της Αγγελικής Καρδαρά.
Η εισαγωγή των εφήβων στη σεξουαλική δραστηριότητα αποτελεί ιδιαίτερο θέμα χειρισμού για τους γονείς, και, εν πολλοίς, διαμορφώνεται με βάση τα δικά τους κοινωνικά, ιδεολογικά, ηθικά, ίσως και θρησκευτικά χαρακτηριστικά, όπως και τις δικές τους θετικές (ή λιγότερο θετικές) πρώτες εμπειρίες. Πολλοί γονείς αναζητούν βοήθεια στη βιβλιογραφία ή σε ειδικούς για το πώς θα μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ, το πότε είναι καλό να έχουν την πρώτη τους εμπειρία και ποιόν/-α θα επιλέξουν για σύντροφο. Το σίγουρο είναι ότι ποτέ οι γονείς δεν μπορούν να είναι σίγουροι για τον σωστό τρόπο χειρισμού του θέματος, γι αυτό κι ένα άρθρο ψυχοερευνητή που φιλοξενήθηκε σε έγκυρο site για γονείς με τον τίτλο «ΑΝΤΕ ΓΑΜΗΣΟΥ!» ξεσήκωσε θύελλα συζητήσεων. Παραθέτουμε πρώτα το άρθρο και μετά σκέψεις γύρω από αυτό.
(Προσοχή, το άρθρο περιέχει λέξεις που ενδεχομένως να ενοχλήσουν κάποιους.)
Μάθε στην κόρη σου να γαμιέται. Ασύστολα. Σε οποία στάση φανταστεί, με όποιον άνθρωπο την καυλώσει, τον θέλει και τη θέλει, μάθε της να γαμιέται μόνο και μόνο επειδή έτσι της ήρθε και αυτό γουστάρει αυτή τη στιγμή.
Μάθε στο γιο σου να γαμιέται. Ασύστολα. Σε οποία στάση φανταστεί με όποιον άνθρωπο τον καυλώσει, τον θέλει και τον θέλει κι αυτός, μάθε του να γαμιέται μόνο και μόνο επειδή έτσι του ήρθε και αυτό γουστάρει αυτή τη στιγμή.
Μάθε στο έφηβο παιδί σου να μαλακίζεται όταν έχει καύλες και να γαμιέται όταν συντονίζεται με άλλους που έχουν καύλες και θέλουν κι αυτοί. Χωρίς σκέψη, αναστολή, κουβέντα, πίεση, δισταγμούς, ρητορική. Μάθε στο παιδί σου να γαμιέται επειδή, και μόνο επειδή, εκείνη τη στιγμή θέλει να γαμηθεί.
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, όταν του μαθαίνεις να κάνει σεξ μόνο σε σχέση, να κάνει σεξ αν αγαπάει, να κάνει σεξ επειδή κατέκτησε κάποιον η κάποια, να κάνει σεξ αν το ένα και αν το άλλο, του μαθαίνεις ότι το σεξ είναι ΝΟΜΙΣΜΑ.
Του μαθαίνεις ότι το σεξ είναι κάτι που δίνουμε ή παίρνουμε για να πάρουμε ή να αποδείξουμε αγάπη, αφοσίωση, μαγκιά, θελκτικότητα.
Του μαθαίνεις να κάθεται επειδή του είπαν ότι το αγαπούν και να ζητάει μετά αγάπη γιατί έδωσε σεξ. Να ξοδεύεται έτσι επειδή του είπαν ότι είναι μαγκιά και να ζητάει αναγνώριση.
Μάθε στο παιδί σου να γαμιέται επειδή γουστάρει να γαμηθεί. Μάθε του την αξία τού να επιτρέψει στον εαυτό του φρέσκο ζεστό φαγητό την ώρα που πεινάει, ένα ποτήρι δροσερό νερό την ώρα που διψάει, την αξία μιας σεξουαλικής συνεύρεσης την ώρα που ο πόθος του συντονίζεται με τον πόθο κάποιου άλλου.
