της Αγγελικής Καρδαρά.
Rokas Balbieris: μια ζωή που θυμίζει μυθιστόρημα, γεμάτη εντάσεις, ανατροπές, ακροβασίες σε τεντωμένο σκοινί και πολύ δυνατές στιγμές. «Από το σκοτάδι στο φως» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της ζωής του. Το 2009, μόλις στα 20 του χρόνια, ο Rokas φτάνει στην Ελλάδα από την Λιθουανία. Οι ελληνικές αρχές τον συλλαμβάνουν στο λιμάνι της Χίου. Οδηγείται στις φυλακές, όπου η ζωή είναι πολύ δύσκολη, ιδίως για ένα νεαρό που δεν γνώριζε καν την ελληνική γλώσσα. Καταλήγει στις φυλακές ανηλίκων, με δικές του επιλογές, όπως εμφατικά σημειώνει, χωρίς να θέλει να μειώσει το βάρος της ευθύνης του. Η δύναμη όμως του μυαλού του τον βγάζει από τον σκοτεινό δρόμο στον οποίο έχει βρεθεί. Ο Rokas είναι μαθηματικό μυαλό και αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον Διευθυντή του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, κ. Πέτρο Δαμιανό, και από τους διδάσκοντες του σχολείου, οι οποίοι αξίζει να σημειωθεί ότι κάνουν μια εξαιρετική δουλειά για όλους τους φυλακισμένους νέους που παρακολουθούν τα μαθήματα.
Το 2013 δίνει πανελλαδικές εξετάσεις και περνάει με επιτυχία στο Πολυτεχνείο. Το 2014 βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών. Ο Rokas ξεκινάει μια νέα ζωή, χωρίς να θέλει να «θάψει» το παρελθόν του, αλλά με έντονη ανάγκη να αποδείξει έμπρακτα την αλλαγή του και με όρεξη για ζωή. Η ιστορία του έχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί αποδεικνύει περίτρανα ότι ένας παραβατικός νέος μπορεί να αλλάξει και μάλιστα να κάνει σπουδαία πράγματα στη ζωή του, αν του δοθεί η ευκαιρία και κυρίως εάν έχει δίπλα του ανθρώπους που θα πιστέψουν πραγματικά σε εκείνον και με την σωστή καθοδήγηση θα τον βοηθήσουν να ανοίξει τα φτερά του.
Ο Rokas στη συνέντευξη που μου παραχώρησε θέλησε να μιλήσει για όλα, με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια και με δύναμη ψυχής που με εντυπωσίασε. Συναντηθήκαμε μια ηλιόλουστη μέρα του φθινοπώρου και μιλήσαμε για τις σκοτεινές αλλά και τις φωτεινές στιγμές της ζωής του. Ένας νέος που βρέθηκε στο μηδέν και κατάφερε να κάνει την πιο άσχημη εμπειρία της ζωής του -τον εγκλεισμό στις φυλακές- αφετηρία για να αλλάξει ριζικά τον τρόπο σκέψης του. Σήμερα είναι φοιτητής στο Πολυτεχνείο, ασχολείται με το θέατρο και κάνει πολλά όνειρα για το μέλλον. Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς όλους τους νέους που βρίσκονται στον δρόμο της παρανομίας και θέλουν να αλλάξουν ζωή, αλλά και προς όλα τα μέλη της κοινωνίας ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να αλλάξουν, όσο κι αν μας φαίνεται ανέφικτο.
Ο Rokas αισθάνθηκε την ανάγκη να αναφερθεί στις δύο πιο δυνατές στιγμές της ιστορίας του. Είναι λόγια που με συγκλόνισαν (θα μου επιτρέψετε το ρήμα, εκφράζει αυτό που πραγματικά αισθάνθηκα), γιατί μου έδειξαν ότι η δύναμη της ανθρώπινης ψυχής είναι αστείρευτη και ότι ακόμα κι αν βρεθούμε σε αδιέξοδη κατάσταση πρέπει να παλέψουμε να ξεφύγουμε από ό,τι μας κρατάει πίσω «Σε όλη αυτή την ιστορία υπήρξαν δύο πολύ δυνατές στιγμές. Η μία ήταν η στιγμή της σύλληψης. Όταν με έπιασαν και μου είχαν βάλει χειροπέδες και με έβαλαν να καθίσω στο γραφείο. Για κάποιο λόγο είχα απόλυτη ηρεμία μέσα μου, δηλαδή είχα την αίσθηση ότι έτσι έπρεπε να γίνει και ότι θα ξαναβρώ τον δρόμο μου. Η δεύτερη στιγμή ήταν στο πρώτο δικαστήριο, τότε διάβαζα και ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων, για τη ζωή, την ψυχολογία, και τη στιγμή που ο δικαστής είπε 15 χρόνια, δεν στεναχωρήθηκα καθόλου, επειδή κατάλαβα ότι ο δικαστής δεν με ξέρει ως άνθρωπο και έβγαλε την απόφασή του από τα στοιχεία που έχει και το μόνο που είπε είναι πού θα περάσω τα επόμενα χρόνια. Αυτό που δεν ήταν στο χέρι του ήταν πώς θα περάσω τα επόμενα χρόνια. Δεν μπορούσε να μου πει τι θα πρέπει να κάνω τα επόμενα χρόνια και πώς θα πρέπει να αισθάνομαι. Αυτό ήταν απόλυτα στο δικό μου χέρι».
