Το σχολείο ως σύμμαχος στην πρόληψη της νεανικής παραβατικότητας

της Αγγελικής Καρδαρά. 

Σε συνέχεια του προηγούμενου άρθρου μου στο pm για την εκπαίδευση δασκάλων στις ΗΠΑ στη χρήση των όπλων ως απάντηση στους mass shooters “ΗΠΑ: οι δάσκαλοι εκπαιδεύονται στη χρήση όπλων ως απάντηση στους πυροβολισμούς” θα ήθελα, αφού εκφράσω ως εκπαιδευτικός τις ανησυχίες και τους φόβους μου για αυτήν τη θλιβερή πραγματικότητα, να καταθέσω ορισμένες σκέψεις για τον ρόλο του σύγχρονου σχολείου σε μια εποχή όπου το έγκλημα αποκτά πιο σκληρές διαστάσεις και οι αλλαγές σε όλες τις δομές της κοινωνίας είναι πολύ σοβαρές.

Αναμφίβολα, οι εκπαιδευτικοί δεν είναι στρατιώτες, ούτε ο ρόλος τους είναι να σκοτώνουν. Αντίθετα, όπως έχουμε ενημερωθεί από τα ρεπορτάζ, σε περιπτώσεις mass shootings σε σχολεία των ΗΠΑ, εκπαιδευτικοί έχουν προτάξει το σώμα τους για να λειτουργήσουν σαν ασπίδα προστασίας σώζοντας τη ζωή των μαθητών τους. Αυτοί οι εκπαιδευτικοί που αψήφησαν τη ζωή τους για να σώσουν τους μαθητές τους, δεν θα μπορούσαν να σκοτώσουν έναν μαθητή. Γιατί ο εκπαιδευτικός είναι πρώτα και πάνω από όλα σύμβολο αγάπης, στήριξης, επικοινωνίας, μετάδοσης γνώσης και αξιών ζωής. Επομένως, η εικόνα εκπαιδευτικών με όπλα προκαλεί πολύ αρνητικά συναισθήματα και σύγχυση στο μυαλό των μαθητών τους.

Άλλωστε δεν είναι αυτός ο ρόλος της εκπαιδευτικής κοινότητας-της επιβολής του νόμου με όπλα. Τα όπλα δεν έχουν θέση στα σχολεία και αυτό το ζήτημα πρέπει να απασχολήσει (και απασχολεί) τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Τόσο γιατί ο κίνδυνος ατυχημάτων είναι πολύ μεγάλος, όσο και γιατί δεν πρέπει το σχολικό περιβάλλον να βασίζεται, να καλλιεργεί και να αναπαράγει ανάλογες λογικές και πρακτικές. Υπό καθεστώς τρόμου, η διδασκαλία και η μάθηση δεν έχουν καμία αξία, κανένα νόημα και περιεχόμενο.

Είναι ασφαλώς αδιανόητο να δολοφονούνται παιδιά και νέοι, να μετατρέπονται σε εγκληματικούς τόπους σχολεία και πανεπιστήμια και η απάντηση να μην είναι ο έλεγχος των όπλων αλλά η εκπαίδευση δασκάλων και καθηγητών στη χρήση των όπλων που έχουν μάλιστα προκαλέσει τόσους θανάτους και τραυματισμούς! Από την άλλη πλευρά, για να είμαστε ρεαλιστές και εφόσον το θέμα του ελέγχου των όπλων που είναι πρωτεύον δεν φαίνεται να συζητείται μέχρι στιγμής και να τίθενται όρια (μακάρι να γίνει σύντομα αυτό), πρέπει να αναδειχθεί το θέμα της πρόληψης. Το σχολείο να φέρει κοντά τους μαθητές, να μην περιθωριοποιεί, να μη στιγματίζει κανέναν και έγκαιρα να παρέχει στήριξη στους μαθητές που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα προσαρμογής στο σχολικό περιβάλλον.

