Αρχιτεκτονική και Βιβλίο – «Η Αθήνα διαβάζει»!

της Αγγελικής Καρδαρά.

Από τον Απρίλιο του 2018 μέχρι τον Απρίλιο του 2019 η Αθήνα είναι η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου μετά από επιλογή της UNESCO. Μια πολύ σημαντική διάκριση για τη χώρα μας. Να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι ο θεσμός της Παγκόσμιας Πρωτεύουσας του Βιβλίου ξεκίνησε το 2001 και η Αθήνα είναι η 18^η πόλη που κατακτά τον τίτλο. Οι εκδηλώσεις που έχουν ξεκινήσει από τις 23 Απριλίου του 2018 έχουν ως στόχο να ενισχύσουν την πρόσβαση όλων των κατοίκων της πόλης στο βιβλίο.

Βιβλία Παντού. Αυτός, επομένως, είναι ο απώτερος στόχος μας για αυτήν τη χρονιά! Ένας πολύ υψηλός και σημαντικός στόχος που θα μας φέρει πιο κοντά στα βιβλία. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται και η εξαιρετική ομαδική έκθεση «City Reads – Αθήνα του χτες και του αύριο», σε επιμέλεια της εικαστικού Ράνιας Καπελιάρη. Η έκθεση πραγματεύεται το πώς διαθλάται και μεταμορφώνεται η ιδέα του βιβλίου στα μάτια των αρχιτεκτόνων-εικαστικών και πώς αποδίδεται φόρος τιμής στα αγαπημένα μας αναγνώσματα.

«Το βιβλίο έχει τη δυνατότητα να σε ταξιδέψει σε νέους δημιουργικούς προορισμούς, ακριβώς όπως και η αρχιτεκτονική», τονίζει η αρχιτέκτονας μηχανικός, κ.Πέννυ Λουκάκου, η οποία μαζί με την κ.Τζίνα Σωτηροπούλου διατηρεί το αρχιτεκτονικό γραφείο architectones02. Η κ.Λουκάκου μας μίλησε για το μήνυμα που περνάει η έκθεση τόσο στο ευρύ κοινό όσο και στους αρχιτέκτονες της σύγχρονης εποχής και ανέλυσε τη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικής και βιβλίου. Συζητήσαμε, επίσης, για τη δύναμη της αρχιτεκτονικής να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο «βλέπουμε» το βιβλίο σήμερα, αλλά και για τον ρόλο της αρχιτεκτονικής σε μια κοινωνία που αλλάζει.

Είναι βέβαιο ότι η αρχιτεκτονική παρέχει τα μέσα και οι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες διαθέτουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα για να κάνουν τη ζωή μας μας πιο ευχάριστη και να μας δώσουν την πολύτιμη ευκαιρία να δραπετεύσουμε, έστω για λίγες ώρες, από την πεζή καθημερινότητα, σε ελκυστικούς και ενδιαφέροντες χώρους, όπου μπορούμε να συνδυάσουμε την ανάγνωση με την αισθητική. Όπως σε ένα πολύ όμορφα διαμορφωμένο μικρό ή μεγάλο βιβλιοπωλείο ή ακόμα σε εναλλακτικά αναγνωστήρια σε μουσεία και εκθεσιακούς χώρους. Επομένως, θα έλεγα ότι βιβλίο και αρχιτεκτονική έχουν μια αρμονική μεταξύ τους σχέση και η αρχιτεκτονική μπορεί να βοηθήσει, με τρόπο ουσιαστικό, στην αύξηση του αναγνωστικού κοινού στην σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας.

