του Δημήτρη Καλαντζή.
Η Πλατεία Πρωτομαγιάς σχεδιάστηκε επί υπουργίας Αντώνη Τρίτση στο ΥΠΕΧΩΔΕ τη δεκαετία του ’80 με σκοπό να γίνει υπόγεια η οδός Μουστοξύδη που ενώνει τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας με την οδό Ευελπίδων και την Κυψέλη, να κατασκευαστεί ένα υπόγειο πάρκινγκ για τις ανάγκες των δικαστηρίων της Ευελπίδων και να δημιουργηθεί ένας ενιαίος χώρος περιπάτου από το Πεδίο του Άρεως μέχρι τα Δικαστήρια και το (μεγάλης έκτασης) αστικό δάσος που τα περιβάλει.
To έργο κατασκευάστηκε σύμφωνα με την τάση της τότε εποχής για πρακτικά έργα χωρίς ιδιαίτερη καλαισθησία και πραγματικά, όταν ολοκληρώθηκε, διευκόλυνε την κυκλοφοριακή κίνηση και το παρκάρισμα και παρέδωσε μία τσιμεντένια πλατεία στην περιοχή με ορισμένες περιορισμένες χρήσεις (ένα μικρό θέατρο, έναν μικρό χώρο για skateboard κ.α.) αλλά και αρκετό χώρο «πλατείας», χώρο δηλαδή όπου θα μπορούσαν να συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι και να γίνονται εκδηλώσεις (περίπου 25 στρέμματα είναι το συνολικό εμβαδόν της).
Τις πρώτες δεκαετίες από την κατασκευή της, η Πλατεία Πρωτομαγιάς δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στους περιοίκους, καθώς η σύγκρισή της με το παρακείμενο Πεδίο του Άρεως ήταν συντριπτική: το Πάρκο είχε διαδρομές, ψηλά δέντρα, σκιά, ωραία παγκάκια, ενώ στην Πλατεία Πρωτομαγιάς κυριαρχούσε απόλυτα το τσιμέντο με το πράσινο να περιορίζεται σε παρτέρια χαμηλής βλάστησης (αφού από κάτω υπήρχε η γέφυρα και το πάρκινγκ).
Με τον μαρασμό όμως του Πεδίου του Άρεως από τη δεκαετία του ’90 και εν συνεχεία την πλήρη εγκατάλειψή του μετά την ανάπλαση, η Πλατεία Πρωτομαγιάς έγινε ο μοναδικός ανοιχτός χώρος συνάθροισης των κατοίκων και, ιδιαίτερα, τόπος παιχνιδιού για τα παιδιά, ρόλο που ενίσχυε η παράπλευρη λειτουργία της Μεγάλης Παιδικής Χαράς του Πάρκου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το καλοκαίρι του 2017, όταν η εγκατάλειψη της φροντίδας του Πάρκου ήταν ολοκληρωτική, η Πλατεία Πρωτομαγιάς συνέχιζε να σφύζει από ζωή ακόμα και τις βραδινές ώρες, με εκατοντάδες παιδιά να παίζουν υπό το φως των φακών και των κινητών των γονιών τους.
Πεδίο του Άρεως και Πλατεία Πρωτομαγιάς αντιμετωπίζονται με το ίδιο απαξιωτικό ενδιαφέρον από την Περιφέρεια Αττικής. Εκείνο όμως που έκανε την Πλατεία Πρωτομαγιάς να διατηρήσει τη ζωντάνια της ήταν η λειτουργία ενός καφέ που έδινε και δίνει την αίσθηση της «κονονικότητας» στον χώρο.
Σε αντίθεση με το Πεδίο του Άρεως, όπου τα πάντα είναι κλειστά (από τα περίπτερα και τα αναψυκτήρια μέχρι τις τουαλέτες), στην Πλατεία Πρωτομαγιάς υπάρχει ένα κατάστημα που υποδηλώνει την ύπαρξη «ζωής» και κάνει το χώρο φιλόξενο και ασφαλή, ακόμα και σε όσους δεν θέλουν να επισκέπτονται το καφέ.
Η λειτουργία του καφέ κράτησε τον κόσμο στον χώρο και ο κόσμος κράτησε μακριά την πιάτσα των ναρκωτικών. Αντίθετα, το καθεστώς ερήμωσης που έφερε η αδιαφορία (ή η ανικανότητα) της Περιφέρειας Αττικής να ανοίξει τις βασικές λειτουργίες του Πεδίου του Άρεως, εγκατέστησε στο Πάρκο την πιάτσα εμπορίου ναρκωτικών και τη σχετική εγκληματικότητα. Όπου δεν υπάρχει χρηστικότητα στο αστικό περιβάλλον, υπάρχει εξαθλίωση.
Η Πλατεία Πρωτομαγιάς παραμένει μία πλατεία που δεν είναι αισθητικά ελκυστική. Οι φθορές του χρόνου είναι παραπάνω από ορατές, το πράσινο (που έχει καταφέρει να… επιβιώσει από την έλλειψη φροντίδας) είναι αναιμικό και ο φωτισμός που επισκευάστηκε μετά τη μεγάλη κινητοποίηση των κατοίκων «Φωτίζουμε το Πεδίο του Άρεως», παραμένει πλημμελής και ανεπαρκής. Η πλατεία όμως συνεχίζει να… αντιστέκεται στην αδιαφορία της Περιφέρειας Αττικής. Ίσως επειδή είναι και η τελευταία γραμμή άμυνας των πολιτών της περιοχής…
Στο βίντεο θα παρακολουθήσετε την «αυτοψία» μελών της κοινότητας «Επι μένουμε Πεδίο του Άρεως» στην Πλατεία Πρωτομαγιάς την 25η Οκτωβρίου 2017.
Δημήτρης Καλαντζής
Latest posts by Δημήτρης Καλαντζής (see all)
- Ο «τέτοιος» στο Χαλάνδρι - September 10, 2023
- Δημιουργείται ο πρώτος Ξενώνας Φιλοξενίας Άστεγων και Ευάλωτων ΛΟΑΤΚΙ+ Ατόμων στην Αθήνα - August 30, 2023
- Το gay Πεδίον του Άρεως - May 17, 2023
