Ένα ποτάμι μέσα μου: Ένα βιβλίο για την ανάγκη των παιδιών να εκφράζουν τα συναισθήματά τους

της Αγγελικής Καρδαρά.

«Έχω ένα μυστικό. Έχω κάτι κρυφό.
Μέσα μου ζει ένα ποτάμι”.
Από τη μια όχθη μέχρι την άλλη ζει η καρδιά.
Όμως τι γίνεται αν το ποτάμι φουσκώσει και πλημμυρίσει τα πάντα;
Ο Γιάννης δεν επιτρέπει σε κανέναν να δει το ποτάμι του. Όχι όπως ο μπαμπάς του, όταν έφυγε ο παππούς για το “μεγάλο του ταξίδι”. Ούτε σαν τη μαμά του όποτε κλαίει από χαρά. Μέσα του βρέχει καμιά φορά. Όμως ποτέ δεν ξεχειλίζει το δικό του ποτάμι. Ώσπου μια μέρα…»

ΕΝΑ ΠΟΤΑΜΙ ΜΕΣΑ ΜΟΥ, είναι το βιβλίο για παιδιά της αγαπημένης συγγραφέα Μαρίας Ρουσάκη, σε εικονογράφησηση της Σοφίας Γαλή, που πραγματεύεται ένα πολύ σοβαρό θέμα, την ανάγκη των παιδιών να εκφράζουν τη χαρά και τη λύπη τους δίχως ντροπή και ενοχές. Η συγγραφέας, μέσα από το βιβλίο της, «δείχνει έναν δρόμο» ώστε τα παιδιά μας να εκφράζουν τα συναισθήματα που πλημμυρίζουν τις καρδιές τους, σαν ένα ποτάμι που κυλάει….

Σε μία εποχή που τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και τα συναισθήματα εναλλάσσονται, είναι πολύ σημαντικό να δοθεί έμφαση από τους γονείς αλλά και από τους εκπαιδευτικούς στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών και στην κάλυψη αυτών των αναγκών. Αναγκαίο, επίσης, να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα παιδιά που κρατούν μέσα τους και δεν αποκαλύπτουν ποτέ ή μας αποκαλύπτουν πολύ αργότερα τα συναισθήματά τους, εξαιτίας φόβου, ντροπής, ενοχής. Αξίζει να επισημανθεί εδώ ότι η αποκάλυψη των αρνητικών συναισθημάτων και η διαχείρισή τους είναι εξαιρετικά κρίσιμα στοιχεία και σε υποθέσεις εγκληματολογικού ενδιαφέροντος με θύματα ανήλικους. Ειδικότερα, το να μιλήσει έγκαιρα ο ανήλικος και να αποκαλύψει τα συναισθήματα που βιώνει είναι πολύ σημαντικό όσον αφορά την έγκαιρη παρέμβαση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών θυματοποίησης ανηλίκων.

Η λογοτεχνία, επομένως, είναι ένα πολύτιμο μέσο για να προσεγγίσουμε, ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί, τα παιδιά και να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, όσο σκληρή κι αν είναι κάποιες φορές. Το πρώτο βήμα είναι, κατά την άποψή μου, να τους δείξουμε ότι υπάρχει ένα φάσμα συναισθημάτων και ότι είναι, τελικά, πολύ όμορφο και λυτρωτικό να αφήνουμε χώρο και χρόνο στο συναίσθημά μας να «ανθίσει» και να μας οδηγήσει όπου ονειρευόμαστε. Ακόμη όμως και στα αρνητικά συναισθήματά μας πρέπει να δίνουμε χώρο και χρόνο ώστε να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε και να προχωρήσουμε δυναμικά στη ζωή μας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κυρία Ρουσάκη το βιβλίο σας για παιδιά, με τίτλο “ένα ποτάμι μέσα μου” αγγίζει ένα πολύ ευαίσθητο και ταυτόχρονα δύσκολο θέμα που αφορά την ανάγκη των παιδιών να εκφράζουν τη χαρά και τη λύπη δίχως ντροπή και ενοχές. Πώς “γεννήθηκε” η ιδέα ή ακόμα και η ανάγκη σας να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο θέμα;

Το συγκεκριμένο εικονοβιβλίο μιλά για την ανάγκη να εκφραζόμαστε, να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να συγκινηθούμε και να ξεχειλίζει το ποτάμι μας, είτε από χαρά, είτε από λύπη. Η ιστορία γεννήθηκε αφού προηγήθηκε η εικόνα του ποταμιού μες στο μυαλό μου. Εκ των υστέρων λειτούργησε ως σύμβολο πολλών συναισθημάτων. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα του βιβλίου.

Ποια ήταν τα δικά σας συναισθήματα όταν συγγράφατε το βιβλίο -και ως η δημιουργός του, αλλά και ως μητέρα τριών υπέροχων παιδιών;

Όλοι όσοι έχουμε ζήσει με ένα κατοικίδιο αντιλαμβανόμαστε την αγάπη που τρέφουμε για εκείνο σαν να είναι μέλος της οικογένειας. Όταν έγραψα την ιστορία δεν είχαμε χάσει ακόμα τον δικό μας σκύλο, τον Δία, τον οποίο ζωγράφισε ακριβέστατα η καταπληκτική εικονογράφος Σοφία Γαλή. Όμως αφού είχε μπει στη διαδικασία έκδοσης, ο Δίας μας «έφυγε» με πολύ βάρβαρο τρόπο. Τότε είδα πόσο ξεχείλισε το ποτάμι των παιδιών μου… Κι έτσι είπα να του αφιερώσω αυτό το βιβλίο.

