Ανδρομάχη Μπούνα: Η παράδοση μέσα από τη ματιά μιας νέας επιστήμονα

της Αγγελικής Καρδαρά.

Η εκπαιδευόμενή μου στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος και εξαιρετική επιστήμονας, Κοινωνική Ανθρωπολόγος και Υπ. Δρ Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, κ. Ανδρομάχη Μπούνα εξέδωσε το Φεβρουάριο του 2017 την πρώτη της συγγραφική δουλειά με τίτλο Η ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΙΣΣΑ ΜΑΝΑ: ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ – ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ.

Πρόκειται για ένα πολύτιμο έργο για τους λαογράφους, κοινωνιολόγους και ανθρωπολόγους, αλλά και για όποιον αγαπά την παράδοση. Είναι θα έλεγα σπουδαίο ένα νέος άνθρωπος, όπως η Ανδρομάχη Μπούνα, να διαφυλάσσει για τις επόμενες γενιές μαρτυρίες και εικόνες από την παράδοση του τόπου μας.

Το βιβλίο αποτελεί μια πρώτη απόπειρα σύνθεσης ενός μέρους των στοιχείων που έχουν προκύψει από επιτόπια έρευνα της συγγραφέως στην Άγια Παρασκευή – Κεράσοβο Κονίτσης, με θέμα την αναπαράσταση της Κερασοβίτισσας Μάνας από τους ίδιους τους κατοίκους της, αλλά και από την ανάλυση των ήδη καταγεγραμμένων παραδοσιακών τραγουδιών στη συγκεκριμένη περιοχή.

Η ζωή αυτών των γυναικών ήταν στενά συνδεδεμένη με τον αδιάκοπο αγώνα για επιβίωση. Στέρηση και φτώχεια, πίκρα, αγωνία του χαμού των δικών τους ανθρώπων, δοκίμαζαν τις Kερασοβίτισσες μάνες στα χρόνια της Κατοχής. Αξιοσημείωτο ωστόσο είναι ότι, παρά τις τόσες δυσκολίες, δεν οδηγούνταν στην απόγνωση. Αντίθετα, πολλές από αυτές πολέμησαν δίπλα στους γιους τους και καμάρωναν το ίδιο, μάνα και γιος, για τον αγώνα της λευτεριάς. Άλλες μάνες έζησαν την ξενιτιά.

Μεταξύ των θεμάτων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο βιβλίο της Ανδρομάχης Μπούνα είναι: ο ρόλος της Κερασοβίτισσας Μάνας στην ιστορία του χωριού, η κοινωνική θέση της Κερασοβίτισσας Μάνας, φράσεις ιδιωματικές – ευχές – φράσεις εν θυμώ της Κερασοβίτισσας Μάνας, η αναπαράσταση της Μάνας μέσα από τοπικά παραδοσιακά τραγούδια – μοιρολόγια, παραμύθια της Κερασοβίτισσας Μάνας Τρανής, η σύγχρονη Κερασοβίτισσα Μάνα πολλά άλλα ενδιαφέροντα ζητήματα.

Να σημειώσω, ότι το βιβλίο εμπλουτίζεται με φωτογραφίες, ενώ παρατίθεται και γλωσσάριο από μαρτυρίες των κερασοβιτισσών γυναικών. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ. Εύχομαι στην Ανδρομάχη να συνεχίσει με το ίδιο πάθος και αγάπη για την παράδοση τις σπουδαίες έρευνές της!

Ακολουθεί η συνέντευξη με τη συγγραφέα του βιβλίου, η οποία αυτή την περίοδο ετοιμάζει μια ξεχωριστή εγκληματολογική έρευνα στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος, με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου μας με τίτλο «Φυλακές: Έρευνα και Γλωσσικά Ζητήματα»..

Ανδρομάχη, πώς «γεννήθηκε» το πάθος σου για την παράδοση;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ασχολούμαι με τον παραδοσιακό χορό. Από μικρή σχετικά σε ηλικία ανέλαβα ευθύνες χοροδιδασκαλίας στο χωριό μου, Κεράσοβο Κονίτσης, μελέτησα την τοπική παράδοση, προσπάθησα και προσπαθώ να τη μεταλαμπαδεύσω με σεβασμό στους νεότερους. Οι σπουδές μου ωστόσο που αφορούν την Κοινωνική Ανθρωπολογία, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον πολιτισμό και την ανάλυση αυτού. Έτσι το βίωμα μου με την επιστήμη συναντήθηκαν και καθόρισαν την πορεία μου σε αυτό το αντικείμενο.

Μπορείς να μας περιγράψεις τη διαδικασία συγκέντρωσης του υλικού για το βιβλίο σου;

Η έρευνα του βιβλίου βασίστηκε αρχικά σε συνεντεύξεις από γυναίκες και άνδρες του χωριού οι οποίες/οι είναι γεννήθηκαν από το 1920 μέχρι το 1965. Η διαδικασία αυτή ήταν χρονοβόρα, διήρκησε δύο περίπου χρόνια συλλογής του υλικού κι αυτό γιατί αφενός η πρόσβαση στο χωριό από μέρους μου αλλά και από μέρους τους ήταν περιορισμένη, αρκετοί/ες διαμένουν στην Αθήνα, αφετέρου οι συνεντεύξεις – αφηγήσεις διαρκούσαν σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο από δύο ώρες. Για την ενότητα «φύλο και παραδοσιακός χορός», έγινε ανάλυση περιεχομένου παλιών αποσπασμάτων από πανηγύρια του χωριού που είχαν λάβει χώρα τη δεκαετία του 70’ και μετά. Το μαγνητοσκοπημένο υλικό ομολογώ πως ήταν αρκετά επίπονο ώστε να φτάσει στα χέρια μου.

Υπάρχει κάποια ενότητα του βιβλίου που σου προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση και γιατί;

Ναι, ένιωθα και νιώθω συγκινημένη όταν μιλάω και γράφω για τη γιαγιά μου τη Μάνα Τρανή που δε γνώρισα ποτέ, την Ανδρομάχη. Είναι ένα μυστήριο για μένα τα πόσα μπορείς να νιώσεις για έναν άνθρωπο που δεν τον έχεις γνωρίσει δια ζώσης αλλά τον έχεις γνωρίσει έμμεσα μέσα από τη μητέρα σου και τη θεία σου. Όταν οι άνθρωποι χάνονται αλλά πίσω τους αφήνουν τόσα πολλά πράγματα, την Ιστορία τους, πρέπει να την αρπάξεις και να τη σεβαστείς.

Ποιο το επόμενο συγγραφικό βήμα που ετοιμάζεις;

Το επόμενο συγγραφικό μου έργο θα κινηθεί στην ίδια γεωγραφική περιοχή, δηλαδή στο χωριό μου Κεράσοβο (Αγία Παρασκευή) Κονίτσης και η συλλογή των στοιχείων θα εστιάσει στη θέση και το ρόλο της γυναίκας στον Κερασοβίτικο γάμο.

Θα ήθελα, κλείνοντας, να μου μιλήσεις για την έρευνα που διεξάγεις στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.), με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου μας με τίτλο «Φυλακές: Έρευνα και Γλωσσικά Ζητήματα».

Η έρευνα που διεξάγω στο Κ.Ε.Μ.Ε αφορά αφηγήσεις των γυναικών μέσα από τα δεσμά. Συγκεκριμένα η έρευνα υλοποιείται στις γυναικείες φυλακές Διαβατών και έχει ως στόχο την καταγραφή κοινωνικών αναπαραστάσεων από γυναίκες κρατούμενες.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.