Λόφος του Στρέφη: Μετά την καταστροφή, τι;

του Δημήτρη Καλαντζή.

Ο λόφος του Στρέφη αποτελεί τη μοναδική ανάσα πρασίνου των Εξαρχείων, μία υπέροχη έκταση 50 στρεμμάτων, διαμορφωμένη με πλακόστρωτα μονοπάτια, ιδανική για περιπάτους και χαλάρωση από τους ρυθμούς της πόλης. Πρόκειται για έναν λόφο που άγγιξε την ακμή της δημοφιλίας του την εικοσαετία 1980-90, μετά την εκτεταμένη ανάπλαση του Δήμου Αθηναίων, όταν δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ, ανοιχτό πέτρινο θεατράκι, παιδική χαρά και πανέμορφες διαδρομές. Δυστυχώς έκτοτε σταδιακά και με μικρές αναλαμπές, ο λόφος εγκαταλείφτηκε στην τύχη του, όλες οι υποδομές του υπέστησαν βανδαλισμούς με αποτέλεσμα σήμερα να δίνει την εικόνα ενός κατεστραμμένου δημόσιου χώρου με υποχωρήσεις εδαφών, αναιμική βλάστηση και σκουπίδια παντού.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Ο λόφος αρχικά ονομαζόταν Αγχεσμός, καθώς στην κορυφή του πιθανολογείται ότι δέσποζε κατά την αρχαιότητα το άγαλμα του Αγχέσμιου Διός. Τον 18^ο και τον 19^ο αιώνα λειτουργούσε εκεί το λατομείο της οικογένειας Στρέφη, από όπου πήρε και τη σημερινή του ονομασία. Ο αστικός θρύλος θέλει να αλλάζει ριζικά η εικόνα του λόφου το 1920 εξαιτίας μίας… μπουγάδας. Η γυναίκα του αξιωματικού Στρέφη, που ζούσε στις παρυφές του λόφου, εκνευρίστηκε τόσο από το κοκκινόχωμα του λατομείου που της λέρωνε τα πλυμένα ρούχα, που υποχρέωσε τον άντρα της να βάλει στρατιώτες να φυτεύσουν ολόκληρο τον λόφο, κόντρα μάλιστα στην επιθυμία του αδελφού του που ήθελε να συνεχίσει τη λειτουργία του το λατομείο. Έτσι ο λόφος πρασινίζει και το 1936 οριοθετείται στη σημερινή του έκταση.

Η ΑΚΜΗ

Το 1985 επί δημαρχία Δημήτρη Μπέη και Υπουργίας Αντώνη Τρίτση στο Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος γίνεται η μεγάλη ανάπλαση του λόφου με σεβασμό στο ανάγλυφο του εδάφους και πρόταγμα τη δημιουργία υποδομών, ώστε ο χώρος να αποκτήσει περισσότερες λειτουργίες για τους γύρω κατοίκους. Έτσι δημιουργούνται πανέμορφες πλακόστρωτες διαδρομές, γήπεδο μπάσκετ, παιδική χαρά, και μικρό πέτρινο θέατρο. Ο κόσμος κατακλύζει τον λόφο όλες τις ώρες της ημέρας ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, καθώς το βράδυ λειτουργούν δύο ουζερί, στο θεατράκι γίνονται εκδηλώσεις και τα ζευγαράκια έχουν τη δυνατότητα να ρομαντζάρουν στις διαδρομές του με θέα τη φωτισμένη Αθήνα και τον Λυκαβηττό.

Η ΠΑΡΑΚΜΗ

Η παρακμή του Λόφου γίνεται σταδιακά με αποκορύφωμα την τελευταία δεκαετία της οικονομικής κρίσης, όταν εγκαταλείπεται από τον Δήμο Αθηναίων και γίνεται χώρος διακίνησης ναρκωτικών και διαβίωσης προσφύγων, μεταναστών και άστεγων. Ακόμα και σήμερα στον λόφο του Στρέφη ζουν άνθρωποι σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης, κάποιοι με εμφανή προβλήματα ψυχικής υγείας ή προβλήματα από εξαρτήσεις, ξεχασμένοι από τις υπηρεσίες πρόνοιας δήμου και κράτους.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, ΤΙ;

Η νέα δημοτική αρχή έχει ξεκινήσει εργασίες περιποίησης του πρασίνου με κλαδέματα και απομάκρυνση των ξερών δέντρων, ώστε ο χώρος να γίνει πιο ανοικτός και φιλόξενος για τους περιπατητές. Για την απομάκρυνση των σκουπιδιών που καλύπτουν κάθε τετραγωνικό μέτρο του Λόφου (μεταξύ των οποίων μεγάλος όγκος περιττωμάτων) θα χρειαζόταν μια μεγάλη κινητοποίηση αποκομιδής και τουλάχιστον τρία φορτηγά για να τα μεταφέρουν σε χωματερή. Ακόμα πιο δύσκολη θα είναι η αφαίρεση από τις λιθόκτιστες κατασκευές εκατοντάδων συνθημάτων και «υπογραφών» που χαλάνε την αρμονία του φυσικού τοπίου. Ακόμα όμως και εάν αυτό γίνει εφικτό, δεν μπορεί να υπάρξει επανοικειοποίηση του Λόφου εάν δεν ξεκινήσουν λειτουργίες για τους πολίτες: παιδικές χαρές για τα παιδιά, εκδηλώσεις στο θεατράκι και λειτουργία του δεύτερου ουζερί για τους μεγάλους.

Το Πεδίον του Άρεως είναι το καλύτερο παράδειγμα για τους δημόσιους χώρους της Αθήνας: όσο ήταν σκοτεινό, απεριποίητο και χωρίς λειτουργίες, ήταν χώρος ερήμωσης και παραβατικότητας. Από τη στιγμή που ξεκίνησε το έμπρακτο ενδιαφέρον των πολιτών και των Αρχών, άρχισε να πλημμυρίζει ζωή.

Λόφος του Στρέφη, σχάρα για ψήσιμο και μπετόνι κάτω από τα πεύκα.
Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, υποχωρήσεις εδαφών και κορμών δέντρων. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, ένα σακίδιο της Unicef δείχνει την παρουσία προσφύγων.
Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, η στέγη του “υδραγωγείου” έχει καταρρεύσει και είναι γεμάτο συνθήματα. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, τα παγκάκια έχουν πολλά χρόνια να συντηρηθούν.
Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, εστία για φωτιά και φρεκοπλυμένα ρούχα. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, υποχωρήσεις εδαφών και βράχων.Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, το πέτρινο θεατράκι γεμάτο συνθήματα. Ούτε ο κορμός του δέντρου γλύτωσε. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, η παιδική χαρά ολοκληρωτικά κατεστραμμένη. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, σκηνή όπου διαμένουν άνθρωποι. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη, το παλαιό ουζερί κατεστραμμένο. Άνδρας με προβλήματα υγείας βρίσκεται ξαπλωμένος στο πλακόστρωτο. Οκτώβριος 2019. DNK cc.

Λόφος του Στρέφη: όσοι δεν ζουν σε σκηνές, έχουν στήσει παραπήγματα. Παντού σκουπίδια.
Οκτώβριος 2019, DNK cc.

Λόφος του Στρέφη: κάθε πέτρα είναι βανδαλισμένη με σπρέι. Οκτώβριος 2019, DNK cc.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.