Αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού: οι ορθές τεχνικές τιμωρίας και επανόρθωσης

της Αγγελικής Καρδαρά.

Οι ραγδαίες εξελίξεις που έφερε και στον νευραλγικό τομέα της εκπαίδευσης η σφοδρή υγειονομική κρίση με την οποία η Ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη, πιστεύω ότι σταδιακά θα μας οδηγήσει σε μία νέα εκπαιδευτική εποχή. Στο πλαίσιο αυτής της νέας εποχής όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό να αξιοποιηθούν οι προκλήσεις προς όφελος της μαθητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας, ώστε να αναβαθμιστεί ο ρόλος του σχολείου, του εκπαιδευτικού αλλά και του μαθητή, ενώ ταυτόχρονα να αξιοποιηθεί η επιστημονική γνώση για να λάβουν χώρα ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των εντάσεων στο σχολικό περιβάλλον και στην καλλιέργεια του ομαδικού πνεύματος.

Θα ξεκινήσω το παρόν άρθρο με την αναφορά σε ένα πολύ ενδιαφέρον webinar της ομάδας @Sfk Cyber Technologies του CSI Institute για την έννοια του σχολικού εκφοβισμού, για το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού και των κυβερνοαπειλών κυρίως ανάμεσα σε εφήβους, που πραγματοποιήθηκε στις 22-4-2020, με εκλεκτούς ομιλητές.

Επίτιμος ομιλητής/ Special Guest Speaker ήταν ο Ομ. Καθηγητής Εγκληματολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γιάννης Πανούσης, ο οποίος ανέδειξε τις ακόλουθες σημαντικές πτυχές, αναλύοντας επιστημονικά την έννοια του σχολικού εκφοβισμού:

Πρώτον, τόνισε την ανάγκη οριοθέτησης της βίας. Δεύτερον, υπογράμμισε την ανάγκη οριοθέτησης της έννοιας της «ενδοσχολικής βίας» ή αλλιώς «σχολικής έντασης», όπως ο ίδιος επιλέγει να την χαρακτηρίσει επιστημονικά. Επεσήμανε, μεταξύ άλλων, στο σημείο αυτό ότι είναι διαφορετική η προσέγγιση μαθητών για την έννοια, διαφορετική των εκπαιδευτικών ενώ τόνισε ότι ακόμα και μεταξύ εκπαιδευτικών διαφορετικών ειδικοτήτων (π.χ. μεταξύ φιλολόγων και μαθηματικών) καταγράφονται, βάσει ερευνών, διαφορετικές προσεγγίσεις της έννοιας. Συνεπώς, τόνισε την ανάγκη να υπάρξει μία πολύ σαφή οριοθέτηση ως προς το πώς ορίζεται και τι περιλαμβάνεται στην έννοια της «σχολικής έντασης», η οποία να περιλαμβάνει μόνο συμπεριφορές που λαμβάνουν χώρα στο σχολικό περιβάλλον.

Τρίτο σημείο που ανέδειξε ο Καθηγητής είναι τα χαρακτηριστικά του «τραμπούκου» μαθητή εντός και εκτός σχολείου κάνοντας αναφορά στο συσχετισμό, για τον οποίο συχνά συζητάμε στα ΜΜΕ, μεταξύ ενδοοικογενειακής βίας και μαθητή που υιοθετεί εκφοβιστικές συμπεριφορές στο σχολείο.

Τέταρτο σημείο που ανάδειξε ο Καθηγητής αφορά τις σημαντικές πτυχές του cyberbullying στη σύγχρονη εποχή με τη μεγάλη εξοικείωση των μαθητών με την τεχνολογία και την ευρεία χρήση της από πολύ μικρές ηλικίες.

