της Αγγελικής Καρδαρά.
Το θέμα που θα αναδείξω με το σημερινό μου άρθρο στο pm αφορά την εκπαίδευση κρατουμένων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, για το οποίο είναι αναγκαίο να ενημερωθούν οι πολίτες. Αφορμή στάθηκε το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της Δικηγόρου-Κοινωνιολόγου, ΜΔΕ Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου, κυρίας Ελένης Κωνσταντινοπούλου στο 4ο τεύχος του ηλεκτρονικού, εγκληματολογικού περιοδικού Crime Times[1], που αφορά τους κρατούμενους φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τις αντίξοες συνθήκες ολοκλήρωσης των σπουδών τους. Η κ. Κωνσταντινοπούλου εμβάθυνε στο θέμα, υπογραμμίζοντας το δικαίωμα στην εκπαίδευση αλλά και τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η εκπαίδευση των κρατουμένων στη μείωση της υποτροπής.
Στην αρχή του άρθρου αναφέρεται ότι το έτος 2017 εισήχθησαν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας 8 κρατούμενοι από τους 30 συνολικά που, παρά τις αντίξοες συνθήκες, αποφάσισαν να δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις. Ωστόσο, τα προβλήματα για την ολοκλήρωση των σπουδών τους είναι σοβαρά και συνοψίζονται στα εξής σημεία, σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο: «Στα περισσότερα σωφρονιστικά καταστήματα, δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος ούτε χρόνος για μελέτη. Οι φοιτητές καλούνται να μελετήσουν στο κρεβάτι τους ή στο προαύλιο, καθώς δεν υπάρχει αναγνωστήριο όπου θα μπορούσαν να απομονωθούν ορισμένες ώρες της ημέρας. Επίσης, μερικές φορές δεν έχουν πρόσβαση σε βιβλιοθήκη, ενώ η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι εξαιρετικά περιορισμένη (μόλις μία ώρα την εβδομάδα). Η έγκαιρη εγγραφή τους στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και η προμήθεια των βιβλίων τους εξαρτώνται από τη συνέπεια και υπευθυνότητα του υπαλλήλου της φυλακής που είναι επιφορτισμένος με αυτά τα καθήκοντα, που ορισμένες φορές δεν επαρκεί […] Πρωταρχικό όμως και ανυπέρβλητο πρόβλημα, εξακολουθεί να είναι η δυστοκία στη χορήγηση των εκπαιδευτικών αδειών που δικαιούνται. Αυτονόητο είναι ότι, ιδίως στα μαθήματα των οποίων η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική, οι κρατούμενοι αδυνατούν να ανταποκριθούν. Ομοίως, αδυνατούν να λάβουν μέρος στις προαγωγικές εξετάσεις. Η καθυστέρηση στη χορήγηση της άδειας, ή η απόρριψη του σχετικού αιτήματος από το αρμόδιο όργανο, αναστέλλουν την πρόοδο των σπουδών και ματαιώνουν την προσπάθεια των φοιτητών».
Διαπιστώνουμε, συνεπώς, από τα προαναφερθέντα ότι η αξιέπαινη προσπάθεια νέων ανθρώπων να προσπαθήσουν, έστω και πίσω από τα κάγκελα και σε τόσο δύσκολες συνθήκες, να κερδίσουν μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πολλές φορές «πέφτει στο κενό». Εάν όμως αυτοί οι άνθρωποι δεν ενθαρρυνθούν να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τη σπουδαία προσπάθειά τους, σίγουρα θα κάνουν ένα βήμα πίσω, γεγονός που θα έχει δυσμενέστατες επιπτώσεις για το μέλλον τους. Μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η αρχή για να θέσουν τα θεμέλια για μια νέα ζωή και γι’ αυτό οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να διευκολύνουν τις συνθήκες ολοκλήρωσης των σπουδών τους.
Η εκπαίδευση άλλωστε είναι κατά την άποψή μου το πρωταρχικό μέσο «σωφρονισμού» του έγκλειστου πληθυσμού, διότι η μόρφωση και η παιδεία ανοίγουν καινούργιους ορίζοντες, ειδικά στους νέους που από πολύ νωρίς βρέθηκαν στον δρόμο της παρανομίας και «εκπαιδεύτηκαν» στην παράνομη δράση. Επομένως, κρίνω πολύτιμη όποια δράση γίνεται με άξονα την εκπαίδευση και τη μετάδοση γνώσης στον έγκλειστο πληθυσμό.
Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε σε μια θετική εξέλιξη των τελευταίων ημερών: η βιβλιοθήκη του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Αγιάς αποτελεί πλέον μέλος του Δικτύου Ελληνικών Βιβλιοθηκών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας. Πρόκειται για μια εξέλιξη στην οποία πρέπει να δοθεί έμφαση και να προβληθεί από τα ΜΜΕ, γιατί τα βιβλία είναι το πιο σπουδαίο μέσο επίτευξης υψηλών στόχων ακόμα και μέσα στις φυλακές!
Επανερχόμενη τώρα στο θέμα της εκπαίδευσης των κρατουμένων, τονίζω ότι είναι το πρώτο βήμα προκειμένου να σπάσει ο «κύκλος της παρανομίας».
Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό πρακτικά;
Είναι βέβαιο ότι κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους οι κρατούμενοι θα δημιουργήσουν σχέσεις με συνομηλίκους τους εκτός φυλακής και παρανομίας. Παράλληλα, θα αναζητήσουν νέους τρόπους έκφρασης, θα διοχετεύσουν τη σκέψη και την ενέργειά τους στα μαθήματά τους και σε άλλες θετικές δράσεις, ενώ θα θέσουν στόχους και θα προσπαθήσουν να τους υλοποιήσουν. Εξίσου σημαντικό ότι με την ολοκλήρωση των σπουδών τους θα μπορέσουν να αναζητήσουν μια θέση εργασίας. Επομένως, για πρώτη φορά στη ζωή τους θα τους δοθεί η ευκαιρία να αναδείξουν τα θετικά στοιχεία τους και να παλέψουν για να διεκδικήσουν κάτι πολύ σημαντικό για το μέλλον τους. Η ιστορία του Rokas που παρουσιάσαμε στο pm τον Σεπτέμβριο του 2017 αποτελεί το πιο ωραίο παράδειγμα για όλους μας. Αποδεικνύει ότι ένας νεαρός παραβάτης μπορεί να αλλάξει τη ζωή του, εάν του δοθούν ουσιαστικές ευκαιρίες και το Πανεπιστήμιο αναμφισβήτητα ανοίγει νέους δρόμους και δίνει διεξόδους στους νέους.
Συμπερασματικά, η φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση όσων κρατούμενων καταφέρνουν να εισαχθούν είναι αναγκαίο να ολοκληρώνεται, γιατί με αυτό τον τρόπο η έννοια του «σωφρονισμού» θα πραγματοποιηθεί στην πράξη και δεν θα μείνει στα λόγια και στις θεωρίες.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
[1]Μπορείτε να διαβάσετε όλο το άρθρο της Ε. Κωνσταντινοπούλου με τίτλο Κρατούμενοι φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: νόμος και πραγματικότητα ΕΔΩ.
(Φωτογραφία: Thomas Halfmann@Flickr)
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
