Η επόμενη μέρα του σύγχρονου σχολείου σε έναν κόσμο που αλλάζει

της Αγγελικής Καρδαρά.

Η επόμενη μέρα του σύγχρονου σχολείου, σε έναν κόσμο που αλλάζει υπό τις ασφυκτικές πιέσεις της υγειονομικής κρίσης η οποία δοκιμάζει τις αντοχές της Ανθρωπότητας, αναμφίβολα μας προβληματίζει εντόνως. Ο μαθητικός πληθυσμός στη χώρα μας θα επιστρέψει στα σχολεία όταν κρίνει η επιστημονική ιατρική κοινότητα ότι μπορεί να επιστρέψει, αφού θα έχει διασφαλιστεί ότι οι συνθήκες επιστροφής είναι απολύτως ασφαλείς. Μία εξίσου σημαντική παράμετρος όμως, στην οποία είναι αναγκαίο να δοθεί έμφαση, είναι η μέριμνα για το πώς τα παιδιά θα προσαρμοστούν ομαλά στη νέα πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί και στο σχολικό τους περιβάλλον, το οποίο αποτελεί άλλωστε την μικρογραφία της κοινωνίας και δέχεται τις ισχυρές επιδράσεις αλλά και τους κλυδωνισμούς της.

Επομένως, με πολύ μεγάλη κοινωνική ευαισθησία οφείλει η Πολιτεία να προσεγγίσει την επόμενη μέρα του σχολείου, δεδομένου ότι το σχολείο δεν καλύπτει μόνο μαθησιακές ανάγκες και η αγωνία μας δεν πρέπει να αφορά μόνον την κάλυψη της ύλης, αλλά ταυτόχρονα καλύπτει ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες, καθώς και τη σημαντική ανάγκη του νέου για επικοινωνία και κοινωνικοποίηση. Αυτή είναι άλλωστε η βαθύτερη ουσία του σχολείου, ειδικά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα όπου το συναίσθημα αποτελεί θα έλεγα πρωταρχικό χαρακτηριστικό που διέπει τη ζωή, την καθημερινή μας δράση, ακόμα και τις επιλογές μας. Σε διαφορετική περίπτωση το homeschooling θα ήταν διαδεδομένο και στη χώρα μας (βλ. παλαιότερο θέμα μας στο pm εδώ: “Κατ΄οίκον εκπαίδευση: Επανάσταση ή απαξίωση της επιστημονικής κοινότητας;”).

Επίσης ένα παράδοξο που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι ότι, ενώ ο ρόλος του σχολείου έγκειται στην καλλιέργεια του ομαδικού πνεύματος και της εποικοδομητικής συνεργασίας που φέρνουν τους μαθητές πιο κοντά, σήμερα δεδομένων των νέων αντίξοων συνθηκών πρέπει να ανταποκριθεί και στο κύριο ζητούμενο της «κοινωνικής αποστασιοποίησης» ώστε να προληφθεί η περαιτέρω διασπορά του ιού σε σχολικά περιβάλλοντα. Ωστόσο αυτή η αναγκαιότητα για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας δεν πρέπει να οδηγήσει στην απομάκρυνση των μαθητών σε συναισθηματικό επίπεδο και αυτή είναι, θεωρώ, μία μεγάλη πρόκληση για την εκπαιδευτική κοινότητα: να φέρει τους μαθητές με τρόπο ουσιαστικό πιο κοντά, διδάσκοντάς τους ταυτόχρονα αξίες όπως ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, στο πολύτιμο αγαθό της υγείας, στην αλληλεγγύη και την κοινωνική ευαισθησία σε όλους όσοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Να μάθουν τα παιδιά να νοιάζονται και να εκφράζουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους στον συμμαθητή τους και τον σεβασμό τους στον συνάνθρωπο. Ακόμα και σε μικρότερες ομάδες, εάν χρειαστεί να συνεργαστούν, να τους δοθεί κίνητρο για να γίνουν περισσότερο δημιουργικοί και ευρηματικοί και να θέσουν συλλογικούς στόχους.

