
της Αγγελικής Καρδαρά.
Στις 23 Ιουλίου του 2018 μία πρωτοφανής για τη χώρα μας καταστροφή λαμβάνει χώρα. Οι φονικές πυρκαγιές που ξεσπούν στην Αττική έχουν τραγικές συνέπειες, μετατρέποντάς την σε νεκροταφείο. 102 συνάνθρωποί μας χάνουν τη ζωή τους. Δεκάδες άλλοι τραυματίζονται και υφίστανται σοβαρά εγκαύματα. Το βιός χιλιάδων συμπολιτών μας καταστρέφεται ολοσχερώς ή υφίσταται εκτεταμένες ζημιές. Οι εικόνες του θανάτου, της απόγνωσης και της απελπισίας όλων αυτών των ανθρώπων που βρέθηκαν ξαφνικά στις φλόγες να παλεύουν ή να αναζητούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα -τα παιδιά τους, τους γονείς τους, τους συζύγους/συντρόφους και φίλους τους- δεν θα σβήσουν ποτέ από τη συλλογική μας μνήμη.
Βαθύτατη συγκινημένη, έναν χρόνο μετά, ετοιμάζω το θέμα. Στο μυαλό μου έρχονται ξανά οι εικόνες του ανείπωτου πόνου. Τα λόγια είναι φτωχά για να περιγράψουν το συναίσθημα…
Η συγκίνησή μου είναι επίσης μεγάλη, γιατί συνεντευξιαζόμενη είναι μία από τις πιο αγαπημένες παιδικές μου φίλες, η οποία βρέθηκε εκείνη την τραγική μέρα να παλεύει με τις φλόγες για να σώσει τη ζωή της. Η Φαίη Καραμέρου, γεωπόνος, κατάφερε να επιζήσει μετά από πολύωρη περιπέτεια και μας περιγράφει όλα όσα βίωσε.
Η Φαίη είναι μία φίλη που πάντα κρατώ με αγάπη στην καρδιά, διότι οι παιδικές αληθινές φιλίες αφήνουν μέσα μας κάτι πολύ όμορφο και δυνατό, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Όταν επομένως ενημερώθηκα από τα ΜΜΕ για τη σοβαρότητα της κατάστασης το βράδυ της 23ης Ιουλίου, η Φαίη ήταν το πρόσωπο που μου ήρθε αμέσως στο μυαλό και ανησύχησα ότι μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο, γνωρίζοντας ότι κατοικεί στην ευρύτερη περιοχή. Αναζήτησα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη μητέρα της, πολυαγαπημένη μου δασκάλα, με την οποία έχουμε ακόμα ένα πολύ ξεχωριστό δέσιμο. Την επόμενη μέρα με ενημέρωσε ότι η Φαίη ήταν πράγματι ένας από τους ανθρώπους που είχε κινδυνεύσει, αλλά ευτυχώς κατάφερε να σωθεί.
Έναν χρόνο μετά η Φαίη μοιράζεται μαζί μας την πιο επώδυνη και τραυματική εμπειρία της, μας περιγράφει τον αγώνα ζωής που έδωσε με τις φλόγες και περνά τα δικά της μηνύματα. Έναν χρόνο μετά την τραγωδία που στέρησε με τον πιο βίαιο τρόπο τις ζωές 102 συνανθρώπων μας! Η μαρτυρία της Φαίης είναι ένα «ιστορικό ντοκουμέντο» μίας πρωτοφανούς τραγωδίας που ευχόμαστε όλοι να μη βιώσουμε ποτέ ξανά.
Έναν χρόνο μετά, πρέπει να τονίσουμε την επιτακτική ανάγκη να γίνουν ολοκληρωμένα βήματα για την προστασία των πολιτών από φυσικές καταστροφές και κρίσεις. Παράλληλα, τα ΜΜΕ να εντείνουν τις εκστρατείες ενημέρωσης και τις συζητήσεις με αρμόδιους φορείς σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και πώς οι πολίτες θα προστατευθούν από τόσο σοβαρές φυσικές καταστροφές αλλά και έκτακτες καταστάσεις.
