Πρόγραμμα θεραπείας νεαρών σεξουαλικών εγκληματιών ως βάση για ένα μάθημα σεξουαλικής αγωγής

της Αγγελικής Καρδαρά.

Μία πολύτιμη ερευνητική προσέγγιση ενός πολύ σοβαρού ζητήματος, από τον Ομ.Καθηγητή Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Αντώνη Μαγγανά παρουσιάζουμε στο παρόν άρθρο.

Ο Καθηγητής περιγράφει αναλυτικά ένα πρόγραμμα θεραπείας νεαρών σεξουαλικών εγκληματιών ως βάση για ένα μάθημα σεξουαλικής αγωγής, αποδεικνύοντας τη μεγάλη κοινωνική του ευαισθησία και ταυτόχρονα την αδιάκοπη προσπάθειά του για να υλοποιηθούν ιδέες και να εφαρμοστούν και στη χώρα μας ορισμένες καινοτόμες προτάσεις που θα μπορούσαν να ανοίξουν νέους δρόμους στη σκέψη, στην έρευνα και στη διδασκαλία με θετικά αποτελέσματα, καθώς και στην αντεγκληματική πολιτική με έμφαση στην ενίσχυση της πρόληψης και των στοχευμένων δράσεων που θα αποτρέψουν την υποτροπή και θα αυξήσουν την ενσυναίσθηση, την υπευθυνότητα και τη συνειδητοποίηση των συνεπειών κάθε πράξης αλλά και της προκαλούμενης βλάβης.

Το ουσιαστικό ενδιαφέρον για τον Άνθρωπο είναι, κατά την κρίση μου, το πρώτο και το πιο σημαντικό βήμα για να αρχίσουν να υλοποιούνται δράσεις και να προσεγγίζονται ολιστικά και με μεγαλύτερη ευαισθησία τόσο σοβαρά ζητήματα που αφορούν την προστασία της ανηλικότητας και της νεότητας, δεδομένου ότι υποθέσεις με θύματα ανήλικους και νέους που μας έχουν απασχολήσει ερευνητικά και έχουν καλυφθεί εκτενώς από τα ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύουν την ανάγκη να προσεγγιστεί η νεανική παραβατικότητα ολιστικά. Αναγκαίες θεωρώ τις δράσεις που θα δώσουν την ευκαιρία στους ανήλικους και νέους να αισθανθούν πιο υπεύθυνα και ενεργά μέλη της κοινωνίας, ξεκινώντας με συγκεκριμένες δράσεις στο σχολείο που θα ενισχύσουν τον ρόλο κάθε μαθήτριας και κάθε μαθητή στο σχολικό περιβάλλον, ώστε κανένα παιδί να μη νιώθει περιθωριοποιημένο και αποκομμένο από τις εκπαιδευτικές διαδικασίες, συνεχίζοντας με δράσεις στην τοπική κοινότητα, στη γειτονιά, που θα αυξήσουν το αίσθημα του «ανήκειν» το οποίο είναι πολύ σημαντικό για κάθε έφηβο και νέο και φτάνοντας στο επίπεδο της ευρύτερης κοινωνίας, όπου η οργανωμένη Πολιτεία πρέπει έμπρακτα να δείξει ότι «αγκαλιάζει» την ανηλικότητα και τη νεότητα και ότι της δίνει ευκαιρίες για ισότιμη ένταξη, για πρόοδο και για εξέλιξη -προσωπική και συλλογική-. Άλλωστε, οι νέοι είναι το μέλλον του τόπου μας και

Γράφει ο Καθηγητής Α. Μαγγανάς

Η πρώτη μου επαφή με το πρόγραμμα θεραπείας ανήλικων σεξουαλικών εγκληματιών PETAS του Κεμπέκ έγινε όταν είδα ότι σε μία καταδικαστική για έναν ανήλικο απόφαση ο δικαστής επέβαλε ως ποινή την παρακολούθηση αυτού του προγράμματος θεραπείας. Κατάλαβα αμέσως ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό. Μεταφράζοντας και μορφοποιώντας το κείμενο πέρασα από ανάμεικτα συναισθήματα. Η πρώτη σημαντική διαπίστωση είναι και εδώ ότι το θέμα αντιμετωπίζεται ολιστικά μην αφήνοντας καμία παράμετρο έξω. Δράστης, θύμα συναισθήματα και των δύο, ενσυναίσθηση, αυτοέλεγχος, υπευθυνοποίηση, υπερπήδηση ορίων, πρόληψη επανάληψης της πράξης, νομικές παράμετροι, προσεγγίζονται με μεθοδικό, αναλυτικό και συστηματικό τρόπο. Στο τέλος αισθάνεσαι μία πληρότητα ότι όλα έχουν προβλεφθεί και αντιμετωπισθεί.

Το δεύτερο συναίσθημα ήταν ένας προβληματισμός. Εξαιρετικά όλα αυτά για τους ανήλικους δράστες, όμως η βασανιστική μετά από παρόμοια προγράμματα θεραπείας ερώτηση βγήκε πάλι στην επιφάνεια. Μετά τι γίνεται όμως; Αν ο νέος ξαναβρεθεί στο ίδιο [νοσηρό] περιβάλλον με τις ίδιες παρέες, ποιος μας εγγυάται ότι θα συμπεριφερθεί με τον σωστό τρόπο που του δίδαξε το πρόγραμμα; Εδώ με βοήθησε η αγαπητή Αγγελική που μου είπε «μα έστω και ορισμένα παιδιά να βοηθήσει είναι αρκετό».

Ο τελευταίος προβληματισμός αφορούσε το γεγονός ότι αυτά πρέπει να είναι γνωστά στους ειδικούς κοινωνικούς επιστήμονες, επομένως τι χρησιμότητα έχουν; Μετά από πολλή σκέψη και πολλές αναγνώσεις κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η σημασία και η αξία αυτού του κειμένου είναι πολύ μεγαλύτερη από ένα απλό εξειδικευμένο πρόγραμμα θεραπείας νεαρών σεξουαλικών εγκληματιών. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πρόγραμμα που με τις κατάλληλες αλλαγές και τροποποιήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μάθημα σεξουαλικής αγωγής που αφορά όλα τα νέα παιδιά και ιδιαίτερα τα αγόρια.

Συμπεριφορές όπως ηδονοβλεψίες, επιδειξιμανίες, «χουφτώματα», τριψίματα και άλλες παρόμοιες συμπεριφορές δεν αφορούν μόνο τους νεαρούς εγκληματίες. Το πώς να λειτουργεί ο νέος σε μία ομάδα, να σέβεται και να ακούει τους άλλους, να γνωρίζει τα συναισθήματα των θυμάτων τις συνέπειες μίας παρεκκλίνουσας ή παράνομης σεξουαλικής συμπεριφοράς, τους μηχανισμούς αυτοελέγχου και μη υπέρβασης των ορίων, τις στρατηγικές πρόληψης είναι πράγματα χρήσιμα για όλα τα παιδιά και όχι μόνο για τους παραβατικούς νέους.