Τι συμβολίζει το ποτάμι που έχει μέσα του ο ήρωας του βιβλίου -ο Γιάννης- και σε ποια σημεία διαφέρει από το ποτάμι των ενηλίκων;

Το ποτάμι συμβολίζει το δάκρυ, το κλάμα, τη συγκίνηση είτε από χαρά, είτε από λύπη και δε διαφέρει καθόλου από τα συναισθήματα των ενηλίκων. Απλά ως γονείς μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά να διαχειρίζονται με μέτρο τα έντονα συναισθήματα τους και να μη δραματοποιούν καταστάσεις.

Πώς “γεννήθηκε” στο μυαλό σας η ιδέα του συμβολισμού με το ποτάμι;

Δεν ξέρω ακριβώς! Με μυστήριο τρόπο λειτουργεί η έμπνευση… Ίσως επειδή το ποτάμι ρέει όπως τα συναισθήματα. Κυλά το νερό όπως το αίμα στις φλέβες μας. Αναβλύζει, ηρεμεί…ανάλογα με τη συναισθηματική μας κατάσταση.

Πού, κατά την άποψή σας, έγκειται η δυσκολία των παιδιών σήμερα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, χωρίς ντροπή και ενοχές;

Κυρίως στα κοινωνικά πρότυπα. Πλέον η κοινωνία απαιτεί τη σκληραγώγηση των αγοριών και των κοριτσιών. Όμως η έκφραση των συναισθημάτων δε δημιουργεί «μαλθακά» ή «αδύναμα» παιδιά. Αντιθέτως, κατά την άποψη μου, δημιουργεί ελεύθερα παιδιά, με αυτοπεποίθηση και αυτογνωσία.

Σε αυτές τις ευαίσθητες και τρυφερές παιδικές και εφηβικές ηλικίες, οι απώλειες μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί/έναν έφηβο στο να κλειστεί στον εαυτό του και να μην εκφράσει τα συναισθήματά του. Η λογοτεχνία σε αυτές τις περιπτώσεις, πιστεύετε, ότι μπορεί να διαδραματίσει ακόμα και έναν “θεραπευτικό” ρόλο για την ψυχή του ανηλίκου και με ποιον τρόπο;

Ναι, πιστεύω πολύ στον θεραπευτικό ρόλο του βιβλίου για να ομαλοποιεί ή να εξηγεί δύσκολες έννοιες και περιστάσεις. Πολλές φορές δε βρίσκουμε τα κατάλληλα λόγια ή τον απαραίτητο τρόπο να εξηγήσουμε κάτι στα παιδιά μας. Ένας απλός τρόπος να βοηθήσουμε να αποφορτιστούν ή να καταλάβουν μια κατάσταση είναι μέσα από την παιδική λογοτεχνία.

Ποια είναι, κυρία Ρουσάκη, η ανταπόκριση των παιδιών στο βιβλίο “ένα ποτάμι μέσα μου”; Στις πολύ ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις σας, τι σας ρωτούν τα παιδιά, τι βλέπετε ότι τους προβληματίζει περισσότερο και τι ζητούν;

Έχω εντυπωσιαστεί από την τόσο καλή επικοινωνία που έχουν τα νήπια με τον εσωτερικό τους κόσμο. Παρά την ηλικία τους, γνωρίζουν πως αισθάνονται και γιατί. Όμως, κυριότερα, δεν ντρέπονται να το εκφράσουν.

Υπήρξε κάποιο ερώτημα ή κάποια σκέψη που κατέθεσαν οι μικροί σας αναγνώστες για το βιβλίο που σας προβλημάτισε ή σας προξένησε πολύ μεγάλη εντύπωση σχετικά με την ανάγκη τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους;

Μέσα από τις ζωγραφιές των παιδιών, αντιλαμβάνομαι ότι τα ποτάμια που απεικονίζουν, δείχνουν την ψυχούλα τους. Αυτό με συγκινεί πολύ! Έχω δει ποτάμια μαύρα, κόκκινα και μπλε. Χαρά και λύπη στην ίδια σελίδα. Ουράνιο τόξο είναι η καρδιά τους και το φωνάζουν. Αυτό που ελπίζω είναι να μην χαθεί εκείνη η φωνή αργότερα στη ζωή τους.

Σε μια εποχή, όπως η σημερινή, όπου γίνεται εκτενής συζήτηση για την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας και για την ένταση στις σχέσεις μαθητών στα σύγχρονα πολυπολιτισμικά σχολεία, πώς πιστεύετε ότι τα παιδιά θα μπορέσουν να εκφράσουν τα έντονα συναισθήματα που πλημμυρίζουν τις καρδιές τους χωρίς ντροπή και ενοχές;

Θεωρώ ότι τα συναισθήματα δεν χρειάζεται να εκφράζονται δημοσίως. Εννοώ, αν ένα παιδί πληγωθεί συναισθηματικά, μπορεί να κλάψει στο σπίτι του και να μιλήσει ανοιχτά με τους γονείς του. Πάντα θα υπάρχουν εντάσεις στη ζωή τους, σε όλους τους χώρους. Το θέμα είναι να μπορούν να επικοινωνούν ουσιαστικά με τους γονείς, με τους φίλους και με τον εαυτό τους.

Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

Ετοιμάζω κάποια παιδικά βιβλία προς έκδοση ενώ γράφω το τρίτο μου μυθιστόρημα ενηλίκων.

Κυρία Ρουσάκη, σας ευχαριστώ θερμά για τα πολύτιμα μηνύματα που περάσατε μέσα από αυτήν τη συνέντευξη και σας εύχομαι μία πολύ δημιουργική συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο!

Εγώ ευχαριστώ για την τιμή!

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.