του Δημήτρη Καλαντζή.
Επιδημία των οπιοειδών ονομάζεται η ραγδαία αύξηση της χρήσης συνταγογραφούμενων και μη συνταγογραφούμενων οπιοειδών φαρμάκων πρωτίστως στις Ηνωμένες Πολιτείες και δευτερευόντως στην Ευρώπη, που ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και κορυφώθηκε το 2017, όταν σημειώθηκαν 47.600 θάνατοι εξαιτίας της χρήσης τους.
Τα οπιοειδή κυκλοφόρησαν από φαρμακευτικές εταιρείες κολοσσούς ως «αποτελεσματικά παυσίπονα» με τα εμπορικά ονόματα OxyContin, Percocet, Vicodin, Norco (περιείχαν oxycodone – hydrocodone), καθώς και ένα «ιδιαίτερα αποτελεσματικό παυσίπονο», που δεν ήταν άλλο από τη φεντανύλη (fentanyl), η οποία στην πραγματικότητα ήταν… συνθετική ηρωίνη. Τα οπιοειδή φάρμακα έγιναν γρήγορα ιδιαίτερα δημοφιλή στις ΗΠΑ μέσω μίας μεγάλης διαφημιστικής εκστρατείας, της κατευθυνόμενης συνταγογράφησης των γιατρών, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι δεν υπήρξε καμία προειδοποίηση στους χρήστες ότι με αυτά τα φάρμακα οδηγούνται στην εξάρτηση. Τα ρεκόρ θανάτων από υπερβολική δόση νομίμων φαρμάκων, οδήγησε στην ανάκληση της κυκλοφορίας τους, αλλά και σε δεκάδες δικαστικές προσφυγές εναντίον των φαρμακοβιομηχανιών που τα διέθεσαν στην αγορά…
26/08/2019
Δικαστής της Οκλαχόμα επιβάλει πρωτιδίκως στη φαρμακευτική εταιρεία κολοσσό Johnson & Johnson (JNJ.N) να πληρώσει 572,1 εκατομμύρια δολάρια αποζημίωση στο κράτος για τη συμμετοχή της στην «επιδημία των οπιοειδών», την κατάχρηση δηλαδή εθιστικών παυσίπονων από τους πολίτες.
Ο γενικός εισαγγελέας της Οκλαχόμα έχει καταθέσει αγωγή, ζητώντας 17 δισεκατομμύρια δολάρια αποζημίωση από την Johnson & Johnson για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κρίσης των ναρκωτικών στην Οκλαχόμα, μια αγωγή που δείχνει τον δρόμο και για άλλες προσφυγές -σε επίπεδο πολιτειών ή ακόμα και σε εθνικό επίπεδο- εναντίον της πολιτικής της εταιρείας.
Τα οπιοειδή εμπλέκονται σε σχεδόν 400.000 θανάτους από υπερβολική δόση από το 1999 έως το 2017, σύμφωνα με τα Κέντρo Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των ΗΠΑ. Μόνο στην Οκλαχόμα, από το 2000 έχουν πεθάνει 6.000 πολίτες από υπερβολική δόση οπιοειδών, σύμφωνα με τους δικηγόρους – παραστάτες του κράτους.
Περίπου 2.500 αγωγές έχουν ασκηθεί από πολιτείες και κομητείες των ΗΠΑ που επιδιώκουν να καταστήσουν τους παραγωγούς τέτοιων φαρμάκων υπεύθυνους για την κατάχρηση οπιοειδών σε εθνικό επίπεδο. Η υπόθεση της Οκλαχόμα ήταν η πρώτη που έφτασε σε δίκη.
Ο δικαστής Thad Balkman του νομαρχιακού δικαστηρίου της Οκλαχόμα δήλωσε ότι το κράτος απέδειξε ότι η παραπλανητική εμπορία και προώθηση των παυσίπονων Duragesic και Nucynta της Johnson & Johnson δημιούργησε «δημόσια όχληση».
Η Οκλαχόμα διεκδίκησε από την J & J να την βοηθήσει να αντιμετωπίσει την επιδημία για τα επόμενα 30 χρόνια, χρηματοδοτώντας προγράμματα αντιμετώπισης και πρόληψης του εθισμού.
Ο Balkman δήλωσε στη γραπτή του απόφαση ότι το ποσό των 572,1 εκατομμυρίων δολαρίων μπορεί να καλύψει μόνο έναν χρόνο αντιμετώπισης της κρίσης, διότι η Οκλαχόμα δεν κατάφερε να παρουσιάσει μακροχρόνιο προϋπολογισμό.
Ο Λανς Λαντ, ένας 36χρονος απεξαρτημένος χρήστης οπιοειδών και ακτιβιστής στην Οκλαχόμα δήλωσε ότι ήταν “κοντόφθαλμη” η απόφαση του δικαστή να επιδικάσει χρηματοδότηση του προγράμματος απεξάρτησης για μόνο έναν χρόνο. «Θα υπάρξουν άνθρωποι που θα αγωνίζονται για να απεξαρτηθούν επί χρόνια», είπε σε συνέντευξη του.
Η Johnson & Johnson δήλωσε ότι θα ζητήσει να μην γίνει εκτελεστή η απόφαση του δικαστή, ενόψει της έφεσης, η οποία μπορεί να τρενάρει μέχρι το 2021. Η εταιρεία δήλωσε επίσης ότι η Οκλαχόμα δεν κατάφερε να αποδείξει ότι τα προϊόντα και οι δραστηριότητές της δημιούργησαν «δημόσια όχληση».
Την υπόθεση έφερε στη δικαιοσύνη ο Γενικός Εισαγγελέας της Οκλαχόμα Mike Hunter, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι οι πρακτικές μάρκετινγκ της J & J συνέβαλαν στην έξαρση της επιδημίας οπιοειδών με τον κατακλυσμό της αγοράς από παυσίπονα.
«Η Johnson & Johnson θα είναι τελικά υπόλογη για χιλιάδες θανάτους και εθισμούς που προκλήθηκαν από τις πράξεις της», δήλωσε ο Hunter.
Κατά τη διάρκεια της δίκης της Οκλαχόμα, οι δικηγόροι παραστάτες του κράτους ισχυρίστηκαν ότι η J & J πραγματοποίησε μια μακρά καμπάνια μάρκετινγκ που υποβάθμισε τον κίνδυνο των εθιστικών παυσίπονων και προώθησε τα οφέλη τους.
Οι δικηγόροι ονόμασαν την J & J «βασιλιά» των οπιοειδών και ισχυρίστηκαν ότι τα προϊόντα της δημιούργησαν δημόσια όχληση, καθώς οι γιατροί υπερεκτίμησαν τα φάρμακα, οδηγώντας σε αύξηση των θανάτων από υπερβολική δόση.
Η J & J υποστήριξε ότι η τακτική του μάρκετινγκ που χρησιμοποίησε είχε επιστημονική υποστήριξη και τα παυσίπονά της παρείχαν ένα μικρό κλάσμα οπιοειδών που συνταγογραφείται στην Οκλαχόμα. Η εταιρεία δήλωσε επίσης ότι από το 2008, τα παυσίπονα της αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% της αμερικανικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένων και των γενόσημων φαρμάκων.
Η δικαστική ιστορία για τις πρακτικές των φαρμακευτικών εταιρειών μόλις ξεκίνησε…
*Η ανάρτηση βασίζεται στο ρεπορτάζ των Heide Brandes και Nate Raymond του πρακτορείου Reuters με τα στάνταρτ «Thomson Reuters Trust Principles».
Δημήτρης Καλαντζής
