της Αγγελικής Καρδαρά.
Είναι πολύ σημαντικό να ανοίξει στα ΜΜΕ η συζήτηση για την αναπηρία και τη ζωή των ατόμων με αναπηρία στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, σε μια διαφορετική όμως βάση που δεν θα έχει να κάνει με την επίκληση του συναισθήματος, όσο με την ολοκληρωμένη ενημέρωση και προσπάθεια επίλυσης πρακτικών ζητημάτων. Αν και τα άτομα με αναπηρία δεν είναι αποκομμένα από την κοινωνία, όπως συνέβαινε παλαιότερα, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά πρόβλημα που μετατρέπουν την καθημερινή τους ζωή σε διαρκή «αγώνα» ακόμα και για τα αυτονόητα.
Ένα άλλο θέμα που οφείλουμε να αναδείξουμε από τα media είναι η ανάγκη εξοικείωσης με την αναπηρία. Η αναπηρία είναι μέσα στη ζωή μας και δεν πρέπει να μας ξενίζει, ούτε να μας φοβίζει. Επομένως, είναι σκόπιμο όλοι όσοι ασχολούμαστε με τα media, να γκρεμίσουμε τα στερεότυπα και τις όποιες φοβίες για τη διαφορετικότητα και να δείξουμε στην πράξη ότι όλοι μας έχουμε τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Παράλληλα η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει να ενημερώνει τους μαθητές με τρόπο ακριβή και σαφή για την αναπηρία και το κυριότερο να έχουν όλα τα σχολεία τις κατάλληλες υποδομές για τα παιδιά με αναπηρία και να είναι στελεχωμένα με τους καθηγητές παράλληλης στήριξης, όπου η παρουσία τους είναι αναγκαία.
Η Τάνια Ιωακειμίδου ανοίγει αυτήν τη σημαντική συζήτηση με το πρώτο της παραμύθι, το οποίο φέρει τον τίτλο «Η μαμά μου η καροτσάτη». Ένα παραμύθι που αξίζει να βρίσκεται στις βιβλιοθήκες των σχολείων.
«Όλοι είμαστε διαφορετικοί, άλλοι περισσότερο άλλοι λιγότερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε ίσοι. Και βασικό ρόλο σε όλα αυτά παίζει, κατά τη γνώμη μου, η εξοικείωση», υπογραμμίζει η συγγραφέας στη συνέντευξη που μου παραχώρησε και αυτό θα ήθελα να είναι το μήνυμα του σημερινού μου κειμένου στο postmodern. Να σημειώσω επίσης ότι η κ. Ιωακειμίδου μας διαφωτίζει σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι δημοσιογράφοι οφείλουν να καλύπτουν ζητήματα που αφορούν την αναπηρία, τονίζοντας ότι «αν θέλει ο τύπος να καλύψει σωστά την αναπηρία, θα πρέπει να σταματήσει να στοχεύει στο συναίσθημα του τηλεθεατή και να την προβάλλει με τρόπο που προκαλεί την λύπηση και τον οίκτο. Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι άνθρωποι σαν όλους τους άλλους που προσπαθούν να διάγουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Δεν ορίζονται από την αναπηρία τους. Απλά ζουν και με την αναπηρία τους».
Λίγα λόγια για το βιβλίο: Η μαμά του Ιάσονα, έπειτα από ένα ατύχημα, επιστρέφει στο σπίτι αλλά είναι λίγο διαφορετική. Δεν περπατάει πια και χρησιμοποιεί το αναπηρικό της αμαξίδιο για να κινείται. Ο μικρός Ιάσονας αγωνιά και σκέφτεται αν θα μπορεί να κάνει με τη μαμά του ό,τι έκανε και πριν ή αν όλα θα αλλάξουν στη ζωή του. Ο Ιάσων, λοιπόν, ξεκινά να αφηγείται την ιστορία του, περνώντας στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες σημαντικά μηνύματα για την αναπηρία και τα άτομα με κινητικά προβλήματα.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
- Ποιο είναι το μήνυμα που εσύ Τάνια, ως συγγραφέας, θέλεις να περάσεις με το παραμύθι «Η μαμά μου η καροτσάτη» στους μικρούς αλλά και τους μεγάλους αναγνώστες;
Το μήνυμα του βιβλίου μου είναι διττό. Αρχικά προσπαθώ να εξοικειώσω τα μικρά παιδιά με την εικόνα της κινητικής αναπηρίας έτσι ώστε να σταματήσουν να την φοβούνται, άρα γνωριμία με την ετερότητα. Και φυσικά μέσα από την ιστορία του μικρού Ιάσονα και της μαμάς του περνιέται το μήνυμα ότι δεν θα πρέπει να το βάζουμε κάτω όποια δυσκολία και αν αντιμετωπίσουμε στη ζωή αλλά θα πρέπει να κοιτάμε το μέλλον πάντα με αισιοδοξία.