Το πέμπτο πολύ σημαντικό στοιχείο που ανέδειξε ο κ. Πανούσης αφορά τα χαρακτηριστικά του «ευάλωτου» παιδιού και τον σημαίνοντα ρόλο της διαμεσολάβησης και της συμφιλίωσης. Παράλληλα αναφέρθηκε εκτενώς στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει ο εκπαιδευτικός και ο Διευθυντής κάθε σχολικής μονάδας στην αντιμετώπιση των εντάσεων μεταξύ μαθητών, δίνοντας ένα ενδεικτικό παράδειγμα «τα ίδια παιδιά μεταξύ 10-11 είναι πολύ ήρεμα και δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα και μεταξύ 12-1 ξεσηκώνουν όλη την τάξη, γιατί αλλάζει ο εκπαιδευτικός και είναι σε κάθε περίπτωση διαφορετική η προσέγγιση του εκπαιδευτικού. Εξίσου στην ίδια περιοχή 3 σχολείο είναι υπό φασαρία και ένα όπου όλα κυλούν πολύ ομαλά, λόγω διαφορετικής αντιμετώπισης καίριων ζητημάτων από τη Διεύθυνση της κάθε σχολικής μονάδας.

Αναφέρθηκε επίσης την αναγκαία συνεργασία εκπαιδευτικών – γονέων, τονίζοντας ότι είναι απαραίτητο οι γονείς να μην απαξιώνουν τους εκπαιδευτικούς των παιδιών τους, ούτε βέβαια οι εκπαιδευτικοί να ασκούν εξουσία που δεν έχουν στους ανήλικους μαθητές. Οι ρόλοι να είναι διακριτοί, με θεμελιώδες χαρακτηριστικό θα υπογραμμίσω τον σεβασμό. Σεβασμό του μαθητή στον εκπαιδευτικό, του εκπαιδευτικού στον μαθητή και στις οικογένειες και σεβασμό των γονέων στην εκπαιδευτική κοινότητα, ώστε τα μηνύματα προς όλες τις πλευρές να είναι σαφή, ξεκάθαρα αλλά και θετικά.

Η πρόταση του Καθηγητή έγκειται στην αναγκαιότητα ύπαρξης του «Κανονισμού Λειτουργίας της Τάξης», ώστε να τεθούν σαφή όρια και να γνωρίζει ο μαθητής τι παραβιάζει και όχι να τιμωρείται χωρίς να καταλαβαίνει γιατί τιμωρείται. Αλλιώς, θα προσθέσω εδώ ότι, η τιμωρία είναι άνευ ουσίας και βαθύτερου περιεχομένου με τον μαθητή να επαναλαμβάνει πιθανότητα την πράξη του στο μέλλον.

Το συμπέρασμα του Καθηγητή ήταν το εξής:«Η σχολική ένταση, ο εκφοβισμός, η ηλεκτρονική πλευρά του εκφοβισμού, αποτελεί ένα ζήτημα που αποκτά χαρακτηριστικά κουλτούρας -αρνητικής κουλτούρας- η οποία (κουλτούρα της βίας) είναι χειρότερη από τη βία αυτή καθεαυτή και γι’ αυτό θέλει συνέργεια. Θέλει αυτό που ονομάζουμε συμμετοχική αντεγκληματική πολιτική, της εγγύτητας και της συνεταιρικότητας».

Συνοψίζοντας, θα τονίσω τη σημασία του να τεθούν σαφή όρια σε όλα τα σχολεία με τον «Κανονισμό Λειτουργίας της Τάξης», όπως εύστοχα προτείνει ο κ. Πανούσης, διδάσκοντας στην πράξη στα παιδιά την πολύτιμη έννοια του «σεβασμού» στον συμμαθητή τους και τον εκπαιδευτικό τους, δίνοντάς τους ταυτόχρονα την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να τοποθετηθούν για όλα τα φλέγοντα ζητήματα που τους αφορούν.

Το παραπάνω θα επιτευχθεί με την ενίσχυση του ρόλου της μαθητικής κοινότητας που πρέπει να μάθει να συνεργάζεται αρμονικά για την υλοποίηση συλλογικών στόχων με όλους τους συμμαθητές και να προτείνει λύσεις σε ζητήματα που προκύπτουν και αφορούν δυσλειτουργίες της τάξης ή ευρύτερα του σχολείου. Το σχολείο, ας μην ξεχνάμε, ότι είναι ο χώρος όπου τα παιδιά περνούν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας και της ζωής τους και είναι σημαντικό να γίνει ένας χώρος που θα αγαπήσουν πραγματικά και δεν θα είναι «αμέτοχοι θεατές» αλλά θα έχουν όλες και όλοι μία σημαντική θέση στο σχολικό τους περιβάλλον[1].

