της Αγγελικής Καρδαρά.
Στις 26 Φεβρουαρίου του 2018 ένας ρακοσυλλέκτης βρίσκει σε κάδο σκουπιδιών το άψυχο κορμάκι ενός βρέφους. Σύμφωνα με το ιατροδικαστικό πόρισμα, το βρέφος είχε στραγγαλιστεί με τον ομφάλιο λώρο της μητέρας του. Μια εγκληματική πράξη που διαπράχθηκε με αγριότητα εις βάρος ενός μωρού, η οποία πρέπει να μας προβληματίσει εντόνως όσον αφορά στην πρόληψη των ειδεχθών εγκλημάτων κατά μωρών και παιδιών στις σύγχρονες κοινωνίες, όπου μαχόμαστε κατά των κοινωνικών στερεοτύπων και του κοινωνικού στιγματισμού και ταυτόχρονα μαχόμαστε για μια νεολαία ενήμερη για τα καίρια ζητήματα που την απασχολούν και ώριμη να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις και αντιφατικά συναισθήματα.
Οι εξελίξεις στη συγκεκριμένη υπόθεση έλαβαν χώρα τρεις μήνες μετά τον εντοπισμό του νεκρού βρέφους. Συγκεκριμένα στις 14 Μαΐου του 2018 η αστυνομία συνέλαβε ως ύποπτες για το έγκλημα δύο γυναίκες: μια 19χρονη μαθήτρια Λυκείου και τη 54χρονη μητέρα της, που τελικά ταυτοποιήθηκαν βάσει του γενετικού τους υλικού. Οι δυο γυναίκες υποστήριξαν ότι επρόκειτο για ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της 19χρονης, την οποία αντιλήφθηκε στον 7ο μήνα της κύησής της. Πρόκειται για ένα «ειδεχθές έγκλημα που τιμωρείται», τόνισε ο συνήγορός της, κ. Σπύρος Δημητρίου, ο οποίος μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι «με το πνευματικό της επίπεδο η ίδια το εξέλαβε ως ενός είδους αμβλώσεως αυτό που έκανε».
To βρέφος φέρεται να άφησε στον κάδο η μητέρα της κοπέλας, ενώ μητέρα και κόρη έμεναν κοντά στο σημείο όπου βρισκόταν ο κάδος. Το αξιοσημείωτο είναι ότι, όπως ενημερωνόμαστε από το αστυνομικό ρεπορτάζ, ασκήθηκε και στις δύο γυναίκες δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά συναυτουργία. Αυτή η διάσταση της υπόθεσης είναι πολύ σημαντική και από νομικής πλευράς. Όπως καταλαβαίνω, κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του αρθ. 303 ΠΚ για το έγκλημα της παιδοκτονίας, το οποίο -όπως αναλυτικά είδαμε στην υπόθεση της Ν. Σμύρνης- αφορά τη μητέρα που με πρόθεση σκότωσε το παιδί της κατά τον τοκετό ή μετά τον τοκετό, αλλά ενώ εξακολουθούσε ακόμα η διατάραξη του οργανισμού της από τον τοκετό και τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. Έχει επομένως ευνοϊκότερη ποινική μεταχείριση από το έγκλημα της ανθρωποκτονίας.
Για να καταστεί ακόμα πιο κατανοητή η διάκριση ανάμεσα στο έγκλημα της παιδοκτονίας και της ανθρωποκτονίας, να αναφέρω ότι το Άρθρο 299 του Π.Κ. ορίζει την ανθρωποκτονία με πρόθεση και την τιμωρία της ως εξής: Ανθρωποκτονία με πρόθεση. 1. Όποιος με πρόθεση σκότωσε άλλον τιμωρείται με [την ποινή του θανάτου][1] ή με ισόβια κάθειρξη. 2. Αν η πράξη αποφασίστηκε και εκτελέστηκε σε βρασμό ψυχικής ορμής, επιβάλλεται η ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης.
Ωστόσο σημαντικό να τονίσουμε ότι, από την πλευρά του συνηγόρου της 19χρονης, κυρίου Σπύρου Δημητρίου, θα ζητηθεί η μετατροπή της κατηγορίας σε παιδοκτονία για την 19χρονη και συνέργεια σε ανθρωποκτονία για τη μητέρα της. Παράλληλα, θα ζητηθεί και ο διορισμός ψυχιάτρου πραγματογνώμονα, καθώς προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η 19χρονη πάσχει από επιλόχειο κατάθλιψη και βρίσκεται σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Συνεπώς, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για μια υπόθεση με πολύ μεγάλο νομικό, εγκληματολογικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον, τις εξελίξεις της οποίας θα παρακολουθήσουμε. Ο κ. Δημητρίου, γνωρίζω, ότι είναι ένας εξαίρετος δικηγόρος και πιστεύω ότι θα ρίξει φως στην υπόθεση.
Μια παράκληση μόνο στο σημείο αυτό στους δημοσιογράφους, μην αναπαράγετε τη λ. «μητροκτόνο» για τη συγκεκριμένη υπόθεση με το βρέφος, που ήδη διάβασα ως τίτλο σε ρεπορτάζ «Συνελήφθη η μητροκτόνος της Πετρούπολης», καθώς μητροκτόνος είναι το άτομο που σκότωσε τη μητέρα του (όχι το παιδί του!).
