Η απωθητική αλλά επώδυνα ανθρώπινη «Αϊλίν» της Οτέσα Μοσφέγκ

της Μαρίας Μαντή.

Το μυθιστόρημα «Αϊλίν» είναι το πρώτο της συγγραφέως Οτέσα Μοσφέγκ. Προτάθηκε για το βραβείο National Books Critics Circle, ενώ συμπεριλήφθηκε και στη βραχεία λίστα για το βραβείο Man Booker 2016. Η ιστορία ξεκινά με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Αϊλίν Ντάνλοπ, που, μεγάλη πια, αφηγείται την περιπέτεια που σημάδεψε τη ζωή της όταν ήταν εικοσιτεσσάρων ετών. Μετακινούμαστε πίσω στον χρόνο, στη δεκαετία του 60’ σε ένα προάστιο της Βοστώνης. Παρακολουθούμε τη μοναχική και απροσάρμοστη νεαρή ηρωίδα, που ζει μία δύσκολη ζωή μοιρασμένη ανάμεσα στην κηδεμονία του αλκοολικού πατέρα της και τη δουλειά της ως γραμματέως σε μία φυλακή έφηβων αγοριών. Η καθημερινότητά της αλλάζει με την άφιξη της ψυχολόγου Ρεμπέκα, στο πρόσωπο της οποίας η Αϊλίν βλέπει μια σύμμαχο και φίλη. Ωστόσο η λατρεία προς τη νέα φίλη της δεν φαίνεται να είναι αμοιβαία και καταλήγει να εμπλέξει την Αϊλίν σε ένα έγκλημα.

Το βιβλίο αφιερώνει μεγάλο μέρος του στην περιγραφή της κεντρικής ηρωίδας, ενώ δεν φαίνεται να έχει ως βασικό μέλημα την πλοκή. Η αφήγηση είναι αποδραματοποιημένη και το χτίσιμο σασπένς και αγωνίας περνούν σε δεύτερη μοίρα. Παρόλα αυτά, η συγγραφέας πετυχαίνει τελικά να προσδώσει στο μυθιστόρημά της και τα δύο αυτά στοιχεία, κερδίζοντας ταυτόχρονα τη συμπόνια του αναγνώστη για την «απωθητική» μα αυθεντικά ανθρώπινη ηρωίδα. Επί διακόσιες σελίδες περίπου, η Μοσφέγκ χτίζει με ζηλευτή δεξιοτεχνία και διεισδυτικότητα το ψυχολογικό προφίλ της Αϊλίν, τον χαρακτήρα της και το σκοτάδι που την περιβάλλει. Ένα κορίτσι στα όρια της κατάθλιψης, παγιδευμένο στην παγωνιά της μικρής πόλης, στη μοναξιά του σπιτιού της, στην περιφρόνηση και εξουσία του πατέρα της.

Επώδυνα ανθρώπινη, η ηρωίδα σκέφτεται και κρίνει σαν εν δυνάμει δολοφόνος. Το σκοτάδι μέσα της είναι υπόγειο και αποδίδεται με λεπτές πινελιές που θυμίζουν μάλλον Ντοστογιέφκσι παρά τους ήρωες που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σε αγωνιώδη crime novels. Είναι μία αντιηρωίδα που καταπιέζει τον θυμό της, που θέλει να προκαλέσει καταστροφές, χωρίς όμως να είναι αρκετά «κακή» για να το κάνει. Έχει συσσωρεύσει μέσα της πικρία και θλίψη, μόνο και μόνο επειδή δεν δύναται να εκδικηθεί σε βαθμό που να την ικανοποιεί για τις αδικίες που υφίσταται. Ανέχεται την υποτιμητική συμπεριφορά του πατέρα της και των άλλων ενσωματώνοντας την οργή που της προκαλούν, σιωπά και υπομένει. Η πυρετώδης αποξένωση της Αϊλίν από την πραγματική ζωή, η συνειδητή απόσυρσή της στο περιθώριο, η παράνοια και το μίσος της και η τελική πράξη που στα μάτια της (και στα δικά μας άλλωστε) δικαιολογείται ως βήμα απαραίτητο προς την απελευθέρωση, παραδίδουν μία ηρωίδα που θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από το ασυνείδητο σκοτεινό σύμπαν του David Lynch. Η Μοσφέγκ εξάλλου δηλώνει πως για την ίδια, η Αϊλίν δεν είναι διεστραμμένη: «Τη βρίσκω απολύτως φυσιολογική…. Δεν έφτιαξα έναν ήρωα-φρικιό, αλλά έναν ειλικρινή χαρακτήρα». Οι κριτικές φαίνεται πως το αναγνώρισαν αυτό, έτσι κάποιοι εκθείασαν το αφήγημα της Μοσφέγκ, κάποιοι ωστόσο στάθηκαν επιφυλακτικοί απέναντί της. Στην κριτική ενός επιμελητή πως το κείμενο της Αϊλίν δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες που έθεσαν τα προηγηθέντα διηγήματα της Μοσφέγκ (πρόκειται για τη συλλογή διηγημάτων που φέρει τον τίτλο “Homesick for another world”), η συγγραφέας απαντά: «Δεν μπορώ να γράψω ένα μυθιστόρημα με τον τρόπο που θα έγραφα ένα διήγημα. […] Πρόκειται για δύο διαφορετικές μορφές τέχνης. Τα μυθιστορήματά μου αποσκοπούν στο να διασκεδάσουν και να προκαλέσουν. Τα διηγήματά μου δεν έχουν στόχους. […] Και για να είμαι ειλικρινής, ένα καλό διήγημα μπορεί να ραγίσει την καρδιά μου με τρόπο που ποτέ δεν θα μπορέσει ένα μυθιστόρημα».

Το δικό της μυθιστόρημα πάντως, η σκοτεινή «Αϊλίν», κατάφερε όχι μόνο να συγκινήσει, αλλά και να συμπεριληφθεί στη βραχεία λίστα για το βραβείο Man Booker. Αναμένουμε τη συνέχεια της συγγραφικής της δραστηριότητας με μεγάλη ανυπομονησία.

ΟΤΕΣΑ ΜΟΣΦΕΓΚ – ΑΪΛΙΝ

(Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. Μετάφραση Αργυρώ Μαντόγλου)

Bio
Latest Posts

Μαρία Μαντή

Η Μαρία Μαντή λατρεύει το storytelling από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Ιστορία-Αρχαιολογία και Ιστορία της Tέχνης και έπειτα Γερμανική Γλώσσα και Λογοτεχνία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Είναι υποψήφια διδάκτορας στο τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας – όπου μελετά την σεναριακή προσαρμογή λογοτεχνικών έργων και τις αφηγηματικές τεχνικές στη λογοτεχνία και στη σεναριογραφία. Τα τελευταία δέκα χρόνια γράφει σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ δημοσιεύει άρθρα σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου. Επίσης ασχολείται με τη μετάφραση λογοτεχνικών και θεατρικών έργων από τα γερμανικά και τα αγγλικά. Εδώ και δύο χρόνια παρουσιάζει τα βιβλία που αγαπάει σε ηλεκτρονικούς ιστότοπους. Αυτόν τον καιρό συγγράφει το πρώτο της βιβλίο σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου.