Βιβλία διαμάντια που κυκλοφόρησαν το 2017 και θα διαβάζονται για χρόνια

της Μαρίας Μαντή.

Το 2017 υπήρξε μια αξιόλογη εκδοτικά χρονιά, πλούσια σε ποσότητα αλλά και ποιότητα – και συνεχίζει ακάθεκτο με πληθώρα νέων τίτλων. Η στήλη επιλέγει και προτείνει μερικά από τα βιβλία-διαμαντάκια που κυκλοφόρησαν -ή επανακυκλοφόρησαν- πρόσφατα, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν παιδικά ή αστυνομικά βιβλία, για τα οποία θα ακολουθήσουν ξεχωριστά αφιερώματα.

1) Paul Auster, Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων – Μτφ. Ιωάννα Ηλιάδη, σελ. 408 (εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

Ο καθηγητής Ντέιβιντ Τσίμερ ζει βυθισμένος στη θλίψη από τότε που έχασε τη γυναίκα και τους δύο γιους του σε ένα τραγικό αεροπορικό δυστύχημα. Από το τέλμα θα τον βγάλει απροσδόκητα ένα απόσπασμα από χαμένη ταινία του Έκτορ Μαν, κωμικού του βωβού κινηματογράφου. Ο Τσίμερ θα οδηγηθεί σε ένα παράξενο ταξίδι στον κόσμο των ψευδαισθήσεων και του απροσδόκητου έρωτα, αποκτώντας την ευκαιρία να επιστρέψει στον κόσμο των ζωντανών. Το σημαντικό έργο του Auster, που επανακυκλοφορεί σε μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη, μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα σύμπαν καθηλωτικό, βίαιο και τρυφερό, όπου συνυπάρχουν το κωμικό και το τραγικό, η πραγματικότητα και η φαντασία. Ενδιαφέρουσες ιδέες σε συνδυασμό με καταιγιστική δράση μας δίνουν ένα σπουδαίο μυθιστόρημα.

2) Anthony Trollope, Ο Επίτροπος – Μτφ. Σάντυ Παπαϊωάννου, σελ. 331 (εκδόσεις GUTENBERG)

Ο Anthony Trollope (1815-1882) θεωρείται, μαζί με τους Dickens και Thackeray, από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 19ου αιώνα. Συνολικά έγραψε 47 μυθιστορήματα, τα οποία έχουν κερδίσει τον θαυμασμό κορυφαίων ομοτέχνων του, όπως η George Eliot ή o Wilkie Collins. Πρώιμο έργο του Trollope, ο Επίτροπος είναι το πρώτο από τη σειρά των έξι μυθιστορημάτων που συναποτελούν τα Χρονικά του Μπάρτσετσαϊρ και περιγράφει την κοινωνική ζωή του κλήρου. Πρόκειται για ένα κατά βάση πολιτικό μυθιστόρημα που ανατέμνει την εποχή του και της ασκεί κριτική. Ο Trollope παρουσιάζει εδώ το τραγικό δίλημμα του δίκαιου κληρικού Χάρντινγκ, ο οποίος εμπλέκεται σε ένα άδικο σύστημα. Με ρεαλιστική γραφή, ο έξοχος συγγραφέας γνωρίζει πώς να καταδεικνύει πανανθρώπινες αλήθειες μέσα απο τα πεζά γεγονότα και μας δίνει ένα σημαντικό βικτωριανό μυθιστόρημα, στο οποίο ενυπάρχουν σπέρματα των μετέπειτα μυθιστορημάτων του Πάλιζερ.

3) Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, Ο ήχος του ενός χεριού – Μτφ. Γιώργος Μπλάνας, σελ. 456 (εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ)