Να αναφέρω, κλείνοντας, ότι ο Rokas δεν θέλει να δείξουμε τη φωτογραφία του, γιατί δεν επιθυμεί να σταθούμε στην εξωτερική του εικόνα, η οποία είναι εντυπωσιακή. Θέλει να σταθούμε σε όλα όσα έχει μέσα στην ψυχή του και στην αγάπη του για ζωή και δημιουργία. Του εύχομαι να καταφέρει να κατακτήσει όλα όσα ονειρεύεται και ελπίζω σύντομα η ζωή του να γίνει ένα υπέροχο μυθιστόρημα…
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
- Ρόκα, η ζωή σου σίγουρα θα μπορούσε να γίνει μυθιστόρημα. Είναι εντυπωσιακό ότι με τη δύναμη του μυαλού σου κατάφερες να κερδίσεις μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή, όταν βρέθηκες στο «σκοτάδι». Το 2009, σε ηλικία 20 ετών, ταξίδεψες για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από την πατρίδα σου τη Λιθουανία. Προτού όμως προλάβεις να ζήσεις τη ζωή που ονειρευόσουν, συνελήφθης από τις αρχές και οδηγήθηκες στις φυλακές. Θα ήθελα να μας διηγηθείς την ιστορία σου από τη σύλληψη και τη ζωή μέσα στη φυλακή μέχρι την εισαγωγή σου στο Πολυτεχνείο το 2013 και τη βράβευσή σου από την Ακαδημία Αθηνών το 2014.
Με συνέλαβαν στην Χίο. Στο λιμάνι. Με μια βαλίτσα που είχε αρκετή ποσότητα ναρκωτικών. Ήταν λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 2009 και με έβαλαν αμέσως στην φυλακή της Χίου, αλλά επειδή ήταν φυλακή ενηλίκων δεν μπορούσαν να με κρατήσουν μαζί με τους υπόλοιπους κρατούμενους και με κράτησαν εντελώς ξεχωριστά. Με κράτησαν για μια εβδομάδα μέχρι να περάσουν οι εορτές και να με μεταφέρουν στον Αυλώνα, στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων. Στην Χίο δηλαδή δεν με κράτησαν, γιατί ήμουν 20 χρονών και βάσει νόμου έπρεπε να μεταφερθώ στις φυλακές ανηλίκων. Σε 4 μήνες έκλεινα τα 20, οπότε ήμουν πολύ τυχερός. Στην ιστορία μου υπήρχαν πολλά τυχερά σημεία. Η εβδομάδα στην Χίο ήταν πολύ δύσκολη. Ευτυχώς ένας από τους κρατούμενους που ήταν καθαριστής (καθάριζε τους χώρους στη φυλακή), ήταν Αμερικάνος και μπορέσαμε να επικοινωνήσουμε στα αγγλικά. Μου έφερε κάποια βιβλία να διαβάσω για να περάσει λίγο ο χρόνος. Οπότε, μία εβδομάδα που έμεινα στις φυλακές Χίου έκανα βασικά τρία πράγματα: διάβαζα, κοιμόμουν και έκλαιγα. Έκλαιγα, επειδή δεν ήξερα τι με περιμένει, τι θα γίνει μετά και οι αστυνομικοί μου είχαν πει ότι μάλλον θα περάσω 20 χρόνια στην φυλακή και σκεφτόμουν «20 χρόνια ήμουν ελεύθερος, 20 χρόνια θα είμαι κλεισμένος». Στους δικούς μου δεν είχα πει καν ότι φεύγω. Μόνοι τους το έμαθαν όταν με έψαχναν τα Χριστούγεννα και δεν με έβρισκαν, δεν απαντούσα στο κινητό μου. Μετά, πριν από την Πρωτοχρονιά, με μετέφεραν στον Αυλώνα. Στο ταξίδι σκεφτόμουν τι μπορεί να με περιμένει και θυμόμουν όλες τις ταινίες που έβλεπα από κάτι αμερικάνικες φυλακές, όπου όλοι τρώνε σε μια μεγάλη καντίνα και γίνονται φασαρίες και τσακωμοί εκεί και αυτό περίμενα να γίνει. Όμως ήταν λίγο διαφορετικά. Ήμουν πάρα πολύ τυχερός, γιατί στον Αυλώνα υπήρχαν άλλοι δύο Λιθουανοί, με παρόμοιες ιστορίες και αυτό με έκανε να μη νιώθω τόσο μόνος και κάπως με ησύχασε ότι θα έχω κάποια βοήθεια τουλάχιστον. Στην αρχή ήταν δύσκολο, γιατί δεν ήξερα ούτε μια λέξη ελληνικά, αλλά ευτυχώς είχα τους Λιθουανούς συγκρατούμενους για να συνεννοούμαι και έναν άλλο συγκρατούμενο, με τον οποίο έκανα παρέα, ο οποίος ήταν φοιτητής και επειδή ήταν άνθρωπος με ανοιχτό μυαλό βρήκαμε κοινά θέματα να συζητήσουμε.
