Το σχολείο είναι «ζωντανός οργανισμός» και πρέπει να εξελίσσεται

της Αγγελικής Καρδαρά.

Ένα μείζον ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν με τρόπο συστηματικό οι φορείς χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας είναι το πώς μαθαίνουν τα παιδιά στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο. Είναι επομένως απολύτως αναγκαίο να ξεφύγει το εκπαιδευτικό σύστημα από τη στείρα εκμάθηση και το «κυνήγι» κάλυψης μίας ατελείωτης ύλης που τελικά δεν αφομοιώνεται ποτέ από την πλειοψηφία των μαθητών, οι οποίοι κινδυνεύουν να είναι «λειτουργικά αναλφάβητοι» με την ολοκλήρωση των σχολικών σπουδών τους και να ενισχυθούν οι δημιουργικοί τρόποι εκμάθησης. Μέσω αυτών θα μπορέσουν οι μαθητές α) να αφομοιώσουν πιο αποτελεσματικά την ύλη β) να κατανοήσουν πολύ καλύτερα τις έννοιες γ) να κρατήσουν την ουσία κάθε μαθήματος και να αγαπήσουν τη γνώση δ) να αναπτύξουν δεξιότητες και να αποκτήσουν γερά εφόδια για το μέλλον τους.

Παράλληλα είναι σημαντικό να αυξηθούν οι ευκαιρίες για να έρθουν -ουσιαστικά- πιο κοντά οι μαθητές με τους συμμαθητές τους, να μάθουν να συνεργάζονται αρμονικά στην ομάδα, όπως άλλωστε θα κληθούν να κάνουν στην ενήλικη ζωή τους. Το σχολείο ως μικρογραφία της κοινωνίας πρέπει να καλλιεργήσει δεξιότητες που θα χρειαστεί ο μαθητής κατά τη μετάβασή του στην ενήλικη ζωή, συνεπώς η εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί να παραβλέπει το μέλλον και να αγνοεί τα ζητούμενα κάθε κοινωνίας. Ασφαλώς, πέραν των δεξιοτήτων που θα λάβει μέσω της εκπαίδευσης ο μαθητικός πληθυσμός, πρέπει να λάβει ολοκληρωμένη παιδεία. Αλλά για να φτάσουμε στο σημείο να μιλήσουμε για «παιδεία» στα σχολεία μας, είναι αναγκαίο να υπάρξει η πολιτική βούληση αναβάθμισης σημαντικών μαθημάτων που παραδόξως στη χώρα μας απαξιώνονται, όπως το θέατρο, η λογοτεχνία, η μουσική, τα εικαστικά. Αλλιώς για ποια παιδεία μιλάμε;

Όσον αφορά τον ρόλο των εκπαιδευτικών, είναι επίσης αναγκαίο να ενισχυθεί, προκειμένου να μην απαξιώνουμε ως κοινωνία τον δάσκαλο και το έργο του. Οι εκπαιδευτικοί, σε μία κοινωνία που υφίσταται ισχυρούς τριγμούς, πρέπει να γίνουν καθοδηγητές των μαθητών και να αποτελέσουν πρότυπά τους. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει πρώτα να σταματήσουν να είναι «θηριοδαμαστές» που παλεύουν να κάνουν το μάθημά τους σε τάξεις όπου επικρατεί το χάος -ένα ακόμα πολύ σοβαρό θέμα που αξίζει να αναδειχθεί περισσότερο, να το συζητήσουμε επιτέλους ανοιχτά με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς και να απασχολήσει, έμπρακτα, τους συμβούλους εκπαίδευσης, οι οποίοι πρέπει να γνωρίζουν ποια είναι η πραγματικότητα και η καθημερινότητα των τάξεων και να στηρίξουν το εκπαιδευτικό έργο.

Δυστυχώς είναι «κοινό μυστικό» ότι σε αρκετές περιπτώσεις χάνονται μαθήματα εξαιτίας της αταξίας που επικρατεί σε τμήματα, με αποτέλεσμα ο εκπαιδευτικός να βρίσκεται σε αδιέξοδο και να δίνει μόνος του, χωρίς κατάλληλη καθοδήγηση, έναν αγώνα ο οποίος τελικά ποτέ δεν κερδίζεται και φτάνει στο τέλος της χρονιάς να αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα

Συνέπεια των παραπάνω είναι η «παραίτηση» -σε ψυχολογικό επίπεδο- ορισμένων εκπαιδευτικών που καταλήγουν, κυριολεκτικά, να μιλάνε μόνοι τους, να μην τους προσέχει κανένας μαθητής, αντίθετα να τους χλευάζουν και να τους συμπεριφέρονται με μεγάλη ασέβεια. Άλλοι εκπαιδευτικοί πληγώνονται από αυτή την κατάσταση και προσπαθούν να την αλλάξουν, με θετικά πολλές φορές αποτελέσματα, άλλοι συνηθίζουν και κάποιοι αδιαφορούν. Αυτό όμως το στοιχείο οδηγεί σε μία γενικότερη απαξίωση της εκπαιδευτικής κοινότητας και του εκπαιδευτικού έργου και γι’ αυτό πρέπει, επιτέλους, να εξαλειφθεί το φαινόμενο και να χτιστεί ξανά η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στο πρόσωπο του εκπαιδευτικού.

Είναι συνεπώς σκόπιμο να επιμορφωθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί από τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου Παιδείας ως προς το φλέγον ζήτημα της «διαχείρισης της τάξης» στο σύγχρονο σχολείο, γιατί όταν ο εκπαιδευτικός χάνει την περισσότερη ώρα του μαθήματος προσπαθώντας να επιβάλλει την τάξη, όλοι οι μαθητές αποπροσανατολίζονται. Ενδεχομένως, θα ήταν σκόπιμο και σε ακαδημαϊκό επίπεδο να υπάρχουν υποχρεωτικά μαθήματα διαχείρισης της τάξης, ώστε να είναι πιο ενημερωμένοι οι εκπαιδευτικοί για ένα πραγματικά πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Η τεράστια πίεση βέβαια που ασκείται στους μαθητές στο σχολείο μέσω της στείρας εκπαίδευσης είναι μία πολύ σοβαρή αιτία, κατά την άποψή μου, που οδηγεί σε εκτροπές συμπεριφορών από την μαθητική κοινότητα. Εάν δινόταν η ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να κάνουν το μάθημά τους με πολύ πιο δημιουργικούς τρόπους, αξιοποιώντας όλες τις ευκαιρίες για διάδραση και συνεργασία μεταξύ μαθητών, αναμφίβολα τα πράγματα θα ήταν καλύτερα στις τάξεις. Οι μαθητές θα είχαν κίνητρο να συμμετέχουν και να συνεργάζονται σε ομάδες με τους συμμαθητές τους από το να επιδίδονται σε σκανταλιές για να περάσει η ώρα τους…

Συνοψίζοντας, το σχολείο είναι ένας «ζωντανός οργανισμός». Αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαίο να εξελίσσεται μέσω της αναβάθμισης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων διδασκαλίας. Είναι αδιανόητο το εκπαιδευτικό σύστημα της σύγχρονης εποχής να μένει στάσιμο και να ακολουθεί πρότυπα παλαιότερων εποχών, όπου επικρατούσαν πολύ διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, οι ανάγκες της κοινωνίας ήταν διαφορετικές, το προφίλ μαθητών-εκπαιδευτικών ήταν διαφορετικό, επομένως και τα εκπαιδευτικά ζητούμενα διαφοροποιούνταν σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα σημερινά. Ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης, ξεκινώντας από το Νηπιαγωγείο και φτάνοντας στο Λύκειο, είναι αναγκαιότητα για το σύγχρονο ελληνικό σχολείο, όπως και η ακριβής στοχοθεσία.

Για να επιτευχθούν όμως τα παραπάνω, η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της τα εξής καίρια ζητήματα: α) την αλλαγή στη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού με αύξηση του αριθμού των μαθητών με διαγνωσμένες μαθησιακές δυσκολίες και μαθητών προερχόμενων από άλλες χώρες, άρα φορέων διαφορετικών γλωσσών και πολιτισμών β) την πολύ μεγάλη εξοικείωση του μαθητικού πληθυσμού με την τεχνολογία και τις θετικές αλλά και αρνητικές επιδράσεις αυτής της παραμέτρου στο προφίλ των μαθητών γ) τις κομβικές αλλαγές σε όλες τις δομές της κοινωνίας και δ) τις διεθνείς εξελίξεις τόσο στον τομέα της παιδείας όσο και στον επαγγελματικό τομέα.

Βάσει όλων αυτών των παραμέτρων, ας σχεδιαστεί το σύγχρονο ελληνικό σχολείο σε μία κοινωνία που αλλάζει.

Φωτογραφία ανάρτησης: AnnieCatBlue @flickr.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.