Μετά τη θριαμβευτική επιτυχία του «Ερωτόκριτου», μίας πρωτότυπης μουσικής σύνθεσης πάνω στο πρωτότυπο κείμενο του Βιτσέντζου Κορνάρου που πρωτο-παρουσιάστηκε στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές και σημειώνοντας μεγάλη εμπορική επιτυχία, ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής αντλεί έμπνευση για μία ακόμη φορά από την ελληνική γραμματεία και παρουσιάζει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το καινούριο του μουσικοθεατρικό έργο, μία νέα σύγχρονη όπερα με έντονα το λαϊκό και βαλκανικό παραδοσιακό στοιχείο, με τον τίτλο «Οι Στοιχειωμένοι».
Οι Στοιχειωμένοι στηρίζονται σε τρεις παραλογές, σε τρία δηλαδή αφηγηματικά τραγούδια με έντονα δραματικό και μεταφυσικό χαρακτήρα. Τα δύο πρώτα συγκαταλέγονται στα αριστουργήματα της ελληνικής δημοτικής ποίησης. Πρόκειται για τα τραγούδια «Του Γιοφυριού της Άρτας» και «Του Νεκρού Αδελφού», που πραγματεύονται, αντιστοίχως, μια ανθρωποθυσία και τη διαδεδομένη δοξασία για τους βρικόλακες. Τα τραγούδια αυτά, που απαντούν επίσης σε διάφορες παραλλαγές σε όλους τους λαούς των Βαλκανίων αλλά και σε αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, συνδέουν τον άνθρωπο με τους αρχέγονους φόβους και τις αρχέγονες δοξασίες του και αποτελούν γέφυρα ανάμεσα στη σύγχρονη και την παλαιότερη εποχή. Το τρίτο τραγούδι, «Το στοιχειό της Χάρμαινας», σε στίχους του Σωτήρη Τριβιζά, αξιοποιεί έναν θρύλο της περιοχής της Άμφισσας. Αναφέρεται σε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα που οδηγεί στην αυτοκτονία και παραπέμπει στη λαϊκή δοξασία για τα «στοιχειά», για τις ψυχές δηλαδή των νεκρών που δεν βρίσκουν ανάπαυση μετά τον θάνατο. Και τα τρία τραγούδια συνδέονται μεταξύ τους με κοινούς εκφραστικούς τρόπους και κοινές θεματικές και μας δίνουν μια εικόνα μιας προβιομηχανικής κοινωνίας, φτωχότερης ασφαλώς σε υλικά αγαθά αλλά πλουσιότερης σε ποίηση και μαγεία.
Σύνοψη:
Το Στοιχειό (Το στοιχείο της Χάρμαινας)
Πριν από χρόνια και καιρούς, σε χώρα ξακουσμένη / ο Κωνσταντής αγάπησε την όμορφη Ελένη
Στη Χάρμαινα, τη συνοικία των ταμπάκηδων της Άμφισσας, ο Κωνσταντής ερωτεύεται την όμορφη Ελένη και της ορκίζεται πως ο έρωτας τους θα είναι αιώνιος και πως ούτε ο θάνατος δεν θα μπορέσει να τους χωρίσει. Έρχονται όμως δύσκολες εποχές και ο Κωνσταντής υποχρεώνεται να πάρει τον δρόμο της ξενιτιάς. Η Ελένη μένει πίσω περιμένοντας. Κάποια μέρα, καθώς πηγαίνει στη βρύση για να πάρει νερό, τη χτυπά κεραυνός και τη σκοτώνει. Όταν επιστρέφει ο Κωνσταντής και μαθαίνει το θάνατο της αγαπημένης του, αυτοκτονεί πέφτοντας από το Κάστρο της πόλης. Εξ’ αιτίας του όρκου του αλλά και του αμαρτήματος της αυτοκτονίας, ο Κωνσταντής στοιχειώνει κοντά στη βρύση της Χάρμαινας και καταδικάζεται να περιπλανιέται στους αιώνες.