- Και φτάνουμε στην εισαγωγή σου στο Πολυτεχνείο το 2013. Μια τεράστια επιτυχία.
Ναι, μέχρι να περάσω στο Πολυτεχνείο πήγαινα όλα τα χρόνια στο σχολείο της φυλακής, όσο ήμουν στον Αυλώνα. Είχα αρχίσει από Α’ Γυμνασίου και μετά που έμαθα ελληνικά μου έφεραν χαρτιά μεταφρασμένα από τη Λιθουανία και με τη βοήθεια του Διευθυντή του σχολείου πήραμε άδεια από το Υπουργείο Παιδείας να με μεταφέρουν στην τάξη της Β’ Λυκείου για να μπορέσω να τελειώσω πιο γρήγορα το σχολείο. Μετά πέρασα και στην Γ’ Λυκείου και επειδή τότε πήγα για το εφετείο, και μου έδωσαν αναβολή ένα χρόνο, κατάλαβα ότι θα έχω χρόνο να ετοιμαστώ για εξετάσεις και ξεκίνησα την προετοιμασία. Σκέφτηκα ότι δεν θα χάσω κάτι να δοκιμάσω και αποφάσισα να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό για να γράψω καλά στις εξετάσεις. Φυσικά είχαμε πάρα πολλά προβλήματα στο σχολείο, επειδή άργησαν να έρθουν οι Καθηγητές. Κάποιοι λίγοι είχαν έρθει τον Δεκέμβρη και οι υπόλοιποι στα μέσα του Ιανουαρίου, κάπου εκεί, ενώ 17 Μαΐου ξεκίνησαν οι εξετάσεις. Οπότε, για κάποια μαθήματα είχα την ευκαιρία να διαβάσω μόνο 2,5-3 μήνες για να ετοιμαστώ. Επίσης, δεν ήταν εύκολο να διαβάσω όταν δεν ήμουν μέσα στο σχολείο. Εκείνη τη χρονιά ζούσα σε ένα θάλαμο, όπου υπήρχαν ενήλικοι κρατούμενοι που δούλευαν εκεί μέσα στη φυλακή και ήμασταν σε ένα μεγάλο θάλαμο 24 άτομα, οπότε ήταν πολύ δύσκολο να διαβάζω. Σε κάποια μαθήματα, όπως στα μαθηματικά και στη φυσική, έβαζα ακουστικά και έλυνα τις ασκήσεις. Όλα τα υπόλοιπα μαθήματα ήταν πολύ δύσκολο να τα διαβάσω, γιατί είχε συνέχεια φασαρία και πάντα κάποιος περνούσε και κοιτούσε και ρωτούσε «τι κάνεις; Τι διαβάζεις εδώ;». Ευτυχώς η Διευθύντρια της φυλακής και ο Διευθυντής του σχολείου με βοήθησαν και βρήκαν ένα παλιό γραφείο που κάποτε δούλευαν οι υπάλληλοι, το καθάρισαν και μπορούσα το βράδυ να πάω και εκεί να διαβάσω μέχρι την ώρα που έφερναν φαγητό ή που έκλειναν τα κελιά, εκεί έπρεπε να γυρίσω, αλλά κάποιες 2-3 ώρες ήταν πολύ πιο ήσυχες για να μπορέσω να συγκεντρωθώ και να διαβάσω. Έτσι άρχισαν οι εξετάσεις. Τελικά δεν πήγα τόσο καλά, όσο ήθελα. Εγώ ήθελα να περάσω στους μηχανολόγους στην Αθήνα, αλλά δεν πέτυχα τα μόρια. Πέτυχα τη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών στο Πολυτεχνείο στην Αθήνα. Ήμουν όμως πολύ χαρούμενος, γιατί πέτυχα στο Πολυτεχνείο. Δεν πέτυχα Μηχανολόγους, αλλά τουλάχιστον πέρασα στο Πολυτεχνείο. Και μόλις μάθαμε τον Αύγουστο τα αποτελέσματα, το Νοέμβριο έγινε το εφετείο μου και μου μείωσαν την ποινή αμέσως. Πρωτόδικα, είχα πάρει 15 χρόνια κάθειρξη. Στο εφετείο μου μείωσαν την ποινή μέχρι 6 χρόνια για να μπορέσω να βγω αμέσως έξω και να σπουδάσω. Μπορούσα να βγω αμέσως, γιατί ήδη ήμουν μέσα 4 χρόνια, συν τα «μεροκάματα» που έκανα στη φυλακή -πήγαινα στο σχολείο της φυλακής και τα καλοκαίρια δούλευα ως καθαριστής και μετά βοήθησα στο καφενείο, όπου φτιάχναμε τους καφέδες για τους υπαλλήλους. Με όλα αυτά μαζί είχα συμπληρώσει τα χρόνια για να μπορώ να βγω έξω.