Μάθε του ότι αυτή η αξία σταματάει εκεί. Ότι σταματάμε να σκεφτόμαστε πως φάγαμε και να συζητάμε το φαγητό όταν δεν πεινάμε, ότι σταματάμε να σκεφτόμαστε πως ήπιαμε και να συζητάμε το νερό όταν δεν διψάμε, ότι σταματάμε να σκεφτόμαστε πως γαμηθήκαμε και να συζητάμε το σεξ όταν δεν έχουμε καύλες. Μάθε του ότι το σεξ είναι ένα υπέροχο κομμάτι και όχι το επίκεντρο της ζωής.
Μάθε στο παιδί σου ότι όταν ένας άνθρωπος μας προσεγγίζει ερωτικά, δεν «θέλει εμάς», έχει καύλες και θέλει αυτή τη στιγμή να τις μοιραστεί και να τις χαρεί «με εμάς» και είμαστε απόλυτα ελεύθεροι να κάνουμε το ίδιο ή να αρνηθούμε, χωρίς να χτίζουμε φαντασιώσεις μεγαλείου για το πώς τον κατακτήσαμε ή πως οι καύλες του οφείλονται σε μας ή πως μόνο εμείς μπορούμε να του δώσουμε αυτό που θέλει.
Μάθε στο παιδί σου να γαμιέται επειδή θέλει και όχι επειδή «αγαπάει», «κατακτά», «δίνεται», αποδεικνύει κάτι.
Μάθε του ότι δεν υπάρχει «γαμάω ή γαμιέμαι καλά». Το είδος μας υπάρχει εδώ και εκατομμύρια χρόνια ακριβώς επειδή το σεξ είναι κάτι που μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε, είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο μαζί με το κατούρημα.
Υπάρχει ίσως «γαμιέμαι ειλικρινά» και σημαίνει ότι κάνω σεξ τη στιγμή που θέλω, χωρίς να ψάχνω ανταλλάγματα, με κάποιον άνθρωπο που θέλει το ίδιο εκείνη τη στιγμή χωρίς να ψάχνει ανταλλάγματα. Δε με αφορά να κοινοποιήσω, να υπονοήσω, να αντλήσω οποιασδήποτε μορφής υπεραξία από αυτό.
Μάθε στο παιδί σου ότι δεν έχει σημασία ποσό μεγάλο ή σκληρό είναι το πουλί του, ποσό μεγάλο ή σφιχτό είναι το στήθος του. Το σώμα μας δεν είναι «θέλγητρο», ούτε «εργαλείο», το σώμα μας είμαστε εμείς και έχει σημασία να ακούμε τις ανάγκες του να το σεβόμαστε, να το αγαπάμε και όχι να το χρησιμοποιούμε σαν διαφήμιση για να προσελκύσουμε «δυνητικούς/ες εραστές».
Αυτό που θα κάνει τους ανθρώπους να γαμηθούν μαζί μας είναι οι ανάγκες του δικού τους σώματος και μια υπάρχουσα σεξουαλική χημεία, και όχι κάτι που κάνουμε εμείς.
Αν πιστεύεις ότι μπορείς εσύ να αποπλανήσεις, να σαγηνεύσεις, να γοητεύσεις κάποιον γίνεσαι χειριστικός για να πάρεις σεξ.
Το σεξ δεν είναι νόμισμα, στο ξαναλέω.
Οι άνθρωποι γαμιόμαστε επειδή μας αρέσει να γαμιόμαστε, όχι επειδή μας «έκανες κούκου» ή κάτι ιδιαίτερο εσύ, που δε μπορεί εξίσου πανεύκολα να το κάνει ο διπλανός άνθρωπος. Να το μάθεις στο παιδί σου αυτό, αλλιώς θα αγχώνεται γιατί θα νομίζει ότι το σεξ είναι κάτι που πρέπει να καταφέρει κι όχι κάτι που πρέπει να επιτρέψει στον εαυτό του να χαρεί.
Μάθε στο παιδί σου να γαμιέται για τη χαρά που του προσφέρει το γαμήσι και για τίποτα άλλο πέρα από αυτό.
Αλλά μη δουλευόμαστε.
Δεν μπορείς.