Ο ταλαντούχος και βραβευμένος με το Man Booker (για το έργο Μονοπάτι για τα βάθη του βορρά, εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ) Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, δημοσίευσε το 1997 το μυθιστόρημα Ο ήχος του ενός χεριού, το οποίο μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη σε σενάριο και σκηνοθεσία του ίδιου. Άξονας της ιστορίας είναι η ταραχώδης σχέση ενός πατέρα και της κόρης του, την οποία παρακολουθούμε να διατρέχει τις δεκαετίες. Η ιστορία ξεκινάει το 1954 στην Τασμανία, όπου κατέφταναν Ευρωπαίοι πρόσφυγες μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ο Μπόγιαν Μπίλο, πρόσφυγας από τη Σλοβενία, έχει πιάσει δουλειά σε ένα υδροηλεκτρικό φράγμα, διεκδικώντας το δικαίωμα μιας νέας ζωής για τον ίδιο και την οικογένειά του. Ωστόσο καταλήγει να μείνει μόνος με την τρίχρονη κόρη του όταν η γυναίκα του, τρελαμένη από τις θηριωδίες του πολέμου, τον εγκαταλείπει. Μέσα από συνεχείς εναλλαγές ποιητικού και ρεαλιστικού λόγου, ο Φλάναγκαν σκιαγραφεί τη βαθμιαία απομάκρυνση και την τελική αποξένωση του πατέρα από την κόρη σε ένα βιβλίο που συγκλονίζει.

4) Χουάν Μαρσέ, Η καλλιγραφία των ονείρων – Μτφ.Γεωργία Ζακοπούλου, σελ. 480 (εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ)

Ο Καταλανός Χουάν Μαρσέ, 84 ετών σήμερα, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και πολυβραβευμένους συγγραφείς της σύγχρονης ισπανόφωνης λογοτεχνίας. Στην Καλλιγραφία των ονείρων, ένα θαυμάσιο μυθιστόρημα της ώριμης περιόδου του, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη τις αναμνήσεις του και με έντονο ποιητικό ρεαλισμό σε αντιδιαστολή με το σκληρό χωροχρονικό πλαίσιο όπου τοποθετεί την αφήγησή του, αφηγείται την ιστορία του κεντρικού ήρωά του. Ο δεκαπεντάχρονος Ρίνγκο σκοτώνει τις ώρες του στο κρασοπουλειό της κυρίας Πακίτα και γίνεται ακούσιος μάρτυρας των όσων συμβαίνουν στη συνοικία της Γράσια, στην μεταπολεμική Βαρκελώνη υπό τον φόβο του φρανκικού καθεστώτος. Ο Μαρσέ γράφει το βιβλίο μιας εποχής και πόλης όπου οι άνθρωποι επινοούσαν και ονειρεύονταν προκειμένου να μεταμορφώσουν τη δύσκολη καθημερινότητα σε κάτι βιώσιμο. Τα όνειρα και οι απογοητεύσεις ενός εφήβου γίνονται ταυτόχρονα οι φιλοδοξίες και οι διαψεύσεις μιας ολόκληρης γενιάς. Δυνατή γραφή σε ένα απολαυστικό βιβλίο.

5) Jean Echenoz, Ειδική απεσταλμένη – Μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης, σελ. 312 (εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ)

O Jean Echenoz έχει τυπώσει 17 βιβλία και έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία λογοτεχνίας, μεταξύ άλλων τα Medicis και Goncourt. Το τελευταίο του μυθιστόρημα με τον τίτλο Ειδικά απεσταλμένη έχει μια μάλλον απροσδόκητη υπόθεση: Όλα ξεκινούν στο γραφείο πληροφοριών της Γαλλίας όπου ο γηραιός στρατηγός Μπουρζό θέτει ως στόχο να αποσταθεροποιήσει -άγνωστο για ποιον λόγο- το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ-ουν στη Βόρεια Κορέα. Ως δέλεαρ επιλέγεται η Κονστάνς, μια τραγουδίστρια ποπ με μία, αλλά κολοσσιαία επιτυχία στο ενεργητικό της. Η γυναίκα απάγεται και υφίσταται πλύση εγκεφάλου, στη συνέχεια όμως οι απαγωγείς της την ερωτεύονται και η αποστολή βγαίνει εκτός ελέγχου. Γρήγορη πλοκή και απροσδόκητες καταστάσεις, κινηματογραφικές αναφορές και μια κλασική κατασκοπική πλοκή ης περιόδου του ψυχρού πολέμου, με όλες τις συμβάσεις του είδους να χρησιμοποιούνται μόνο και μόνο για να ανατραπούν. Ένα απολαυστικό μυθιστόρημα από τον χαρισματικό στυλίστα Echenoz.