- Το 2014 βραβεύτηκες από την Ακαδημία Αθηνών. Μίλησέ μας για αυτή την πολύ σημαντική εμπειρία σου.
Προτάθηκα για τη βράβευση, μετά από κάποιους μήνες μάθαμε ότι προκρίθηκε η αίτηση και τον Δεκέμβρη του 2014 έγινε η βράβευση, όπου όχι μόνο εγώ αλλά και ο Διευθυντής του σχολείου της φυλακής Αυλώνα, κ. Πέτρος Δαμιανός, βραβεύτηκε για τα σπουδαία πράγματα που έχει προσφέρει στην εκπαίδευση της φυλακής. Ήταν πολύ σημαντικό για μένα να βλέπω ότι η κοινωνία αναγνώρισε την προσπάθειά μου.
- Ένα ακόμα στοιχείο που με εντυπωσιάζει Ρόκα σε σένα είναι ότι δεν θεωρείς πως έπεσες θύμα των περιστάσεων, αλλά αναγνωρίζεις ότι έκανες λάθος και το πλήρωσες. Τι κρατάς από το παρελθόν σου και τι αγαπάς περισσότερο στη νέα σου ζωή στην Ελλάδα;
Τα κρατάω όλα. Θεωρώ τον εαυτό μου πάρα πολύ τυχερό, γιατί μετά τη σύλληψή μου υπήρξαν μικρά κομματάκια, μικρές συνθήκες, που αν ήταν διαφορετικές, μπορεί να μην ήμουν εδώ που είμαι σήμερα. Θυμάμαι, πριν από τη σύλληψη, κατέληξα στη φυλακή μόνο από τις δικές μου επιλογές που έκανα στη ζωή μου. Αν γυρνούσα πίσω στο χρόνο, με το μυαλό που έχω τώρα, δεν θα έκανα τα ίδια. Αυτό που αγαπώ από τη νέα μου ζωή είναι η ελευθερία μου. Με περιορίζει μόνο το θέμα της απέλασης που εκκρεμεί. Μπορώ να φύγω από την Ελλάδα, αλλά δεν μπορώ να γυρίσω. Θέλω όμως να μείνω στην Ελλάδα να ζήσω, να δουλέψω. Η Ελλάδα έχει κάτι διαφορετικό, ανεξάρτητα από την δική μου εμπειρία που έχει γίνει ένα κομμάτι μου. Έχει διαφορετική ατμόσφαιρα. Ο πατέρας μου που ήρθε εδώ, αν και έχει ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη, ένιωθε να έχει διαφορετική αίσθηση εδώ σε σχέση με τις άλλες χώρες. Μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα μια αίσθηση οικειότητας και έξω από την πόλη η Ελλάδα έχει πολύ όμορφη φύση, έχει τα πάντα, βουνά, θάλασσα, νησιά.
- Μίλησέ μας για τη ζωή μέσα στην φυλακή. Ένας νέος πίσω από τα κάγκελα πώς είναι, τι νιώθει;
Οι πρώτοι 6 μήνες είναι δύσκολοι. Είναι δύσκολο να τα συνηθίσεις όλα. Στον Αυλώνα που είναι όλα νέα παιδιά, έχουν όλα πολλή ενέργεια και δεν ξέρεις πού να διοχετεύσεις όλη την ενέργεια Τα κελιά είναι 12 τ.μ. και μένουν 4 άτομα συνήθως, με μια ντουζιέρα. Υπήρχαν περίοδοι με υπερπληθυσμό στον Αυλώνα και σε κάποια κελιά έμεναν 5-6 άτομα, κοιμούνταν με βάρδιες. Επειδή δεν ήμουν και Έλληνας, το να βρεθώ σε τέτοιες συνθήκες που δεν μιλάω τη γλώσσα, ήταν πολύ δύσκολο. Αισθανόμουν ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Αν δεν υπήρχαν και οι άλλοι δύο Λιθουανοί, που προανέφερα, δεν θα μπορούσα να μιλήσω με κανέναν. Ευτυχώς που υπήρχε το σχολείο. Ένα παιδί που βρίσκεται σε γκρι τοίχους, σε ένα περιβάλλον χωρίς καθαριότητα, σε άθλιες συνθήκες και είναι κλεισμένο σε ένα δωμάτιο, κάπου 15 ώρες το 24ωρο, «βυθίζεται» σε κατάθλιψη. Εγώ προσπάθησα, μετά το πρώτο δικαστήριο, που κατάλαβα ότι θα μείνω για καιρό στη φυλακή, να αξιοποιήσω τον χρόνο μου όσο καλύτερα γίνεται. Άρχισα να ασχολούμαι με όσα περισσότερα πράγματα μπορούσα και βρέθηκαν πράγματα να κάνω. Μπήκα σε ομάδα μουσικής, ομάδα με σκάκι. Διάβαζα, έκανα γυμναστική, ζωγράφιζα, ό,τι μπορούσα έκανα. Ήταν πολύ δύσκολο να βλέπω τα άλλα παιδιά σε παρόμοια ηλικία με εμένα που έβγαιναν στο προαύλιο και απλώς παραπονούνταν ότι οι συνθήκες είναι άθλιες. Δεν έκαναν τίποτα. Απλώς έτρωγαν, έβλεπαν τηλεόραση και κοιμούνταν. Είχαν πέσει σε κατάθλιψη. Όσο δεν το παλέψεις, βυθίζεσαι. Το καλό είναι ότι στον Αυλώνα είναι καλύτερα από άλλες φυλακές. Πού και πού έβλεπες χαμόγελο, άλλοι γνωστοί που είχαν περάσει από άλλες φυλακές έλεγαν ότι δεν έβλεπες ποτέ χαμόγελο.
- Με την οικογένειά σου στη Λιθουανία έχεις σήμερα επαφές;
Όταν ήρθα στην Ελλάδα είχα μαλώσει με τον πατέρα μου και με είχε διώξει από το σπίτι. Δεν είχα καθόλου όρεξη, δεν ήξερα τι θέλω από τη ζωή μου και ο πατέρας μου με πίεζε να σπουδάσω. Για μένα τότε ήταν πολύ δύσκολο να σπουδάσω, από τη στιγμή που δεν ήξερα καν τι δρόμο θέλω να ακολουθήσω. Είχα αρχίσει να σπουδάζω δύο φορές, αλλά τα παράτησα και ο πατέρας μου με πίεζε να βρω δουλειά. Ωστόσο, εκείνη την περίοδο και στην Λιθουανία είχαν δυσκολέψει τα πράγματα εξαιτίας της κρίσης. Εξαιτίας αυτών των καταστάσεων τσακωνόμασταν με τον πατέρα μου. Μαλώσαμε πρώτα στο τηλέφωνο και ένα βράδυ γύρισα στο σπίτι και είχε αλλάξει τις κλειδαριές. Με τη μητέρα δεν είχαμε καλή επικοινωνία από τότε που ήμουν μικρό παιδί και χωρίσανε οι γονείς. Μετά από πολλές ιστορίες, καταλήξαμε εγώ και ο αδελφός μου να μένουμε με τον πατέρα. Μέχρι σήμερα έχουμε περιορισμένη επαφή με τη μητέρα. Τα τελευταία δύο χρόνια έχει η σχέση μας βελτιωθεί.
- Ποιος σε αναζήτησε, λοιπόν, όταν βρέθηκες στη φυλακή;
Ο παππούς μου ήταν το πρόσωπο μου με στήριξε. Άρχισε να με ψάχνει όταν μπήκα στη φυλακή, γιατί δεν τους είχα πάρει καν τηλέφωνο, ντρεπόμουν να τους πω ότι τα έκανα όλα χάλια. Ο παππούς, όταν το έμαθε, πήρε τον αδελφό μου και ήρθαν να με δουν. Ο παππούς έπεισε τον πατέρα να μη μηδενίσουμε τη σχέση μας και έτσι αρχίσαμε να γράφουμε γράμματα ο ένας στον άλλο και σιγά σιγά φτιάξαμε τη σχέση μας.
- Με συγκινείς τώρα που μου διηγείσαι όσα έκανε ο παππούς για σένα. Σου στάθηκε σαν πατέρας…
Ναι…Το πιο συγκινητικό κομμάτι ήταν ότι εκείνη τη φορά που ήρθε να με επισκεφτεί ο παππούς στη φυλακή ήταν η τελευταία, γιατί δύο χρόνια μετά έφυγε από τη ζωή.
- Όπως μου περιγράφεις τη ζωή σου, διαπιστώνω πως και στην δική σου περίπτωση επιβεβαιώνεται ότι τα σοβαρά οικογενειακά προβλήματα αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα που οδηγεί στη νεανική παραβατικότητα.