Συνεπώς, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αξιοποιήσουν οι αρμόδιοι φορείς χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής την επόμενη μέρα του σύγχρονου σχολείου προς όφελος του μαθητικού πληθυσμού. Να εκσυγχρονιστεί το σχολείο μας και να αποκτήσει την αίγλη που του αρμόζει. Να γίνει το σχολείο ένας τόπος όπου οι μαθητές θα διδάσκονται, παράλληλα με τα μαθήματα, υψηλές αξίες και ιδανικά, και με τους εκπαιδευτικούς τους συνοδοιπόρους να διευρύνουν τους γνωστικούς και πνευματικούς τους ορίζοντες. Πρωτίστως, το σχολείο να δώσει ισχυρό κίνητρο στη νέα γενιά να αρχίσει να σκέπτεται κριτικά και συνθετικά και να αναζητά απαντήσεις σε φλέγοντα ερωτήματα, παρακινώντας τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους που σίγουρα αυτή την περίοδο είναι πολύ δυνατά. Οι μαθήτριες και οι μαθητές καλούνται να αντιμετωπίσουν μία πολύ διαφορετική πραγματικότητα, με πολύ σκληρές όψεις που δεν συνάδουν με την ανεμελιά της ανηλικότητας και είναι έργο του σχολείου να στηρίξει τον νέο και να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματά του.

Το σχολείο μπορεί να διαδραματίσει έναν καθοριστικό ρόλο και να δώσει μηνύματα ελπίδας και αισιοδοξίας στην ευρύτερη κοινωνία αλλά και ισχυρά εφόδια στον μαθητικό πληθυσμό, ώστε οι νέοι να κατανοήσουν την κρισιμότητα των στιγμών, χωρίς όμως να στερηθούν το χαμόγελο και την ελπίδα που αποτελούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά της νεότητας. Στο σημείο αυτό, το δικό μου μήνυμα προς τη νέα γενιά είναι το εξής: «μπορεί τα όνειρά μας κάποιες στιγμές να μπαίνουν αναγκαστικά και υπό την πίεση εξωτερικών παραγόντων σε ‘pause’ αλλά δεν σταματούν ποτέ, γιατί κανείς και τίποτα -ακόμα και οι πιο άγριες και ακραίες συνθήκες- δεν μπορούν να εμποδίσουν, ειδικά την ψυχή του νέου, να ονειρεύεται με πάθος. Επομένως, αξιοποιήστε αυτήν τη δύσκολη περίοδο για να σχεδιάσετε ένα πολύ πιο φωτεινό αύριο, όπως το ονειρεύεστε. Είναι στο χέρι σας, γιατί εσείς είσαστε το μέλλον. Και όσα τυχόν στερηθήκατε αυτή την περίοδο, όπως βόλτες με φίλους, πάρτι, ανέμελες συζητήσεις, γέλια και σχολικές εκδρομές, ας γίνουν μέρος της δύναμής σας για ένα πολύ πιο ξεχωριστό αύριο, έχοντας εκτιμήσει βαθύτερα πρόσωπα και καταστάσεις στη ζωή σας».

Σε πείσμα των καιρών και παρά τις αντίξοες συνθήκες, ο μαθητικός πληθυσμός της χώρας μας, η νέα γενιά, έχει τη δύναμη και τη δυναμική να διαδραματίσει έναν πολύ θετικό και φωτεινό ρόλο, γράφοντας ένα πιο ελπιδοφόρο Κεφάλαιο στη σύγχρονη Ιστορία. Αρκεί να εμπιστευτούμε τους νέους μας και ο εκπαιδευτικός προσανατολισμός να εστιάσει το «βλέμμα» στην παιδεία και όχι στην «κάλυψη της ύλης». Αυτό είναι άλλωστε και ένα πολύτιμο μάθημα που αποκομίσαμε από τη δύσκολη αυτή συγκυρία. Οι επικεφαλής στη μάχη κατά του ιού, Covid-19, στους οποίους εμπιστευτήκαμε τη ζωή μας, είναι επιστήμονες που διακρίθηκαν, γιατί εμβάθυναν στο αντικείμενό τους και εργάστηκαν σκληρά για την επίτευξη των υψηλών στόχων τους. Αυτό προϋποθέτει κριτική και συνθετική σκέψη, βαθύτερους συλλογισμούς, ακόμα και επιστημονικό ήθος και αγάπη για τον Άνθρωπο που, κάποτε, πρέπει να αποτελέσουν κύρια ζητούμενα του σύγχρονου σχολείου, των σύγχρονων κοινωνιών και ειδικότερα της ελληνικής κοινωνίας. Συνοψίζοντας, η αναβάθμιση της ποιότητας των σχολικών σπουδών, η διεύρυνση της σκέψης και των οριζόντων, το άνοιγμα σε επιλογές και εναλλακτικούς δρόμους, καθώς και η ανάπτυξη δεξιοτήτων, κλίσεων και ταλέντων με καλλιέργεια του πνεύματος των μαθητών αλλά και ανάδειξη της μοναδικότητας κάθε παιδιού, πρέπει να αποτελέσουν πρωταρχικά ζητούμενα του σύγχρονου σχολείου σε έναν κόσμο που αλλάζει.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.