του Δημήτρη Καλαντζή.
Η πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ, καλεσμένη της βασιλικής οικογένειας για κυνήγι στο «εξοχικό παλάτι» του Μπαλμόραλ στη Σκωτία, αναρωτιέται: «Τι κάνω εγώ εδώ; Χιλιόμετρα μακριά από τη δουλειά μου; Χιλιόμετρα μακριά από την πραγματικότητα; Ξέρεις, Ντένις (ο σύζυγός της), πολεμάω να βρω ελαφρυντικά γι αυτούς τους ανθρώπους (τη βασιλική οικογένεια), αλλά… Δεν είναι εκλεπτυσμένοι, ούτε καλλιεργημένοι. Δεν είναι κομψοί, ούτε πλησιάζουν σε κάτι ιδανικό…». – (Ντένις:) «Είναι βαρετοί, σνομπ και αγενείς;». –(Θάτσερ:) Ναι, Ντένις. Σαν τους νταήδες υπουργούς μου, που με αντιμετωπίζουν συγκαταβατικά. Όλοι αυτοί, αν έχεις προσέξει, ανήκουν σε συγκεκριμένη τάξη… Για να γυρίσει σελίδα η χώρα, χρειάζονται αλλαγές. Από την κορυφή μέχρι τα νύχια!».
Η χώρα δεν άλλαξε από τη δεκαετία του ’70, που έγινε αυτή η κουβέντα μεταξύ της τότε πρωθυπουργού και της τότε (νυν, και αεί) βασίλισσας, ή τουλάχιστον δεν άλλαξε στην κορυφή της. Η Μοναρχία ζει και βασιλεύει στη Βρετανία, μόνο που τον τελευταίο μήνα δεν αισθάνεται και τόσο καλά με την προβολή της υπερπαραγωγής του Netflix The Crown, μίας σειρά που -στον τέταρτο κύκλο της- ακτινογραφεί για το ευρύ κοινό την πορεία της δυσλειτουργικής βασιλικής οικογένειας των Γουίντσορ, ενός «μάτσου» από «βαρετούς», «σνομπ», «αγενείς», «ακαλλιέργητους» ανθρώπους, ανίκανους να αγαπήσουν και να αγαπηθούν, τοξικούς προς κάθε «ξένο» που δεν μπαίνει στην αυλή τους ως κόλακας, μίας ομάδας προνομιούχων -ελέω παράδοσης- ανθρώπων, που αγωνίζονται για να σώσουν τους εαυτούς τους σε μια εποχή που κανείς δεν τους χρειάζεται.
Στο Crown ενώνονται οι τελείες από τις γραμμές που έλειπαν για να καταλάβουμε πως ζει και επιβιώνει αυτό το βασιλικό «μάτσο ανθρώπων». Οι σεναριογράφοι, αξιοποιώντας όλες τις πληροφορίες, τις αφηγήσεις, τα γεγονότα και τις μαρτυρίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, παρουσιάζουν ολοκληρωμένα, και όσο πιο πιστά επιτρέπει η καλλιτεχνική δημιουργία, την πραγματική ιστορία της βασιλικής οικογένειας.
Μία βασίλισσα Ελισάβετ, συναισθηματικά ανάπηρη, που δείχνει στοργή μόνο στα σκυλιά της, ένας Φίλιππος (σύζυγός της) εξαρτημένος οικονομικά από εκείνη (θα μπορούσε να ήταν και escort), μία αδελφή της βασίλισσας κυνική, ανάγωγη και ανέραστη, ένας γιος (Κάρολος) ανασφαλής και χαμηλής νοημοσύνης και μία ανώριμη κοπέλα (Νταϊάνα) που πιστεύει στο παραμύθι του πριγκιπόπουλου και καταλήγει μία δυστυχισμένη, εγωκεντρική γυναίκα, που επενδύει στην κατασκευή μίας δημόσιας εικόνας «αδικημένης», προκειμένου να αναπληρώσει την αδυναμία της να ωριμάσει ως συγκροτημένο άτομο.
Η σειρά έχει εξοργίσει το παλάτι του Μπάκιγχαμ. Ζητά από το Netflix να τοποθετήσει σήμανση ότι «είναι προϊόν μυθοπλασίας και όχι πραγματική ιστορία». Το παλάτι νιώθει ότι απειλείται γιατί τα «αποκαλυπτήρια» – ή το ξεγύμνωμα, αν προτιμάτε – της βασιλικής οικογένειας γίνεται με εξαιρετικά υποδόριο τρόπο. Κανείς από τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες δεν «στήνεται στον τοίχο». Η σειρά ψάχνει τα «γιατί», τα «πως φτάσαμε ως εδώ», «τι προηγήθηκε» και «από πού προκύπτουν» οι συμπεριφορές των μελών της βασιλικής οικογένειας. Και το κάνει με εξαιρετικά αληθοφανή τρόπο – ίσως και με τρυφερότητα.
