του Δημήτρη Καλαντζή.
Στην ύπαιθρο και τα αστικά κέντρα οι ονομαστικές γιορτές ήταν πάντα ημέρες ξεχωριστές για τα νοικοκυριά. Αφορούσαν συνήθως στον άντρα του σπιτιού, αλλά το βάρος, ως συνήθως, φορτωνόταν η γυναίκα που έπρεπε να προετοιμάσει το σπίτι, να κάνει προμήθειες για φαγητά και γλυκά, να γεμίσει τα ανθοδοχεία με λουλούδια και να έχει τα πάντα έτοιμα για την ημέρα της γιορτής, όταν η πόρτα του νοικοκυριού θα άνοιγε το πρωί και θα έκλεινε αργά το βράδυ, με τον τελευταίο επισκέπτη. Σπίτι με κλειστή πόρτα ήταν μόνο το σπίτι με βαρύ πένθος. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η πόρτα παρέμενε ανοιχτή, ακόμα κι αν το νοικοκυριό δεν είχε να φιλέψει παρά μόνο ένα γλυκό του κουταλιού.
Με τη συγκέντρωση του πληθυσμού στις πόλεις τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, οι ανοιχτές γιορτές δεν μπόρεσαν να διατηρηθούν. Ο περιορισμένος χώρος των διαμερισμάτων, η καχυποψία για τον άγνωστο περαστικό, αλλά και η ξενόφερτη συνθήκη του «δώρου» στον εορτάζοντα (άγνωστη συνθήκη για την επαρχία), οδήγησε στην ευκολία των τηλεφωνικών ευχών και στην αυτοπρόσωπη παρουσία μόνο λίγων συγγενών και φίλων στο γιορτινό σπίτι. Η ονομαστική γιορτή έπαψε έτσι να είναι μία εξωστρεφής κοινωνική εκδήλωση, ευρύτερη του συγγενικού και φιλικού πλαισίου, και περιχαρακώθηκε στα αυστηρά προκαθορισμένα όρια που ο τιμώμενος επέλεγε να θέσει.
Να όμως που το σκηνικό αλλάζει ξανά την τελευταία δεκαετία χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι περιορισμοί του χώρου, του χρόνου και των χρημάτων καταργούνται αυτόματα με τη δυνατότητα που έχει πλέον ο καθένας να ευχηθεί σε ένα πρόσωπο για τη γιορτή του. Τα μηνύματα σε «τοίχους» και messenger δεν προϋποθέτουν κανένα προειδοποιητικό τηλεφώνημα ή «χτύπημα της πόρτας» του φυσικού σπιτιού του εορτάζοντα.
Οι «πόρτες» είναι και πάλι ορθάνοιχτες για ευχές από οποιοδήποτε πρόσωπο, κοντινό ή πιο μακρινό. Δεν χρειάζεται η φυσική παρουσία, δεν χρειάζεται ο κατάλληλος χρόνος, δεν χρειάζεται άλλη προετοιμασία παρά μερικές φράσεις που θα εκτιμήσει αυτός που έχει τη γιορτή.
Ποτέ άλλοτε ένας άνθρωπος δεν είχε τη δυνατότητα να δώσει και να πάρει τόσες ευχές απ όσες στις ημέρες μας.
Ασφαλώς πολλοί υποστηρίζουν ότι οι σχέσεις μέσω κοινωνικών δικτύων είναι φαντασιακές, φευγαλέες και ευκαιριακές. Ενδεχομένως και να είναι. Θα ήταν λάθος όμως εάν πιστεύαμε ότι και οι κοινωνικές σχέσεις στην ύπαιθρο ή την παλαιά Αθήνα ήταν όλες ουσιαστικές και με γερές βάσεις.
Ο κύκλος ανθρώπων που αποτελούν το πλαίσιο εμπιστοσύνης του καθενός μας ήταν, είναι και θα είναι πεπερασμένος. Ο μεγαλύτερος όμως κύκλος από ανθρώπους με τους οποίους είχαμε συνδεθεί κάποτε με φιλία, είχαμε συνεργαστεί αρμονικά, μας αρέσουν τα ενδιαφέροντα και οι αναρτήσεις τους, έχουμε κοινές ιδέες ή μας αρέσει να διαφωνούμε κόσμια…, αυτός ο κύκλος ποτέ δεν ήταν μεγαλύτερος, πλουσιότερος σε ποικιλία και εξαιρετικά ευχάριστος, όταν εκφράζει τα θετικά του συναισθήματα – όπως κάνει σε μια γιορτή στις ημέρες μας.
Αξίζει σίγουρα ένα γλυκό του κουταλιού…
Δημήτρης Καλαντζής
1 Comment