Συνοψίζοντας, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την Δευτέρα του Ιούλη που έγινε εφιάλτης!
Την Δευτέρα εκείνη που η καρδιά μας, ματωμένη, κάηκε στις φλόγες, μαζί με τα όνειρα, τις ελπίδες και τις στιγμές ζωής παιδιών, νέων, ηλικιωμένων, ζευγαριών, φίλων, οικογενειών, αγνώστων που έγιναν μία αγκαλιά και χάθηκαν στις φλόγες.
Θα κρατήσουμε για πάντα τις 102 ψυχές, στο μυαλό και την καρδιά μας, όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Δεν ξεχνάμε!
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
- Ως επιζήσασα των φονικών πυρκαγιών στην Αττική, μπορείς να μας περιγράψεις Φαίη όλα όσα έζησες εκείνες τις στιγμές;
Είχα πάει με την παρέα μου για μπάνιο στο Ζούμπερι. Εκείνη την ημέρα, θυμάμαι πολύ έντονα ότι φυσούσε πάρα πολύ, νοτιοδυτικώς. Ήταν τόσο δυνατός ο αέρας ώστε έκανε ανεμοστρόβιλο στην άμμο αλλά η θάλασσα ήταν ήρεμη. Από την παραλία όπου βρισκόμασταν βλέπαμε καπνό από φωτιά αλλά δεν ξέραμε από πού έρχεται. Γνωρίζαμε μόνο για τη φωτιά στην Κινέτα. Ήταν περίπου 5 η ώρα το απόγευμα. Πήραμε κάποιους φίλους τηλέφωνο για να ενημερωθούμε και μας είπαν ότι είχε μία φωτιά Πεντέλη και Ντράφι. Ενώ ο καπνός πύκνωνε και ο ουρανός μαύριζε, αποφασίσαμε να φύγουμε από την παραλία. Εκείνη την ώρα μάλιστα πετούσαν και ελικόπτερα που έπαιρναν νερό από τη θάλασσα μπροστά μας. Εγώ λοιπόν φεύγω, γύρω στις 5.30, από την παραλία και παίρνω το αυτοκίνητό μου για να γυρίσω Ραφήνα από την λεωφόρο Μαραθώνος. Φυσoύσε δαιμονισμένα. Μόλις βγήκα στη λεωφόρο άρχισα να βλέπω έντονα σύννεφα από καπνό και μαυρίλα. Κοίταξα ολόγυρα και είδα τον λόφο του Βουτζά να καίγεται και τη φωτιά να έχει φτάσει στο δρόμο. Η λεωφόρος κοβόταν, δεν μπορούσες να πέρασες γιατί η φωτιά είχε ήδη καβαλήσει το οδόστρωμα. Εκεί έπαθα σοκ, είδα τη φωτιά μπροστά μου. Αυτόματα στρίβω αριστερά προς Μάτι για να πάω από τον παραλιακό δρόμο στη Ραφήνα, όπου βρίσκεται το σπίτι μου. Μόλις φτάνω στο Μάτι, όμως, αντικρίζω ένα ατελείωτο μποτιλιάρισμα και προς τις δύο κατευθύνσεις του δρόμου. Μπαίνω κι εγώ μέσα σε αυτό το χάος. Παντού αμάξια ακινητοποιημένα. Η φωτιά μέσα σε λίγα λεπτά έρχεται δίπλα μας. Έπεφταν αποκαΐδια και στάχτες στα αυτοκίνητα, ο καπνός άρχισε να γίνεται πιο πυκνός. Σε εκείνη τη φάση όλοι οι οδηγοί ήταν κλεισμένοι μέσα στα αυτοκίνητά τους, χωρίς να ξέρουν γιατί υπάρχει αυτό το μποτιλιάρισμα και πού πρέπει να πάνε, πού να κατευθυνθούν. Στο πεζοδρόμιο ο κόσμος περπατούσε, γονείς με παιδάκια γυρνούσαν από το μπάνιο, αμέριμνοι περαστικοί έτρωγαν το παγωτό τους και έκαναν την περαντζάδα τους και ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε ότι η φωτιά μας έχει πλησιάσει επικίνδυνα. Εκείνη τη στιγμή πήρα τηλέφωνο τον πατέρα μου και μου είπε, έντρομος, να παρατήσω το αυτοκίνητο και να τρέξω στη θάλασσα για να σωθώ. Μου είπε να μη με νοιάξει καθόλου για το αυτοκίνητο και να τρέξω για τη ζωή μου. Τα λόγια του με κινητοποίησαν. Αλλιώς μπορεί να έμενα κι εγώ στο αμάξι. Όπως μπορεί να σκέφτηκαν και πολλοί άλλοι και να έμειναν στα αυτοκίνητά τους. Εάν δεν είχα τηλεφωνήσει στον πατέρα μου, δεν ξέρω τι θα γινόταν….
