Ένα επιστημονικό μας όνειρο έγινε πραγματικότητα: Δημιουργία του «Crime & Media Lab» στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος

της Αγγελικής Καρδαρά.

Θα ξεκινήσω με μία μικρή εισαγωγή. Το άρθρο γράφτηκε τέλη Φεβρουαρίου, δηλαδή πριν από τις ραγδαίες εξελίξεις στη μάχη κατά του ιού Covid-19. Η δημιουργία του «Crime & Media Lab» είναι αναμφίβολα ένα πολύ σημαντικό επιστημονικό μας όνειρο που έγινε πραγματικότητα στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος. Ελπίζουμε και ευχόμαστε όλοι ότι θα επιστρέψουμε στις ζωές μας και ότι θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε όσα ξεκινήσαμε με δημιουργικό πάθος προτού ο χρόνος «παγώσει». Ασφαλώς, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, με τη βοήθεια της τεχνολογίας θα προσπαθήσουμε να είμαστε στις επάλξεις, να κρατάμε την επικοινωνία μας, αναδιαμορφώνοντας το πρόγραμμά μας, αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες της κοινωνίας και παρακολουθώντας τις εξελίξεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Παραμένουμε ασφαλώς πάντα ανοιχτοί σε σκέψεις, ιδέες, προτάσεις, δίπλα στα μέλη μας αλλά και σε όλους όσοι θέλουν να μάθουν για το έργο και τις δράσεις μας και να καταθέσουν τις δικές τους σκέψεις σε θεματικές που διερευνούμε. Θέλουμε να περάσουμε ένα δυνατό μήνυμα, ότι η ζωή θα συνεχιστεί όπως και όλες οι σημαντικές επιστημονικές και ερευνητικές δράσεις, ακόμα κι αν χρειαστεί να περάσει καιρός για να επιστρέψουμε στην καθημερινότητά μας, ακόμα κι αν χρειαστεί αυτή την περίοδο να αξιοποιήσουμε τα μέσα της τεχνολογίας και τις πολύτιμες δυνατότητες που μας προσφέρουν για να έρθουμε σε επικοινωνία και να ξεκινήσουμε έναν πολύ γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο για όλα όσα μας απασχολούν και προβληματίζουν.

«Crime & Media Lab» στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος

Με το παρόν κείμενο σας ανακοινώνω με μεγάλη συγκίνηση την πραγματοποίηση ενός πολύ σημαντικού επιστημονικού ονείρου που αφορά τη δημιουργία του «Crime & Media Lab», μίας ομάδας Εργασίας για «Έγκλημα στα ΜΜΕ» στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.), στην οποία είμαι Επιστημονικά Υπεύθυνη. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που το Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος πρωτοπορεί και σε αυτό τον τομέα φέρνοντας την εγκληματολογία πιο κοντά στη δημοσιογραφία.

Η πρώτη εκπαιδευτική δράση του «Crime & Media Lab» πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2020, με μία δυνατή ομάδα δημοσιογράφων, δικηγόρων, εγκληματολόγων, κοινωνιολόγων, με την οποία εμβαθύναμε στο φαινόμενο της γυναικείας εγκληματικότητας και της γυναικείας θυματοποίησης και αναλύσουμε υποθέσεις υψηλού εγκληματολογικού ενδιαφέροντος με δράστιδες και θύματα γυναίκες, που απασχόλησαν εκτενώς τα ΜΜΕ. Το μέλος της ομάδας μας, Κοινωνικός Ανθρωπολόγος – Κοινωνιολόγος, Εμμανουήλ Σ. Καρούσος, παρουσίασε και στο pm μία υπόθεση που ανέλυσε από τη διεθνή πραγματικότητα, με τίτλο ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ / CASE STUDY η ιστορία της Cyntoia που από θύμα αποδείχτηκε δράστις και η σημασία της «χάριτος» στους μετανοήσαντες.

Μία σύντομη παρουσίαση του «Crime & Media Lab»

Η παρουσίαση του εγκλήματος στα ΜΜΕ απαιτεί εξειδικευμένη επιστημονική γνώση και η επικοινωνιακή διαχείριση ειδικών θεμάτων εγκληματολογικού ενδιαφέροντος θα πρέπει να έχει ως στόχο την ανάδειξη των καίριων πτυχών τους, προκειμένου ο δημοσιογράφος να κεντρίσει το ενδιαφέρον ενημερώνοντας το ευρύ κοινό με τρόπο ολοκληρωμένο, τεκμηριωμένο και επιστημονικά ορθό.

Σε μια εποχή, μάλιστα, όπου το έγκλημα διαφοροποιείται ποιοτικά και διεθνοποιείται, είναι απολύτως αναγκαίο ο δημοσιογράφος της σύγχρονης, ψηφιακής εποχής να έχει γνώση τόσο των κύριων χαρακτηριστικών όσο και των αλλαγών που υφίσταται το εγκληματικό φαινόμενο, ώστε να προσεγγίσει με απόλυτη τεκμηρίωση και σαφήνεια την κάθε περίπτωση που εξετάζει και παρουσιάζει στο κοινό.

Επομένως, δεδομένου ότι το αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ προϋποθέτουν βαθιά γνώση του εγκληματικού φαινομένου, της εγκληματολογικής ορολογίας και των μεθόδων μιντιακής έρευνας, αποφασίστηκε η δημιουργία Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας του Crime & Μedia Lab – CML υπό την αιγίδα του ΚΕ.Μ.Ε. Με κεντρικό μας άξονα τη σύνδεση μεταξύ ερευνητικής δημοσιογραφίας και Εγκληματολογίας, το CML θα δώσει τη δυνατότητα στα μέλη του να αποκτήσουν στέρεα θεωρητική γνώση, την οποία θα αξιοποιήσουν σε πρακτικό επίπεδο, διευρύνοντας παράλληλα και τους δικούς τους ορίζοντες.

Στόχος του Lab

Η εμβάθυνση και η επιστημονική προσέγγιση του εγκληματικού φαινομένου σε συσχετισμό με την απεικόνιση του στα μίντια και η ανάλυση υποθέσεων που απασχολούν εκτενώς τα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ, με σκοπό την εκπαίδευση φοιτητών, επαγγελματιών του χώρου των μίντια και ατόμων που έχουν ένα ειδικό ενδιαφέρον για τη θεματική «Έγκλημα και ΜΜΕ».

Επιμέρους σκοποί

Άνοιγμα στην κοινωνία, με ολοκληρωμένη και επιστημονική ενημέρωση για το εγκληματικό φαινόμενο.
Εκστρατείες ενημέρωσης για ζητήματα της επικαιρότητας που άπτονται του εγκληματικού φαινομένου.
Επικοινωνία και εποικοδομητική συνεργασία με επαγγελματίες δημοσιογράφους.
Διεύρυνση γνώσεων και ενίσχυση των δεξιοτήτων των μελών.
Διοργάνωση δραστηριοτήτων βάσει των ενδιαφερόντων των μελών.
Διεπιστημονικές συνεργασίες.

Δραστηριότητες

Οι δραστηριότητες του CML αποβλέπουν στην υλοποίηση και επίτευξη τόσο του κεντρικού στόχου όσο και των επιμέρoυς σκοπών του, έτσι όπως αυτοί έχουν τεθεί και αναλυθεί παραπάνω. Ασφαλώς, παραμένουμε ανοιχτοί/ές σε προτάσεις και αναφέρουμε ενδεικτικά:

Διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων.
Εκπαιδευτικά Σεμινάρια/ Ημερίδες/ Workshops/ Συνέδρια.
Ανοιχτές συζητήσεις με επαγγελματίες δημοσιογράφους.
Παρεμβάσεις και ενημέρωση του κοινού για ζητήματα πολύ σοβαρού εγκληματολογικού ενδιαφέροντος και θέματα επικαιρότητας.
Καμπάνιες και εκστρατείες ευαισθητοποίησης.
Αρθρογραφία και εκπόνηση συνεντεύξεων.
Έρευνα

Μέλη

Ένας από τους βασικούς στόχους του CML άλλα και μία γενικότερη αρχή που διέπει το ΚΕ.Μ.Ε είναι αυτή της διεπιστημονικής συνύπαρξης και συνεργασίας. Συνεπώς, βάσει αυτής της αρχής, στο CML δικαίωμα συμμετοχής έχουν -ενδεικτικά- επαγγελματίες και φοιτητές δημοσιογραφίας, ψυχολογίας, νομικής, εγκληματολογίας, κοινωνιολογίας και άλλων Ανθρωπιστικών Σχολών με ειδικό ενδιαφέρον στη θεματική «Έγκλημα και ΜΜΕ».

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το «Crime & Media Lab» στην επίσημη σελίδα του http://e-keme.gr/crime-μedia-lab/

Θα ολοκληρώσω το σημερινό μου κείμενο με ένα απόσπασμά από τον πρόλογο του βιβλίο μου Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (2017, εκδόσεις Παπαζήση), του Καθηγητή και μέντορά μου, Ομ. Καθηγητή Εγκληματολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γιάννη Πανούση, ο οποίος χάραξε τον επιστημονικό δρόμο για να φέρουμε την εγκληματολογική έρευνα και γνώση πιο κοντά στο αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ, να «γεφυρώσουμε» την Εγκληματολογία με τη Δημοσιογραφία και τον ευχαριστούμε θερμά για όλα τα πολύτιμα εφόδια που μας έδωσε και την ουσιαστική καθοδήγηση και υποστήριξε που εξακολουθεί να μας δίνει. Το εν λόγω απόσπασμα αναρτάται και στη σελίδα του «Crime & Media Lab» .

«Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι ο πρώτος που φτάνει στον τόπο του εγκλήματος είναι ο αστυνομικός ρεπόρτερ, δηλαδή ένας δημοσιογράφος ο οποίος έχει τόσο εντρυφήσει σε ζητήματα εγκληματικής δραστηριότητας και θυματοποίησης ώστε συχνά να γίνεται εξ αντικειμένου ‘εταίρος’ των διωκτικών και δικαστικών αρχών στην εξιχνίαση του μυστηρίου.

Το αστυνομικό ρεπορτάζ δεν [πρέπει να] εξαντλείται στην πάντοτε αναγκαία άμεση πληροφόρηση της κοινής γνώμης για το τελεσθέν έγκλημα και τις συνθήκες [χώρος, χρόνος, ιδιότητες προσώπων] αλλά να αναζητεί, κατά το δυνατόν, το βάθος των πραγμάτων [αποφεύγοντας ταυτόχρονα το ανόητο κουτσομπολιό ή τα κίτρινα αφηγήματα].

Ο αστυνομικός ρεπόρτερ πρέπει να είναι εφοδιασμένος με γνώσεις Εγκληματολογίας, Θυματολογίας, Ανακριτικής, Ψυχολογίας, και ιδίως Ποινικού δικαίου και Ποινικής δικονομίας, για να μπορεί να διακρίνει σε παρόντα χρόνο την ‘υπογραφή’ του δράστη, να διευκολύνει την Αστυνομία και να μην παρασύρει την κοινή γνώμη.

Πρόκειται στην ουσία για μία επιστημονική/ερευνητική δημοσιογραφία η οποία έχει ‘στρατευθεί’ στην αναζήτηση της αλήθειας [όπου κι αν αυτή κρύβεται].

Σαν ένας ιδιότυπος ντετέκτιβ ο αστυνομικός ρεπόρτερ ‘πιάνει με το μάτι’ τα πρώτα στοιχεία του modus operandi και η πείρα του τού επιτρέπει να κοιτάξει προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ένας δημοσιογράφος-εγκληματολόγος-πραγματογνώμων που προβαίνει σε άμεση ‘αυτοψία’ και με ένστικτο υποψίας διερευνά τον τόπο του εγκλήματος

Όμως η αποστολή του δεν τελειώνει εκεί. Προχωράει σε μία κοινωνική έρευνα του περιβάλλοντος δράστη-θύματος εξετάζοντας ψυχολογικές παραμέτρους πριν και μετά το έγκλημα.

Στη συνέχεια ο αστυνομικός ρεπόρτερ εμπλέκεται στο δικαστικό μέρος της υπόθεσης καθώς η ανάκριση, η δίωξη, η παραπομπή κι εντέλει η [κατα]δίκη έχουν το δικό τους δημοσιογραφικό ενδιαφέρον.

Θεωρώ αυτονόητο ότι σε κάθε φάση ο ρεπόρτερ τηρεί την προβλεπόμενη δεοντολογία [τεκμήριο αθωότητας], δεν επιτρέπει η δημοσιότητα της ποινικής διαδικασίας να μετατραπεί σε ‘θέατρο’ και αποδίδει τα τεκταινόμενα σε κατανοητή γλώσσα [χωρίς περιττά κλισέ]».

Καθηγητής Γιάννης Πανούσης, Αθήνα 8-7-2016, απόσπασμα από τον πρόλογο του στο βιβλίο της Α. Καρδαρά, Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (2017).

Συνοψίζοντας, θα συνεχίσουμε με δύναμη, σκληρή δουλειά και προσήλωση στον στόχο, λαμβάνοντας πλέον υπ’ όψιν μας τα νέα δεδομένα της εποχής και τις καινούργιες προκλήσεις με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι και οι οποίες αναμφίβολα θα ασκήσουν επιδράσεις σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας αλλά και σε θεματικές που αποτελούν αντικείμενο διερεύνησής μας. Αυτό που ελπίζω είναι ότι ο ανθρώπινος νους θα βρει -και σε αυτή την εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο- δημιουργικές διεξόδους για την επίτευξη σημαντικών στόχων και ότι η εκπαίδευση θα διαδραματίσει έναν θετικό και ενεργό ρόλο ανοίγοντας νέους δρόμους στη σκέψη, αναδεικνύοντας νέους τρόπους έκφρασης και καλλιεργώντας γόνιμο έδαφος για μία ακόμα πιο ουσιαστική επικοινωνία με τα μέλη της κοινωνίας.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.