Ασφαλώς, δεν θα μπω στις λεπτομέρειες της συγκεκριμένης υπόθεσης, καθώς βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο και πρέπει να αναμένουμε τις εξελίξεις. Να τονίσω επίσης ότι είμαι κατά των «δημόσιων λιθοβολισμών», οι οποίες είναι μεσαιωνικές τακτικές και δεν έχουν κανένα όφελος και καμία ουσία. Ένα κορίτσι που στο «άνθος της ηλικίας του», μόλις στα 19 του χρόνια, φέρεται να προβαίνει σε αυτό το βίαιο έγκλημα είναι σαν να έχει βάλει ήδη μια ταφόπλακα στη ζωή της. Καμία φυλακή και καμία ποινή δεν μπορεί να την τιμωρήσει περισσότερο από όσο η ίδια έχει τιμωρήσει τον εαυτό της και βέβαια δεν μπορεί να φέρει πίσω ένα αγγελούδι που γνώρισε το μίσος και τον θάνατο προτού γνωρίσει την αγάπη και τη ζωή. Η ουσία είναι να μεριμνήσει η Πολιτεία και εμείς οι πολίτες, ως ενεργά μέλη της, για την προστασία της ανηλικότητας και όχι εκ των υστέρων να εξαπολύουμε «θανατηφόρα βέλη», όταν το έγκλημα έχει πια διαπραχθεί.
Κρίνω επομένως αναγκαίο να οργανωθεί από σήμερα κιόλας μια εκστρατεία ενημέρωσης στα σχολεία (και στις Σχολές ακόμα) για το μείζον αυτό ζήτημα. Να ενημερωθούν τα παιδιά έγκαιρα και από αρμόδιους που θα τους μιλήσουν ανοιχτά και με σοβαρότητα για τις μεθόδους αντισύλληψης. Μέσα από τον ώριμο διάλογο, τα παιδιά θα πάψουν να αισθάνονται φόβο ή ενοχές, γιατί είναι πολύτιμο να γνωρίζουν ότι έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν και με τους γονείς τους αλλά και με τους ειδικούς επιστήμονες για θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης που είναι φυσικό να τους απασχολούν σε νεαρές ηλικίες. Παράλληλα, είναι εξαιρετικά σημαντικό κατά την άποψή μου να μιλήσουμε στις τάξεις του Λυκείου, με σοβαρότητα, για αυτές τις εγκληματικές υποθέσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας (και άλλες που μένουν αφανείς), να τους εξηγήσουμε ποια είναι η νομική και εγκληματολογική διάστασή τους και -το κυριότερο- πώς μπορούμε να προλάβουμε τόσο ειδεχθή εγκλήματα. Να γκρεμίσουμε, όχι θεωρητικά, αλλά στην πράξη τα στερεότυπα και τον κοινωνικό στιγματισμό και να εξηγήσουμε ότι μια μητέρα που αποφασίζει να κρατήσει το μωράκι, αλλά αδυνατεί να το μεγαλώσει, οφείλει να ενημερωθεί για τις δυνατότητες αναδοχής και υιοθεσίας και όχι να αφαιρέσει μια ανθρώπινη ζωή και να οδηγηθεί στη φυλακή.
Το σύγχρονο σχολείο συνεπώς δεν πρέπει να μείνει αμέτοχο. Ούτε εμείς οι γονείς απαθείς, να εθελοτυφλούμε και να αφήνουμε τα πράγματα στη μοίρα τους -στην εγκληματική, πολλές φορές μοίρα τους. Τα παιδιά άλλωστε έχουν ανάγκη όχι τα «κηρύγματα», αλλά να νιώσουν ότι είμαστε ουσιαστικά δίπλα τους, τα στηρίζουμε και θεμελιώνουμε τις βάσεις για μια καλή επικοινωνία αναφορικά με τα πολύ σοβαρά αυτά ζητήματα.
Από την άλλη πλευρά, χωρίς ασφαλώς να αναφέρομαι στη συγκεκριμένη υπόθεση, επιμένω στον καθοριστικά επικίνδυνο ρόλο που ενδεχομένως διαδραματίζουν τρίτα πρόσωπα σε ανάλογες υποθέσεις είτε πρόκειται για τη γιαγιά είτε για οποιονδήποτε άλλο. Γιατί η κάθε μητέρα που σε μια πολύ νεαρή ηλικία και χωρίς να έχει τη στήριξη του συντρόφου της αντιλαμβάνεται ότι κυοφορεί μπορεί να βρεθεί σε μια πολύ «εύθραυστη» ψυχική κατάσταση και αυτό που χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή είναι στήριξη και σωστή καθοδήγηση. Σε μια τόσο ευάλωτη κατάσταση, εάν τα τρίτα πρόσωπα ασκήσουν αφόρητη ψυχολογική πίεση ή λανθασμένη καθοδήγηση, σίγουρα τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν καλά και είναι άξιο επισημάνσεως ότι σε αυτές τις υποθέσεις «συνδράμουν» στο έγκλημα τρίτα πρόσωπα.
Άρα, πρέπει να αναρωτηθούμε ποιος ο ρόλος του περιβάλλοντος που βοηθάει στο να διαπραχθεί το έγκλημα ή ακόμα και οδηγεί στο έγκλημα. Και το ερώτημά μου, με το οποίο θα κλείσω το σημερινό μου άρθρο είναι το εξής: «Μήπως τελικά πρέπει να υπάρξει μια ευρύτερη ενημέρωση όχι μόνο στα παιδιά και στους νέους, αλλά και στις οικογένειές τους»;
Αυτά είναι τα ζητήματα που πρωτίστως οφείλουν να μας απασχολήσουν.
Σημείωση: Τα στοιχεία για την υπόθεση και τις τοποθετήσεις του συνηγόρου αντλούνται από: http://www.ant1news.gr/news/Society/article/504530/dikigoros-19xronis-ston-ant1-exelabe-os-amblosi-ayto-poy-ekane-binteo-
[1] Η ποινή του θανάτου έχει ήδη καταργηθεί με την παρ. 1 του άρθρου 33 του ν. 2172/1933.
Φωτογραφία: Ronald Ehrl@flickr.
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