Ας διερευνήσουμε όμως τώρα μία ακόμα έννοια που απασχολεί και προβληματίζει εντόνως εκπαιδευτικούς-μαθητές-γονείς και αφορά την έννοια της «τιμωρίας» ή αλλιώς «συνέπειας» (politically correct) στο σύγχρονο σχολείο. Οι εκπαιδευτικοί είναι σκόπιμο να προβαίνουν σε έναν διαχωρισμό μεταξύ δύο διαφορετικών τύπων συνεπειών: από τη μία πλευρά τις συνέπειες που βοηθούν στη διαχείριση της συμπεριφοράς τη στιγμή που υιοθετείται και λαμβάνει χώρα το περιστατικό και από την άλλη στην υιοθέτηση στρατηγικών που διδάσκουν θετική συμπεριφορά και υποστηρίζουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των δεξιοτήτων. Οι συνέπειες είναι σκόπιμο να εφαρμόζονται από κάθε σχολείο με υπευθυνότητα, με σύνεση και λογική.

Πιο συγκεκριμένα, οι χαρακτηριζόμενες «λογικές συνέπειες»/ logical consequences είναι ένας τρόπος για να αντιμετωπιστούν προβλήματα που προκαλούνται από τα λόγια και τις πράξεις των μαθητών όταν παραβιάζουν ή ξεχνούν τους κανόνες. Βοηθούν τους μαθητές να ανακτήσουν τον αυτοέλεγχο, να προβληματιστούν για τα λάθη τους και να επανορθώσουν γι’ αυτά. Οι λογικές συνέπειες θα πρέπει να σέβονται τον κάθε μαθητή, να είναι ανάλογες με τη συμπεριφορά που έχει υιοθετηθεί από τον μαθητή και βέβαια να έχουν μία συγκεκριμένη χρονική διάρκεια.

Ακολουθούν τρεις τύποι λογικών συνεπειών:

«You break it, you fix it»: Στο πλαίσιο αποκαταστατικών/ επανορθωτικών τεχνικών, ο ανήλικος μαθητής αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί και καλείται με υπευθυνότητα να «αποκαταστήσει» τη βλάβη που προκάλεσε. Υπό αυτή την έννοια αποκτά έναν ενεργό ρόλο ακόμα και στην τιμωρία που του επιβάλλεται, συνειδητοποιεί τη βαρύτητα της πράξης του και του δίνεται η ευκαιρία να «διορθώσει» το πρόβλημα που προκάλεσε. Για παράδειγμα, εάν μέσω bullying ένας μαθητής πλήγωσε τα συναισθήματα ενός συμμαθητή του είναι αναγκαίο να του ζητήσει συγγνώμη για τις πράξεις του. Αλλά εδώ θα τονίσω ότι είναι αναγκαίο να περάσουμε και σε ένα δεύτερο -πολύ πιο ουσιαστικό- επίπεδο: να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά με την πολύτιμη πάντα συμβολή του εκπαιδευτικού να περάσουν κάποιον χρόνο μαζί, να συζητήσουν αλλά και να συνεργαστούν δημιουργικά. Να επέλθει, υπό αυτή την έννοια, μία πραγματική συμφιλίωση και να έχει λειτουργήσει θετικά η έννοια της αποκαταστατικής/επανορθωτικής δικαιοσύνης.

«Temporary loss of a privilege»: Η προσωρινή απώλεια προνομίων είναι ένας απλός τρόπος για να βοηθήσουμε έναν μαθητή να αξιοποιήσει αυτό το προνόμιο με μεγαλύτερη υπευθυνότητα στο μέλλον. Χάνοντας ένα προνόμιο για μία συγκεκριμένη περίοδο μαθημάτων ή για μία ήμερα (π.χ. συμμετοχή σε σχολική εκδρομή, σε μία αθλητική δραστηριότητα, το μεγαλύτερης διάρκειας διάλειμμα) μπορεί να δώσει το έναυσμα στο παιδί να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του και να μην παραβιάσει τους κανόνες της τάξης και του σχολείου.

