Ένα ηχηρό μήνυμα κατά της ενδοοικογενειακής βίας

της Αγγελικής Καρδαρά.

Σε συνέχεια του άρθρου μου για τους «εξολοθρευτές οικογένειας»/family annihilators και το εγκληματικό προφίλ τους έλαβα πολλά μηνύματα που με συγκίνησαν και με προβλημάτισαν. Θεωρώ, επομένως, ανεπίτρεπτο να μένουμε «θεατές» σε ένα έγκλημα που διαπράττεται δίπλα μας -στο στενό ή ευρύτερο περιβάλλον μας.

Πρόκειται για ένα «αθέατο» για τις εγκληματολογικές στατιστικές έγκλημα, όπως αποκαλείται από την επιστημονική κοινότητα, γιατί πολύ δύσκολα καταγγέλλεται εξαιτίας του φόβου των θυμάτων και του κοινωνικού στιγματισμού. Η βία όμως μπορεί να οδηγήσει στις πιο ειδεχθείς ανθρωποκτονίες, όπως άλλωστε επιβεβαιώνεται από υποθέσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Συνεπώς, ως ενεργά μέλη της κοινωνίας, οφείλουμε να λάβουμε το μήνυμα και να δράσουμε προτού είναι πολύ αργά, αποκαλύπτοντας αυτό το «αθέατο» έγκλημα.

Δυστυχώς, σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης τα εγκλήματα που διαπράττονται στο πλαίσιο της οικογένειας θα αυξάνονται και αυτή είναι μια πραγματικότητα που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε, χωρίς άλλη χρονοτριβή, μέσω της πρόληψης. Με το παρόν κείμενο, συνεπώς, κρίνω απολύτως αναγκαίο να περάσουμε το πιο δυνατό μήνυμα κατά της ενδοοικογενειακής βίας και ταυτόχρονα να δείξουμε έμπρακτα τη στήριξή μας στα θύματα.

Να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι οι άνθρωποι που θυματοποιούνται μέσα στην οικογένεια συνήθως είναι γυναίκες και παιδιά. Μπορεί να είναι και άντρες -ηλικιωμένοι ή να βρίσκονται σε νοητική ή/και σωματική κατάσταση που τους στερεί τη δυνατότητα αντίδρασης. Είναι, σε κάθε περίπτωση, άτομα ευάλωτα -είτε λόγω ηλικίας, λόγω ψυχοσύνθεσής τους, νοητικής τους κατάστασης κ.λπ.

Δύο είναι τα πιο σοβαρά σημεία που οφείλουμε να αναδείξουμε: πρώτον, ότι τα θύματα υπομένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα απαράδεκτες συμπεριφορές -ξυλοδαρμό, λεκτική και ψυχολογική βία μέσω απειλών, ύβρεων, διαρκούς υποτίμησης κ.λπ. και δεύτερον, ότι δεν απομακρύνονται από τον δράστη παρά τις επικίνδυνες καταστάσεις που βιώνουν. Η κλιμάκωση όμως της βίας από την πλευρά του δράστη δύναται να οδηγήσει ακόμα και στην ανθρωποκτονία, είτε ως αποτέλεσμα ατυχήματος από τον ξυλοδαρμό, είτε να είναι σχεδιασμένη και προμελετημένη.

Οι λόγοι για αυτή την έλλειψη αντίδρασης από την πλευρά των ατόμων που υφίστανται βία είναι πολλοί, με συνηθέστερους, σύμφωνα με τις διεθνείς μελέτες: την οικονομική και ψυχολογική εξάρτηση από τον δράστη, την έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, την χαμηλή αυτοεκτίμηση του θύματος, την εξάρτηση -σε κάποιες περιπτώσεις- από ουσίες ή/και αλκοόλ που καθιστά το θύμα ανίκανο να αντιδράσει, ενώ καταγράφονται και περιπτώσεις όπου το θύμα έχει υποστεί κατά την παιδική του ηλικία κακοποίηση από τον πατέρα του ή άλλο μέλος της οικογένειας, επομένως θεωρεί «θεμιτό» να υφίσταται βία (*βλ. ενδεικτικά ΕΔΩ).

Αυτό όμως που με το κείμενό μας στο postmodern θέλουμε να καταστήσουμε κατανοητό σε όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι ότι η κατάσταση που βιώνουν δεν είναι αδιέξοδη, ότι υπάρχει λύση, ότι μπορούν να ξεφύγουν από τον «κύκλο της βίας» προστατεύοντας τον εαυτό τους και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αρκεί να αποφασίσουν να αντιδράσουν. Να κατανοήσουν ότι η βία δεν είναι απόδειξη αγάπης και ότι δεν δικαιολογείται σε καμία απολύτως περίπτωση.

Τα βήματα που είναι σημαντικό να κάνει το άτομο που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία είναι να απευθυνθεί σε έναν δικηγόρο που θα του δείξει με ακρίβεια και σαφήνεια τους τρόπους και τα μέσα αντίδρασης, καθώς και στους εξειδικευμένους φορείς, όπως το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (Κ.Ε.Θ.Ι.), οι οποίοι παρέχουν συμβουλευτική και στήριξη στα θύματα και τους δίνουν τη δυνατότητα να κάνουν μια νέα αρχή στη ζωή τους, με ασφάλεια. Η επιστημονική κοινότητα είναι, όπως οφείλει, δίπλα στους παθόντες και τις παθούσες εγκληματικών ενεργειών και αυτό πρέπει να το γνωρίζουν οι συνάνθρωποί μας που αισθάνονται «εγκλωβισμένοι» σε μια τόσο σοβαρή και -τονίζω- επικίνδυνη καθημερινότητα.

Συνοψίζοντας, μέσα από τη στήλη «Έγκλημα και Media» θα ήθελα να εκφράσω την έμπρακτη στήριξή μας στους συνανθρώπους μας που υφίστανται μέσα στην οικογένειά τους βία και να τους παροτρύνω να βρουν την ψυχική δύναμη να πουν «ΌΧΙ» στη βία σε κάθε έκφανση και μορφή, λαμβάνοντας σοβαρά υπ’ όψιν τους ότι κινδυνεύουν και οι ίδιοι και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

(Φωτογραφία: Jeffrey@flickr)

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.