε το άρθρο της Σ. Αλεξίου και διαδικτυακά εδώ http://www.tanea.gr/news/greece/article/4110623/?iid=2

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.