«Time–out» or «take a break»: Το χρονικό περιθώριο ή το «διάλειμμα» είναι μία στρατηγική που βοηθά τους μαθητές να διδαχθούν τεχνικές αυτοελέγχου. Ένας μαθητής που διακόπτει τη δουλειά της ομάδας καλείται να φύγει για λίγα λεπτά από την τάξη. Ο εκπαιδευτικός με αυτό τον τρόπο δίνει την ευκαιρία στον μαθητή να ξανακερδίσει την ψυχραιμία του και να επανέλθει στην ομάδα μόνος του.

Εξίσου σημαντική, κατά την άποψή μου, και ή έγκαιρη ενημέρωση γονέων/ κηδεμόνων για επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές μαθητών που προκαλούν σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, ώστε και οι γονείς να αναλάβουν την καίρια ευθύνη που τους αναλογεί, δεδομένου ότι πολλές αρνητικές συμπεριφορές μαθητών πηγάζουν από την έλλειψη ορίων ή από δυσλειτουργίες των οικογενειών τους.

Τιμωρίες όμως που «διώχνουν» τον μαθητή από τους κόλπους του σχολείου και οδηγούν στην περιθωριοποίηση ή τον στιγματισμό του, όπως μονοήμερες ή πολυήμερες αποβολές, κατά την άποψή μου πρέπει να καταργηθούν και να αντικατασταθούν από συνέπειες που δεν αφαιρούν το δικαίωμα στον μαθητή να παραμένει στο σχολικό του περιβάλλον. Στη θέση της αποβολής, ο μαθητής πρέπει να συνεχίσει να βρίσκεται στο σχολείο και να παράγει κάποιο έργο, όπως να ετοιμάσει μία εργασία και να την παρουσιάσει στην τάξη. Εδώ θα έχει ενδιαφέρον να προσπαθήσει η εκπαιδευτική κοινότητα να αναδείξει τα θετικά στοιχεία, τις κλίσεις και τα ταλέντα, κάθε μαθητή «βλέποντας» πέρα από τις αρνητικές συμπεριφορές που υιοθετεί. Για παράδειγμα ένας μαθητής που ζωγραφίζει πολύ καλά, μπορεί να έχει ως «δεύτερη ευκαιρία» (αντί να αποβληθεί από το σχολείο και να πάει στην καφετέρια ή να μείνει σπίτι για να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια) να ζωγραφίσει ένα σχέδιο που εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του από την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και μετά από μερικές μέρες να παρουσιάσει τη «δουλειά της τιμωρίας» στην τάξη.

Στον αντίποδα δηλαδή των τιμωριών βρίσκεται μία ακόμα πολύ σημαντική έννοια που αφορά την «επιβράβευση» στην οποία πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη βαρύτητα στο σύγχρονο σχολείο, δεδομένου ότι πολλά παιδιά εκφράζουν το παράπονο ότι ποτέ ή σπάνια επιβραβεύονται από γονείς και εκπαιδευτικούς. Χωρίς όμως επιβράβευση, δεν υπάρχει και κίνητρο και γνωρίζουμε ότι ειδικά όταν αναφερόμαστε στην ανηλικότητα η επιβράβευση είναι εξαιρετικά σημαντική, όπως και η συζήτηση. Να συζητάμε με τον μαθητή και να του δίνουμε την ευκαιρία να εξηγήσει γιατί έπραξε με τον συγκεκριμένο τρόπο.

Μία εξίσου σημαντική και κρίσιμη παράμετρο την οποία ο εκπαιδευτικός πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του προτού επιβάλλει την όποια τιμωρία/ συνέπεια είναι ότι σκοπός της είναι διττός: να βοηθήσει τον μαθητή να τροποποιήσει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο και να αποκατασταθεί η βλάβη που έχει προκληθεί. Επομένως, οι τιμωρίες πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση και με ευαισθησία, εξετάζοντας τα ακόλουθα:

Εάν τα προβλήματα συμπεριφοράς του μαθητή προκαλούνται από έλλειψη συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Από ηθικής απόψεως, οι μαθητές δεν πρέπει ποτέ να τιμωρούνται για συμπεριφορές που οφείλονται σε έλλειψη κάποιας δεξιότητας. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που είναι αποδιοργανωμένος και φτάνει πάντα αργοπορημένος στην τάξη χωρίς υλικό γραφής ίσως χρειαστεί να διδαχθεί δεξιότητες οργάνωσης – αντί να τιμωρηθεί για την έλλειψη οργάνωσης. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μόνον οι θετικές τεχνικές θα βελτιώσουν επαρκώς τις «προβληματικές» συμπεριφορές. Οι εκπαιδευτικοί έχουν στη διάθεσή τους μία σειρά από στρατηγικές παρέμβασης θετικής συμπεριφοράς. Αυτές οι θετικές προσεγγίσεις είναι σημαντικό να βασίζονται στο προφίλ των μαθητών κάθε τάξης και στην εμπειρία που αποκομίζει ο εκπαιδευτικός από κάθε τάξη, προκειμένου να αποφευχθούν «ενεργοποιητές αρνητικών συμπεριφορών/behavioral triggers» που οδηγούν σε προβλήματα και να γίνεται χρήση επαίνων και άλλων ενισχυτών για να ανταμείψουν τον μαθητή για τη συμμετοχή του σε κατάλληλες, «φιλικές προς τους μαθητές» συμπεριφορές. Οι τεχνικές τιμωρίας, ιδιαίτερα οι «ισχυρές»/ σκληρές μορφές ποινών, όπως ο μεγάλος χρόνος απομόνωσης/ αποκλεισμού από την ενίσχυση, θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνον όταν το εύρος των θετικών στρατηγικών δεν ήταν επιτυχές στη βελτίωση της συμπεριφοράς του μαθητή.

Τέλος, δεν πρέπει να μας διαφεύγει μία ακόμα κρίσιμη πτυχή του θέματος που αφορά την ενίσχυση, μέσω επιμόρφωσης και καθοδήγησης από την ειδική επιστημονική κοινότητα, των ίδιων των εκπαιδευτικών ιδίως εκείνων που αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα προβλήματα στην τάξη τους, ώστε να μη φτάνουν στο σημείο να αυτοενοχοποιούνται για τις συμπεριφορές των μαθητών τους, αλλά να τους δοθεί η ευκαιρία να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες προκειμένου να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά προβλήματα στην τάξη.

Στο σημείο αυτό θα τονίσω, παράλληλα με τα επιμορφωτικά προγράμματα, την αναγκαία ανταλλαγή εκπαιδευτικών εμπειριών και την πολύτιμη συμβολή των «συμβούλων εκπαίδευσης», των οποίων ο ρόλος θα έπρεπε να είναι καθοδηγητικός ως προς αντίστοιχα ζητήματα.

Εξίσου κρίσιμης σημασίας να ενισχυθεί και ο μαθητής που αντιμετωπίζει σοβαρά ζητήματα κοινωνικοποίησης, συμμετοχής σε μαθησιακές δραστηριότητες και ανάπτυξης φιλικών δεσμών με τους συμμαθητές του, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανένα παιδί δεν θα μένει μόνο του, αποκλεισμένο από τις ομάδες των συμμαθητών του. Γιατί, αναμφίβολα, οι μαθητές έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να επιλέγουν τους φίλους τους, αλλά είναι αδιανόητο να υπάρχουν μαθητές που (όπως έχω καταγράψει και στο πλαίσιο ερευνών και της αρθρογραφίας μου) μένουν μόνοι τους σε όλα τα διαλλείματα, δεν προσκαλούνται σε κανένα πάρτι και δεν συμμετέχουν στις σχολικές εκδρομές γιατί δεν έχουν παρέα. Εδώ είναι ευθύνη της εκπαιδευτικής κοινότητας, με κοινωνική ευαισθησία, να εξαλείψει τόσο σοβαρά φαινόμενα αποκλεισμού που κατά την άποψή μου είναι αυτά που «γεννούν» το bullying και δημιουργούν προβλήματα συναισθηματικής -ψυχολογικής φύσεως στους «αποκλεισμένους» μαθητές. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσφέρει ισχυρά εφόδια στον μαθητή ώστε να μπορέσει να κοινωνικοποιηθεί και να τον βοηθήσει να δημιουργήσει φιλικούς δεσμούς με τους συμμαθητές του.

