Κριτική Θεάτρου της Έλενας Αλεξανδράκη.
Τον Πλούτο του Αριστοφάνη επέλεξε να σκηνοθετήσει ο Σέρβος σκηνοθέτης Νικίτα Μιλιβόγεβιτς στην πρώτη του παρουσία στο θέατρο της Επιδαύρου. Ο Πλούτος είναι το τελευταίο έργο του Αριστοφάνη το οποίο μιλάει για την άδικη κατανομή του πλούτου. Ο Πλούτος παρουσιάζεται τυφλός. Ο Δίας είναι αυτός που τον τύφλωσε, προκειμένου να μην πηγαίνει στους τίμιους ανθρώπους αλλά στους απατεώνες. Ο φτωχός Χρεμύλος μαζί με το δούλο του Καρίωνα, γυρίζοντας από το μαντείο των Δελφών, έχει πάρει χρησμό να πάρει μαζί του τον πρώτο άνθρωπο που θα συναντήσει. Στο δρόμο τους εμφανίζεται ο Πλούτος, κουρελής και κακότροπος. Ο Χρεμύλος μαζί με τους άλλους αγρότες αποφασίζουν να τον γιατρέψουν πηγαίνοντάς τον στο Ασκληπιείο. Ο Πλούτος γιατρεύεται, εγκαθίσταται στο σπίτι του Χρεμύλου και δίνει απλόχερα τα πλούτη στους δίκαιους ανθρώπους. Όσοι έχασαν την εύνοιά του, θα προσπαθήσουν μάταια να ανατρέψουν την κατάσταση.
Η παράσταση του Μιλιβόγεβιτς ήταν μπερδεμένη όσον αφορά στον στόχο της. Ο σκηνοθέτης φαινόταν να μην έχει αποφασίσει τι θέλει να πει, πώς θέλει να ερμηνεύσει το έργο και τι βλέπει μέσα σε αυτό, φτιάχνοντας μια παράσταση γεμάτη αντιφάσεις. Επιπλέον, με τη διασκευή του δημιούργησε ένα καινούργιο έργο, απογυμνωμένο από το αριστοφανικό χιούμορ, που από τη μέση και μετά ήταν αγνώριστο. Σε αυτό, αν προσθέσουμε και μία πιο αστική αισθητική (που δεν τη θεωρώ από μόνη της κακή) ήταν ένας αναποφάσιστος Πλούτος με αφορμή τον Πλούτο.
Πιο συγκεκριμένα, το έργο κρατήθηκε κοντά στο πρωτότυπο έως και πριν από την ίαση του Πλούτου. Μέχρι αυτό το σημείο, η παράσταση κύλησε αρκετά όμορφα και ευχάριστα. Σκηνοθετικά, αποδυναμώθηκε η Πενία και η επιχειρηματολογία της, αφού εμφανίστηκε ως μία κωμικά υπερβολική γριά που δεν φάνηκε να έχει στόχο να τους μεταπείσει από το σχέδιό τους να γιατρέψουν τον Πλούτο. Η σκηνή ήταν απολαυστική -και χάρη στη Γαλήνη Χατζηπασχάλη που έπαιζε το ρόλο- μόνο που έμοιαζε με ένα κωμικό εμβόλιμο.
Η περιγραφή της ίασης του Πλούτου δια στόματος Καρίωνα, αντικαταστάθηκε από μία (μεγάλη) σκηνή στο Ασκληπιείο -μια πολύ όμορφη μεταμόρφωση του σκηνικού χώρου, που σε συνδυασμό με τους φωτισμούς και τον καπνό ήταν μιας υψηλής αισθητικής εικόνα. Τα όσα εκτυλίχθηκαν, ωστόσο, δεν ήταν ανάλογης αισθητικής. Εμφανίστηκε ως γιατρός ένας εξεζητημένος Ασκληπιός με γούνα, ο οποίος έκανε διάφορες υπερβολές με κορυφαία την υποτιθέμενη κολονοσκόπηση στον Πλούτο με έναν τεράστιο σωλήνα. Βοηθός του ήταν μία “χαζή” νοσοκόμα την οποία φίλησε με πάθος πριν χειρουργήσει τον Πλούτο. Πέρα από τη σατίριση της ιαματικής ικανότητας του Ασκληπιού (πράγμα που κάνει και ο Αριστοφάνης) αναρωτιέμαι τι δουλειά έχει μια τέτοια εικόνα τηλεοπτικής αισθητικής που είναι μάλλον και εκτός θέματος. Από αυτό το σημείο και μετά, ο σκηνοθέτης δανείζεται μόνο κάποια από τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο πρωτότυπο έργο, βάζοντάς τους ως επί το πλείστον δικά του λόγια, τα οποία κυρίως ασκούν κριτική στους πρώην φτωχούς-νυν πλούσιους (χαρακτηριστικό το “ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό”), οι οποίοι περνούν τη ζωή τους ξαπλωμένοι σε ένα τεράστιο κρεβάτι και έχουν υιοθετήσει τις συνήθειες και τα προβλήματα των πλουσίων. Με αυτά, ακύρωσε εν τέλει και την πολύ όμορφη σκηνή στην οποία ο Πλούτος μοιράζει αγαθά βγάζοντας χαμόγελα και παιχνίδια από τα δεμάτια. Η παράσταση καταλήγει πως όλα είναι μια παγκόσμια καπιταλιστική συνωμοσία στην οποία όλα είναι προδιαγεγραμμένα: οι άνθρωποι είτε παλέψουν είτε όχι το αποτέλεσμα θα το καθορίζουν άλλοι. Μοιρολατρική άποψη που και πάλι δεν “ξεκλειδώνει” αναδρομικά την παράσταση.