Το παρατήρησα κι εγώ ο ίδιος όσο καιρό ήμουν μέσα ότι σχεδόν όλοι οι κρατούμενοι είχαν οικογενειακά προβλήματα. Είναι ψυχολογική αντίδραση των παιδιών προς τους γονείς τους, επειδή έχουν πολλή ανάγκη από τους γονείς τους, την αποδοχή, τη στοργή, την αγάπη τους, και όταν λείπει κάτι από αυτά αναζητούν να πάρουν την προσοχή των γονιών τους κάνοντας κάτι άσχημο, αντί κάτι εξαιρετικό, και έτσι ζητούν την προσοχή από γονείς ή εναλλακτικά από την κοινωνία.
- Με βάση τη δική σου εμπειρία, είναι εύκολο ένας νέος να παρανομήσει;
Είναι πάρα πολύ εύκολο. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο φυσικά, αλλά εάν δεν έχει ο νέος στήριξη και καλή σχέση μέσα στην οικογένεια και υπάρχουν εντάσεις, θα προσπαθήσει να ξεφύγει από την οικογένεια του. Εάν τώρα δεν βρει κάποια δουλειά και δεν έχει τα προς το ζην, θα ψάξει εναλλακτικές λύσεις που συνήθως οδηγούν στην παρανομία. Ξέρω βέβαια και πολλές περιπτώσεις νέων που δεν έχουν οικονομικό πρόβλημα και μπαίνουν στην παράνομη δράση για να εντυπωσιάσουν τους άλλους ή επειδή κυνηγάνε την αδρεναλίνη, την ένταση στη ζωή, ψάχνουν κάτι χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες. Και αυτή την εποχή χρειάζεται ακόμα πιο μεγάλη προσοχή, γιατί υπάρχει μεγάλη επιμονή με υλικά αγαθά. Οι νέοι έχουν τρέλα με καινούργια κινητά ή οτιδήποτε μπαίνει στη μόδα, οπότε κάποιοι από αυτούς εάν δεν έχουν τα δικά τους λεφτά, θα κάνουν παρανομία για να το αποκτήσουν. Γνώρισα βέβαια και παιδιά που έκαναν παρανομίες, γιατί απλώς πεινούσαν και άλλα παιδιά απλώς για να εντυπωσιάσουν.
- Η οικογένεια και το σχολείο μπορούν, κατά την άποψή σου, να παίξουν ένα θετικό ρόλο όσον αφορά την πρόληψη της νεανικής παραβατικότητας;
Ασφαλώς. Μπορεί να παίξουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Ένας νέος χρειάζεται να έχει κάποιον άνθρωπο που να τον βλέπει ως μια θετική εικόνα. Συνήθως ένα αγόρι βλέπει τον πατέρα του ως πρότυπο ή άλλος ένα δάσκαλο ή έναν φίλο μεγαλύτερης ηλικίας. Ο κάθε νέος χρειάζεται ένα πρότυπο. Εγώ είχα θυμό προς τον πατέρα μου. Τώρα πια ξέρω ότι αυτός έκανε το καλύτερο που εκείνος νόμιζε εκείνες τις στιγμές Την πρώτη φορά που ήρθε εδώ και με είδε, για λίγες ώρες είχαμε μείνει μόνοι μας, και εγώ είδα στα μάτια του ότι έχει μετανιώσει για πολλά πράγματα. Εγώ τον έχω συγχωρήσει.
- Είναι πολύ σημαντικό ένας νέος που βρέθηκε στη φυλακή, αλλά κατάφερε να αλλάξει ριζικά, να μιλήσει στα παιδιά που ζουν εκτός νόμου. Τι θα έλεγες, λοιπόν, Ρόκα σε αυτούς τους νέους; Αξίζει να παλέψουν;
Κατ’ αρχάς το πιο εύκολο πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι όταν μπαίνεις μέσα καταλαβαίνεις ότι δεν άξιζε να το κάνεις. Με τον κακό τρόπο καταλαβαίνεις ότι δεν άξιζε. Δυστυχώς δεν το σκέφτονται οι νέοι, σκέφτονται μόνο τα θετικά που θα πάρουν και δεν σκέφτονται ότι οι συνέπειες είναι τόσο αρνητικές. Μπορεί να σκέφτονται «και να με πιάσουν, δυο-τρεις μήνες θα καθίσω και τι έγινε;». Δεν είναι όμως τόσο εύκολα τα πράγματα. Εκεί μέσα ο χρόνος κυλάει διαφορετικά.
- Δεν κυλάει ο χρόνος μέσα στη φυλακή;
Κυλάει. Αλλά διαφορετικά.
- Περίγραψέ μας τη ζωή σου σήμερα στην Ελλάδα.
Σήμερα είμαι φοιτητής, προσπαθώ να διαβάσω όσο αντέχει το μυαλό μου. Δυστυχώς δεν είμαι τέλειος φοιτητής, χρωστάω κάποια μαθήματα έρχεται και η τελευταία χρονιά με τη διπλωματική που λίγο με ανησυχεί. Παράλληλα, προσπαθώ να αθλούμαι, ασχολούμαι με το θέατρο, λίγο με τη μουσική.