Κανένας δεν μπορεί να μάθει στο παιδί του να γαμιέται. Το μόνο που μπορείς είναι να μάθεις στον εαυτό σου να γαμιέται. Χωρίς αντάλλαγμα, χωρίς περιστροφές, χωρίς βαυκαλίσμους πως είσαι δήθεν κάτι ιδιαίτερο και γαμιέσαι καλά ή κατακτάς συντρόφους. Χωρίς ενοχές και χωρίς επάρσεις. Όπως ακριβώς όταν κάνεις οτιδήποτε άλλο που το θεωρείς νορμάλ.
Τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμά μας, όποτε, σε παρακαλώ παρά πολύ, να πας να γαμηθείς.
Άντε γαμήσου τη στιγμή που θα έχεις καύλες, με κάποιον/α που το αντιμετωπίζει εξίσου ειλικρινά και σταματά να το σκέφτεσαι μετά. Και καν’ το ξανά και ξανά και ξανά, μέχρι να περάσει παρά πολύ βαθιά μέσα σου:
Ότι το άντε γαμήσου δεν είναι βρισιά.
Ότι το άντε γαμήσου δεν είναι ευχή.
Ότι το άντε γαμήσου δεν είναι μαγκιά
Ότι το άντε γαμήσου δεν πρέπει να προξενεί ταραχή.
Άντε γαμήσου σα σκυλί,
Δηλαδή καν’ το σωστά,
χωρίς μαγκιά ή ενοχή,
Μα μετά άσε το θέμα να λήξει εκεί.
Και τότε, όταν θα έχεις μάθει να αντιμετωπίζεις πραγματικά το σεξ σαν κάθε άλλο κομμάτι της ζωής χωρίς να του δίνεις ανταλλακτική αξία, θα αλλάξει η στάση σου, θα αλλάξει το λεξιλόγιο στην καθημερινότητα σου, θα αλλάξει το περιεχόμενο των βρισιών σου (που τώρα είναι κατά κύριο λόγο σεξουαλικές αναφορές), θα αλλάξει ο τρόπος που κοιτάς τους ανθρώπους όπως κι αν είναι ντυμένοι, θα αλλάξουν τα πάντα σε σένα. Γιατί θα έχει αλλάξει η τρομερή ισχύς που δίνεις σε μια απλή φυσιολογική, όμορφη ή πολλές φορές ίσως και άσχημη διαδικασία.
Αυτές οι αλλαγές, οι μη παρατηρήσιμες από το ανυποψίαστο μάτι, του πώς κινείσαι μέσα στη μέρα σου, οι αλλαγές στην καθημερινή σου γλώσσα και στο βλέμμα, είναι αυτές που θα μάθουν στα παιδιά ότι το σεξ είναι σεξ: Τίποτα περισσότερο, μα και τίποτα λιγότερο από αυτό.
Ξεκινώ με μία μικρή εισαγωγή…
Προβληματίστηκα αρκετά σχετικά με το εάν θα έπρεπε να τοποθετηθώ στο συγκεκριμένο θέμα, γιατί και “οι μεν” και “οι δε” είναι άτομα που εκτιμώ τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο και έχουμε ενώσει τις δυνάμεις μας (σε επίπεδο αρθρογραφίας, επιστημονικών δράσεων, διδασκαλίας κ.ά.). Θεώρησα όμως ότι είναι ένα σημαντικό ζήτημα και εφόσον πήρε διαστάσεις και μίλησαν ανοιχτά για αυτό και οι δύο πλευρές, θα ήταν σκόπιμο να γράψω.
Αναφέρομαι στο συγκεκριμένο κείμενο και στον έντονο αντίλογο που εξέφρασε η δημοσιογράφος Ρομίνα Ξύδα στο Πρώτο Θέμα, με τίτλο «Κείμενο σοκ σε περιοδικό για γονείς και παιδιά με τίτλο «Άντε Γαμ…»».
Αυτό που εμένα προσωπικά με ενοχλεί στο εν λόγω κείμενο, με τον τίτλο “Άντε Γαμ…”, το οποίο αναρτήθηκε σε ένα site για γονείς που ξεχωρίζει για την ποιότητά του, δεν είναι η βωμολοχία ή δεν είναι μόνον η βωμολοχία, η οποία σε ένα άλλο κείμενο θα μπορούσε να λειτουργήσει ακόμα και “απελευθερωτικά”, να εκφράσει δηλαδή βαθύτερες σκέψεις και να περάσει σημαντικά μηνύματα. Με προβληματίζει η ουσία του και η προστακτική που χρησιμοποιείται από έναν συντάκτη μάλιστα που ασχολείται με την ψυχή των ανθρώπων.