- Σου έχουν εκμυστηρευτεί κάποιοι αναγνώστες σου -μικροί και μεγάλοι- τα συναισθήματα και τις σκέψεις που τους γεννώνται διαβάζοντας το παραμύθι σου;
Ναι! Πολλά μικρά παιδιά μου λένε πόσο τους αρέσει η ιστορία της καροτσάτης μαμάς, βρίσκουν διασκεδαστικά αυτά που κάνει ο Ιάσονας πάνω στο αμαξίδιο της μαμάς και μου ζητάνε να γράψω και τη συνέχεια. Επίσης κάποιοι γονείς, με κινητικά προβλήματα, βρίσκουν έναν ήρωα παιδικού παραμυθιού με τον οποίο μπορούν να ταυτιστούν και αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμένα! Τέλος, έχουν υπάρξει και παιδαγωγοί και ψυχολόγοι που έχουν εκφραστεί θετικά για το βιβλίο μου, γεγονός που με χαροποιεί ιδιαίτερα.
- «Βέβαια δεν σας κρύβω ότι όταν ξεκίνησα το σχολείο είχα έναν μικρό φόβο. “Τι θα πουν τώρα οι συμμαθητές μου που θα δουν τη μαμά μου να κάθεται στο αμαξίδιο”;», αναρωτιέται ο Ιάσων, ο ήρωας του παραμυθιού. Γιατί δυσκολευόμαστε να δεχτούμε τη διαφορετικότητα; Τι δείχνει η δική σου εμπειρία, Τάνια;
Από τη φύση του ο άνθρωπος δυσκολεύεται να δεχτεί οτιδήποτε είναι διαφορετικό και νιώθει πάντα μια ασφάλεια όταν ανήκει στην πλειοψηφία και στη μάζα. Οι άνθρωποι με αναπηρία δεν είναι πλέον αποκομμένοι από το περιβάλλον και κλεισμένοι στα σπίτια τους, όπως συνέβαινε παλαιότερα, αλλά έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν, να ταξιδέψουν, να κάνουν σχέσεις και οικογένεια, πάντα βέβαια ανάλογα με το είδος της αναπηρίας τους. Για να γίνουν όμως όλα αυτά, θα πρέπει να γίνουν αποδεκτοί από το κοινωνικό τους περιβάλλον. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, άλλοι περισσότερο άλλοι λιγότερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε ίσοι. Και βασικό ρόλο σε όλα αυτά παίζει, κατά τη γνώμη μου, η εξοικείωση. Όταν γνωρίζουμε καλύτερα κάτι, εξοικειωνόμαστε και παύουμε να το φοβόμαστε. Αυτός είναι και ό στόχος των επισκέψεών μου στα σχολεία. Με αφορμή το βιβλίο μου, μπορούν τα παιδιά να με γνωρίσουν, να λύσω όλες τους τις απορίες (και πιστέψτε με είναι πολλές) και τελικά να καταλάβουν ότι ένας άνθρωπος που χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο δεν είναι και τόσο διαφορετικός από αυτά.
- Γονείς αλλά και παιδιά με κινητικά προβλήματα: πώς, κατά την άποψή σου, το ελληνικό σχολείο πρέπει να διδάξει στα παιδιά ότι όλοι είμαστε ισότιμα μέλη της κοινωνίας, με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις;
Τώρα Αγγελική ανοίγεις ένα πολύ μεγάλο θέμα. Το ελληνικό σχολείο αυτό που θα πρέπει να κάνει αρχικά είναι να φροντίσει να υπάρχουν οι προσβάσεις για κάθε παιδί με αναπηρία που πρόκειται να φοιτήσει σε αυτό. Και δεν εννοώ μόνο τις ράμπες και τις τουαλέτες, που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα στην Ελλάδα του 2017, αλλά και τους καθηγητές παράλληλης στήριξης που πρέπει να υπάρχουν για ορισμένα παιδιά με αυτισμό ή ΔΕΠΥ (διαταραχή ελλειμματικής συμπεριφοράς και υπερκινητικότητα). Παράλληλα θα πρέπει να γίνονται ομιλίες, συζητήσεις μέσα στη τάξη και δρώμενα σχετικά με την αναπηρία έτσι ώστε τα παιδιά να ενημερώνονται γύρω από το θέμα. Επειδή όμως, κακά τα ψέματα, η εκπαίδευση ενός παιδιού αρχίζει από το σπίτι, οι γονείς είναι αυτοί που πρωταρχικά θα διδάξουν το παιδί τους να σέβεται την ετερότητα και να μην τη φοβάται.
- Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που βιώνει μια «καροτσάτη» μαμά και ποιες οι πιο ευτυχισμένες στιγμές στη διάρκεια της ημέρας σου;
Η «καροτσάτη μαμά» βιώνει αρκετές δυσκολίες αλλά έχει μάθει να τις ξεπερνάει. Εντός σπιτιού δεν μπορώ να πω ότι διαφέρω πολύ από τις άλλες μαμάδες. Κάνω ό,τι σχεδόν κάνει κάθε γονιός (μαγείρεμα, σιγύρισμα του σπιτιού, πλυντήριο, άπλωμα ρούχων κ.λπ.) απλά μου παίρνει περισσότερο χρόνο και είναι πιο κουραστικό για μένα επειδή είμαι καθιστή. Υπάρχει βέβαια και μια οικιακή βοηθός που έρχεται 2 φορές την εβδομάδα για να κάνει κάποιες πιο δύσκολες δουλειές που εγώ δεν μπορώ. Το μεγάλο πρόβλημα ξεκινάει όταν αποφασίσω να βγω από το σπίτι. Αν και οδηγώ και θεωρητικά μπορώ να πάω όπου επιθυμώ, η ελληνική πραγματικότητα με αποτρέπει από το να το κάνω. Πεζοδρόμια χωρίς ράμπες, αυτοκίνητα παρκαρισμένα σε θέσεις Α.με.Α. μαγαζιά καινούργια που παίρνουν άδεια λειτουργίας χωρίς να διαθέτουν ράμπα (!) αν και είναι υποχρεωτικό από το νόμο και χίλια δυο άλλα εμπόδια. Όλη αυτή η κατάσταση είναι σαν να μου λέει «κάτσε σπίτι σου, τι θες να βγεις;». Εκεί, προσπαθώ να προσαρμοστώ στην υπάρχουσα κατάσταση και να κυκλοφορήσω σε μέρη που έχω τη δυνατότητα. Όσο για τις πιο ευτυχισμένες στιγμές είναι, τι άλλο, αυτές που περνάω με τον γιό μου. Όταν τρώμε μαζί το μεσημέρι, όταν παίζουμε κάποιο επιτραπέζιο παιχνίδι, όταν πάμε σινεμά και παλαιότερα, που ήταν μικρότερος, όταν του διάβαζα παραμύθια το βράδυ πριν κοιμηθεί. Όλες αυτές οι στιγμές μου δίνουν δύναμη για να προχωράω, να μην το βάζω κάτω και να δίνω τον αγώνα μου για ένα καλύτερο αύριο.
- Η δημοσιογραφική κάλυψη θεμάτων που σχετίζεται με την αναπηρία είναι, κατά την άποψή σου, ολοκληρωμένη; Ποια είναι τα λάθη που γίνονται και ποια στοιχεία θεωρείς σημαντικό να προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης για το σοβαρό αυτό ζήτημα;
Λοιπόν, η δημοσιογραφική κάλυψη θεμάτων γύρω από την αναπηρία είναι κατά τη γνώμη μου ελλιπής. Κατ’ αρχάς το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται είναι πολύ συχνά λανθασμένο. «Άτομα με ειδικές ανάγκες», «με ειδικές ικανότητες», «καθηλωμένος στο καροτσάκι», όλες αυτές οι φράσεις είναι λανθασμένες και μη αποδεκτές από το αναπηρικό κίνημα. Α.με.Α είναι τα αρχικά των λέξεων Άτομα με Αναπηρία η οποία μπορεί να είναι κινητική, αισθητηριακή (κώφωση, τύφλωση) ή νοητική. Επίσης, η στάση κάποιων δημοσιογράφων που, άθελά τους ίσως, παρουσιάζουν τους ανθρώπους με αναπηρία σαν υπερανθρώπους χρησιμοποιώντας λέξεις που δείχνουν υπερβολή όπως «δύναμη ψυχής», «ήρωας ζωής» κ.α. Όλη αυτή η στάση του τύπου έχει ως αποτέλεσμα να διαιωνίζονται στερεότυπα σχετικά με την αναπηρία. Αν θέλει ο τύπος να καλύψει σωστά την αναπηρία, θα πρέπει να σταματήσει να στοχεύει στο συναίσθημα του τηλεθεατή και να την προβάλλει με τρόπο που προκαλεί την λύπηση και τον οίκτο. Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι άνθρωποι σαν όλους τους άλλους που προσπαθούν να διάγουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Δεν ορίζονται από την αναπηρία τους. Απλά ζουν και με την αναπηρία τους.
- Ολοκληρώνοντας την όμορφη συζήτησή μας, θα ήθελα να σε ρωτήσω αν σχεδιάζεις ένα επόμενο συγγραφικό βήμα ή/και κάποια άλλη ενδιαφέρουσα δράση;
Με την καινούργια σχολική χρονιά θα συνεχίσω τις επισκέψεις μου στα νηπιαγωγεία και τα σχολεία. Επίσης έχω γράψει ένα ακόμα παιδικό παραμύθι και σκέφτομαι να ξεκινήσω την προσπάθεια για εύρεση εκδότη.
- Τάνια σε ευχαριστώ από καρδιάς και ελπίζω τα λόγια σου να δώσουν το έναυσμα για δημιουργικές δράσεις, ώστε στα σχολεία μας να υπάρξει μια πληρέστερη ενημέρωση σε παιδιά και γονείς για το ζήτημα της αναπηρίας.
Εγώ σε ευχαριστώ Αγγελική για την ευκαιρία που μου έδωσες να μιλήσω στο postmodern. Mακάρι οι φορείς να ευαισθητοποιηθούν και να υπάρξει η ανάλογη ενημέρωση στα παιδιά και τους γονείς.
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
1 Comment