6) Jonathan Littell, Ευμενίδες – Μτφ. Άγγελος Φιλιππάτος, σελ. 1008 (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗΣ)

Σε επανέκδοση από τον εκδοτικό οίκο ΛΙΒΑΝΗ κυκλοφόρησε το φιλόδοξο έργο του J. Littell Ευμενίδες. Πρόκειται για το πρώτο λογοτεχνικό έργο του συγγραφέα, το οποίο κέρδισε το βραβείο Goncourt, όπως και το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας. Μέσα από την αφήγηση του πρωταγωνιστή – τέρατος δόκτωρος Μαξιμίλιαν Άουε, ο αναγνώστης παρακολουθεί εκ των έσω τη μηχανή θανάτου που έθεσε σε λειτουργία η ναζιστική Γερμανία κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Μνήμες επώδυνες και ενοχές, ο ρόλος της μοίρας στην ανθρώπινη ζωή και ένας αντιήρωας-πρωταγωνιστής που ξεκινάει από ιδεαλιστής και μεταμορφώνεται, στην πορεία του βιβλίου σε αδυσώπητο τέρας. Το έργο παρουσιάζει με λογοτεχνικότητα πραγματικά περιστατικά, ενώ η απρόσωπη αφήγηση με τη λεπτομερή παράθεση στοιχείων συχνά θυμίζει ντοκυμαντέρ. Πρόκειται για έναν λογοτεχνικό άθλο που κρύβει ενδελεχή έρευνα πίσω από την κάθε του σελίδα, ένα μεγάλο έργο που δικαίως απέφερε σημαντικά βραβεία στον συγγραφέα του.

7) Hans Jacob Christoffel von Grimmelshausen, Σιμπλίκιος Σιμπλικίσιμος, Μτφ. Γιαννης Κοίλης, σελ. 864 (εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ)

Έργο-ορόσημο για τα γερμανικά γράμματα, ο Σιμπλίκιος Σιμπλικίσιμος γράφτηκε το 1668 και είναι ένα πικαρέσκο μυθιστόρημα το οποίο εμπνέεται από τα γεγονότα του τριακονταετούς πολέμου. Αφηγητής είναι ο χωρικός Σιμπλίκιος, που από μικρός έχει ανατραφεί από έναν ερημίτη σε ένα δάσος. Μετά τον θάνατο του ερημίτη περιπλανιέται στη Γερμανία του πολέμου, αλλά και στη Ρωσία και τη Γαλλία, αντικρίζοντας τη φρίκη και τον θάνατο που πλανάται παντού. Ο ήρωας, ανερμάτιστος, ταλαντεύεται ανάμεσα στο καλό και το κακό και περνάει από όλους τους ρόλους αναζητώντας την ταυτότητά του. Στην πορεία μεταμορφώνεται και αλλάζει, από αγνό και τίμιο παιδί γίνεται ψεύτης, έπειτα προσφεύγει στον αναχωρητισμό σε μια προσπάθεια να ανασυγκροτήσει τον κατακερματισμένο εαυτό του. Ο μεταφραστικός άθλος της γερμανικής γλώσσας του 17ου αιώνα ανήκει στον Γιάννη Κοίλη, ο οποίος δούλευε την μετάφραση αυτή για περίπου είκοσι χρόνια. Μυθιστόρημα εξαιρετικό, που κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας.

8) Lina Wolff, Οι πολύγλωττοι εραστές, Μτφ. Ξενοφών Παγκαλιάς, σελ. 296 (εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ)

Η Lina Wolff γεννήθηκε το 1973 στη Σουηδία. Οι πολύγλωττοι εραστές είναι το δεύτερο μυθιστόρημά της και έχει τιμηθεί με το August prize 2016, ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία της Σουηδίας. Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε τρία μέρη, το καθένα με τη δική του αφηγηματική φωνή. Η μοναχική Έλινορ που ψάχνει να γνωρίζει έναν τρυφερό άντρα. Ο Μαξ που ονειρεύεται μια ερωμένη που θα τον καταλαβαίνει σε όποια γλώσσα και αν μιλήσει. Και η Λουκρητία, αντιμέτωπη με τη σκιά του κόσμου όπου έχει μεγαλώσει. Η Wolff ενδιαφέρεται να καταδείξει το πώς βλέπουν οι άντρες τις γυναίκες – στον τίτλο του πρώτου της μυθιστορήματος ήδη εμπεριέχεται το όνομα του -κατά πολλούς μισογύνη συγγραφέα- Bret Easton Ellis, ενώ και στο παρόν βιβλίο είναι συχνή η παρουσία του συγγραφέα Michel Houellebecq – ο οποίος επίσης έχει τη φήμη του μισογύνη. Η πρόζα της Wolff είναι λακωνική και περιεκτική, ενώ το μυθιστόρημά της είναι αστείο, έξυπνο, με απρόβλεπτους χαρακτήρες, εντούτοις ανθρώπινους παρά την εκκεντρικότητά τους. Ενδιαφέρον βιβλίο που ακροβατεί μεταξύ σουρεαλισμού και ρεαλισμού.