- Όπως γνωρίζω, αγαπάς πολύ το θέατρο και συμμετέχεις σε θεατρικές παραστάσεις. Μίλησέ μας γι’ αυτό το σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς σου.
Το θέατρο το ξεκίνησα από τότε που ήμουν στον Αυλώνα, μόλις τελείωσα τις πανελλαδικές εξετάσεις μπήκα στη θεατρική ομάδα Αυλώνα. Πιο πριν, λόγω διαβάσματος για τις πανελλαδικές, δεν είχα χρόνο να ασχοληθώ. Μου άρεσε πάρα πολύ η ενασχόληση με το θέατρο και όταν βγήκα αποφάσισα να συνεχίσω. Είχαμε τη θεατρική ομάδα των πρώην φυλακισμένων στην Επάνοδο, με την οποία οργανώναμε μικρές και μεγάλες παραστάσεις και από την αρχή του 2015 μπήκα και σε άλλη ομάδα και έτσι «κόλλησα» με το θέατρο.
- Θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς και επαγγελματικά με το θέατρο; Ετοιμάζεις κάτι φέτος, να έρθουμε να σε παρακολουθήσουμε;
Δεν θα έλεγα όχι, αν βγει κάτι και επαγγελματικά. Από τον Οκτώβρη θα ετοιμάσουμε κάτι θεατρικό για τη χρονιά και θα το ανακοινώσουμε.
- Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας κάποια από τα όνειρά σου -επαγγελματικά και προσωπικά;
Δεν είμαι σίγουρος τι με περιμένει, αλλά ελπίζω ότι στο μέλλον θα γίνω τρελός επιστήμονας! (γέλια). Το πτυχίο μου αφορά στο να μαθαίνουμε εργαλεία της επιστήμης και επειδή θεωρώ τον εαυτό μου δημιουργικό πιστεύω ότι θα δημιουργήσω κάτι όμορφο στο μέλλον. Όχι, βέβαια μια χρονομηχανή, αν και θα μου άρεσε (γέλια). Αστειεύομαι ασφαλώς.
- Υπάρχει κάτι που φοβάσαι, Ρόκα στη νέα σου ζωή; Φοβάσαι μη σε βρουν παρέες, όπως παλιά, και μπλέξεις κάπου;
Δεν φοβάμαι ότι θα ξαναμπλέξω σε κάτι. Δεν έχω κανένα σκοπό να κάνω κάτι παράνομο. Δεν φοβάμαι κάτι. Ανησυχώ να τελειώσω σπουδές, να κάνω μεταπτυχιακό, να βρω δουλειά.
- Σε ποια πρόσωπα που ήταν δίπλα σου, θέλεις να πεις «ευχαριστώ»;
Ένα ευχαριστώ θα ήθελα να πω στον παππού μου, αλλά δυστυχώς δεν γίνεται. Ελπίζω ότι με κάποιο τρόπο αυτός με ακούει. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στους οποίους χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ που με βοήθησαν χωρίς να το ζητήσω. Στον Διευθυντή του σχολείου της φυλακής, στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου που ήταν σαν δεύτερη μητέρα μου και σε πολλούς άλλους. Θέλω να πω ευχαριστώ και σε έναν συγκρατούμενό μου που με βοήθησε να ασχοληθώ με τη μουσική και τις τέχνες. Επίσης κρατούσε κάθε βράδυ το βιβλίο για να δει τι έχω μάθει και με βοήθησε να περάσω στις πανελλαδικές. Kαι βέβαια ένα μεγάλο ευχαριστώ στους δασκάλους στο σχολείο της φυλακής, επειδή σίγουρα το αξίζουν! Αυτοί με ενέπνευσαν να ξαναμπώ στον κόσμο των γνώσεων. Πολλοί μάλιστα έρχονταν εθελοντικά να κάνουν μαθήματα, όταν αργούσαν να έρθουν οι Καθηγητές του Υπουργείου.
- Λόγω της μεγάλης σου αγάπης για το θέατρο, θα ήθελα να σε ρωτήσω: αν η ζωή σου γινόταν θεατρικό έργο, ποιον τίτλο θα επέλεγες;
(Σκέφτεται αρκετά). Αναστροφή. Αν θα άρχιζα να το σκέφτομαι, θα έβαζα έναν πιο καλλιτεχνικό τίτλο.