Συνοψίζοντας, στο σύγχρονο σχολείο της νέας εκπαιδευτικής εποχής είναι σημαντικό να διασφαλιστούν τρία στοιχεία:

Πρώτον, η δυναμική συμμετοχή της μαθητικής κοινότητας στο σχολικό περιβάλλον. Ακόμα και όσον αφορά τις επιβληθείσες τιμωρίες/συνέπειες, τόσο ο μαθητής που τιμωρείται όσο και οι συμμαθητές του πρέπει να έχουν λόγο σε ό, τι συμβαίνουν, ώστε να διδαχθούν στην πράξη την έννοια της υπευθυνότητας και της ενσυναίσθησης. Σε διαφορετική περίπτωση ο μαθητής που υφίσταται την τιμωρία είτε ηρωοποιείται, είτε περιθωριοποιείται στα μάτια των συμμαθητών του, συνεπώς σε καμία από τις δύο περιπτώσεις η τιμωρία δεν έχει νόημα και περιεχόμενο, αφού πιθανότητα θα οδηγήσει σε επανάληψη της πράξης. Ασφαλώς, για πράξεις παραβατικές που υπερβαίνουν τον ρόλο του εκπαιδευτικού αλλά και του σχολείου γενικότερα, πρέπει να υπάρξει μία επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τις ενέργειες στις οποίες οφείλουν να προβούν και για τους φορείς στους οποίους πρέπει να απευθύνονται ανάλογα με τη βαρύτητα της κάθε πράξης.
Δεύτερον, να διασφαλιστεί ο θετικός και ουσιαστικός ρόλος του εκπαιδευτικού, ο οποίος δεν περιορίζεται μόνο στην κάλυψη της ύλης, αλλά ως συνοδοιπόρος και εμπνευστής των μαθητών ο εκπαιδευτικός να είναι δίπλα στα παιδιά, θεμελιώνοντας μία σχέση εμπιστοσύνης ώστε κάθε μαθητής να μπορεί να συζητά χωρίς φόβο και ενοχή για ζητήματα ή συμπεριφορές που τον απασχολούν και στεναχωρούν.
Τρίτον, να χτιστεί μία σχέση εμπιστοσύνης που θα οδηγήσει σε μία πιο αποτελεσματική και εποικοδομητική συνεργασία γονέων – εκπαιδευτικών.

Συμπερασματικά, ο σύγχρονος εκπαιδευτικός οφείλει να έχει πολύ μεγάλη κοινωνική ευαισθησία ώστε να δώσει την πολύτιμη ευκαιρία σε όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά να αποκτήσουν τον δικό τους σημαντικό χώρο στο σχολείο για να νιώθουν πραγματικά ότι ανήκουν σε αυτό τον χώρο. Αυτό σημαίνει στην πράξη την προσέγγιση του κάθε μαθητή με αγάπη και ουσιαστικό ενδιαφέρον από τον εκπαιδευτικό του. Τόσο του «ευάλωτου» μαθητή ενισχύοντάς τον ώστε να μπορέσει να στηριχτεί στις δυνάμεις του, όσο και του μαθητή που μπορεί να μην έχει διδαχθεί από την οικογένειά του τρόπους για να εκφράζει θετικά συναισθήματα και χρειάζεται επίσης την καθοδήγηση της εκπαιδευτικής κοινότητας για να αποκτήσει δεξιότητες και να εξωτερικεύσει συναισθήματα. Στο νέα εκπαιδευτική εποχή το σχολείο ας γίνει η «αγκαλιά» της ανηλικότητας και της νεότητας!

Διαδικτυακοί τόποι άντλησης στοιχείων

Ανακτήθηκαν στις 26-4-2020

http://www.ascd.org/publications/educational-leadership/sept18/vol76/num01/Getting-Consistent-with-Consequences.aspx

https://www.interventioncentral.org/behavioral-interventions/challenging-students/what-every-teacher-should-know-about%E2%80%A6punishment-techni

https://www.scholastic.com/teachers/articles/teaching-content/what-do-when-kids-break-rules/

https://learnenglishteens.britishcouncil.org/uk-now/read-uk/school-discipline

[1] Βλ.σχετικό βίντεο https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=544881952838120&id=153480908644895

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.