Ανοιχτά Πάρκα για καλό ανοσοποιητικό, ψυχική υγεία και εκπαίδευση στις «κοινωνικές αποστάσεις»

του Δημήτρη Καλαντζή.

Το κλείσιμο του μεγαλύτερου Πάρκου της Αθήνας, του Πεδίου του Άρεως, όπως και άλλων δημόσιων χώρων πρασίνου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, εξέπεμψε αντιφατικά μηνύματα σε σχέση με την απόφαση της κυβέρνησης (προφανώς με τη συμφωνία των ειδικών) να επιτρέψει στους πολίτες να εξέρχονται από τα σπίτια τους για προσωπική άσκηση.

Εάν επιτρέπεται να τρέχει κάποια ή κάποιος σε εξωτερικό χώρο, πού θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα από έναν μεγάλο χώρο πρασίνου;

Ειδικότερα για το Πεδίον του Άρεως, έναν χώρο πρασίνου περίπου 280 στρεμμάτων με αναρίθμητες διαδρομές που δεν γεμίζουν παρά μόνο όταν διενεργούνται οργανωμένοι αγώνες τρεξίματος, η απόφαση φάνηκε υπερβολική, καθώς σε καμία περίπτωση δεν είχε παρατηρηθεί συνωστισμός εντός του Πάρκου, εν αντιθέσει με την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το κλείσιμο του Πάρκου, όταν δεκάδες πολίτες αναγκάστηκαν (και αναγκάζονται) να τρέχουν στην περίμετρο του πάρκου, ο ένας πολύ κοντά με τον άλλον στην ίδια ή σε αντίθετη κατεύθυνση.

Ενδεχομένως η απόφαση για κλείσιμο των δημόσιων χώρων πρασίνου να ήταν αρχικά αναγκαία και σωστή, εφόσον η χώρα μας έπρεπε να υπερβάλει σε μέτρα προκειμένου να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσει καταστάσεις Ιταλίας και Ισπανίας με ένα εθνικό σύστημα υγείας παντελώς απροετοίμαστο και καταπονημένο από τη δεκαετή οικονομική κρίση.

Τώρα όμως, που η κατάσταση δείχνει να είναι ελεγχόμενη χάρη στην ορθή πολιτική που εφαρμόστηκε, ίσως θα πρέπει η κυβέρνηση να ρίξει το βάρος της στην εκπαίδευση του πληθυσμού στην «κοινωνική αποστασιοποίηση» και σε μέτρα λογικά και βιώσιμα, που θα μπορούν να τηρηθούν, όχι με την απειλή προστίμων, αλλά ύστερα από κατανόηση και εκλογίκευση. Αυτό μπορεί να γίνει με ενθάρρυνση της κυκλοφορίας πεζών σε δημόσιους χώρους με τις απαραίτητες αποστάσεις αλλά και με τη δημιουργία νέων χώρων για τρέξιμο και περπάτημα με προσωρινή πεζοδρόμηση μεγάλων δρόμων, αφού η κυκλοφορία είναι ούτως ή άλλως πολύ περιορισμένη.

Η πανδημία δεν πρόκειται να τελειώσει στους επόμενους μήνες ή χρόνο παρά μόνο όταν υπάρξει εμβόλιο και χορηγηθεί σε όλον τον πλανήτη. Σε αυτό το διάστημα η ζωή θα πρέπει να συνεχιστεί και να είναι όσο το δυνατόν καλύτερη.

Για τις ωφέλειες από τους ανοιχτούς δημόσιους χώρους πρασίνου εν καιρώ πανδημίας και την εκπαίδευση του κοινού στο πώς να τους χρησιμοποιεί, διαβάστε τα κύρια σημεία του άρθρου της αναπληρώτριας καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας και συνεργάτιδας του κέντρου Harvard Berkman Klein, Zeynep Tufekci που δημοσιεύτηκε στο The Atlantic με τον τίτλο:

Κρατήστε τα Πάρκα ανοιχτά. Οι χώροι πρασίνου είναι καλοί για το ανοσοποιητικό σύστημα και το μυαλό και μπορούν να ρυθμιστούν ως «χώροι κοινωνικής απόστασης».

της Zeynep Tufekci.

Σε όλον τον κόσμο, από τη Ζυρίχη μέχρι το Σαιντ Λούις, οι αρχές κλείνουν δημόσια πάρκα και υπαίθριους χώρους, επικαλούμενες κίνδυνο συνωστισμού, από τον οποίο φοβούνται ότι θα προκληθεί διασπορά του κορωνοϊού.

Βραχυπρόθεσμα, το κλείσιμο των πάρκων μπορεί να φαίνεται ως μία συνετή κίνηση, όταν γίνεται μία σκληρή προσπάθεια να περιοριστεί ο COVID-19. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα όμως, θα αποδειχθεί ότι είναι ένα λάθος που θα γυρίσει μπούμερανγκ σε πολλά επίπεδα. Παρόλο που είναι επιτακτική ανάγκη οι άνθρωποι να συμμορφώνονται με τις οδηγίες κοινωνικής απομάκρυνσης και άλλες κατευθυντήριες γραμμές για την καταπολέμηση αυτής της πανδημίας, το κλείσιμο όλων των πάρκων και των υπαίθριων διαδρομών είναι μη βιώσιμο, αντιπαραγωγικό ή ακόμη και επιβλαβές.

Κατά το κλείσιμο του Brockwell Park στο Λονδίνο, οι ειδήσεις έδειξαν δύο αστυνομικούς να πλησιάζουν έναν μοναχικό άνδρα που έκανε ηλιοθεραπεία. Δεν ήταν κανείς κοντά σε κανέναν άλλο, εκτός από τους δύο αστυνομικούς, που πραγματικά δεν έδειχναν να τηρούν τις αποστάσεις. Εικόνες σαν κι αυτή, μπορούν να μετατρέψουν την «εθελοντική συμμόρφωση» που βλέπουμε σήμερα, σε «πράξεις αντίστασης».

Η εύρεση βιώσιμων κατευθύνσεων απέναντι στην πανδημία είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα όταν αυτή πιθανότατα δεν θα σβήσει σε λίγες εβδομάδες. Είναι πολύ πιθανόν να απαιτείται «κοινωνική αποστασιοποίηση», για καιρό – ίσως για ένα ακόμη έτος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξετάσουμε πώς θα διατηρήσουμε τη συμμόρφωση με αυστηρά μέτρα για πολύ καιρό.

Η ύπαιθρος, η άσκηση, η ηλιοφάνεια και ο καθαρός αέρας είναι όλα ευεργετικά για το ανοσοποιητικό σύστημα και την υγεία των ανθρώπων, και καθόλου καλά για τους ιούς. Υπάρχει μια στενή σχέση μεταξύ της άσκησης και ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος. Η έλλειψη βιταμίνης D, την οποία συνθέτουν τα σώματά μας όταν το δέρμα μας εκτίθεται στον ήλιο, συνδέεται με αυξημένη αντοχή απέναντι στις αναπνευστικές παθήσεις. Η ύπαιθρος και ο ήλιος είναι τόσο ισχυροί παράγοντες για την καταπολέμηση των ιογενών λοιμώξεων που μια μελέτη του 2009 σχετικά με την εξαιρετική επιτυχία των υπαίθριων νοσοκομείων κατά τη διάρκεια της επιδημίας γρίπης του 1918, έδειξε ότι κατά την επόμενη πανδημία «θα πρέπει να ενθαρρύνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την παραμονή σε εξωτερικούς χώρους» ως μέτρο δημόσιας υγείας.

Η ψυχική υγεία είναι επίσης ένα κρίσιμο κομμάτι της ανθεκτικότητας που χρειαζόμαστε για την καταπολέμηση αυτής της πανδημίας. Η άσκηση και η ύπαιθρος είναι από τα ισχυρότερα αντικαταθλιπτικά και ενισχυτικά της ψυχικής υγείας, συχνά ίσα ή καλύτερα από φάρμακα. Το άγχος είναι από καιρό γνωστό ότι είναι ένας σημαντικός καταστολέας της ανοσίας. Ο άνθρωπος που δεν είναι σε θέση να πάρει λίγο φρέσκο αέρα και να απολαύσει μια μικρή αλλαγή του κλειστού σκηνικού ενός σπιτιού, είναι σίγουρο ότι θα επιβαρυνθεί από άγχος. Η αύξηση του άγχους ενδεχομένως οδηγήσει στην αύξηση των αυτοκτονιών και της βίας. Η Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών, για παράδειγμα, επέβαλε αρχικά δραστική απομόνωση στους δοκίμους της λόγω του κορωναϊού, αλλά αναγκάστηκε να αντιστρέψει την απόφαση μετά από δύο τραγικές αυτοκτονίες. Η ενδοοικογενειακή βία είναι μια άλλη πραγματική ανησυχία: Το να μην έχεις μέρος να πας, ακόμα και για μια ώρα, μπορεί να επιδεινώσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συνθήκες σε κάποια νοικοκυριά.