Ο γονιός δίνει στο παιδί του εφόδια -ο κάθε γονιός ασφαλώς αυτά που κρίνει και μπορεί- ώστε το παιδί να διαμορφώσει τη δική του προσωπικότητα και να κάνει επιλογές ζωής σε όλους τους σημαντικούς -και λιγότερο σημαντικούς- τομείς της ζωής του. Nά κάνει επιλογές σε ό,τι αφορά το σεξ, τις σχέσεις, τη φιλία, την οικογένεια, την εργασία του κ.λπ.
Συνεπώς, πώς μπορούμε όλοι να είμαστε ίδιοι και να σκεφτόμαστε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο; Ο καθένας από εμάς, βάσει της κοσμοθεωρίας του, των προσωπικών του βιωμάτων, ακόμα και των πολιτικών του πεποιθήσεων, των θρησκευτικών -ή μη- απόψεων, των φιλοσοφικών ιδεών του, του τι έχει διαβάσει ή δεν έχει διαβάσει και τόσων άλλων παραμέτρων, διαμορφώνει τις θέσεις και απόψεις του για φλέγοντα ζητήματα της ζωής.
Άλλος θα σου πει ότι η δουλειά (θα χρησιμοποιήσει αυτήν τη λέξη) είναι δουλεία και ότι δουλεύουμε για τα αφεντικά. Άλλος, αντίθετα, θα σου πει ότι η εργασία (θα χρησιμοποιήσει διαφορετική λέξη) προσφέρει οικονομική ανεξαρτησία και ηθική ικανοποίηση όταν κάνεις ό,τι αγαπάς. Άλλος θα σου πει ότι οι άνθρωποι προδίδουν και γι’ αυτό δεν πρέπει να επενδύεις στις ανθρώπινες σχέσεις, γιατί θα πληγωθείς. Άλλος αντίθετα θα σου πει ότι ακόμα κι αν πληγωθείς, θα έχεις αποκτήσει μία πολύτιμη εμπειρία και ότι είναι υπέροχο να ζεις με έντονο συναίσθημα την κάθε σου σχέση. Άλλος θα σου πει ότι ο γάμος είναι μία κοινωνική σύμβαση και άλλος ένα γλυκό παραμύθι και η επισφράγιση ενός ισχυρού δεσμού (και πάει λέγοντας…).
Το ερώτημα επομένως είναι:
Δεν έχουμε δικαίωμα επιλογής;
Δεν έχουμε δικαίωμα να επιλέξουμε ελεύθερα τον δρόμο που μας εκφράζει, με την αντίστοιχη ιδεολογία που κάθε δρόμος ζωής συμβολίζει; Δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε λάθη και να αναθεωρήσουμε απόψεις; Δεν έχουμε δικαίωμα από τον απόλυτο κυνισμό να περάσουμε στον ακραίο ρομαντισμό ή το αντίθετο; Μέχρι να βρούμε -ή να μη βρούμε τελικά ποτέ- τη χρυσή τομή και να κάνουμε αυτό που νιώθουμε, θέλουμε, πιστεύουμε και μας εκφράζει;
Το τι είναι το σεξ, δεν μπορεί να μας το πει με τόνο προστακτικό κανένας. Ιδίως όταν χρησιμοποιεί και την επαγγελματική του ιδιότητα, γιατί ένας άνθρωπος που ασχολείται με την ψυχή, τις πολυσύνθετες πτυχές και τα συναρπαστικά, δαιδαλώδη, μονοπάτια του ανθρώπινου νου, καταλαβαίνει πόσο σημαντικό είναι το δικαίωμα της επιλογής, έστω και σε μία κοινωνία γεμάτη συμβάσεις.
