Philip Roth (19 Μαρτίου 1933 – 22 Μαΐου 2018) Ένας απολογισμός, ένας αποχαιρετισμός

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ από τη Μαρία Μαντή.

“I write fiction and I’m told it’s autobiography, I write autobiography and I’m told it’s fiction, so since I’m so dim and they ‘re so smart, let them decide what it is or it isn’t.”

Ο σπουδαίος Φίλιπ Ροθ, πολυβραβευμένος (και προσωπικά αγαπημένος συγγραφέας της γράφουσας), άφησε την τελευταία του πνοή την Τρίτη, σε ηλικία 85 ετών. Μια είδηση που γέμισε θλίψη τους αναγνώστες του στη σκέψη πως η αστείρευτη πένα του δεν θα γράψει πια κάτι άλλο. Άφησε όμως πίσω του μια πλούσια παρακαταθήκη, έργα λογοτεχνικού μεγαλείου που θα αναλύονται εκ νέου, θα διαβάζονται και θα ερμηνεύονται ξανά και ξανά.

Ο Ζούκερμαν δεσμώτης, alter ego του Ροθ, η αντικατάσταση του συγγραφέα από τον ίδιο τον αναγνώστη χάριν της δημιουργικότητας. Η Επιχείρηση Σάιλοκ και η αναμέτρηση του Ροθ με το Ολοκαύτωμα. Το θέατρο του Σάμπαθ και η σάτιρα της ψυχανάλυσης, με την απρόσμενη πρόταση να συμπεριληφθεί η λέξη “ευτυχία” στις ψυχικές διαταραχές, καθώς φανερώνει τη μη ομαλή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (“… probably reflects the abnormal function of the central nervous system”). Η απόρριψη της ψυχανάλυσης εκ μέρους του συγγραφέα συνάδει πιθανότατα με τη μη αποδοχή της θέσης πως η αυτοβιογραφία και το fiction συνδέονται. Εξάλλου οι κριτικοί επεσήμαιναν συχνά πως η συγγραφική καριέρα του Ροθ έχει δομηθεί πάνω στη δημιουργική και πολιτιστική αντιπαράθεσή του με το εβραϊκό κοινό του – κρίση που τον αδικεί: το ευρύτατο κοινό του δεν αποτελείται αποκλειστικά από Εβραίους αναγνώστες, οι καταβολές των ηρώων του είναι ποικίλες, ενώ και οι επιρροές των αφηγηματικών τεχνικών του μπορούν να αναζητηθούν από τον Henry James και τον Marcel Proust ως τον James Joyce και τον Franz Kafka. Κατά τον Ροθ, ο εαυτός διαμορφώνεται διαρκώς μέσα από πειραματισμό και ως εκ τούτου πρέπει να εκλαμβάνεται ως είδος μυθοπλασίας. Επομένως κανένα είδος ταυτότητας -εθνική ή άλλη- δεν έχει ουσιαστικό νόημα στην απόπειρα προσδιορισμού. Η “συγγραφική μούσα” του Ροθ υπήρξε πάντοτε η τέχνη και όχι η ζωή.

Γεννημένος το 1933 στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσει, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Αμερικανούς λογοτέχνες. Είχε τιμηθεί δύο φορές με το National Book Award (1960, 1995), το National Book Critics’ Circle Award (1987, 1991) και το PEN/Faulkner Award (1993, 2000), όπως και το Pulitzer το 1997. Ο διακεκριμένος κριτικός λογοτεχνίας Harold Bloom είχε συμπεριλάβει 6 έργα του (περισσότερα από κάθε άλλου εν ζωή Αμερικανού συγγραφέα) στον περίφημο Δυτικό Κανόνα του.

Αγαπημένε Philip Roth, Rest in Peace.

Bio
Latest Posts

Μαρία Μαντή

Η Μαρία Μαντή λατρεύει το storytelling από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Ιστορία-Αρχαιολογία και Ιστορία της Tέχνης και έπειτα Γερμανική Γλώσσα και Λογοτεχνία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Είναι υποψήφια διδάκτορας στο τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας – όπου μελετά την σεναριακή προσαρμογή λογοτεχνικών έργων και τις αφηγηματικές τεχνικές στη λογοτεχνία και στη σεναριογραφία. Τα τελευταία δέκα χρόνια γράφει σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ δημοσιεύει άρθρα σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου. Επίσης ασχολείται με τη μετάφραση λογοτεχνικών και θεατρικών έργων από τα γερμανικά και τα αγγλικά. Εδώ και δύο χρόνια παρουσιάζει τα βιβλία που αγαπάει σε ηλεκτρονικούς ιστότοπους. Αυτόν τον καιρό συγγράφει το πρώτο της βιβλίο σχετικά με τη θεωρία του σεναρίου.