Σε αντίθεση με τις ανεπαρκώς αεριζόμενες πολυκατοικίες που συχνά συμβάλλουν στην εξάπλωση λοιμώξεων, το φως του ήλιου και ο φυσικός εξαερισμός σε εξωτερικούς χώρους συμβάλλουν στη μείωση της απειλής λοίμωξης. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να ψηθούμε στον ήλιο και να θεωρήσουμε ότι έτσι… αποστειρωνόμαστε ή ότι μπορούμε να αγνοήσουμε τους κανόνες κοινωνικής απομάκρυνσης. Επίσης, το να παραμείνουν ανοιχτά τα πάρκα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μείνουν εν λειτουργία και δραστηριότητες που συγκεντρώνουν πολλούς ανθρώπους σε περιορισμένο χώρο, όπως οι παιδικές χαρές.

Όταν αρχίσουν να λειτουργούν οι προσπάθειες για “ισοπέδωση της καμπύλης” και ο αριθμός των επιβεβαιωμένων λοιμώξεων αρχίζει να μειώνεται, οι αρχές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές. Τα πράγματα θα φαίνονται καλύτερα αλλά θα είμαστε ακόμα πολύ μακριά από το τέλος της πανδημίας. Εάν λοιπόν ο κόσμος κρατηθεί αυστηρά σε εσωτερικούς χώρους χωρίς καμία διέξοδο για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι πολύ πιθανό με την πρώτη καλή είδηση να ξεχυθεί στους δρόμους, αγνοώντας πλήρως τους κανόνες αποστασιοποίησης, τους οποίους, κλεισμένος στην ασφάλεια του σπιτιού του, δεν κατάφερε να μάθει και να εφαρμόζει

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αρχές δεν πρέπει να επιτηρούν τους ανοιχτούς δημόσιους χώρους. Ειδικότερα στα Πάρκα, θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να μειώσουν τη συμφόρηση ρυθμίζοντας τις εισροές ανθρώπων. Στις μεγάλες πόλεις με περιορισμένο χώρο στο πάρκο, τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να λάβουν ημέρες για επίσκεψη, με αριθμούς ζυγού και μονού αριθμού σε διαφορετικές μέρες. Τα περισσότερα μέτρα πάντως πρέπει να είναι εθελοντικά, διότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος μία κυβέρνηση τους επόμενους 12 μήνες να κάνει συλλήψεις όσων επιθυμούν να πάρουν καθαρό αέρα.

Μπορούμε επίσης να εξετάσουμε την αύξηση του διαθέσιμου χώρου για φρέσκο αέρα και άσκηση. Δεδομένου ότι πολλοί άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι και δεν μετακινούνται ή οδηγούν, ορισμένοι δρόμοι θα μπορούσαν να είναι κλειστοί για τα αυτοκίνητα και να προορίζονται για υπεύθυνα απομακρυσμένο περπάτημα και τρέξιμο. Γήπεδα γκολφ, σχολικές εστίες και άλλοι ιδιωτικοί υπαίθριοι χώροι θα μπορούσαν να ανακατανεμηθούν για άσκηση και καθαρό αέρα για το κοινό. Μόλις χθες, περπάτησα από ένα πεδίο μπέιζμπολ με ένα φρεσκοκομμένο χλοοτάπητα.

Αυτές είναι μερικές μόνο προτάσεις και θα μπορούσαν να υπάρχουν και πολλές άλλες. Ακόμη και αν οι υγειονομικές αρχές κλείσουν προσωρινά ορισμένα πάρκα, ενώ αξιολογούν και αναπτύσσουν πολιτικές και βέλτιστες πρακτικές βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων, πρέπει να το κάνουν με διαφάνεια και χρονοδιάγραμμα ή προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ανοίξουν εκ νέου τα πάρκα. Αυτό είναι το καλύτερο δυνατό: οι αρχές να διατηρήσουν την αναγκαία νομιμότητα και το κοινό να διατηρήσει την πρόσβαση στο ύπαιθρο υπό λογικές συνθήκες που μειώνουν τον κίνδυνο, προωθώντας παράλληλα την υγεία, την ευημερία και την ανθεκτικότητα που σίγουρα θα χρειαστούμε για να περάσουμε τους επόμενους πολλούς μήνες.

Ολόκληρο το άρθρο της ZEYNEP TUFEKCI στο The Atlantic ΕΔΩ.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.