“Μέσα από τις σκιές” του Χουάν Χοσέ Μιγιάς: Το φως της ζωής μέσα στο σκοτάδι μίας ντουλάπας

της Μαρίς Μαντή.

Ο Χουάν Χοσέ Μιγιάς γεννήθηκε το 1946 στη Βαλένθια. Αρθρογράφος και συγγραφέας, έγινε αγαπητός στο ευρύ κοινό από τη δεκαετία του ’80, όταν άρχισε να συνεργάζεται με την εφημερίδα el pais. Έχει τιμηθεί με τα σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία nadal και primavera.

Tο βιβλίο Μέσα από τις σκιές είναι ένα αλληγορικό μυθιστόρημα, που με γλώσσα συμβολική θίγει την προβληματική της σύγχρονης κοινωνίας. Πρωταγωνιστής της ιστορίας ο Δάμιαν, που, άρτι απολυμένος, προσπαθεί να βρει νέες ισορροπίες στη ζωή του. Χωρίς και ο ίδιος να καταλάβει γιατί, κάποια μέρα κλέβει μία καρφίτσα από ένα παζάρι. Για να μην γίνει αντιληπτός κρύβεται στο εσωτερικό μιας παλιάς ντουλάπας, η οποία όμως λίγες ώρες αργότερα αγοράζεται και μεταφέρεται στην κρεβατοκάμαρα ενός ζευγαριού. Έτσι ο Δάμιαν εγκλωβίζεται προσωρινά σε ένα είδος φυλακής, που σιγά – σιγά αρχίζει να τον ορίζει και όχι να τον περιορίζει, να τον απελευθερώνει αντί να τον φυλακίζει. Ενώ έχει αρκετές ευκαιρίες να δραπετεύσει, επιλέγει συνειδητά να μην το κάνει. Αρχίζει να αισθάνεται όλο και πιο άνετα στο προστατευμένο του κουβούκλιο και η ζωή του –κατά ιδιότυπο τρόπο- αποκτά νόημα. Τελικά αποφασίζει να «συγκατοικήσει» με τη νέα του οικογένεια και να προσφέρει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.

Η συμβολική γραφή του Χουάν Χοσέ Μιγιάς έχει λιτότητα, ακρίβεια στην σκιαγράφηση της ψυχολογίας του πρωταγωνιστή και μια θαυμαστή δεξιοτεχνία ρεαλιστικής χρήσης της γλώσσας ακόμα και κατά την περιγραφή των πιο σουρεαλιστικών καταστάσεων. Αυτό είναι άλλωστε και το σήμα κατατεθέν του συγγραφέα μέχρι τώρα: Στα πολυάριθμα έργα του -που χαρακτηρίζονται από ψυχολογική ενδοσκόπηση- τα τυχαία καθημερινά γεγονότα ενδύονται έναν μανδύα σουρεαλισμού και μετατρέπονται σε φαντασίωση που επιτρέπει στον αναγνώστη να δει την πραγματικότητα με πιο κριτική ματιά. Βασικά θέματα που διατρέχουν το έργο του συγγραφέα είναι η έννοια της ταυτότητας, οι αθέατοι χώροι που συνυπάρχουν με το γνώριμο σε όλους καθημερινό σύμπαν, η αγάπη, η πίστη, η ζήλεια. Συχνά στα έργα του κυριαρχεί η αυτοαναφορικότητα, ενώ ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μεταμυθοπλασία (metafiction) ως μεταφορά που καταδεικνύει τον αγώνα του ανθρώπου να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του και να διαμορφώσει μια προσωπική ταυτότητα. Για τους χαρακτήρες που κατοικούν στον μυθιστορηματικό σύμπαν του Μιγιάς, η ταυτότητα δεν είναι παρά ένα έξυπνο λεκτικό κατασκεύασμα που καλύπτει την υπαρξιακή κενότητα.

Ο ήρωας του Μιγιάς δεν δρα. Μιλάει σε τηλεοπτικό στούντιο για τον εαυτό του, μιλάει για τα όσα βλέπει και παρακολουθεί στο σπίτι. Όσο πιο πολλά αποκαλύπτει για την πραγματικότητα που τον περιβάλλει, τόσο διαπιστώνει ο αναγνώστης το ανυπόστατο που τον χαρακτηρίζει. Ο ήρωας επικοινωνεί μέσα από τον γραπτό λόγο – με αναρτήσεις στο διαδίκτυο. Μέσα από τη γραφή –αλλά και την προφορική αφήγηση, την εξιστόρηση της περιπέτειάς του ως καλεσμένος σε μία φανταστική εκπομπή- προσδιορίζει τον ρόλο του, αποκτά σκοπό ύπαρξης, ταυτότητα εντέλει και καταλήγει σε ένα υποκειμενικό είδος εσωτερικής ηρεμίας. Είναι στο απόλυτο σκοτάδι, αλλά πρέπει να αφήσει το στίγμα του στο φως, στην πραγματική ζωή. Και στο τέλος βρίσκει έναν ανατριχιαστικό τρόπο για να πετύχει τον στόχο του. Εξαιρετικό βιβλίο από έναν άξιο συγγραφέα. Ελπίζω σύντομα να δούμε και τα υπόλοιπα έργα του μεταφρασμένα στα ελληνικά.

Χουάν Χοσέ Μιγιάς:
Μέσα από τις σκιές
Εκδόσεις Ψυχογιός
Μετάφραση Θεοδώρα Δαρβίρη
σελίδες 232.

Bio
Latest Posts

Μαρία Μαντή

Η Μαρία Μαντή λατρεύει το storytelling από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Ιστορία-Αρχαιολογία και Ιστορία της Tέχνης και έπειτα Γερμανική Γλώσσα και Λογοτεχνία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Είναι υποψήφια διδάκτορας στο τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας – όπου μελετά την σεναριακή προσαρμογή λογοτεχνικών έργων και τις αφηγηματικές τεχνικές στη λογοτεχνία και στη σεναριογραφία. Τα τελευταία δέκα χρόνια γράφει σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ δημοσιεύει άρθρα σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου. Επίσης ασχολείται με τη μετάφραση λογοτεχνικών και θεατρικών έργων από τα γερμανικά και τα αγγλικά. Εδώ και δύο χρόνια παρουσιάζει τα βιβλία που αγαπάει σε ηλεκτρονικούς ιστότοπους. Αυτόν τον καιρό συγγράφει το πρώτο της βιβλίο σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου.