Γυναίκα, μητέρα, εργαζόμενη: Επιστροφή στον επαγγελματικό στίβο 10 χρόνια μετά

της Αγγελικής Καρδαρά.

Τον Μάρτιο του 2019 γνώρισα την δικηγόρο Αθηνών, κ. Δέσποινα Αχματιώτη στο πλαίσιο μίας δημιουργικής και ενδιαφέρουσας συνάντησης για γυναίκες μητέρες επαγγελματίες, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της αγαπημένης φίλης και συνεργάτιδας, κ. Χρυσαυγής Ατσιδάκου-Τζόρβα, δικηγόρου-διαπιστευμένης διαμεσολαβήτριας-δημοσιογράφου. Στη συνάντησή μας στο Free Thinking Zone συζητήσαμε με τον πολιτικό, νυν Αναπληρωτή Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, κ. Γιώργο Κουμουτσάκο για τις γυναίκες, μητέρες, επαγγελματίες, με το ενδιαφέρον μας να επικεντρώνεται στα κίνητρα για την εργαζόμενη μητέρα ώστε, όχι μόνον να εργαστεί, αλλά ταυτόχρονα να κατακτήσει τις επαγγελματικές κορυφές που ονειρεύεται, γιατί σε αρκετές περιπτώσεις η γυναίκα αναγκάζεται να κάνει πίσω στα όνειρά της και να αρνηθεί υψηλόβαθμες θέσεις λόγω της μη ουσιαστικής υποστήριξής της από την Πολιτεία, προκειμένου να συνδυάσει οικογένεια με εργασία.

Τονίσαμε, μεταξύ άλλων, την επιτακτική ανάγκη να ενισχυθεί περισσότερο η γυναίκα και να της δοθούν κίνητρα για να αναλάβει υψηλόβαθμες θέσεις, αλλά και να αλλάξει η νοοτροπία μας γενικότερα στον τομέα αυτό, δεδομένου ότι η γυναίκα που αφιερώνει την ψυχή της στο αντικείμενο της δουλειάς της και επιθυμεί να χαράξει μία σημαντική πορεία στον επαγγελματικό της χώρο, πρέπει να υποστηριχτεί περισσότερο, σε όλα τα επίπεδα, ώστε να διεκδικήσει το αυτονόητο δικαίωμά της.

Λίγους μήνες μετά, στη διάρκεια του καλοκαιριού, βρεθήκαμε ξανά με την Χρυσαυγή και την Δέσποινα και στο πλαίσιο μίας χαλαρής μας κουβέντας άκουσα με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον την ιστορία της Δέσποινας, η οποία εκείνη περίπου τη χρονική περίοδο επέστρεφε, μετά από 10 χρόνια, στην ενεργό επαγγελματική ζωή και μάχιμη δικηγορία. Αποφάσισα να καταγράψω την ιστορία της και μέσα από τη συνέντευξή μας να σας την μεταφέρω, γιατί πιστεύω ότι περνάει ένα πολύ δυνατό μήνυμα σε όλες τις γυναίκες: ότι δεν είναι ποτέ αργά να διεκδικήσουν τα όνειρά τους και να κατακτήσουν, με σταθερά βήματα και πολλή προσπάθεια, την επαγγελματική θέση που ονειρεύονται. Σαφώς, οι δυσκολίες και τα εμπόδια είναι πολλά, ιδίως όταν η επαγγελματική αποχή είναι πολύ μεγάλη και οι συνθήκες για πολλές γυναίκες-μητέρες δεν είναι ευνοϊκές, σε πολλές περιπτώσεις θα έλεγα ότι είναι και αντίξοες, ωστόσο το δικαίωμα στην προσπάθεια και στον αγώνα για υλοποίηση στόχων ζωής είναι αναφαίρετο για όλους μας. Συνεπώς, πιστεύω και με αυτό θα ήθελα να ολοκληρώσω και να περάσουμε στη συνέντευξη, ότι η σύγχρονη γυναίκα που το επιθυμεί έχει τη δύναμη να το προσπαθήσει! Ακόμα κι αν δεν φτάσει στην κορυφή που ονειρεύεται, μπορεί να φτάσει σε ένα επίπεδο που θα την ικανοποιεί, με το βλέμμα της πάντα στραμμένο σε ένα καλύτερο μέλλον.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Από την ενεργό επαγγελματική ζωή και τη μάχιμη δικηγορία, αποφασίζεις Δέσποινα πριν από δέκα χρόνια να αφοσιωθείς αποκλειστικά στα δύο σου παιδιά. Μία, κατά την άποψή μου, ριζική αλλαγή στη ζωή μίας γυναίκας επαγγελματία. Με μεγάλο ενδιαφέρον θα ήθελα να καταγράψω την ιστορία σου και αυτήν τη διαδρομή ζωής. Να ξεκινήσουμε, επομένως, από το κομβικό εκείνο σημείο όπου λαμβάνεις τη σημαντική απόφαση να αφήσεις τη δικηγορία και να ασχοληθείς αποκλειστικά με την οικογένειά σου. Κάνοντας τον απολογισμό σου, ποιες είναι οι στιγμές που κέρδισες, αλλά και οι δυσκολίες που αντιμετώπισες;

Καλησπέρα Αγγελική μου, σταθμίζοντας τα γεγονότα, τώρα που μου δίνεις αυτή την ευκαιρία, νομίζω ότι περισσότερα είναι αυτά που κέρδισα όταν τελικά αφοσιώθηκα στα παιδιά μου, γιατί κάποια πράγματα πρέπει να τα ζήσεις τη στιγμή που γίνονται διαφορετικά τα χάνεις οριστικά.

Ωστόσο η απόφαση μου να βάλω σε δεύτερη μοίρα την επαγγελματική μου ζωή, δεν πάρθηκε αυτόματα. Ως επιστήμονας και επαγγελματίας, έχοντας κατακτήσει τα πάντα μέχρι εκείνη τη στιγμή στη ζωή μου με κόπο και συνεχή προσπάθεια, δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι η δημιουργία οικογένειας θα σταματούσε έστω και προσωρινά τη μέχρι τότε πορεία μου. Μάλιστα σε σχετικές ερωτήσεις φίλων μου, πριν γίνω μητέρα για το πώς θα διαχειριζόμουν στο μέλλον τη νέα κατάσταση, ήμουν απόλυτη και κάθετα αρνητική στο να αφήσω στην άκρη ότι είχα καταφέρει έστω και για ένα μικρό διάστημα. Η δικηγορία ήταν αυτό που ήμουν, αυτό που ήξερα να κάνω καλά και μέσα από αυτό να παίρνω ικανοποίηση και επιβεβαίωση.

Η ίδια η ζωή, όμως, μας διδάσκει συνέχεια με καινούργια πράγματα και αυτή είναι η γοητεία της. Όταν λοιπόν ήρθε στη ζωή μου ο πρώτος μου γιος πριν από δέκα χρόνια και μετά τους πρώτους μήνες της κοινής μας ζωής, διαπίστωσα ότι η μητρότητα με είχε νικήσει κατά κράτος σε ότι θεωρούσα έως τότε δεδομένο και σίγουρο . Η απόλυτη ευθύνη που ένιωσα για αυτό το μικρό πλασματάκι που αναζητούσε την μυρωδιά μου, τη φωνή μου και την αγκαλιά μου με έκανε να αναθεωρήσω ότι είχα σκεφτεί μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Η αλήθεια είναι, όπως διαπίστωσα αργότερα σε μία ενδοσκόπηση που έκανα, ότι η ενασχόληση μου ως δικηγόρος με αρκετές υποθέσεις οικογενειακού δικαίου στο γραφείο μου αλλά και από την γενικότερη εμπειρία μου, με έκαναν να είμαι υπερβολικά καχύποπτη και δεν εμπιστευόμουν κανέναν για το πολύτιμο μωρό μου.

Έτσι περίπου πέρασε ο πρώτος χρόνος, ενώ ταυτόχρονα συντηρούσα και το γραφείο μου με την ελπίδα να καταφέρω μόλις πάει ο γιος μου στον παιδικό σταθμό να επιστρέψω. Ωστόσο μία δεύτερη εγκυμοσύνη, ενίσχυσε ακόμα περισσότερο το ήδη ανεπτυγμένο μητρικό μου ένστικτο και πλέον μου ήταν αδύνατο να απομακρυνθώ από τα παιδιά μου. Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν, δεν υπήρξε συνειδητή απόφαση να εγκαταλείψω τη δικηγορία, η ζωή με οδήγησε εκεί βήμα βήμα, εγώ απλά ακολουθούσα το συναίσθημά μου ως μητέρα που ήθελα να είμαι δίπλα στα πρώτα βήματα της ζωής των παιδιών μου και να τους δώσω εκείνα τα εφόδια που θα αποτελούσαν τις βάσεις για όλη τους τη ζωή.

Αυτές λοιπόν είναι οι στιγμές που κέρδισα εγκαταλείποντας το επάγγελμά μου τα πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών μου. Χόρτασα την μυρωδιά τους, ανακάλυψα ξανά τον κόσμο μαζί τους, διδάχθηκα από την ειλικρίνεια τους και την άνευ όρων αγάπη τους.

Οι δυσκολίες από την άλλη που αντιμετώπισα ήταν αρκετές, αλλά δυσκολίες έχει πάντα η ζωή μας και εμείς καλούμαστε να τις αντιμετωπίσουμε. Οπότε το είδα σαν μία καινούργια δυσκολία της ζωής μου στην οποία έπρεπε να αντεπεξέλθω και βέβαια η καθημερινή αγάπη που έπαιρνα από τα παιδιά μου το έκανε ευκολότερο.

Η καθημερινότητά σου, μετά την καθοριστική αυτή επιλογή ζωής, σε ποιο βαθμό άλλαξε;

Δεν θα σου κρύψω ότι η καθημερινότητά μου άλλαξε 180 μοίρες και μάλιστα απότομα. Μόλις βγήκα από το μαιευτήριο, όλα ήταν διαφορετικά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι αρκετά πρωινά που είχα την πλήρη φροντίδα του μωρού μου, ανάμεσα σε γεύματα και νανουρίσματα, κοιτούσα την είσοδο του σπιτιού και αναρωτιόμουν αν θα κατάφερνα να φτάσω στο γραφείο μου εκείνη την ημέρα ή αν θα το έκανα την επόμενη. Ως μάχιμη δικηγόρος, η καθημερινότητά μου ήταν να φεύγω αρκετά νωρίς το πρωί και να επιστρέφω νωρίς το βράδι. Οπότε όλο αυτό μου φαινόταν ένα ατελείωτο σαββατοκύριακο στο σπίτι….

Μία επίσης πρακτική δυσκολία ήταν να διατηρήσω το πελατολόγιο που με κόπο είχα δημιουργήσει, από την απόσταση πλέον του σπιτιού. Έτσι με τον καιρό απώλεσα ένα μεγάλο κομμάτι αυτού, ενώ μετά από δύο χρόνια που συντηρούσα ματαίως το γραφείο μου στο Κολωνάκι, μετέφερα την έδρα του και όλον τον εξοπλισμό στο σπίτι. Εξαιρετικά δύσκολο επίσης για εμένα ήταν η απώλεια της οικονομικής μου ανεξαρτησίας, κάτι που βίωνα πρώτη φορά στη ζωή μου.

Θα ήθελα να επικεντρωθούμε στην ψυχολογία της γυναίκας, η οποία από την ένταση και την πίεση της δουλειάς βρίσκεται ξαφνικά στο σπίτι, μακριά από πρόσωπα και καταστάσεις που αντιμετώπιζε καθημερινά στον επαγγελματικό στίβο. Είχες διακυμάνσεις ως προς την ψυχολογία σου; Υπήρχαν στιγμές που μετάνιωσες για την απόφασή σου ή που βίωσες αντιφατικά συναισθήματα;

Η αλήθεια είναι ότι το μεγάλωμα δύο παιδιών και η αφοσίωσή σου σε αυτό, από μόνο του έχει έναν μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Όταν για να το καταφέρεις έχεις απαρνηθεί και σημαντικά πράγματα στη ζωή σου, η δυσκολία διπλασιάζεται. Πολλές ήταν οι στιγμές που παρομοίαζα την ημέρα μου στο σπίτι με μία δύσκολη διεξαγωγή συζήτησης στο ακροατήριο ενός ποινικού δικαστηρίου, αφού τα απρόοπτα και οι ανατροπές ήταν συνεχείς και ποικίλες. Οπότε τουλάχιστον η ένταση δεν μου έλειπε.

Διακυμάνσεις στην ψυχολογία μου υπήρχαν, κυρίως σε στιγμές ηρεμίας όπου θυμόμουν την ιδιότητά μου και ένιωθα αυτήν τη γλυκιά νοσταλγία του γραφείου μου και όλων όσων έκανα πριν. Ωστόσο, ποτέ μέσα μου δεν ένιωθα ότι αυτό το κομμάτι είχε οριστικά τελειώσει. Υπήρχε πάντα το plan B μέσα στο μυαλό μου για επιστροφή στην ενεργό δράση μόλις μεγαλώσουν λίγο τα παιδιά. Ακόμα και όταν αναγκάστηκα να κλείσω τα βιβλία μου ως επαγγελματίας, για να αποφύγω την υπέρμετρη φορολόγηση πριν από λίγα χρόνια, πάντα μέσα μου θεωρούσα ότι θα επιστρέψω στον επαγγελματικό στίβο της δικηγορίας. Δεν μπορώ να το εξηγήσω ακριβώς, απλά ήταν αυτό που ήθελα, που πίστευα και το περίμενα.

Δέκα χρόνια μετά, Δέσποινα, ποιο είναι το συμπέρασμά σου: είναι συνειδητή επιλογή ή ανάγκη για μία εργαζόμενη μητέρα που αγαπά τη δουλειά της και χτίζει την καριέρα της να την αφήσει για να μείνει στο σπίτι με τα παιδιά της;

Θεωρώ απόλυτα συνειδητή την επιλογή κάθε γυναίκας που επιλέγει να μείνει στο σπίτι και να μεγαλώσει τα παιδιά της, όπως επίσης θεωρώ ότι αυτό είναι και ο δύσκολος δρόμος και σε αυτό θα συμφωνήσουν όλες οι εργαζόμενες μητέρες. Όλες οι μητέρες γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ενασχόληση με τα το μεγάλωμα των παιδιών, είναι μία απασχόληση 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, μη αμειβόμενη, σε πρωτόγνωρες και αντίξοες συνθήκες, με μεγάλες ευθύνες και χωρίς καμία αναγνώριση . Οπότε, αν δεν το θέλεις πολύ και αν δεν το κάνεις συνειδητά, σίγουρα δεν θα αντέξεις.

Εάν γυρνούσες τον χρόνο πίσω, θα έκανες την ίδια επιλογή ή θα άλλαζες κάτι;

Όσον αφορά εμένα, επειδή ήταν συνειδητή η επιλογή μου, κάθε φορά που χρειάστηκε να κάνω τον απολογισμό μου, δεν θα ήθελα να αλλάξω κάτι. Είμαι αυτό που επέλεξα, μητέρα πάνω από όλα. Τουλάχιστον για αυτά τα πρώτα σημαντικά χρόνια της ζωής των παιδιών, τότε που διαμορφώνεται ο δια βίου χαρακτήρας τους.

Δέκα χρόνια μετά αποφασίζεις να επιστρέψεις στη μαχόμενη δικηγορία. Πώς σου γεννήθηκε αυτή η ανάγκη;

Το πολυμήχανο μυαλό ενός δικηγόρου δεν σταματά να δημιουργεί ποτέ. Η ανάγκη μου για δράση και δημιουργική δουλειά, όταν άρχισαν να μεγαλώνουν τα παιδιά μου, με έκανε να καταπιαστώ με διάφορα πράγματα, το πιο πρόσφατο των οποίων ήταν μία υπηρεσία φύλαξης παιδιών, την οποία δημιούργησα αρχικά για να εξυπηρετήσω κάποιες φίλες μου και σιγά σιγά έγινε μία μικρή φιλόδοξη επιχείρηση. Η επιστροφή μου όμως στην ενεργό δράση του δικηγορικού επαγγέλματος ήταν ένα όνειρο που ήθελα να γίνει και τελικά πραγματοποιήθηκε. Ήμουν σίγουρη ότι κάποια στιγμή θα γινόταν και το επεδίωκα με κάθε δυνατό τρόπο. Κατά βάθος πίστευα ότι μου άξιζε μία δεύτερη ευκαιρία.

Ετσι, το plan Β που είχα πάντα λοιπόν στο μυαλό μου για επιστροφή στην επαγγελματική μου ζωή, πραγματοποιήθηκε πριν από μερικούς μήνες. Αφορμή υπήρξε η πρόταση συνεργασίας που μου έγινε από διακεκριμένη συνάδελφο και μητέρα συμμαθήτριας του μικρού μου γιου, της Χρυσαυγής Ατσιδάκου. Η καινοτόμος ιδέα της να δημιουργήσουμε ένα δικηγορικό γραφείο με βρήκε απόλυτα σύμφωνη. Η γνωριμία μας θεωρώ ότι ήταν καρμική, αφού οι ιδέες και οι απόψεις μας ταυτίστηκαν από την πρώτη μας συζήτηση.

Έχοντας επιστρέψει στον χώρο εργασίας σου τους τελευταίους μήνες, ποιες είναι οι πρώτες διαπιστώσεις σου; Είναι εύκολο για μία γυναίκα μετά από 10 χρόνια απουσίας από το επάγγελμά της, να μπει ξανά σε ένα τόσο δυναμικό και απαιτητικό επάγγελμα; Δεν είναι μία βουτιά στα βαθιά;

Η αλήθεια είναι ότι δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερες δυσκολίες με την επιστροφή μου, αφού η νομική σκέψη ήταν καλά εδραιωμένη μέσα μου από τα προηγούμενα 15 χρονιά της άσκησης του επαγγέλματός μου. Υπήρξαν στιγμές που και εγώ η ίδια ξαφνιάστηκα με την ταχύτητα της προσαρμογής μου. Η αίσθηση ήταν σαν να είχα φύγει ένα μακρινό ταξίδι και τώρα να επέστρεψα. Πραγματικά μαγικό.

Ποιες ήταν οι αρχικές σου σκέψεις αλλά και οι προβληματισμοί σου επιστρέφοντας στη μάχιμη δικηγορία;

Κάποιοι μικροί προβληματισμοί, σχετικά με την οργάνωση των πραγμάτων με τα καινούργια δεδομένα, εξαφανίστηκαν αμέσως μόλις άρχισα την καθημερινή παρουσία μου στο γραφείο. Η ενέργεια που έπαιρνα και ο ώριμος πλέον τρόπος που αντιλαμβανόμουν τα πράγματα, διέλυσε τις όποιες ανασφάλειες μου. Αυτό που με εξέπληξε περισσότερο απ’ όλα όμως, ήταν ότι στην απόφασή μου αυτή, είχα τρομερούς υποστηρικτές τα ίδια μου τα παιδιά. Ο ενθουσιασμός που διέκρινα στα μάτια τους, όταν τους ανακοίνωσα την ιδέα να αποκτήσω ξανά το δικό μου γραφείο, μου έδωσε τη μεγαλύτερη ώθηση και επιπλέον δύναμη, εξαφανίζοντας την όποια ανασφάλειά μου. Επιπλέον ήθελα με αυτή την πράξη μου να τους περάσω το μήνυμα, ότι πρέπει να παλεύουν πάντα για τα όνειρά τους γιατί στη ζωή αν δεν τολμάς δεν προχωράς και αν δεν προχωράς, βαλτώνεις.

Πώς ονειρεύεσαι το μέλλον σου, επαγγελματικά και προσωπικά;

Τα όνειρά μου για το μέλλον έχουν αρχικά σαν πρωταγωνιστές τα παιδιά μου, τα οποία θέλω να τα δω να εξελίσσονται σε θετικούς και φωτεινούς ανθρώπους και να πετυχαίνουν τους στόχους που εκείνα θα βάλουν στην ζωή τους. Τα επαγγελματικά μου όνειρα είναι να γίνει το γραφείο μας, σημείο αναφοράς νομικών υπηρεσιών υψηλού επιπέδου.

Ολοκληρώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας, θα ήθελα να περάσεις το δικό σου μήνυμα στις γυναίκες, εργαζόμενες, μητέρες της σύγχρονης εποχής.

Πολλά θα ήθελα να πω στις εργαζόμενες μητέρες της εποχής μας, αλλά κυρίως θέλω μέσα από την καρδιά μου να τις ενθαρρύνω αν αισθανθούν την ανάγκη να αφοσιωθούν στα παιδιά τους, να το κάνουν χωρίς ενοχές και να το ευχαριστηθούν, γιατί είναι μία μοναδική περίοδος που δεν ξαναγυρνά. Επίσης θα ήθελα να τις βεβαιώσω ότι τίποτα δεν χάνεται με μία μικρή ή μεγάλη αποχή. Όλα όσα θέλουμε να κάνουμε βρίσκονται εκεί έξω και μας περιμένουν και η δύναμη για να τα πετύχουμε βρίσκεται μέσα μας. Αναζητήστε την και είμαι σίγουρη για το αποτέλεσμα.

Δέσποινα, σε ευχαριστώ από καρδιάς για αυτή την κατάθεση ψυχής που είμαι σίγουρη ότι θα αγγίξει πολλές γυναίκες.

Σε ευχαριστώ και εγώ πολύ Αγγελική μου, είσαι και εσύ ένας χαρισματικός και πολύ ενδιαφέρων άνθρωπος και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που σε γνώρισα, ελπίζοντας να εξελιχθεί η γνωριμίας μας σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.