Πρόγραμμα θεραπείας για νέους που τέλεσαν ένα σεξουαλικό έγκλημα

Πρόγραμμα PETAS Quebec, Alain Perron, Ιουνιος 2004

1. Δόμηση της συμμαχίας
Αντικειμενικοί στόχοι

Δόμηση της σχέσης με τον ανήλικο
Ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων
Ανάπτυξη των δεξιοτήτων να ακούει και να εκφράζεται
Ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της εικόνας για τον εαυτό του
Υπευθυνοποίηση του νέου απέναντι στη σεξουαλική του συμπεριφορά

Εβδομάδα 1η

Συνοπτική παρουσίαση του καθενός
Κατάσταση της Ομάδας

Εβδομάδα 2-9

1.2 Θέματα προς ανάπτυξη και επεξεργασία
1.2.1. Τα δυνατά σημεία και οι αδυναμίες σου
1.2.2 Παρουσίαση της οικογένειάς σου
1.2.3 Αναγνώριση σημαντικών σημείων στη ζωή σου «σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία»
1.2.4 Πώς έγινε η αποκάλυψη του περιστατικού;
1.2.5 Έχεις φίλους; Θεωρείς σημαντικό το να έχεις;
1.2.6 Ποιες ήταν οι σχέσεις με το σχολείο;

2 Ο έλεγχος της σεξουαλικής συμπεριφοράς μου – Πρόληψη της υποτροπής
2.1 Οι νομικές συνέπειες των εγκλημάτων που τέλεσαν
2.1.1 Ορισμός των παράνομων συμπεριφορών
2.1.2 Προσδιορισμός της ηλικίας για έγκυρη νομική συναίνεση στον Καναδά
2.2 Αναγνώριση της διαδικασίας του περάσματος στην πράξη στο σεξουαλικό πεδίο
2.2.1 Για ποιους λόγους κακοποίησες σεξουαλικά το θύμα;

Τα γνωστικά σφάλματα για να δικαιολογήσουν τη σεξουαλική συμπεριφορά τους
Τα κίνητρα για να χρησιμοποιήσουν το θύμα
Η φάση του σχεδιασμού ώστε να έχουν πρόσβαση προς το θύμα
Τα μέσα που χρησιμοποίησαν για να υποτάξουν το θύμα

2.2.2 Περιγραφή των γεγονότων της σεξουαλικής επίθεσης

3. Ευαισθητοποίηση ως προς τις συνέπειες για το θύμα

4. Καταλαβαίνω τη διαδικασία της σεξουαλικής επίθεσης

5. Καταλαβαίνω τη διαδικασία αυτή πώς και γιατί έφτασα στη σεξουαλική κακοποίηση;

6. Ανάπτυξη της ενσυναίσθησης

6.1 Ερωτηματολόγιο ως προς τις γνωστικές τους διαστρεβλώσεις και αντιπαραβολή των απαντήσεων
6.2 Επιστολή ενός θύματος
6.3 Βίντεο για τις συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης
6.4 Μαρτυρίες και συνέντευξη με ένα ενήλικο θύμα στην ομάδα
6.5 Αναγνώριση των συνεπειών στο θύμα

7. Σχέδιο πρόληψης της υποτροπής
7.1 Αναγνώριση των καταστάσεων κινδύνου
7.2 Πώς να μην αναπτύσσετε και να μη διατηρήσετε την ώθηση για σεξουαλική κακοποίηση
7.3 Πώς να αντιδράσω αν μου ξαναέρθει αυτή η ώθηση;

8. Η σεξουαλικότητα

Οι φόβοι μου απέναντι στη σεξουαλικότητα
Τι επιτρέπεται;
Πώς σκέφτονται τα κορίτσια;
Οι ρόλοι
Τα στερεότυπα

9. Παρέμβαση στις οικογένειες

Κεφάλαιο 1.1 Υποδοχή

-Η έμφαση δίνεται στη σημασία της επικοινωνίας σχετικά με τα προβλήματα που συναντούν οι νέοι μετά την αποκάλυψη της κακοποίησης, καθώς και στην οικογενειακή και κοινωνική πραγματικότητα τους πριν από την αποκάλυψη ώστε να σπάσει η απομόνωσή τους.

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα γεγονότα που άφησαν τραυματικές συνέπειες
Η έμφαση δίνεται στο πώς να επιτευχθεί ο αντικειμενικός στόχος

Α] Εισαγωγή

Εβδομάδα 1η

Συνοπτική παρουσίαση του καθενός. Ονομάζομαι [το μικρό μου όνομα]
Αποδέχομαι τους λόγους για τους οποίους βρίσκομαι σ ’αυτή την ομάδα θεραπείας
Πώς αισθάνομαι που συμμετέχω σε μία ομάδα για σεξουαλικούς εγκληματίες;
Συνέβησαν «ιδιαίτερα πράγματα» τους τελευταίους μήνες;

Καθένας εξηγεί γιατί συμμετέχει στην ομάδα. Ποιος είναι ο δικός σου αντικειμενικός στόχος;
Καθένας προσδιορίζει πώς βλέπει τον δικαστή και το νόμο
Παρουσίαση της λειτουργίας των διαφόρων τμημάτων της ομάδας
Τα θετικά σημεία της λειτουργίας ως ομάδας

Οι αρχές της λειτουργίας μίας ομάδας
Οι κανόνες συμπεριφοράς που πρέπει να τηρηθούν
Πώς γίνονται οι συναντήσεις

B] Η σημασία του να είσαι μέλος της ομάδας

Στην αρχή η ομαδική θεραπεία μπορεί να προκαλέσει φόβο.
Η πλειονότητα, όμως, των νεαρών σεξουαλικών εγκληματιών, μαθαίνει γρήγορα ότι αυτό τους δίνει την ευκαιρία να μιλήσουν με άλλους νέους που παρουσιάζουν παρόμοια προβλήματα

Γ] Τα θετικά σημεία της λειτουργίας σε ομάδα

Το σπάσιμο της απομόνωσης
Σου επιτρέπει να μοιραστείς τα αισθήματα και τις συγκινήσεις που συνδέονται με τα βιώματά σου
Βελτιώνει την αυτοαντίληψη και ορισμένες συμπεριφορές μέσω του μοιράσματος με άλλους που είχαν τις ίδιες βιωματικές εμπειρίες
Αναδεικνύει την ικανότητά σου να εδραιωθείς αποτελεσματικά στις ανάγκες και τα συναισθήματά σου
Σου μαθαίνει να σέβεσαι τον εαυτό σου και να σε σέβονται οι άλλοι. Να αναγνωρίζεις τα τραύματά σου και να μιλάς. Να βοηθάς και να υποστηρίζεις τον εαυτό σου και τους άλλους
Διαπιστώνεις ότι δεν είσαι ο μόνος με αυτό το πρόβλημα