Δεν είναι τυχαίο ότι και ο δράστης του πρόσφατου περιστατικού εκτόξευε απειλές και είχε δηλώσει στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι θα γίνει «επαγγελματίας εκτελεστής στο σχολείο». Τέτοιου είδους απειλές, βίαιες αντιδράσεις και εξάρσεις από μαθητές και φοιτητές δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες, αλλά να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν και όπου κρίνεται σκόπιμο να εντείνονται οι έλεγχοι στα σχολεία. Το γεγονός ότι οι δράστες, πριν από τη διάπραξη του εγκλήματος, διανύουν μια περίοδο όπου απειλούν λεκτικά ή γράφουν απειλητικά/υβριστικά σημειώματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οφείλει να προβληματίσει έγκαιρα. Ιδίως όταν μέσα σε 23 ημέρες σημειώνονται 11 πυροβολισμοί! Εξαιρετικά σοβαρό θέμα και η αντιμετώπισή του πρέπει να είναι άμεση και πολύ προσεκτικά σχεδιασμένη από τους ειδικούς επιστήμονες.

Σε μια εποχή, δηλαδή, όπου οι κοινωνικοί κραδασμοί είναι τόσο έντονοι, κρίνω πρωτεύον το ζήτημα της αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων πρόληψης. Το σχολείο, ως ο πυρήνας της κοινωνίας, είναι ο χώρος όπου αυτά τα μέτρα θα λειτουργήσουν με τρόπο αποτελεσματικό και θα παρέχουν ουσιαστική στήριξη σε ανήλικους και νεαρούς με αποκλίνουσες συμπεριφορές. Θα έλεγα μάλιστα ότι η ανάγκη να αποκτήσει το σχολείο αυτό τον σημαίνοντα ρόλο είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική, καθώς αυξάνονται οι περιπτώσεις παιδιών τα οποία προέρχονται από διαλυμένες οικογένειες ή παραβατικές οικογένειες ή άπορες οικογένειες που αδυνατούν να τους παρέχουν στήριξη. Το σχολείο, συνεπώς, σε διεθνές επίπεδο πρέπει να αποκτήσει ένα νέο προσανατολισμό και να γίνει φορέας πρόληψης της νεανικής παραβατικότητας.

Όσον αφορά τη χώρα μας, είναι, κατά την άποψή μου, σημαντικό σε μια κοινωνία όπως η ελληνική που ευτυχώς δεν υπάρχει αυτή η «κουλτούρα των όπλων», να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ομαλή ένταξη όλων των μαθητών στη σχολική κοινότητα και στην έγκαιρη παροχή στήριξης σε μαθητές με σοβαρά προβλήματα προσαρμογής και άλλα προβλήματα που καθιστούν δυσχερή τη συνύπαρξή τους με τους συμμαθητές τους και τους εκπαιδευτικούς. Αυτό τουλάχιστον πρέπει να μας «διδάξει» η υπόθεση του 19χρονου δράστη, ο οποίος το 2009 πυροβόλησε έναν συμμαθητή του και 2 ενήλικα άτομα σε σχολή του ΟΑΕΔ και στη συνέχεια αυτοκτόνησε. Η υπόθεση αναλύθηκε στο προαναφερθέν άρθρο “ΗΠΑ: οι δάσκαλοι εκπαιδεύονται στη χρήση όπλων ως απάντηση στους πυροβολισμούς” .

Συμπερασματικά, η απάντηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας στις δολοφονίες ανηλίκων και νεαρών ατόμων σε σχολεία και Πανεπιστήμια, πρέπει να είναι ηχηρή. Να μη μείνουμε αδιάφοροι, αμέτοχοι, παθητικοί δέκτες των εικόνων που παρακολουθούμε στα ΜΜΕ, αλλά όσο μπορούμε να αντιδράσουμε και ο καλύτερος τρόπος αντίδρασης είναι η ενίσχυση του σύγχρονου σχολείου και η επιμόρφωση του σύγχρονου εκπαιδευτικού, ώστε μέσα από τη γνώση, τη συμβουλευτική, τις πολύτιμες εκπαιδευτικές δράσεις και την αύξηση καινοτόμων και δημιουργικών προγραμμάτων στα σχολεία, να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις ακραίες και επικίνδυνες απόπειρες σε βάρος των μαθητών και κατά της εύρυθμης λειτουργίας του σχολείου.

Ας ξεκινήσει ο διάλογος προς αυτή την κατεύθυνση τώρα!

(Φωτογραφία:AP/ Eric Gay / The Atlantic) 

The following two tabs change content below.
Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Comments

comments

Related Posts

Recent Posts