Η Χτισμένη (Της Άρτας το Γιοφύρι)
Σαράντα πέντε μάστοροι κ΄ εξήντα μαθητάδες / γιοφύρι νεθεμέλιωναν ‘ς της Άρτας το ποτάμι
Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες χτίζουν όλη μέρα της Άρτας το γεφύρι, αλλά τη νύχτα το γεφύρι γκρεμίζεται. Ένα πουλί τους αποκαλύπτει πως για να στεριώσει το γεφύρι πρέπει να χτίσουν μέσα του την όμορφη γυναίκα του πρωτομάστορα. Ο πρωτομάστορας καλεί τη γυναίκα του να έρθει όσο μπορεί πιο αργά. Όμως η γυναίκα φτάνει γρήγορα και τότε της λένε πως ο πρωτομάστορας έχασε το δαχτυλίδι του μέσα στην πρώτη καμάρα του γεφυριού κι εκείνη προθυμοποιείται να μπει μέσα και να το βρεί. Όταν η γυναίκα κατεβαίνει στα θεμέλια, αρχίζουν να τη χτίσουν ζωντανή. Εκείνη καταριέται το γεφύρι και τους διαβάτες, αλλά της υπενθυμίζουν πως έχει έναν μονάκριβο αδελφό που μπορεί να περάσει κι αυτός από το γεφύρι. Τότε εκείνη αλλάζει τις κατάρες και τις διατυπώνει έτσι ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα του γεφυριού της Άρτας.
Ο Βουρκόλακας (Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού)
Μάνα με τους εννιά σου γιους και με τη μια σου κόρη / την κόρη τη μονάκριβη την πολυαγαπημένη
Μια μάνα έχει εννέα γιους και μια μονάκριβη κόρη. Έπειτα από πίεση του Κωσταντή, ενός από τους γιους της, πείθεται να παντρέψει την κόρη της πολύ μακρυά στα ξένα. Ο Κωσταντής δίνει όρκο πως θα φέρει πίσω την κόρη εάν συμβεί κάποιο καλό ή κακό περιστατικό. Όμως όλοι οι αδερφοί πεθαίνουν και τότε η μάνα αναθεματίζει το νεκρό Κωσταντή επειδή δεν τήρησε τον όρκο του. Ο Κωσταντής βγαίνει από τον τάφο του και πηγαίνει για να φέρει πίσω την Αρετή από τα ξένα. Στο δρόμο της επιστροφής η κόρη δεν έχει καταλάβει πως ο αδερφός της είναι βρυκόλακας, κι ενώ ταξιδεύουν μαζί διάφορα πουλιά με ανθρώπινη λαλιά απορούν πώς ταξιδεύει η όμορφη κοπέλα με έναν νεκρό καβαλάρη. Όταν φτάσουν στο έρημο σπίτι, ο βρυκόλακας μπαίνει στον τάφο του,ενώ η Αρετή χτυπάει την κλειδωμένη πόρτα της μάνας της, η οποία μόλις την αντικρύζει πεθαίνει μαζί με την κόρη.
ΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟΙ του Δημήτρη Μαραμή
Μουσικό Δράμα σε Τρία Μέρη
Το Στοιχειό / Η Χτισμένη / Ο Βουρκόλακας
Σκηνοθεσία: ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ερμηνευτές:
Αργυρώ Καπαρού, Θοδωρής Βουτσικάκης, Βασιλική Καρακώστα, Ελένη Δημοπούλου, Βασίλης Δημακόπουλος, Λητώ Μεσσήνη, Νίκος Ζιάζιαρης, Σταμάτης Πακάκης
Συμμετέχει μουσικό Ensemble
Διεύθυνση / πιάνο: Δημήτρης Μαραμής
Το έργο είναι ανάθεση του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και θα παρουσιαστεί στις 28 Φεβρουαρίου και 1, 2 Μαρτίου του 2019 στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη.