Δ] Οι αρχές για να λειτουργήσει καλλίτερα η ομάδα

Εμπιστευτικότητα
Σεβασμός
Ικανότητα να ακούς
Να εκφράζεσαι στο πρώτο πρόσωπο
Να είσαι συγκεντρωμένος

1. Η εμπιστευτικότητα

Κανένας δεν επιθυμεί να αναγνωρίζεται ως σεξουαλικός εγκληματίας και ό,τι διαδραματίζεται στην ομάδα πρέπει να παραμένει μέσα στην ομάδα

2. Ο σεβασμός

Δεν πρέπει να κοροϊδεύεις, να γελοιοποιείς ή να σπρώχνεις τους άλλους
Να έχεις ανοιχτό μυαλό. Ασφαλώς κάποιος από την ομάδα σου θα σου προξενήσει θυμό. Όταν αυτό συμβεί, θυμήσου ότι η ομάδα προσπαθεί να σε βοηθήσει, όχι να σε βλάψει
Να αντιδράς με εντιμότητα
Σε μία θεραπευτική ομάδα δεν βοηθά κανέναν η απόκρυψη της αλήθειας
Να διηγείσαι τα πράγματα όπως ακριβώς είναι ακόμη και αν κάποιος σου θυμώσει ή αισθανθείς πληγωμένος

3. Να ακούς τους άλλους

Το να ακούς είναι ένα πολύ σημαντικό σημάδι σεβασμού. Όταν μιλάμε, ενίοτε αυτό απαιτεί πολλή προσπάθεια και ενέργεια, γιατί μπορεί να υπάρχει μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση όταν παίρνουμε τον λόγο
Ακούμε χωρίς να εκφέρουμε σχόλια, κρίσεις ή κριτικές
Δεν διακόπτουμε αυτόν που μιλά
Το να ακούς είναι ένας τρόπος να καταλάβεις τους άλλους και να γνωρίσεις καλλίτερα τον εαυτό σου

Για να ακούς καλλίτερα τους άλλους είναι σημαντικό

Να αφήνεις να μιλά καθένας ξεχωριστά και να μη διακόπτεις
Ο καθένας έχει κάτι σημαντικό να πει, έστω κι αν δεν σ’ αρέσει ή δεν συμφωνείς με αυτά που λέγονται
Περίμενε να τελειώσει κάποιος που μιλά πριν θέσεις ερωτήματα ή σχολιάσεις
Όταν αμφιβάλλεις για κάτι, ζήτησε συγγνώμη και ρώτησε αυτόν που μιλά εάν έχει τελειώσει
Να προσέχεις αυτά που λέγονται και να μην αρχίζεις ταυτόχρονα νέες συζητήσεις
Μία θεραπευτική ομάδα περιλαμβάνει πολλά πρόσωπα που δουλεύουν μαζί για να ρυθμίσουν τα κοινά προβλήματα
Στην ομαδική θεραπεία καθένας επικεντρώνεται σε αυτόν που μιλά
Όταν αρχίζεις ταυτόχρονα άλλες συζητήσεις, η ομάδα παύει να λειτουργεί ως σύνολο
Να αποφεύγεις να απαντάς στη θέση ενός άλλου μέλους της ομάδας
Να επιτρέπεις πάντα στους άλλους να απαντούν για τους ίδιους και να υπερασπιστούν τον εαυτό τους
Αν κάποιος απαντά, επανειλημμένα στη θέση σου, τότε πρέπει να αποφύγεις τις ερωτήσεις
Σε μία θεραπευτική ομάδα κάθε άτομο πρέπει να τελεί τη δική του εργασία
Να δίνεται βοήθεια στα άτομα που χρειάζονται ενθάρρυνση
Είναι πολύ δύσκολο σε μία ομάδα να γίνει λόγος για τη σεξουαλικότητα
Πρέπει κάθε μέλος της ομάδας να εργασθεί πολύ σκληρά για να αναπτύξει την εμπιστοσύνη και ένα κλίμα αμοιβαίας υποστήριξης στην ομάδα
Ένας εύκολος τρόπος να αναπτύξεις αυτό το κλίμα είναι να υποδέχεσαι ένα μέλος της ομάδας με το μικρό του όνομα κάνοντας θετικά σχόλια γι’ αυτόν
Καθένας πρέπει να έχει στη διάθεσή του τον χρόνο που του χρειάζεται
Μην προσπαθείς να γίνεις ο αρχηγός της ομάδας
Σε κάθε ομάδα υπάρχουν τα ενεργητικά και τα παθητικά μέλη
Σε μία ομάδα όλοι είναι ίσοι ακόμη και τα πιο ήσυχα άτομα πρέπει να έχουν τον ίδιο χρόνο για να μπορέσουν να εκφραστούν
Τα πλέον εξωστρεφή άτομα μπορούν να βοηθήσουν τα πιο συνεσταλμένα να μιλήσουν προσφέροντας τους μεγαλύτερη υποστήριξη

4. Όταν πρόκειται να μιλήσεις, να το κάνεις στο 1ο πρόσωπο

Αυτή η φόρμουλα διευκολύνει να εκφράσεις αυτό που θέλεις να πεις και σου επιτρέπει να εντοπίσεις και να πεις καλλίτερα αυτό που βιώνεις
Το να εκφράζεσαι στο 1ο πρόσωπο, σου επιτρέπει να οικειοποιηθείς τα βιώματά σου, τα αισθήματα και τις συγκινήσεις σου καθώς και να αναλάβεις τις ευθύνες σου

5. Να είσαι συγκεντρωμένος

Το να επικεντρώνεσαι σε αυτό που συμβαίνει και βιώνεται είναι μία από τις συμπεριφορές που πρέπει να αναπτυχθούν κατά τη θεραπεία
Αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό το να απομακρυνθείς από την πραγματικότητα ή από την παρούσα στιγμή
Μερικές φορές όταν η συγκινησιακή φόρτιση γίνεται πολύ έντονη εύκολα κανείς αφαιρείται
Για να είναι αποτελεσματική η θεραπεία η προσοχή και η συγκέντρωση είναι απαραίτητες, αν θέλεις να βοηθηθείς.

Ε] Οι κανόνες συμπεριφοράς που απαιτεί η θεραπεία

Να αποφεύγεται κατά το δυνατόν κάθε αφηρημάδα η απώλεια προσοχής
Να αποφεύγονται τα πηγαινέλα και οι μετακινήσεις στην αίθουσα
Απαγορεύονται οι ψίθυροι με τον διπλανό
Να έρχεσαι νηφάλιος. Να μην καπνίζεις ή καταναλώνεις οποιαδήποτε άλλη ουσία [ναρκωτικά ή αλκοόλ]
Να αποφεύγεις να τρως και να μη μασάς τσίχλα
Να έρχεσαι εγκαίρως
Να μη φοράς κασκέτο
Να μένεις καθισμένος
Καμία σωματική ή λεκτική βία δεν είναι ανεκτή

Προτάσεις για ερωτήσεις προς συζήτηση ως συμπέρασμα

Πώς βίωσες την πρώτη συνάντηση;
Τι κράτησες από αυτήν τη συνάντηση;
Πώς την είχες φαντασθεί;
Πώς αισθάνεσαι μετά από αυτήν;
Έχεις ερωτήματα ή ανησυχίες;

Κεφάλαιο 2.1 Τα νομικά ζητήματα

Ορισμός των παράνομων συμπεριφορών

Στον Καναδά κάθε άτομο που φιλά ή χαϊδεύει άλλο ή έχει σεξουαλική επαφή, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών σχέσεων χωρίς τη συναίνεση του ατόμου, ανεξάρτητα από την ηλικία του, διαπράττει ένα αδίκημα σύμφωνα με το νόμο αυτό το αδίκημα αποκαλείται σεξουαλική επίθεση. Μεταξύ των σεξουαλικών επιθέσεων περιλαμβάνονται ο βιασμός και ο σοδομισμός.

Ο βιασμός

Μία σεξουαλική σχέση θεωρείται βιασμός όταν κάποιος έχει σεξουαλικές σχέσεις με κάποιον άλλο χωρίς τη συναίνεσή του.
Θεωρείται βιασμός κάθε περίπτωση όπου η ψυχολογική ή φυσική βία ή ένα όπλο χρησιμοποιούνται για απειλή ή/και κάθε φορά που το θύμα υφίσταται σωματικές κακώσεις, ακόμη και αν το θύμα δεν αντιστέκεται.
Για να υπάρξει βιασμός αρκεί το θύμα να πει όχι.
Ο βιασμός περιλαμβάνει τη διείσδυση ενός μέρους του σώματος [στόματος, πρωκτού, αιδοίου] με οποιοδήποτε σημείο του σώματος του επιτιθέμενου συμπεριλαμβανομένου και ενός αντικειμένου.

Ο σοδομισμός

Είναι μία πρωκτική σεξουαλική σχέση.
Στον Καναδά είναι ποινικό αδίκημα αν γίνεται μεταξύ προσώπων κάτω των 18 ετών.

Ο Ποινικός Κώδικας περιλαμβάνει και άλλες περιπτώσεις σεξουαλικών αδικημάτων όταν πρόκειται για παιδί ή νεαρό κάτω των 18 ετών.

Οι απλές σεξουαλικές επαφές

Κάθε άτομο που, με σεξουαλικούς σκοπούς, αγγίζει άμεσα ή έμμεσα με ένα μέρος του σώματός του ή με ένα αντικείμενο ένα παιδί κάτω των 14 ετών διαπράττει κακούργημα.

Παρακίνηση σε σεξουαλική επαφή

Κάθε άτομο που, με σεξουαλικούς σκοπούς, ενθαρρύνει ένα παιδί κάτω των 14 ετών να έλθει σε επαφή, να αυτοθωπευθεί η να θωπεύσει άλλο άτομο άμεσα ή έμμεσα με ένα μέρος του σώματος ή ένα αντικείμενο διαπράττει κακούργημα.

Σεξουαλική εκμετάλλευση

Κάθε άτομο που είναι σε σχέση εξουσίας ή εμπιστοσύνης [καθηγητής, ‘προπονητής’, φύλακας κ.λπ.] με ένα παιδί 14 ετών, αλλά κάτω των 18, διαπράττει αδίκημα εάν εμπλακεί σε σεξουαλική δραστηριότητα με αυτό το νέο παιδί που βρίσκεται σε κατάσταση εξάρτησης.

Εκτός από τη σεξουαλική επίθεση και τα τρία αδικήματα που προαναφέρθηκαν τα σεξουαλικά εγκλήματα περιλαμβάνουν επίσης

Την επιδειξιμανία
Την κτηνοβασία
Την αιμομιξία
Τα άσεμνα τηλέφωνα
Την ηδονοβλεψία

2.1.2 Ορισμός της ηλικίας για τη νόμιμη συναίνεση στον Καναδά

Τα παιδιά κάτω των 12 χρονών [0-11 χρόνια] δεν μπορούν ποτέ να συναινέσουν σε μία σεξουαλική δραστηριότητα σύμφωνα με το νόμο
Τα παιδιά 12 ετών αλλά κάτω των 14 θεωρούνται πολύ νέα για να συναινέσουν σε μία σεξουαλική δραστηριότητα
Υπάρχει, πάντα, μία εξαίρεση δηλαδή δεν υπάρχει έγκλημα όταν δύο έφηβοι συναινούν σε μία σεξουαλική δραστηριότητα και ο μεγαλύτερος έφηβος είναι κάτω των 16 ετών
Δεν πρέπει, πάντως, να υπάρχει πάνω από δύο χρόνια διαφορά μεταξύ των δύο εφήβων
Η Συναίνεση, όμως, δεν είναι έγκυρη αν ο ένας από τους εφήβους είναι σε θέση εξουσίας ή εμπιστοσύνης απέναντι στον άλλο [π.χ. φύλαξης] ή όταν πρόκειται για άτομο απέναντι στο οποίο ο έφηβος είναι σε σχέση εξάρτησης [π.χ. ένας έφηβος που φροντίζει έναν άλλο ανάπηρο έφηβο].
Οι έφηβοι 14 και άνω αλλά κάτω των 18 ετών μπορούν, σύμφωνα με το νόμο να συναινέσουν σε μία σεξουαλική δραστηριότητα. Παρ’ όλα αυτά η συναίνεση δεν είναι έγκυρη και υπάρχει το έγκλημα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης εάν ένα από τα εμπλεκόμενα άτομα είναι σε σχέση εξουσίας ή εμπιστοσύνης απέναντι στον άλλο ή εάν είναι πρόσωπο από το οποίο ο έφηβος εξαρτάται.

Παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν για να θεωρηθεί ότι υπήρξε συναίνεση.

Είναι σημαντικό επίσης να αντιληφθούμε τη διαφορά μεταξύ:

εξαναγκασμού
υποταγής
συνεργασίας
και της συναίνεσης

Ο εξαναγκασμός είναι η χρήση μέσων όπως η εξαπάτηση, η εξαγορά κάποιου, το να υποχρεώσεις κάποιον με τη βία, το να απειλήσεις ή εκφοβίσεις κάποιον ώστε να ενδώσει στις επιθυμίες σου.

Ο εξαναγκασμός είναι το μέσο που χρησιμοποιείς ώστε το θύμα να συνεργασθεί ή να υπακούσει.

Η υποταγή όταν τα θύματα υπακούσουν χωρίς να αντιταχθούν φανερά παρά το γεγονός ότι δεν είναι σωστό και δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν πραγματικά.

Η συνεργασία όταν το θύμα συμμετέχει ανεξάρτητα εάν το επιθυμεί ή θεωρεί ότι είναι αποδεκτό.