Ο σκηνικός χώρος (Κέννυ Μακ Λέλλαν), ήταν αγροτικός μεν πολύ βιομηχανικά τακτοποιημένος δε, με δεμάτια και υπερμεγέθεις κυλίνδρους από στάχυα. Πολυμορφικό και με την αίσθηση ότι ελέγχεται άνωθεν, εξυπηρέτησε τόσο την πράξη όσο και τις ιδέες της παράστασης.
Τα κοστούμια (Μαρίνα Μεντένιτσα) ήταν ένα πολύχρωμο συνονθύλευμα: σακάκια, ρούχα εργασίας, γούνες έως και μπλουζάκι σούπερμαν. Κάποια καλύτερα από άλλα, ωστόσο, στο σύνολό τους, δεν σηματοδοτούσαν κάτι, δημιουργώντας (και αυτά) μία σύγχυση.
Η μουσική (Άγγελος Τριανταφύλλου), που ήταν ζωντανή αφού μέρος του Χορού ήταν μουσικοί με χάλκινα πνευστά, ήταν πολύ ωραία, βαλκανική με υφέρπουσα μελαγχολία, η οποία, όμως, δεν είχε καμία σχέση με την παράσταση. Το βαλκανικό DNA του σκηνοθέτη είναι αυτό που πιθανώς τον οδήγησε σε αυτούς τους δρόμους, αλλά χωρίς να λάβει υπόψη το σύνολο.
Οι φωτισμοί (Αλέκος Αναστασίου) δημιούργησαν ωραίες εικόνες και ατμόσφαιρες, ενώ οι χορογραφίες (Αμάλια Μπένετ) ήταν κατά κύριο λόγο γεωμετρικές και σύμφωνες με την απουσία του λαϊκού στοιχείου.
Ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος (Πλούτος) γλυκός, κωμικός, με μέτρο αλλά πάντα “παρών”, έκανε την παρακολούθηση της παράστασης ιδιαιτέρως ευχάριστη, παρόλα τα προβλήματα. Οι Γιώργος Γάλλος και Στέλιος Ιακωβίδης (Χρεμύλος και Καρίωνας αντίστοιχα) ήταν χαμηλότερης ενέργειας, μάλλον άχρωμοι και διεκπεραιωτικοί. Αναλόγως κινήθηκε και ο Μάνος Βακούσης ως Βλεψίδημος. Απολαυστική και με μεγάλη σκηνική δύναμη η Πενία της Γαλήνης Χατζηπασχάλη. Υπερκινητικός ο Γιάννης Κότσιφας στο ρόλο του Ασκληπιού, χαριτωμένος ο Κώστας Κορωναίος ως Γυναίκα του Χρεμύλου, πολύ αποφασιστική η Γυναίκα της Μαρίας Διακοπαναγιώτου. Ο Χορός, τέλος, ήταν ένα ωραίο σύνολο που έδινε μια ευχάριστη ζωντάνια στην παράσταση.
Η παράσταση του Μιλιβόγεβιτς, αν και έντιμη και με ωραία επιμέρους στοιχεία, δεν μπόρεσε να αρθρώσει το δικό της λόγο αφήνοντας και εμάς τους θεατές μετέωρους και με την απορία: “Ποιος ήταν αυτός ο Πλούτος;”.
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς
Προσαρμογή στα ελληνικά-Στίχοι: Γιάννης Αστερής
Σκηνικά: Κέννυ Μακ Λέλλαν
Κοστούμια: Μαρίνα Μεντένιτσα
Μουσική σύνθεση: Άγγελος Τριανταφύλλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Χορογραφία: Αμάλια Μπένετ
Δραματολόγος: Βιβή Σπαθούλα
Παίζουν: Γιώργος Γάλλος, Στέλιος Ιακωβίδης, Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Μάνος Βακούσης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Γιάννης Κότσιφας, Κώστας Κορωναίος, Μιχάλης Τιτόπουλος, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Νέναντ Μάρισιτς, κ.ά.
Latest posts by Έλενα Αλεξανδράκη (see all)
- O Οιδίποδας του Bob Wilson στην Επίδαυρο και το Θέατρο των Εικόνων - June 27, 2019
- Ο Ορέστης από το ΚΘΒΕ σε ένα μεταιχμιακό εργοτάξιο - September 2, 2018
- Ένας επίπεδος Αγαμέμνων από τον Τσέζαρις Γκραουζίνις - August 27, 2018