- Και τότε τι έκανες, μετά την κινητοποίηση από τον πατέρα σου;
Ευτυχώς βρήκα ένα στενάκι που οδηγούσε στο λιμανάκι στο Μάτι, τελείως τυχαία. Τόσα χρόνια στην περιοχή και δεν το γνώριζα. Το βρήκα τυχαία, ακριβώς όπως σου το λέω! Στρίβω στο στενάκι και αφήνω το αμάξι σε μία προβλήτα δίπλα στις βάρκες, πήρα την τσάντα και άρχισα να τρέχω προς τη θάλασσα, γιατί πια είχα αρχίσει να νιώθω πολύ έντονα την κάψα της φωτιάς, ένα τεράστιο θερμικό κύμα, αποκαΐδια, καπνό…ήταν ανυπόφορη η κατάσταση. Τελικά, έφτασα σε κάτι βραχάκια στην άκρη της προβλήτας. Ήταν κι άλλος κόσμος εκεί συγκεντρωμένος. Ήταν ηλικιωμένοι, οικογένειες ολόκληρες με παιδιά και τα σκυλιά τους μαζί, εργαζόμενοι, αλλά και κόσμος από τον Βουτζά – την περιοχή που πρώτη κάηκε και οι κάτοικοί της κατέβηκαν στη θάλασσα για να σωθούν. Βρέξαμε τις πετσέτες μας και καλύψαμε τα πρόσωπα και τις πλάτες μας που καίγονταν από τη φωτιά. Όσο περνούσε η ώρα, η κατάσταση γινόταν όλο και πιο εφιαλτική. Ο καπνός πύκνωσε τόσο πολύ που δεν βλέπαμε ούτε στο ένα μέτρο. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική, καιγόμασταν από τη ζέστη και ακούγαμε συνεχώς αλλεπάλληλες εκρήξεις από όλα τα ντεπόζιτα των αυτοκινήτων που είχαν ακινητοποιηθεί, από φιάλες γκαζιού, από σπίτια αλλά κυρίως από τα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα. Ήταν σαν να γίνεται πόλεμος. Όση ώρα μείναμε όλοι μαζί στα βράχια -θέλω να το τονίσω αυτό- υπήρχε ένα κλίμα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Δεν ακουγόταν κιχ, γιατί ήμασταν σαστισμένοι, μόνο κάποια κλάματα μωρών που είχαν εγκαύματα, είχαν καεί. Κάποιοι αναζητούσαν ήδη δικούς τους και κάποιοι γνώριζαν ήδη ότι είχαν χάσει το βιός τους. Δύο τουρίστριες που βρέθηκαν εκεί από το διπλανό ξενοδοχείου, όπου διέμεναν, για να σωθούν δεν ήξεραν καν τι είχε συμβεί. Κάποια στιγμή που φύσηξε λίγο ο αέρας και αραίωσε κάπως ο καπνός, καταφέραμε να διακρίνουμε όλη την ακτογραμμή να καίγεται. Εκεί καταλάβαμε ότι τα πράγματα είναι τραγικά και καταλάβαμε ότι θα υπάρχουν νεκροί. Η φωτιά σάρωνε τα πάντα στο πέρασμά της, επομένως ήμασταν σχεδόν βέβαιοι ότι αρκετός κόσμος δεν θα είχε προλάβει να βγει καν από το σπίτι του. Ότι θα είχε εγκλωβιστεί. Ήταν αστραπιαία η ταχύτητα της φωτιάς. Παραμείναμε πολλή ώρα εκεί πέρα, στα βράχια. Με τα κινητά ειδοποιήσαμε το Λιμενικό νομίζοντας ότι μόνο εμείς ήμασταν εκεί. Επικοινωνήσαμε με τους δικούς μας οι οποίοι μας ενημέρωσαν ότι σε όλη την ακτογραμμή και σε άλλα σημεία υπήρχε πολύς κόσμος μαζεμένος. Παραμείναμε εκεί μέχρι τις 12 το βράδυ, όπου ξεκίνησε η διάσωση του κόσμου στο σημείο όπου βρισκόμουν. Τότε εμφανίστηκαν τα πρώτα σκάφη και καΐκια των ψαράδων της περιοχής, που άρχισαν να επιβιβάζουν κόσμο και να μας μεταφέρουν στα λιμενικά πλοία για να μας πάνε στο Λιμάνι της Ραφήνας. Φτάσαμε στο Λιμάνι της Ραφήνας γύρω στις 12.30 με 1 το βράδυ. Σαστισμένοι, ανακουφισμένοι, τρομαγμένοι, μη γνωρίζοντας τι έχει συμβεί ακόμα. Την άλλη μέρα πια που είδαμε τηλεόραση, συνειδητοποιήσαμε το μέγεθος της τραγωδίας, καταλάβαμε από τι γλυτώσαμε και πόσο τυχεροί είμαστε που βρεθήκαμε σε αυτό και όχι σε κάποιο άλλο σημείο.
- Ποιες είναι οι σκέψεις και ποια τα συναισθήματα ενός ανθρώπου που παλεύει για τη ζωή του;
Οι σκέψεις που περνάνε από το μυαλό εκείνη τη στιγμή εμπεριέχουν τρόμο. Βλέπεις όλο αυτό που διαδραματίζεται γύρω σου και σκέφτεσαι «Δεν είναι δυνατόν! Δεν μπορεί να το ζω αυτό, όνειρο είναι!». Δεν πιστεύεις αυτό που ζεις, δηλαδή. Ο μεγάλος μας φόβος ήταν να μην πάρουν φωτιά οι βάρκες με τα ντεπόζιτα και καούμε κι εμείς που ήμασταν δίπλα. Σκεφτόμουν ότι στη χειρότερη περίπτωση θα πρέπει να πέσω στη θάλασσα να κολυμπήσω, σκεφτόμουν επίσης εάν η φωτιά είχε φτάσει μέχρι τη Ραφήνα. Η μόνη μας ελπίδα ήταν ότι κάποια στιγμή θα έρχονταν να μας διασώσουν. Η σκέψη που κυριαρχεί είναι, «όσα δεν φέρνει ο χρόνος, τα φέρνει η στιγμή».
- Όσες ώρες έμεινες με τον υπόλοιπο κόσμο στα βράχια επικράτησε πανικός ή τελικά η «αδρεναλίνη» της επιβίωσης;
Ήταν ανάμεικτα τα συναισθήματα. Δεν υπήρχε πανικός, αλλά ένα σάστισμα και επειδή τελείως τυχαία είχαμε βρεθεί σε ένα από τα πιο ασφαλή σημεία της περιοχής που δεν είχε κοντά πεύκα και παράλληλα βλέπαμε ότι όσο περνούσε η ώρα δεν μας έφτανε η φωτιά, λίγο καθησυχάζαμε.