Έχουμε το δικαίωμα να ζήσουμε, να νιώσουμε, να αναθεωρήσουμε απόψεις και φτάνοντας στο τέλος αυτής της διαδρομής να κάνει ο καθένας μας τον απολογισμό του. Κι άλλος τότε θα πει ότι το σεξ δεν είναι νόμισμα, όπως γράφει ο συντάκτης του άρθρου, και δεν πρέπει να περιμένεις ως αντάλλαγμα κάτι, αγάπη ή δέσμευση, άλλος θα σου πει ότι το σεξ στη δική του ζωή δεν έχει κανένα νόημα και επιλέγει την αποχή, άλλος θα σου πει ότι το σεξ είναι έρωτας και όχι βιολογική ανάγκη και μόνο σε μία σχέση επιλέγει τον έρωτα. Ο καθένας μας έχει τη δική του προσωπικότητα και θα επιλέξει τη δική του στάση ζωής, ακούγοντας, μαθαίνοντας, ζώντας και σίγουρα όχι ακολουθώντας “οδηγίες χρήσεως”, σε τόνο προστακτικό.
Επίσης, σε μία εποχή όπου γίνεται τόση μεγάλη συζήτηση για την ενδοοικογενειακή βία αλλά και για την παιδεραστία, θα πρέπει να είμαστε όλοι μας πολύ προσεκτικοί όταν με τόση ευκολία περνάμε το μήνυμα ότι μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, με όποιον θέλεις, την ώρα που το θέλεις, απλώς γιατί το θέλεις. Το έφηβο παιδί όμως μπορεί να γνωρίσει μέσω διαδικτύου έναν ενήλικο που να θελήσει να το παγιδεύσει ακριβώς στη λογική ότι είναι πια μεγάλο να κάνει ό, τι θέλει, όποτε το θέλει, με όποιον το θέλει, και σε ένα σχολείο, αλλά και ευρύτερα σε μία κοινωνία, όπου η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των εφήβων δεν υπάρχει και ο έφηβος “ενημερώνεται” από το διαδίκτυο και τους φίλους, το ζήτημα είναι σοβαρό. Ακριβώς την ίδια εποχή, την περσινή χρονιά, μιλούσαμε με το συγκεκριμένο περιοδικό για δύο παιδοκτονίες από νεαρές μητέρες και για τον ρόλο της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.
Αυτά τα στοιχεία, εμένα προσωπικά, με απασχόλησαν και προβλημάτισαν στο συγκεκριμένο κείμενο σε ένα site υψηλού επιπέδου και αισθητικής το οποίο πάντα με κοινωνική ευαισθησία παρουσιάζει και την αντίθετη άποψη. Το site βέβαια έχει το δικαίωμα να το αναρτήσει και ο κάθε συντάκτης να γράψει τα κείμενα που τον εκφράζουν και να δεχτεί την κριτική. Ούτε κρίνω τον συντάκτη ασφαλώς με αυτό μόνο το κείμενο που διαβάζω. Στο κείμενο αυτό μόνον αναφέρομαι και γράφω τις ενστάσεις μας, έχοντας στο μυαλό μου ότι μπορεί να είχε μία τελείως διαφορετική πρόθεση, να ήθελε να περάσει ένα μήνυμα και να μας προβληματίσει στη λογική “μην περνάτε στα παιδιά σας μία εξιδανικευμένη εικόνα για το σεξ και μετά πληγώνονται και αυτο-ενοχοποιούνται για μία κατάσταση που είναι τόσο απλή και φυσιολογική”. Το θέμα που ήθελε να αναπτύξει θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει αντικείμενο μίας δημόσιας συζήτησης, όπου θα έδινε τη δυνατότητα στον συντάκτη να εκφράσει τις ιδέες και τις απόψεις του περισσότερο, καθώς και να δοθεί ο κατάλληλος χρόνος για να υπάρξει ο αντίλογος, να συζητηθούν διαφορετικές απόψεις και στο τέλος, ενδεχομένως, να καταλήξουμε σε σημαντικές διαπιστώσεις, τις οποίες ο καθένας μας θα μπορούσε να επεξεργαστεί με διαφορετικό τρόπο.
Φωτογραφία ανάρτησης: Santiago @flickr.
Latest posts by Αγγελική Καρδαρά (see all)
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging) - February 22, 2023
- Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.) - January 12, 2023
- Κακοποίηση ζώων συντροφιάς και άγριας ζωής στην Κύπρο και οι μιντιακές απεικονίσεις υποθέσεων - November 2, 2022
1 Comment