Άνθρωπος, φύσει ζώον πολιτικόν

της Αγγελικής Ρουμπιέ.

‘Και η πολιτική; Τι πιστεύετε ότι είναι;’, ρωτούσα παλαιότερα τους μαθητές μου στο πλαίσιο της παράδοσης του μαθήματος Ιστορίας. ‘Ρουσφέτι, κυρία! ’, μου απάντησε με ευδιάκριτη, πικρή ειρωνεία ένας μαθητής.

Φρονώ ότι δεν υφίσταται στη νεότερη Ελλάδα άλλη έννοια τόσο διαστρεβλωμένη, παρερμηνευμένη και κακοποιημένη, όσο αυτή της πολιτικής. ‘Μικροπολιτική’, ‘πολιτική καφενείου’, ‘πολιτικά συμφέροντα’, ‘πολιτικάντηδες’, συναποτελούν ψηφίδες – εικόνες της σύγχρονής μας ιστορικής πραγματικότητας που δύσκολα αντιστρέφονται και αποκαθίστανται στη συνείδηση του κόσμου. Ίσως, τρόπον τινά, να γιγαντώνονται μέσα από την επιφανειακή και υπεραπλουστευτική προσέγγιση που ακουσίως (;) επιχειρείται από τους πολίτες.

Η αλήθεια είναι ότι από την εποχή του Ιωάννη Κωλέττη, πρωθυπουργού (1834-1835, 1844- 1847), αρχηγού του Γαλλικού κόμματος και, δυστυχώς, πρωτεργάτη του πελατειακού συστήματος και εμπνευστή του ρουσφετιού στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, η σύγχρονη πραγματικότητα απέχει παρασάγγας σε πολλά. Η ελληνική νοοτροπία, όμως, εξακολουθεί, συχνά, να αρέσκεται στον εύκολο δρόμο της ανώδυνης κριτικής, της απόρριψης, της απαξίωσης και, κυρίως, της ανευθυνότητας. Άλλωστε, η επίταση των σχέσεων συμφερόντων που έχει σημειωθεί τα τελευταία τριάντα, σχεδόν, χρόνια, μόνο τυχαίο γεγονός δεν είναι.

Πράγματι, το απλούστερο όλων, είναι ν’ απαξιώνεται και να περιφρονείται το εκάστοτε πολιτικό σκηνικό από τον κόσμο, ο οποίος, όμως, λησμονεί μια ‘μικρή’ λεπτομέρεια: την ευθύνη!

“Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. Να είσαι ανήσυχος, αφχαρίστητος, απροσάρμοστος πάντα. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις.”

Ο Νίκος Καζαντζάκης στη διάσημη, πλέον, αυτή ρήση του στοχεύει στην αφύπνιση της συνείδησης , στη δύσκολη αφύπνιση, μιας και ελάχιστοι τολμούμε να συντρίψουμε τις συνήθειές μας, ειδικά, όταν αυτές εμπεριέχουν, πολύ συχνά, τη χαρακτηριστική – αδόκιμη- έννοια του ‘βολέματος’.

Η πολιτική, λοιπόν, προορίζεται να μας ‘ξεβολέψει’, να μας φέρει αντιμέτωπους με τον καθρέφτη μας, ώστε ν’ αντιμετωπίσουμε τις επιλογές μας. Ν’ αναλάβουμε την ευθύνη της ψήφου μας. Οι επιλογές, άλλοτε ορθές, άλλοτε λανθασμένες. Προορίζεται να μας ωριμάσει, να μας ωθήσει να υπερβούμε εαυτούς, θέτοντας στο επίκεντρο, όχι τον άνθρωπο, όπως ευαγγελίζονται πλείστοι πολιτικοί ηγέτες. Η επίκληση, άλλωστε, στο συναίσθημα των πολιτών – ψηφοφόρων αποτελεί πανάρχαια τακτική, από τα χρόνια των αρχαίων σοφιστών, μέχρι και σήμερα.

Ποιο είναι, λοιπόν, το επίκεντρο της επιλογής σε μια ιδανική συνθήκη; Η πόλη. ‘Η πόλη προηγείται ως όλον από τα μέρη της, τους ανθρώπους, για τους οποίους αποτελεί τον φυσικό τους χώρο. Στην τάξη της φύσης, η οικογένεια ακολουθεί την έννοια της πόλης’.

Διασκευάζω ρήσεις του Αριστοτέλη από τα ‘Πολιτικά’ του , προκειμένου να καταδείξω την οπτική του. Η πόλη προέχει και υπερέχει, όχι ο πολίτης. Η στοχοθεσία του πολίτη εδράζεται στην εξύψωση της πόλης του και όχι σε ίδια συμφέροντα και προοπτικές.

Σε περιόδους πολιτικής ρευστότητας, κρίσιμες για την εθνική πορεία (πότε, άραγε, δεν υπήρχε το κλίμα αυτό;) επιστρέφω στα αρχαία κείμενα πολιτικής φιλοσοφίας. Η πολιτική επιστήμη υπήρξε επιλογή μου για προσωπικούς και επαγγελματικούς λόγους. Οι περισσότεροι την αντιμετωπίζουν με καχυποψία, ειρωνεία και φόβο. Εγώ με σεβασμό, διότι αποτελεί αστείρευτη πηγή δύσκολων μαθημάτων και προκλήσεων. Και αναγνώρισης προθέσεων.

Ο Αριστοτέλης προβάλλει τον ανθρώπινο λόγο (λογική) ως απόδειξη της θέσης του, ότι ο άνθρωπος είναι ‘φύσει ζώον πολιτικόν’. Τονίζει, όμως, και κάτι που είναι διαχρονικά επίκαιρο, σοφό, σαφές, ίσως και προκλητικό και το οποίο θα χρησιμοποιήσω ως επίλογο:

‘Δεν είναι όμως κι ανόητο οι μετριότητες να παίρνουν τις αποφάσεις για θέματα σημαντικά κι όχι οι ξεχωριστοί πολίτες;’

Υ.Γ. Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία βοιωτική εφημερίδα ΄ΔΙΑΒΗΜΑ’, στις 7/5/2019. Ευχαριστώ πολύ τον κύριο Γιάννη Μπαρδώσα.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Ρουμπιέ

Η Αγγελική Θ. Ρουμπιέ ζει και εργάζεται στη Λιβαδειά Βοιωτίας ως εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια βαθμίδα. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών (τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας. Ειδίκευση: Παιδαγωγική). Η αγάπη και ο θαυμασμός της για την τέχνη την οδήγησε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παν/μίου Πελοποννήσου, στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών (Ναύπλιο). Η σύγχυση και οι απορίες της για το πολιτικό γίγνεσθαι, την έστρεψαν και στην Πολιτική Επιστήμη, όπου πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Παν/μίου Αθηνών. Σήμερα είναι υποψήφια διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Παν/μίου Πελοποννήσου (Κόρινθος). Αγαπάει πολύ τα παιδιά και το θέατρο. Πιστεύει πως η τέχνη αναδεικνύει το φως που όλοι κρύβουμε και ότι τα παιδιά μάς χαρίζουν απλόχερα τη θετική ενέργεια που τόσο λείπει.