Η συναίνεση

Υπάρχει συναίνεση όταν το άτομο συμφωνεί με κινήσεις. Πρέπει να υπάρχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Πρέπει να αντιλαμβάνεται την κίνηση που του γίνεται.
Να γνωρίζει τους κανόνες συμπεριφοράς που είναι αποδεκτοί στη συγκεκριμένη κοινωνία.
Πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβει τις συνέπειες των κινήσεων και τις πιθανές επιλογές.
Να είναι σίγουρος ότι η απόφαση του θα γίνει σεβαστή άσχετα με το εάν συμφωνεί ή διαφωνεί.
Και ότι υπήρξε μία εθελουσία συμφωνία που δόθηκε από ένα άτομο διανοητικά ικανό να αποφασίσει.

Ασκήσεις

1. Ο Γιάννης, 20 χρόνων, μένει με τη Λίνα, 19 χρόνων, εδώ και 2 χρόνια. Ένα βράδυ, η Λίνα ετοιμάζει ένα ρομαντικό δείπνο με κεριά και απαλή μουσική. Μετά το δείπνο βάζουν το νεαρό αγοράκι τους να κοιμηθεί. Μετά από λίγο, ο Γιάννης αρχίζει να χαϊδεύει και να φιλά τη Λίνα. Καθώς σιγά σιγά ο Γιάννης αρχίζει να φιλά με πάθος τη Λίνα εκείνη του ζητά να σταματήσει διότι το μωρό θα ξυπνήσει. Ο Γιάννης συνεχίζει πάρα τις αντιδράσεις της Λίνας και αρχίζει να της βγάζει τα ρούχα. Η Λίνα του ξαναζητά να σταματήσει εκείνος, όμως, αρνείται.

Ερωτήσεις

Η συμπεριφορά του Γιάννη είναι νόμιμη ή παράνομη και αν είναι παράνομη:

Εν προκειμένω υπήρξε εξαναγκασμός, υποταγή, συμφωνία ή συναίνεση; [κύκλωσε τη σωστή απάντηση]

2. Η Μαρία, 20 χρονών διαμένει μονή σε ένα διαμέρισμα κάτω από τον Μπρούνο, 15 χρονών, που μόλις άρχισε το Γυμνάσιο. Ένα βράδυ που ο Μπρούνο επέστρεψε στη Μαρία ταινίες με κινούμενα σχέδια τον προσκαλεί στο διαμέρισμα για να του προσφέρει ένα ποτό. Όταν επιστρέφει με τα ποτά το πουκάμισο της είναι ξεκούμπωτο και αρχίζει να σαγηνεύει τον Μπρούνο. Αρχίζουν τα χάδια και καταλήγουν σε σεξουαλική σχέση.

Ερωτήσεις ιδίες με παραπάνω

Αναγνώριση της διαδικασίας του περάσματος στην πράξη στο σεξουαλικό πεδίο

Για ποιους λόγους κακοποίησες σεξουαλικά το θύμα σου;

Αυτό το στάδιο διευκολύνει μία πιο γρήγορη πρόσβαση στις λανθασμένες σκέψεις και στα κίνητρα που ωθήσαν να χρησιμοποιήσει σεξουαλικά το θύμα.
Αυτό το στάδιο στοχεύει να αρχίσει την επικαιροποίηση της διαδικασίας της πορείας προς τη σεξουαλική επίθεση.
Δεν είναι παρά μία αρχή.
Πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στις λανθασμένες ιδέες για να δικαιολογήσουν τη σεξουαλική τους συμπεριφορά.
Στα κίνητρα να χρησιμοποιήσουν το θύμα του.
Στη φάση του σχεδιασμού πώς απέκτησαν πρόσβαση στο θύμα.
Στα μέσα που χρησιμοποίησαν για να υποτάξουν το θύμα

Περιγραφή των γεγονότων που αφορούν την ή τις σεξουαλικές μου επιθέσεις

Α) Περιγραφή των περιστατικών

Β) Άρνηση των γεγονότων και της ευθύνης

Γ) Μαρτυρία: Συνέπειες της άρνησης

Άσκηση. Ποιον έβλαψα;
Άσκηση. Με ποιον τρόπο τον έβλαψα;
Άσκηση. Πώς με έπιασαν;
Άσκηση. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του περιβάλλοντος;

Λίστα των παράνομων συμπεριφορών

Ανεξάρτητα από το αν είναι παράνομο ή όχι, είναι αδικαιολόγητο και βλαπτικό για οποιονδήποτε να χρησιμοποιήσει την εξουσία, την ηλικία η τις γνώσεις του για να εξαναγκάσει, υποκλέψει, εξαπατήσει η χειριστεί κάποιον για να έχει σεξουαλικές σχέσεις ιδίως με άτομα πιο αδύνατα από εκείνον.

[…]

1. Ποιον έβλαψα

μικρό όνομα του θύματος
ηλικία
σχέση με το θύμα
διάρκεια των καταχρήσεων
οι χειρονομίες που έγιναν
πόσες φορές
σε ποια ηλικία

2. Πώς έβλαψα το θύμα

μικρό όνομα του θύματος
πώς το οδήγησα να κάνει αυτό που ήθελα
πώς με έπιασαν
περίγραψε πώς σε έπιασαν
πού ήσουν
με ποιόν ήσουν
ποιός σε κατήγγειλε
σε ποιόν το είπα
υπήρξε καταγγελία στην αστυνομία

Οι αντιδράσεις του περιβάλλοντος

εξήγησε πώς τα σημαντικά για σένα πρόσωπα αντέδρασαν όταν έμαθαν για την κακοποίηση
κάνε μία λίστα από αυτά που πιστεύεις ότι αισθανόταν πέρα από αυτά που έλεγαν ή έκαναν μαθαίνοντας το [μητέρα, πατέρας, αδελφός, αδελφή, συγγενείς, φίλοι]

Ευαισθητοποίηση στις αντιδράσεις των θυμάτων

Εισαγωγή στα συναισθήματα που μπορεί να αισθάνθηκαν τα θύματα με σκοπό να βοηθήσουμε το νέο να καταλάβει καλλίτερα τις παραμέτρους της διαδικασίας που τον οδήγησαν στη σεξουαλική κακοποίηση

[Οι αντιδράσεις και τα συναισθήματα των θυμάτων θα εξετασθούν διεξοδικότερα στην παράγραφο αφιερωμένη στην «ανάπτυξη της ενσυναίσθησης απέναντι στα θύματα»]

Ασκήσεις στο κεφάλαιο της ενσυναίσθησης προς τα θύματα

Ένας τρόπος για να μάθουμε πώς σκέφτονται τα θύματα συνίσταται στο να σου υποβάλλουμε ερωτήσεις που θα ήθελαν να σου θέσουν. Ίσως δεν μπορούν να τις υποβάλλουν διά ζώσης διότι, μεταξύ άλλων, φοβούνται, αισθάνονται ντροπή, και διστάζουν. Ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι ερωτήσεις;
Αφού εξηγηθούν στην ομάδα οι αντιδράσεις και τα συναισθήματα των θυμάτων γενικά ποιες είναι οι αντιδράσεις των θυμάτων σας για την ομάδα;
Αισθανθήκατε ποτέ παρόμοια συναισθήματα; [φόβο, ντροπή, θυμό κ.λπ].
Σε ποιες καταστάσεις;