Αγγελική, θα έλεγα ότι εκείνες τις στιγμές επικράτησε η αδρεναλίνη και η ψυχραιμία για την επιβίωση. Μετά από αρκετή ώρα που μιλήσαμε με τους δικούς μας ανθρώπους, μας ενημέρωσαν ότι είχαν ξεκινήσει οι κινήσεις διάσωσης από το Λιμενικό και ότι η φωτιά είχε φτάσει ως τολιμάνι της Ραφήνας.Επομένως είχαμε μια πρώτη εικόνα του τι είχε συμβεί και τι να περιμένουμε.
- Θα μπορούσαν, κατά την άποψή σου, να γίνουν ενέργειες που δεν έγιναν για να σωθούν ζωές; Δεν είσαι βέβαια πολιτικός, ούτε αρμόδιος φορέας για να γνωρίζεις ακριβώς τι έχει συμβεί, αλλά από αυτό που έζησες, τι θα έλεγες;
Όλοι το λέμε αυτό. Ότι θα μπορούσαν να γίνουν ενέργειες για να σωθούν ζωές. Ότι όλο αυτό έγινε από κακό συντονισμό όλων των αρμόδιων αρχών. Για το γεγονός ότι κάηκε κόσμος μέσα στα αυτοκίνητά του στο μποτιλιάρισμα που δημιουργήθηκε στον παραλιακό δρόμο στο Μάτι, μεγάλο μέρος ευθύνης έχει η αστυνομία η οποία διοχέτευσε από τον παραλιακό δρόμο που πήγαινε στο Μάτι αυτοκίνητα που αποβιβάστηκαν από τα καράβια από το Λιμάνι της Ραφήνας. Φονικό λάθος.
Η πυροσβεστική έπρεπε να είχε ανακόψει τη φωτιά στο ξεκίνημά της, μετά η φωτιά δεν «μαζευόταν», τόσο πολύ που φυσούσε. Θα μπορούσαν από πολύ νωρίς, εφόσον φυσούσαν τόσο δυνατοί άνεμοι, να είχανε πάρει μέτρα και να βρίσκονταν σε επιφυλακή, να ειδοποιήσουν τον κόσμο από τα ΜΜΕ. Θα μπορούσε ακόμα και να είχε εκκενωθεί το Μάτι. Όπως έκανε ο Δήμος Αθηναίων που έγκαιρα, από το μεσημέρι, έστειλε πούλμαν και μετέφερε με ασφάλεια τα παιδάκια στην Αθήνα εκκενώνοντας τις κατασκηνώσεις του Αγίου Ανδρέα.
Δεν υπήρχε καμία συνεννόηση ανάμεσα σε Αστυνομία, Πυροσβεστική, Δήμο. Όχι μόνο έφταιξαν όλοι οι παραπάνω, αλλά μετά από αυτή την τραγωδία δεν ανέλαβε κανένας την ευθύνη και δεν παραιτήθηκε κανένας από τη θέση του. Μπροστά σε 102 νεκρούς, έστω από ντροπή, κάποιοι θα έπρεπε να παραιτηθούν. Το πιο ξεδιάντροπο ήταν ότι αποδόθηκαν ευθύνες στους κατοίκους που θρηνούσαν ακόμα συγγενείς και φίλους.
- Πώς επέδρασε στην ψυχοσύνθεση σου το σκληρό αυτό βίωμα και πώς είσαι έναν χρόνο μετά;
Μετά από την τραγωδία αυτή, όλοι μας όσοι την ζήσαμε εδώ στην περιοχή πέσαμε σε κατάθλιψη. Φέρναμε συνέχεια στο μυαλό μας τους ανθρώπους που κάηκαν, η ιστορία του καθένα είναι συγκλονιστική. Με πόνο σκεφτόμαστε ακόμα τη μητέρα με το μόλις 6 μηνών μωρό στην αγκαλιά της, τους ανθρώπους που κάηκαν αγκαλιασμένοι, τη μαθήτρια που βούτηξε στο κενό, τα κοριτσάκια που αναζητούσαν οι γονείς τους, τη γιατρό που διορίστηκε με λαχτάρα στο Κέντρο Υγείας και ήταν η πρώτη της μέρα στη δουλειά…μας στοίχειωσαν για το υπόλοιπο καλοκαίρι αυτές οι ανθρώπινες ιστορίες. Δεν θα τις ξεχάσουμε ποτέ! Η περιοχή όλη έμοιαζε με νεκροταφείο και υπήρχε παντού η αίσθηση και η μυρωδιά του θανάτου και της καταστροφής. Έναν χρόνο μετά, τώρα που ήρθε πάλι το καλοκαίρι, με το που φυσάει αέρας τρομάζουμε. Εγώ προσωπικά βλέπω όλα τα πεύκα σαν λαμπάδες και φαντάζομαι συνέχεια την εικόνα ότι παίρνουν φωτιά. Το δίδαγμα, εάν μπορώ να το πω έτσι, που πήρα από αυτή την ιστορία είναι πως η ζωή τελικά είναι κάτι πολύ τυχερό, μπορεί ξαφνικά, σε μια στιγμή, να ανατραπούν όλα, εκεί που δεν το περιμένεις. Μπορεί σε μια στιγμή να χάσεις ό,τι έχεις και δεν έχεις.