architectones02 | Πέννυ Λουκάκου & Τζίνα Σωτηροπούλου

Οι architectones02 ιδρύθηκαν το 2003 στην Αθήνα από την Πέννυ Λουκάκου και την Τζίνα Σωτηροπούλου, απόφοιτες της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ με μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο, ΜΑ in Visual Culture στο Westminster University και MA in Advanced Theatre Practice (σκηνογραφία) στο CSSD αντίστοιχα. Το γραφείο εστιάζει στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και στην κατασκευή με έργα που κυμαίνονται από μεγάλης κλίμακας αναπλάσεις μέχρι αντικείμενα. Ειδικεύεται σε μελέτες κτιριακών έργων, ανακαινίσεις εσωτερικών χώρων και υπαίθριες διαμορφώσεις. Παράλληλα δραστηριοποιείται σε πολιτιστικά πρότζεκτ αναλαμβάνοντας τον σχεδιασμό σκηνικών για το θέατρο και την τηλεόραση, αλλά και εκθέσεων όπως τα «70 χρόνια Ελληνική Ραδιοφωνία» στο Ζάππειο Μέγαρο και «Η Αθήνα τον 20^ο αιώνα» στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Μελέτες της ομάδας έχουν βραβευθεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και έχουν δημοσιευθεί σε αρχιτεκτονικά περιοδικά. H ανάπλαση διατηρητέας διπλοκατοικίας στο Παγκράτι έχει συμπεριληφθεί στην έκδοση της TASCHEN “100 interiors around the world”.

www.architectones02.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κυρία Λουκάκου, συμμετέχετε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομαδική έκθεση με τίτλο «City Reads – Αθήνα του χτες και του αύριο». Θα ήθελα να μας δώσετε περισσότερα στοιχεία για την έκθεση και τη δική σας συμβολή σε αυτήν.

Από τις 23 Απριλίου και για έναν χρόνο η Αθήνα είναι η Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου για το 2018. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται και η ομαδική έκθεση «City Reads – Αθήνα του χτες και του αύριο», σε επιμέλεια της εικαστικού Ράνιας Καπελιάρη, που οργανώνει το European Centre for Architecture Art, Design and Urban Studies σε συνεργασία με το Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design στον εκθεσιακό χώρο Contemporary Space Athens. Η έκθεση πραγματεύεται το πώς διαθλάται και μεταμορφώνεται η ιδέα του βιβλίου στα μάτια των αρχιτεκτόνων-εικαστικών και πώς αποδίδεται φόρος τιμής στα αγαπημένα αναγνώσματα. Στην έκθεση συμμετέχουν αλφαβητικά οι αρχιτέκτονες – εικαστικοί : Ευρυδίκη Μαίρη Βεντούρη, Κωνσταντίνος Βερούτης, Γιάννης Γιαννούτσος, Θάνος Λιάκος, Χρήστος Κονταρούδης, Ιωάννης Καραλιάς, Κατερίνα Κωστογιάννου, Πέννυ Λουκάκου & Τζίνα Σωτηροπούλου (architectones02), Βασίλειος Πράπας, Μάρα Σεραφετινίδου, Νάντια Ράπτη, Δώρα Ταράση. Εμείς συμμετέχουμε με το έργο «Βιβλιοπωλείο πλειάδες: μικρόκοσμος αφηγήσεων».

Πώς «γεννήθηκε» η ιδέα της έκθεσης και πώς την προσεγγίζετε εσείς αρχιτεκτονικά;

Η έκθεση βάζει στο επίκεντρο το βιβλίο και διερευνά το πώς αυτό αποτελεί καλλιτεχνική έμπνευση, τόσο ως αντικείμενο όσο και ως νόημα ή περιεχόμενο. Με αφορμή ένα βιβλίο οι συμμετέχοντες στην έκθεση έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα νέο έργο χαράσσοντας μία διαφορετική αφηγηματική πορεία. Έτσι ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ταξιδέψει σε μία νέα διαδρομή, διαφορετική από την προκαθορισμένη του βιβλίου και να συμμετέχει σε μία πρωτότυπη συνδιαλλαγή μεταξύ του κειμένου και του εκθέματος. Oι architectones02 (Πέννυ Λουκάκου και Τζίνα Σωτηροπούλου) είχαμε τη χαρά να σχεδιάσουμε το βιβλιοπωλείο Πλειάδες στο Παγκράτι το 2013. Είναι ένας χώρος που με τη φροντίδα και την αγάπη των ιδιοκτητών έχει γίνει από τα πιο αγαπημένα στέκια των βιβλιόφιλων. Mε αφορμή το βιβλίο του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου «Το 24ωρο ενός αναγνώστη» (εκδ. Πόλις), συμμετέχουμε στην έκθεση παρουσιάζοντας μικρές φανταστικές ιστορίες αναγνωστών, έναν «μικρόκοσμο αφηγήσεων», που θα μπορούσαν να διαδραματίζονται εκεί ανάμεσα στα ράφια με τα βιβλία, τις οποίες οπτικοποιούμε σε μία μακέτα του πραγματικού βιβλιοπωλείου σε κλίμακα 1/25.

Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα της έκθεσης τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για τους αρχιτέκτονες της σύγχρονης εποχής;

Η έκθεση είναι σύνθετη και έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και την αφετηρία του καθενός. Ξεκινώντας από ένα συγκεκριμένο βιβλίο ο κάθε καλλιτέχνης οδηγήθηκε σε μία νέα εικαστική αφήγηση. Αυτό ίσως αποτελεί και το κεντρικό μήνυμα, ότι δηλαδή το βιβλίο έχει τη δυνατότητα να σε ταξιδέψει σε νέους δημιουργικούς προορισμούς, ακριβώς όπως και η αρχιτεκτονική.

Αρχιτεκτονική και βιβλίο: πώς ορίζετε, κυρία Λουκάκου, τη σχέση μεταξύ τους;

Η αρχιτεκτονική είναι μια γενική έννοια που δεν αφορά μόνο τη δόμηση αλλά επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή, το πώς δρούμε, το πώς στεκόμαστε απέναντι στον κόσμο, αλλά και διαμορφώνει τη διάθεσή μας και το πολιτιστικό μας υπόβαθρο. Με λίγα λόγια διευρύνει τους ορίζοντες και τη φαντασία μας. Το ίδιο κάνει και το βιβλίο. Η μεταξύ τους σχέση είναι λοιπόν καθοριστική για την πραγματική αλλά και φαντασιακή μας καθημερινότητα.

Σε μια εποχή, όπου το βιβλίο δεν παίζει δυστυχώς καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας, η αρχιτεκτονική έχει τη δύναμη να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ο αναγνώστης «βλέπει» το βιβλίο;

Θέλω να πιστεύω πως το βιβλίο παίζει και θα εξακολουθήσει να παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωή μας. Το βιβλίο μας επηρεάζει όλους. Και όσους διαβάζουν τακτικά και όσους διαβάζουν λιγότερο γιατί διαμορφώνει μια κοινή συνείδηση, αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ μας. Η αρχιτεκτονική διαμορφώνει το πλαίσιο στο οποίο ο καθένας τοποθετεί τον εαυτό του ώστε να δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν δραστηριότητες και ιδέες. Υπό αυτήν την έννοια ασφαλώς η αρχιτεκτονική επηρεάζει και την ενασχόληση μας με το διάβασμα. Ταυτόχρονα, τον τελευταίο καιρό δημιουργούνται αρκετοί ενδιαφέροντες και ελκυστικοί χώροι μελέτης και χαλάρωσης που προσεγγίζουν δυναμικά τον αναγνώστη χάρη στον ευφάνταστο και λιτό σχεδιασμό τους: είτε πρόκειται για μικρά νέα βιβλιοπωλεία όπως το βιβλιοπωλείο Πλειάδες που σχεδιάσαμε, είτε για μεγάλες βιβλιοθήκες -με εξέχουσα την νέα Εθνική Βιβλιοθήκη του Ρέντζο Πιάνο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος- είτε για εναλλακτικά αναγνωστήρια σε μουσεία και εκθεσιακούς χώρους.

Στο πλαίσιο μιας κοινωνίας, όπως η ελληνική, που τα τελευταία χρόνια βιώνει συνταρακτικές αλλαγές στις δομές της, η αρχιτεκτονική μπορεί κατά την άποψή σας και με ποιους τρόπους να κάνει την καθημερινότητά μας λίγο πιο ευχάριστη και λίγο πιο εύκολη;

Η αρχιτεκτονική δεν είναι μόνο η κατασκευή πολυτελών νέων κτιρίων ή θεματικών πάρκων. Αρχιτεκτονική είναι κυρίως το πώς τοποθετούμε μια καρέκλα απέναντι από έναν συνομιλητή, πώς αφήνουμε το φως να μπει από το παράθυρο, πού φυτεύουμε ένα δέντρο για να απολαύσουμε τη σκιά του το μεσημέρι, τι χρώμα βάφουμε ένα τοίχο ανάλογα με το πού βρίσκεται… Είναι οι μικρές καθοριστικές χειρονομίες που έχουν και τη μεγαλύτερη βαρύτητα.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.