Οι κυριότεροι μύθοι που συνδέονται με τα θύματα

Τα παιδιά υφίστανται βλάβη μόνον όταν ο δράστης χρησιμοποιεί βία για να έχει σεξουαλική επαφή μαζί τους
Τα παιδιά ψεύδονται, συχνά, διηγούμενα ιστορίες σεξουαλικών καταχρήσεων
Μία σεξουαλική πράξη συνιστά επίθεση μόνο όταν το θύμα αντιστέκεται καθ’ όλη τη διάρκεια της πράξης
Τα πολύ νεαρά παιδιά μπορούν να αποφασίσουν αν επιθυμούν σεξουαλική επαφή
Αν ένα παιδί δεν μιλά για τις σεξουαλικές επαφές που είχε σημαίνει ότι του/της άρεσε
Μερικά άτομα αισθάνονται τόση ντροπή να ζητήσουν σεξουαλικές επαφές και επιθυμούν πραγματικά να τα εξαναγκάσουμε να έχουν
Αν κάποιος εστιάζει στα γεννητικά μου όργανα όταν τα εκθέτω σημαίνει ότι του αρέσει
Το να προξενείς πόνο σεξουαλικά είναι, μερικές φορές δικαιολογημένο.
Αν το μόνο που κάνω είναι να κατασκοπεύω κάποιον από το παράθυρο αυτό δεν κάνει κακό σε κανένα
Στα περισσότερα σεξουαλικά αδικήματα, είναι το θύμα που προκαλεί τον δράστη με σεξουαλικά προκλητικές κινήσεις ή ενδυμασίες
Οι γυναίκες επιθυμούν ενδόμυχα να τις κακοποιήσουν σεξουαλικά

Η αντίδραση του θύματος

Όνομα του θύματος
Αντίδραση του θύματος
Δυσπιστία, αδυναμία να εμπιστευθείς κάποιον
Φόβος, αδυναμία να υποστηρίξεις τις θέσεις σου
Κατηγορείς τον εαυτό σου για οτιδήποτε πάει στραβά
Συναίσθημα ενοχής και ντροπής για το παραμικρό
Απομόνωση, άρνηση να μοιραστείς τον χρόνο σου με άλλους
Να αισθάνεσαι διαφορετικά από τους άλλους
Αισθάνεσαι συχνά ότι οι άλλοι σε πληγώνουν
Υποφέρεις από μοναξιά, ανία ή ένα εσωτερικό κενό
Αυτοκτονική συμπεριφορά
Τελειομανής δεν μπορείς να ανεχθείς λάθη
Κλαις τη μοίρα συ
Αισθάνεσαι, συχνά, θυμό
Αποκοβεσαι από τα συναισθήματα σου, αδυναμία να ανεχθείς τον πόνο
Αμελείς την εμφάνισή σου
Έχεις την αίσθηση ότι δεν ελέγχεις τη ζωή σου
Καταθλιπτικός/ή και λυπημένος/η
Φόβος της αλλαγής
Αισθάνεσαι στριμωγμένος, γιατί κανένας δεν σε καταλαβαίνει
Αισθάνεσαι ηλίθιος και λιγότερο ικανός από τους άλλους
Ντροπή για τα συναισθήματα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα

Τα συναισθήματα των θυμάτων

Όνομα θύματος
Συναισθήματα πριν από την κακοποίηση
Συν/τα κατά τη διάρκεια
Συν/τα μετά
Καταλαβαίνω τη διαδικασία της σεξουαλικής κακοποίησης

Α] Καλλιέργεια ενός κίνητρου για σεξουαλική κακοποίηση

Προσωπική ιστορία και γεγονότα γύρω από τη σεξουαλική κακοποίηση
Οι συναισθηματικές ανάγκες
Η σεξουαλική διέγερση
Τα μπλοκαρίσματα

Το πέρασμα των 4 φραγμάτων

Πρώτο φράγμα. Το σταμάτημα της επιθυμίας μου να καταχρασθώ σεξουαλικά
Δεύτερο φράγμα. Τα εσωτερικά φράγματα. Η συνείδησή μου
Οι εξωτερικοί φραγμοί. Απουσία ευκαιριών
Τέταρτο φράγμα. Οι αντιστάσεις του θύματος

Το άλμα του νέου πάνω από τους 4 φραγμούς από λανθασμένες σκέψεις

Η διαδικασία της σεξουαλικής κακοποίησης

Τα σεξουαλικά αδικήματα δεν γίνονται τυχαία. Μία σειρά γεγονότων ή προαπαιτούμενων πρέπει να συντελεστούν πριν τελέσεις το σεξουαλικό αδίκημα
Πρέπει να περάσεις 4 φράγματα ή τοίχους που εμποδίζουν, συνήθως, τους ανθρώπους από του να τελέσουν ένα σεξουαλικό αδίκημα
Εδώ πρέπει να μάθεις πως να σταματάς και να μην περνάς τους φραγμούς ή τα εμπόδια που βρέθηκαν στον δρόμο ή την πορεία σου προς τη σεξουαλική κακοποίηση
Θα μάθεις πώς να ξαναχτίσεις τα φράγματα ώστε να σε εμποδίσουν να κακοποιήσεις ξανά

Αναφορά εκ νέου των 4 φραγμάτων

Προσωπική ιστορία και γεγονότα γύρω από την κακοποίηση

Το κίνητρό σου να κακοποιήσεις σεξουαλικά δομείται από αυτό που είσαι, δηλαδή από την προσωπική σου ιστορία και από αυτά που βίωνες τότε που κακοποίησες
Πράγματι κατά τη διάρκεια της ζωής του κάθε άτομο περνά από διάφορες καταστάσεις και γεγονότα.
Το κίνητρο σου για απρεπείς συμπεριφορές μπορεί να πηγάζει από τις συναισθηματικές σου ανάγκες
Από τις εμπειρίες σου γύρω από τη σεξουαλική διέγερση ή τα μπλοκαρίσματα στην κανονική σεξουαλική εμπειρία σου στοιχεία που απορρέουν από αυτό που είσαι και από την προσωπική σου ιστορία.

Οι συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται για να ξεπεραστούν τα εμπόδια

1. Οι συμπεριφορές διατήρησης

Να μιλάς για σεξουαλικά θέματα
Να μιμείσαι σεξουαλικές κινήσεις για να προκαλέσεις τους άλλους
Να γράφεις για σεξουαλικά ή βίαια θέματα
Να ξευτιλίζεις το σώμα του αλλού
Να εγκαταλείπεις ή να μη παίρνεις σοβαρά τη θεραπεία σου
Να γράφεις επιστολές με λανθασμένο σεξουαλικό περιεχόμενο
Να δίνεις στους άλλους σεξουαλικά ονόματα
Να ακουμπάς τους άλλους όταν δεν το επιθυμούν
Να προσπαθείς να κάνεις ό,τι σου αρέσει
Να θέλεις να ελέγχεις και να κατευθύνεις τους άλλους
Να ακολουθείς τους ανθρώπους με ενοχλητικό τρόπο
Να φύγεις στο «ταξίδι της εξουσίας» θέλοντας να σέρνεις όλους από τη μύτη
Να αυνανίζεσαι σκεπτόμενος τη σεξουαλική κακοποίηση
Να κατηγορείς τους άλλους για τα προβλήματα και τις συμπεριφορές σου
Να αφήνεις για αργότερα την ανάληψη των ευθυνών σου
Να αποζητάς την προσοχή με αρνητικό τρόπο
Να λες ψέματα για την καθημερινή σου συμπεριφορά
Να υποβιβάζεις τους άλλους
Να σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου και να μη νοιάζεσαι για τους άλλους

2. Η συνεχής ενασχόληση

Σημαίνει ότι σκέφτεσαι, συχνά, να κακοποιήσεις το θύμα

3. Ο σχεδιασμός

Όταν σχεδιάζεις πως θα βρεις μία ευκαιρία για να έρθεις σε επαφή με το θύμα [π.χ. θα πάω να φυλάξω την ξαδέλφη μου, θα προτείνω στον γείτονα μου να παίξουμε στο πάρκο κοκ] Προετοιμάζεις το έδαφος ψάχνοντας τον κατάλληλο χώρο και τη στιγμή για να περάσεις στην πράξη.

4. Η προετοιμασία

Αυτήν τη φορά προσπαθείς να κερδίσεις την εύνοια του θύματος να το φέρεις με το μέρος σου. Με αυτή την έννοια είναι περίπου σαν το ‘φλερτ’ μόνο που γνωρίζεις ότι έχεις την πρόθεση να έχεις σεξουαλικές σχέσεις με το θύμα.

[…]

Ανάπτυξη της ενσυναίσθησης

Παράδειγμα κοινού μύθου που ενισχύει την τάση για σεξουαλική κακοποίηση
Εξήγηση της ικανότητας ενσυναίσθησης
Να καταλαβαίνεις τα συναισθήματα του αλλού
Ερωτήσεις γύρω από τις γνωστικές διαστρεβλώσεις και αντιπαραβολή των απαντήσεων
Προβολή του φιλμ «μόνο ένα παιδί»
Ανάγνωση επιστολής θύματος
Βίντεο σχετικό με τις συνέπειες των σεξουαλικών κακοποιήσεων
Μαρτυρία και διάλογος με ενήλικο θύμα κακοποίησης στην ομάδα
Εντοπισμός των συνεπειών για το θύμα
Επιστολή προς το θύμα σου
Πώς το θύμα θα δεχόταν αυτό το γράμμα;

Κοινοί μύθοι που ωθούν

Μύθος 1. Αν ένα νέο παιδί εστιάζει στα γεννητικά μου όργανα σημαίνει ότι βρίσκει ευχαρίστηση
Μύθος 2. Ένας έφηβος είναι δικαιολογημένος να έχει σεξουαλικές σχέσεις με ένα παιδί αν δεν έχει αρκετές σχέσεις ή τις σχέσεις που επιθυμεί με τη σύντροφό του
Μύθος 3. Τα παιδιά μπορούν να αποφασίσουν από μόνα τους αν θέλουν σεξουαλικές σχέσεις.
Μύθος 4. Σε πολλές κουλτούρες οι σεξουαλικές σχέσεις με παιδιά είναι αποδέκτες. Είναι μόνο το δικό μας πουριτανικό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που απαγορεύει τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ παιδιών και ενήλικων.
Ένας άνδρας ή έφηβος θα πρέπει να έχουν πάντα την πρωτοβουλία κατά τις σεξουαλικές επαφές

Ανάγνωση επιστολών θυμάτων

Ανάγνωση επιστολής θύματος αιμομιξίας
Αναγνωση επιστολής θύματος κακοποίησης παιδιού
Ανάγνωση επιστολής θύματος πολλαπλής αιμομιξίας, φυσικής βίας και παιδοφιλίας
Επιπτώσεις στο παιδί θύμα Αυτό δεν είναι αγάπη

Επιστολή ενός παιδιού θύματος

Ποιες είναι οι συγκινήσεις που εκφράζονται σαυτό το γράμμα;
Ποιες άλλες επιπτώσεις της κακοποίησης μπορείτε να δείτε σ’ αυτό το θύμα
Ποιες είναι οι ομοιότητες ανάμεσα σε αυτό το θύμα και στο δικό σας θύμα

7. Σχέδιο πρόληψης της υποτροπ

7.1 αναγνώριση των επικίνδυνων καταστάσεων

7.2 Τρόποι να μην αναπτύσσεις και διατηρείς το κίνητρο για σεξουαλική κακοποίηση

7.3 Πώς να αντιδράσω αν αναπτύξω ξανά αυτό το κίνητρο

Ι Οι παράγοντες κίνδυνου

Ένας παράγοντας κίνδυνου είναι μία κατάσταση, ένας τόπος, μία επαφή, μία σκέψη, ένα συναίσθημα, μία στάση, μία συμπεριφορά ή μία ανάμνηση που μπορεί να σας ωθήσει να υποτροπιάσετε

Οι εσωτερικοί παράγοντες κίνδυνου περιλαμβάνουν τις συγκινήσεις τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις, τις αντιλήψεις τον εσωτερικό διάλογο και τις στάσεις [θυμός, κατάθλιψη, παρεκκλίνουσες φαντασιώσεις, μοναξιά γνωστικές διαστρεβλώσεις]

Oι εξωτερικοί παράγοντες κίνδυνου είναι χώροι, καταστάσεις, συμπεριφορές και δραστηριότητες που αυξάνουν τον κίνδυνο τέλεσης εγκλήματος [π.χ. μία δουλειά με παιδιά, φίλοι που καταναλώνουν αλκοόλ ή ναρκωτικά, η απόρριψη, η πρόσβαση σε ένα θύμα]

Οι προσωπικοί παράγοντες κίνδυνου

Στην πορεία ανάπτυξης της συμπεριφοράς σας περιγράψατε τους γενικούς παράγοντες προδιάθεσης προς το σεξουαλικό αδίκημα. Μπορεί να πρόκειται για μακροχρόνια προβλήματα που σας ενοχλούν έστω και αν δεν κάνετε τίποτα για να τα αντιμετωπίσετε

Παράγοντες κίνδυνου Στρατηγικές προσαρμογής

1.. ………..

2 Τα στοιχεία που πυροδοτούν

Έχετε περιγράψει τα στοιχεία που πυροδοτούν τους κίνδυνους. Κάντε μία λίστα με αυτά τα στοιχεία και αναφέρατε τη στρατηγική να τα αντιμετωπίσετε [απαρίθμηση]

Η φάση του περάσματος στην πράξη

Στην ανάπτυξη της σεξουαλικής παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς σας περιγράψατε τι συνέβαινε όταν τελέσατε τη σεξουαλική κακοποίηση δηλαδή τον τρόπο που την προετοιμάσατε, πως υπερπηδήσατε τους εσωτερικούς και εξωτερικούς φραγμούς που ας εμποδίζαν να περάσετε στην πράξη κοκ

Απαρίθμηση των στοιχείων

Τα συναισθήματα και οι συγκινήσεις μου

Απαριθμείστε όλα τα συναισθήματα και τις συγκινήσεις που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο τέλεσης του εγκλήματος . Προσδιορίστε, επίσης, τις στρατηγικές χειρισμού των συγκινήσεων σας

συναίσθημα/συγκίνηση στρατηγικές

Οι γνωστικές μου διαστρεβλώσεις [λάθη των σκέψεων]

Παραδείγματα λαθών των σκέψεωνέκανα λάθο

λύγισα
δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα μέσα μου
κάτι μικρό έγινε μέσα μου που με ώθησε να κακοποιήσω
παρουσίασα κάποια αδυναμία
κι όμως ερχόταν να με δει
μπορεί να της αρέσει
μπορεί να της άρεσε ιδίως γιατί προχώρησα
αυτό με εξέπληξε
ήθελα να κάνω μία δοκιμή

Οι αποτελεσματικές στρατηγικές να κυριαρχήσω στον εαυτό μου

Η κυριαρχία στον εαυτό είναι ξεχωριστή στον καθένα ανάλογα με την πρόοδο στη βελτίωση της συμπεριφοράς σας
Είναι, όμως εξίσου σημαντικό να υιοθετήσετε ένα στιλ ζωής και πρότυπα σκέψης.
Η κυριαρχία στις συγκινήσεις μου στο στρες στις εντάσεις και στα σχέδια που δεν οδηγούν στην κακοποίηση πέραν του να έχετε πρόσβαση σε πολλές στρατηγικές που σας επιτρέπουν να διαχειρίζεσθε τα προβλήματα και τις συμπεριφορές σας

Αυτοέλεγχος

Καθημερινή παρακολούθηση των σκέψεων, των συναισθημάτων των στάσεων και της συμπεριφοράς για να εντοπίσετε την εμφάνιση ή επανεμφάνιση των σκέψεων, των αισθημάτων και των συμπεριφορών που προδιαθέτουν στον κίνδυνο τέλεσης σεξουαλικής κατάχρησης
Το να κρατάς ένα καθημερινό ημερολόγιο μπορεί να γίνει μέρος αυτής της παρέμβασης
Αναθεώρηση των σχεδίων
Η αναθεώρηση και οι αλλαγές στα σχέδια και τις στρατηγικές αυτοέλεγχου καθώς αλλάζουν οι συνθήκες και τα γεγονότα επιτρέπουν τον αυτοέλεγχο
Επιπλέον αυτές οι μέθοδοι σας επιτρέπουν να είστε έτοιμοι να περιλάβετε νέες καταστάσεις καθώς επέρχονται και να είστε σε θέση να το πραγματοποιήσετε

Κοινωνική υποστήριξη

Είναι σημαντικό να προσφεύγετε στην υποστήριξη του κοινωνικού περιβάλλοντος [φίλοι, οικογένεια, πρεσβύτεροι, υπεύθυνοι εφ’ όρον απόλυσης, ψυχολόγοι, ειδικοί κοινωνικής εργασίας κ.λπ.] για να ζητήσετε βοήθεια ή να κουβεντιάσετε αυτά που σκέπτεσθε, αισθάνεστε ή βιώνετε

Οι ειδικοί μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις δύσκολες στιγμές ή καταστάσεις.

Άμεσες παρεμβάσεις

Πρόκειται για στρατηγικές παρέμβασης που προσφέρουν μία πρόσκαιρη λύση σε ένα πρόβλημα ή μία κατάσταση με υψηλό κίνδυνο

Για παράδειγμα να κάνετε μία παύση στη συζήτηση με τον σύντροφο σας ή να φύγετε από μία κατάσταση όπου νιώσατε σεξουαλικό ερεθισμό για να μπορέσετε να εκτιμήσετε την κατάσταση

Μακροχρόνιες παρεμβάσεις

Πρόκειται για μία στρατηγική παρέμβασης που δίνει έμφαση στη ρύθμιση προβλημάτων που υπάρχουν ήδη από πολύ καιρό [βία κατά την παιδική ηλικία, έλεγχος του θυμού, κατάθλιψη, προβλήματα στη σχέση, και στις στενές σχέσεις κ.λπ.] μέσω συμβουλευτικής ή συνεχιζόμενης θεραπείας.

Η ανταμοιβή σου

Όταν καταφέρατε να ελέγξετε μία κατάσταση, μία σκέψη ή μία συμπεριφορά ή καταφέρατε έναν στόχο ανταμείψτε τον εαυτό σας συγχαίροντας τον και αναγνωρίζοντας τα θετικά συναισθήματα που προκύπτουν μοιράζοντας τη θετική εμπειρία με τα πρόσωπα που σας υποστήριξαν. Μπορείτε ακόμη να κάνετε κάτι που σας ευχαριστεί όπως ένα δείπνο ή να πατέ κινηματογράφο.

Οι στρατηγικές διαφυγής

Αν είστε εκτεθειμένος σε μία κατάσταση ή έναν παράγοντα υψηλού ρίσκου η καλλίτερη στρατηγική είναι η διαφυγή και στη συνέχεια η εφαρμογή άλλων στρατηγικών βασισμένων στη σκέψη, τη συμπεριφορά και την υποστήριξη.

Μία στρατηγική διαφυγής είναι μία παρέμβαση που σας οδηγεί να αφήσετε γρήγορα μία κατάσταση υψηλού κίνδυνου για να σας δώσει τον χρόνο να σκεφθείτε ή να χρησιμοποιήσετε άλλες δυνατότητες ή άλλες στρατηγικές.

Το να προβλέψετε μία διαφυγή είναι περίπου σαν μια άσκηση πυρκαγιάς. Πρέπει να γνωρίζετε τις κατάλληλες εξόδους και ενδεχομένως πώς να χρησιμοποιείτε τον πυροσβεστήρα!

Συνοψίζοντας, από το εξαιρετικό κείμενο του Καθηγητή αναδεικνύονται πρωτίστως η σπουδαιότητα της συνειδητοποίησης και υπευθυνοποίησης του δράστη και η αναγκαιότητα ανάληψης της ευθύνης και της αποδοχής των συναισθημάτων του άλλου ατόμου. Αναμφίβολα, η διαδικασία της συνειδητοποίησης, της αποδοχής και στη συνέχεια της τροποποίησης της συμπεριφοράς αποτελεί μία δύσκολη και απαιτητική διαδικασία, απαραίτητη όμως για να επιτευχθεί ουσιαστική αλλαγή. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας σε αυτήν τη διαδικασία σε συσχετισμό με τη νεανική παραβατικότητα.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.