- Κρατάς κάτι, Φαίη, από εκείνες τις στιγμές ή δεν θέλεις να θυμάσαι;
Δεν θέλω να θυμάμαι. Προσπαθώ να τις ξεχάσω. Η ζωή προσπαθεί να συνεχιστεί στο Μάτι. Αλλά αυτό που δεν ξεχνάω είναι ότι πρέπει να εκτιμάς τη ζωή σου κάθε λεπτό και κάθε στιγμή, ότι δεν πρέπει να γκρινιάζεις για ασήμαντα, ανούσια, πράγματα. Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες με αυτά που έχουμε και να εκτιμάμε το καθετί. Το πιο σημαντικό είναι η υγεία και η ζωή.
- Έναν χρόνο μετά θεωρείς ότι έχουν γίνει βήματα για την προστασία των πολιτών από φυσικές καταστροφές ή τι θα μπορούσε να γίνει με σκοπό την πρόληψη;
Δεν βλέπω κάποια ιδιαίτερη ενημέρωση, ούτε αξιοσημείωτες ενέργειες πρόληψης. Παρόλο που υπάρχει ο σχετικός νόμος, Πάρα πολλά χωράφια παραμένουν ακαθάριστα, ενώ θα έπρεπε να έχουν καθαριστεί από τα ξερά χόρτα. Σε ολόκληρη την περιοχή μας υπάρχουν σωροί από κλαδιά, ξερά χόρτα, άλλα βαριά απορρίμματα που θα έπρεπε να μαζεύει ο Δήμος και αυτά συσσωρεύονται.
- Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση μας, ποιο είναι το μήνυμά σου έναν χρόνο μετά;
Εύχομαι να μη ξανασυμβεί ποτέ και πουθενά μία τέτοια καταστροφή. Δυστυχώς είναι τραγικό που κάθε καλοκαίρι βλέπουμε το ίδιο έργο, φωτιές, καμένες εκτάσεις, ανθρώπους και ζώα να κινδυνεύουν. Σε αυτήν τη χώρα, κάποιοι ξεχνάνε πολύ γρήγορα και ποτέ κανείς δε φταίει. Αυτό που συνέβη στο Μάτι ήταν τραγωδία πρωτοφανής. Δεν έπρεπε να χαθούν τόσοι άνθρωποι, για να προστατεύσουμε τα αυτονόητα.
- Φαίη, σε ευχαριστώ θερμά που μοιράστηκες μαζί μας μία τόσο επώδυνη και τραυματική εμπειρία. Η μαρτυρία σου όμως είναι ιστορικό ντοκουμέντο. Εύχομαι από καρδιάς να είναι από εδώ και πέρα η ζωή σου γεμάτη όμορφες στιγμές και κρατώ τη σημαντική τοποθέτησή σου: ότι αξίζει να εκτιμάμε την κάθε μας στιγμή και να κατανοούμε πόσο πολύτιμη είναι.
Κι εγώ σε ευχαριστώ, Αγγελική, πολύ!


Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
1 Comment