- Θα μπορούσες να υποδυθείς τον εαυτό σου σε μια ταινία για τη ζωή σου;
Πέρσι παίζαμε ένα έργο θεατρικό λεγόταν «Η Φυλακή του Χρόνου». Μέσα στο έργο ο χρόνος ήταν προσωποποιημένος. Ένας κρατούμενος συνομιλούσε με το χρόνο και στην αρχή των προβών είχαμε έναν πολύ καλό σκηνοθέτη που προσπαθούσε να πιάσει τις αληθινές στιγμές ενός κρατούμενου μέσα στη φυλακή και εγώ σε πολλά κομμάτια ήμουν παρατηρητής της πρόβας. Δύο-τρεις φορές προσπάθησα να κάνω τον κρατούμενο και ήταν πάρα πολύ δύσκολο να βάλω τον εαυτό μου στις ίδιες συνθήκες και να το ξαναζήσω. Έφευγα από τις πρόβες άφωνος, γιατί ο σκηνοθέτης είχε καταφέρει να αναπαράγει την ψυχολογική κατάσταση ενός κρατούμενου μέσα από ήχους και εικόνες και αυτό με πλάκωνε ψυχολογικά. Οπότε δεν θα μπορούσα να υποδυθώ τον εαυτό μου, αν γινόταν κάποιο θεατρικό έργο ή ταινία.
- Όταν ξεκίνησες τις σπουδές σου στο Πανεπιστήμιο, εκμυστηρεύτηκες στους συμφοιτητές σου, με τους οποίους έκανες παρέα, ότι έχεις εκτίσει ποινή φυλάκισης ή φοβόσουν τις αντιδράσεις τους;
Φοβόμουν την προκατάληψη των συμφοιτητών. Θυμάμαι τους πρώτους μήνες, απέφευγα πάρα πολύ τη συζήτηση για το παρελθόν. Δεν ήθελα να πω ψέμα, αλλά διακριτικά το απέφευγα. Πέρασαν αρκετοί μήνες μέχρι να το πω, αλλά ευτυχώς όταν το είπα δεν είχα καμία αρνητική αντίδραση. Απλώς τους ξάφνιαζε.
- Ρόκα, σε ευχαριστώ θερμά για τη συνέντευξη που μου παραχώρησες. Εύχομαι με τη δύναμη του μυαλού και της ψυχής σου να καταφέρεις να πραγματοποιήσεις όλα τα σπουδαία όνειρά σου και ελπίζω τα λόγια σου να βοηθήσουν νέους που αναζητούν μια ευκαιρία στη ζωή. Θέλεις να προσθέσεις κάτι, προτού κλείσουμε;
Ναι, θα ήθελα κάτι να προσθέσω. Σε όλη αυτή την ιστορία υπήρξαν δύο πολύ δυνατές στιγμές. Η μία ήταν η στιγμή της σύλληψης. Όταν με έπιασαν και μου είχαν βάλει χειροπέδες και με έβαλαν να καθίσω στο γραφείο. Για κάποιο λόγο είχα απόλυτη ηρεμία μέσα μου, δηλαδή είχα την αίσθηση ότι έτσι έπρεπε να γίνει και ότι θα ξαναβρώ τον δρόμο μου. Η δεύτερη στιγμή ήταν στο πρώτο δικαστήριο, τότε διάβαζα και ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων, για τη ζωή, την ψυχολογία, και τη στιγμή που ο δικαστής είπε 15 χρόνια, δεν στεναχωρήθηκα καθόλου, επειδή κατάλαβα ότι ο δικαστής δεν με ξέρει ως άνθρωπο και έβγαλε την απόφασή του από τα στοιχεία που έχει και το μόνο που είπε είναι πού θα περάσω τα επόμενα χρόνια. Αυτό που δεν ήταν στο χέρι του ήταν πώς θα περάσω τα επόμενα χρόνια. Δεν μπορούσε να μου πει τι θα πρέπει να κάνω τα επόμενα χρόνια και πώς θα πρέπει να αισθάνομαι. Αυτό ήταν απόλυτα στο δικό μου χέρι. Κατάλαβα ότι άλλοι κρατούμενοι πέφτουν σε κατάθλιψη, γιατί πιστεύουν ότι με την ποινή που τους επιβλήθηκε τελείωσε η ζωή τους, ενώ εγώ κατάλαβα ότι είναι δική μου απόφαση τι θα κάνω και πώς θα αισθάνομαι. Ο δικαστής με την απόφαση δεν με αναγκάζει να είμαι δυστυχισμένος, παρόλο που λέει ότι τα επόμενα χρόνια θα τα περάσεις στον Αυλώνα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να βλέπω από τα κάγκελα τα αστέρια το βράδυ και να ονειρεύομαι. Γνωρίζοντας ότι θα περάσω πολλά χρόνια μέσα, ήθελα να κάνω ό,τι καλύτερο γίνεται. Να πάω στο σχολείο, να διαβάσω, να αθληθώ. Έτσι περνούσε ο χρόνος πολύ πιο γρήγορα και ευχάριστα.
(Φωτογραφία: Steffen Kamprath@Flickr)
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
3 Comments