Θα κλείσουμε τη λίστα με δύο αξιόλογα ελληνικά βιβλία. Το ένα κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, το δεύτερο είναι επανέκδοση από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ. Πρόκειται για τα:

9) Σώτη Τριανταφύλλου, Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο, σελ. 288 (εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ)

Η πολυγραφότατη και δραστήρια Σώτη Τριανταφύλλου επιστρέφει με το νέο της βιβλίο, που πραγματεύεται η ιστορία του Λούσιους Πρέσκοτ, ράφτη και στρατιώτη στον αγγλικό εμφύλιο πόλεμο, που πέθανε δυο φορές. Συγγραφέας είναι -κατά δήλωσή του- ο Βενέδικτος Σίλκοξ, ο οποίος παραδέχεται πως είναι αρκετά πικρόχολος άνθρωπος, με αδυναμία στα τυχερά παιχνίδια και ότι γράφει το βιβλίο του για να ξεπληρώσει τα χρέη του. Η ιστορία χωρίζεται σε μικρά, συχνά αυτοτελή κεφάλαια, ενώ ταυτόχρονα με την αφήγηση του Σίλκοξ διαβάζουμε και τον διάλογό του με τον εκδότη του μέσα από τις υποσημειώσεις του δεύτερου. Παράλληλα με τα πάθη των ηρώων, παρακολουθούμε τη γέννηση της Αγγλίας με ακρίβεια ιστορικής καταγραφής. Η Τριανταφύλλου τολμά ένα ενδιαφέρον πείραμα στη δομή και τεχνική της αφήγησης και -όπως λέει η ίδια- παραδίδει ένα βιβλίο – στοχασμό <<στον εμφύλιο πόλεμο και στο ρόλο της τυφλής πίστης >>.

10) Νίκος Παναγιωτόπουλος, Το ημερολόγιο ενός εξωγήινου, σελ. 368 (εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος έχει γράψει σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο και πολλά μυθιστορήματα. Το βιβλίο αυτό αποτελεί επανέκδοση/αναθεώρηση του έργου που παλιότερα είχε κυκλοφορήσει με τον τίτλο Ο Ζίγκι απ’ τον Μάρφαν. Πρόκειται για την ιστορία ενός δωδεκάχρονου, που πιστεύει ότι είναι εξωγήινος και πως κρατείται αιχμάλωτος στη γη. Προσπαθώντας να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη της εξωγήινης καταγωγής του, αποφασίζει να κρατήσει ημερολόγιο. Σαν άλλος Δον Κιχώτης, υιοθετεί πλήρως το σενάριο του μυαλού του και μάχεται να εκτελέσει τη δική του αποστολή. Η στρεβλή καθημερινότητα μέσα από το πρίσμα της αγνής παιδικής φαντασίας, η δυσπιστία απέναντι στους μεγάλους, αλλά και το παιδικό πείσμα, διηθίζουν την πραγματικότητα μέσα από ένα πρίσμα ψευδαίσθησης, δίνοντας μια ιδιότυπη και εντέλει συγκινητική διπλή ματιά στην αφήγηση.

Bio
Latest Posts

Μαρία Μαντή

Η Μαρία Μαντή λατρεύει το storytelling από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Ιστορία-Αρχαιολογία και Ιστορία της Tέχνης και έπειτα Γερμανική Γλώσσα και Λογοτεχνία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Είναι υποψήφια διδάκτορας στο τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας – όπου μελετά την σεναριακή προσαρμογή λογοτεχνικών έργων και τις αφηγηματικές τεχνικές στη λογοτεχνία και στη σεναριογραφία. Τα τελευταία δέκα χρόνια γράφει σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ δημοσιεύει άρθρα σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου. Επίσης ασχολείται με τη μετάφραση λογοτεχνικών και θεατρικών έργων από τα γερμανικά και τα αγγλικά. Εδώ και δύο χρόνια παρουσιάζει τα βιβλία που αγαπάει σε ηλεκτρονικούς ιστότοπους. Αυτόν τον καιρό συγγράφει το πρώτο της βιβλίο σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου.