του Δημήτρη Καλαντζή.
Η μία άποψη λέει ότι «δεν είναι σωστό στη γενιά μας ο Αριστοφάνης να παρουσιάζεται μόνο από την εκδοχή των Μπέζου – Φιλιππίδη με τα επιθεωρησιακά στοιχεία και τις μανιέρες των πρωταγωνιστών. Πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία και σε άλλους δημιουργούς να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους κι ας μην είναι πάντα ολοκληρωμένες και στιβαρές».
Η άλλη άποψη υποστηρίζει ότι «αν σκοπός μας είναι απλά να γεμίζουμε την Επίδαυρο με μία παράσταση Αριστοφάνη, τότε ας βάλουμε πρωταγωνίστρια την Άντζελα Δημητρίου ή την Πάολα, μέσα σε ένα ωραίο πακέτο μουσικής / κουστουμιών και φώτων κι ας πανηγυρίζουμε μετά για τα εισιτήρια. Αριστοφάνης πάντως δεν θα είναι».
Και οι δύο απόψεις υποστηρίχθηκαν με ένταση μετά την «Ειρήνη» του Εθνικού Θεάτρου στην Επίδαυρο την Παρασκευή 21 και το Σάββατο 22 Ιουλίου με τον Τζίμη Πανούση στον κεντρικό ρόλο του Τρυγαίου.
Και οι δύο απόψεις άντλησαν άφθονα επιχειρήματα από αυτό που παρουσιάστηκε στο αρχαίο θέατρο ως «μουσική παράσταση βασισμένη στην Ειρήνη του Αριστοφάνη», ένα άνισο θέαμα, βαρυφορτωμένο με πολλά καλά και κακά στοιχεία που προσπάθησε να βρει ένα ιδιαίτερο στίγμα, χωρίς τελικά να το επιτύχει.
Οι θεατές που πήγαν στην Επίδαυρο για τον Τζίμη Πανούση (και ήταν αρκετοί) θα πρέπει να έμειναν ικανοποιημένοι, καθώς ο δημοφιλής μουσικός και stand up comedian, παρουσίασε μεγάλο μέρος του προσωπικού του ρεπερτορίου από σεξιστικά, ομοφοβικά και αντι-κομμουνιστικά αστεία, τα οποία προκάλεσαν γέλιο στο κοινό, αν και δεν κατάφεραν να ενταχθούν οργανικά στο σύνολο της παράστασης.
Οι θεατές που πήγαν να απολαύσουν ένα πρωτότυπο οπερετικό έργο από τον Νίκο Κηπουργό, μάλλον έμειναν με την απορία του πως προέκυψε η ιδέα να συνδυάσει συναισθηματικές μελωδίες (τύπου «η Μελωδία της Ευτυχίας») μαζί με «Ρόκ όπερα» και μουσικές «εκπλήξεις» που δημιουργούσαν περισσότερο σύγχυση, παρά ενίσχυαν την πεποίθηση ότι παρακολουθούσες ένα έργο με συνέχεια και συνέπεια σε κάποιον στόχο.
Οι θεατές που πήγαν να παρακολουθήσουν θέατρο και μάλιστα αρχαία κωμωδία, θα πρέπει να ένιωσαν περισσότερο προβληματισμένοι από όλους. Είδαν εξαιρετικούς – μα εξαιρετικούς! – ηθοποιούς και τραγουδιστές (Νίκος Καρδώνης, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Ειρήνη Καράγιαννη), είδαν πανέμορφα κοστούμια από την Ελένη Μανωλοπούλου (επιτέλους, υπήρχε ενιαία άποψη και όχι συμφυρμός πλίνθων κέραμων ατάκτως ερριμμένων), σωστά παιγμένη μουσική από την Καμεράτα και τον Γιώργο Πέτρου, καλοί φωτισμοί, ωραίες στιγμές του χορού (όχι δυστυχώς περισσότερες από τις αμήχανες) αλλά ο… λογαριασμός έβγαζε ένα σύνολο που προσπαθούσε να υπερβεί την έλλειψη κεντρικής πρότασης με τον βομβαρδισμό ετερόκλητων στοιχείων.
Βασικό προβληματικό στοιχείο της παράστασης ήταν ο ίδιος ο Τζίμης Πανούσης που αδυνατούσε να υποκριθεί και να συμπράξει με τους ηθοποιούς. Θα πρέπει να σημειώσω ότι ο ίδιος δεν έχει δηλώσει ποτέ ηθοποιός αλλά στην παράσταση έδωσε την εικόνα ότι δεν κατέβαλε ούτε καν την προσπάθεια να ενταχθεί στο θεατρικό δρώμενο. Στις ατάκες και στα σόλο του ήταν απολαυστικός για το κοινό του, όταν όμως έπρεπε να δράσει με άλλους ηθοποιούς έμοιαζε να κάνει καταναγκαστικά έργα. Προσωπικά θα με ενδιέφερε να παρακολουθούσα κάποια ολότελα δική του πρόταση για την αρχαία κωμωδία (αν είχε τέτοια διάθεση), παρά να τον παρακολουθώ να συμμετέχει σε πρόταση άλλων, που ήταν έκδηλο ότι δεν τον ενθουσίαζε. (Για τη χρήση μικροφώνου, ας μην επεκταθώ – προφανώς υπήρχε αντικειμενικό πρόβλημα).
Να πάμε στο χαώδες κείμενο; Παρακολουθήσαμε μία σοκαριστική έναρξη δέκα λεπτών κοπρολογίας, που ναι μεν στο κείμενο του Αριστοφάνη δικαιολογείται ως σάτιρα προς τον «Βελλεροφόντη» του Ευριπίδη, στις ημέρες μας όμως η υπερβολή «σκατών», «χεσίματος, «κώλων», «πορδών» κ.α. δεν εξυπηρετούσε κάτι περισσότερο από την εκμαίευση αμήχανου γέλιου ντροπής. Η «Ωδή στα σκατά» που παρουσίασαν οι Παπαμάρκος – Αρβανιτάκης – Κυπουργός θα μπορούσε να ήταν αστεία σε μία εποχή που δεν υπήρχαν στοιχειώδη μέσα προσωπικής υγιεινής αλλά στις μέρες μας, πόσο πραγματικά μπορείς να γελάσεις για μία φυσική λειτουργία του σώματος;
Να πάμε στη αριστοφανική σάτιρα; Παρακολουθήσαμε μόνο σποραδικές ατάκες του Πανούση για την επικαιρότητα με αποκορύφωμα (σχετικά με τον πρωθυπουργό): «ήταν ο μόνος πρόθυμος να σκύψει… (παύση)… στα προβλήματα του κόσμου. Και δεν είχαμε άλλες επιλογές». Το γεγονός ότι ξεκαρδίστηκαν στα γέλια οι υπουργοί Κατρούγκαλος και Πετρόπουλος που παρακολουθούσαν από τις πρώτες σειρές των θεατών, σημαίνει ότι δεν ήταν και η πιο καυστική σάτιρα που θα μπορούσε να σκεφτεί ένας Αριστοφάνης στις μέρες μας για να σατιρίσει τους κατέχοντες την εξουσία.
Η μεγαλύτερη αμηχανία του κειμένου όμως ήταν η προσπάθεια να συνδυάσει όλα τα ευρήματα και τις σύγχρονες αναφορές των δημιουργών του χωρίς να χάσει την επαφή με την αυθεντική πλοκή της αρχαίας κωμωδίας. Δεν το πέτυχε. Ανάμεσα σε αστειάκια τύπου «Δίας, ο αγελαδογάμης», «Τελεία και παύλα, Τρυγαίο είσαι καύλα», «Σταμάτα Αλβανέ τις βιντεοπροβολές γιατί δεν έχουμε άδεια από το ΚΑΣ», «ωραία τραγουδάς, σου βάζω οκτώ, αλλά πρέπει να αποβάλεις τη μαγαζίλα από τη φωνή σου» και ανάμεσα σε τραγουδιστικά σόλο heavy metal και γλυκά ιντερμέδια, ήταν αδύνατο να παρακολουθήσεις την ουτοπία του Αριστοφάνη, όσο καλά κι αν γνώριζες το αυθεντικό κείμενο.
Η παράσταση κατέληξε έτσι να μην έχει ούτε κεντρικό μήνυμα ούτε αισθητική πρόταση. Με δυο λόγια, δεν την «έπαιρνες μαζί σου», φεύγοντας από το αρχαίο θέατρο.
Μπορεί να μην πέρασες άσχημα τα 90 λεπτά της διάρκειάς της, να σε κέρδισαν στιγμές της και το ταλέντο πολλών συντελεστών της, αλλά – φευ – δεν έφερε κάτι καινούργιο, πάνω στο οποίο θα χτιστεί μία στιβαρή πρόταση για τις «αριστοφανικές παραστάσεις της γενιάς μας».
Πέτυχε ένα sold out. Είναι όμως αρκετό;
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μουσική-Ενορχήστρωση: Νίκος Κυπουργός
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Πέτρου
Λιμπρέτο: Δημοσθένης Παπαμάρκος
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης
Χορογραφία: Σεσίλ Μικρούτσικου
Projection mapping: Στάθης Μήτσιος
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Βοηθός ενορχηστρωτή: Θοδωρής Κοτεπάνος
Βοηθός μουσικού διευθυντή & μουσική διδασκαλία: Νίκος Λαάρης
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού
Με τη συμμετοχή της Καμεράτα – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου
Διανομή: Τζίμης Πανούσης (Τρυγαίος), Τάσης Χριστογιαννόπουλος (Ερμής), Ειρήνη Καράγιαννη (Ειρήνη), Αιμιλιανός Σταματάκης (Πόλεμος/Χορός)
Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Θωμάς Βελισσάρης (Οπλοπώλης), Δημήτρης Γεωργιάδης (Παις Κλεωνύμου), Γιάννης Δενδρινός (Δρεπανοπώλης), Βάσια Ζαχαροπούλου (Κόρη Α), Ευαγγελία Καρακατσάνη (Τροφός), Νίκος Καρδώνης (Δούλος), Γιασεμί Κηλαηδόνη, Γιάννης Κλίνης (Ιεροκλής), Ελίτα Κουνάδη (Κόρη Β), Ηλίας Κουνέλας (Παις Λαμάχου), Ελένη Μπούκλη (Οπώρα), Μαρία Νίκα, Γιάννης Σελητσανιώτης (Κυδοιμός), Βασιλική Τρουφάκου (Θεωρία), Αντιγόνη Φρυδά.
Δημήτρης Καλαντζής
Latest posts by Δημήτρης Καλαντζής (see all)
- Το gay Πεδίον του Άρεως - May 17, 2023
- Το γκέτο διακίνησης ναρκωτικών από το Πεδίον του Άρεως στον Άγιο Παύλο και τον σταθμό Λαρίσης - March 18, 2023
- Νοσοκομείο Ελπίς: επαγγελματισμός και ανθρωπιά στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας - March 3, 2023