Η βασίλισσα Ελισάβετ π.χ. δεν είναι κάποιο παρανοϊκό τέρας που σκοπίμως σκορπίζει τη δυστυχία γύρω του. Είναι μία αμόρφωτη, μονολιθική γυναίκα που έχει αντικαταστήσει τα συναισθήματα με το φαντασιακό χρέος να διατηρήσει την ισχύ του «Στέμματος» και να ανταποκριθεί στην εικόνα ενός ηγέτη μίας ανύπαρκτης πλέον «Βρετανικής Αυτοκρατορίας».
Τι ειρωνεία όμως… Το φαντασιακό «καθήκον» της, μαζί με τον εγωκεντρισμό της είναι αυτά που υπονομεύουν τη διατήρηση του θεσμού της Μοναρχίας. Η Ελισάβετ δεν καταβάλει την παραμικρή προσπάθεια για να έρθει σε επαφή με τη σύγχρονη πραγματικότητα ή έστω να προετοιμάσει κάποιον για διάδοχό της.
«Τι αλήθεια μπορεί να χρειάζονται οι Μονάρχες στη σύγχρονη εποχή;», είναι το ερώτημα που προκύπτει από την παρακολούθηση της σειράς.
Σίγουρα δεν χρειάζονται στους «υπηκόους» τους, αφού δεν μπορούν να επέμβουν σε θέματα που τους αφορούν, ούτε καν να δείξουν κάποιο ενδιαφέρον, όταν π.χ. η χώρα τους βρίσκεται προ πολέμου (Φώκλαντ) ή σε αναταραχή με εκατομμύρια ανέργους και μια ηγεσία ανίκανη να αφουγκραστεί τις ανάγκες της κοινωνίας (περίοδος Θάτσερ).
Σίγουρα επίσης δεν μπορούν να αποτελούν «πρότυπα» για τους «υπηκόους» τους, αφού ζουν στην απομόνωση εκπληκτικών παλατιών και τεράστιων εκτάσεων γης μοναδικής ομορφιάς. Είναι δυσλειτουργικοί άνθρωποι, που αδυνατούν να απολαύσουν τα προνόμια τους ή έστω να μοιράσουν ένα κομμάτι αυτών των προνομίων στους άλλους.
Σε όλη την Ευρώπη οι εναπομείνασες Μοναρχίες φθίνουν σιωπηρά, με τους τελευταίους βασιλείς και βασίλισσες να προσπαθούν να έχουν όσο πιο διακριτική παρουσία γίνεται. Κινούνται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, επιχειρούν να αποκτήσουν κάποια μόρφωση και δραστηριοποιούνται, όχι πια σε αναχρονιστικές φιλανθρωπίες, αλλά σε σύγχρονους «μεγάλους σκοπούς», όπως η παγκόσμια διαχείριση του νερού, η κλιματική αλλαγή κ.α, ώστε να εμφανίζονται ότι έχουν κάτι να προσφέρουν.
Μόνο στη Βρετανία ο χρόνος έχει παγώσει. Η πεισματάρα Ελισάβετ Β’, στα 94 χρόνια της, βασιλεύει, όπως ακριβώς βασίλευε τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Απομονωμένη από την πραγματικότητα, αφοσιωμένη στο φαντασιακό της καθήκον, ανίκανη να παραχωρήσει τον τίτλο στον εγγονό της, καθώς γνωρίζει ότι, όπως δεν έδωσε αγάπη σε κανέναν από τους απογόνους της, δεν θα λάβει και αγάπη μέχρι να πεθάνει. Ίσως και να είναι σημαντικότερο για εκείνη να φαντασιώνεται τη μεγαλοπρεπή κηδεία της ως «βασίλισσα», παρά να φροντίσει για τη διατήρηση του «Στέμματος» μετά από εκείνην…
Κινδυνεύει πραγματικά η Μοναρχία στη Βρετανία από τη σειρά του Netflix;
Σε καμία περίπτωση. Η Βρετανία, με την αλλαγή του ρόλου της από ηγέτιδα δύναμη της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής σε χώρα «υπηρεσιών» και «φιλοξενίας κεφαλαίων», χρειάζεται την παράδοση της Μοναρχίας, αφού οι βασίλισσες και οι πρίγκιπες είναι πάντα «διασκεδαστικοί» για τους πραγματικούς βασιλείς του κόσμου, δηλαδή τους ολιγάρχες του χρήματος σε Δύση και Ασία.
Οι Μονάρχες είναι αξιοθέατο για το Ηνωμένο Βασίλειο, ένας αναχρονισμός που δεν υπάρχει αλλού στον κόσμο, μία “πατέντα” ακριβή για να κάνει τη χώρα να ξεχωρίζει και να προσελκύει το ενδιαφέρον, ακόμα κι αν κάτω από τη λάμψη της αναχρονισμού, βρίσκονται άνθρωποι δυσλειτουργικοί, εγωκεντρικοί, ανώριμοι, φαντασιόπληκτοι, κενοί περιεχομένου και βαθιά δυστυχισμένοι.
Υ.Γ. Ο διάλογος Φιλίππου – Καρόλου (πατέρα και γιού) συμπυκνώνει απολαυστικά όλα όσα ένιωθε η πλειοψηφία του νοήμονος κόσμου, παρακολουθώντας επί χρόνια σε πραγματικό χρόνο το “σίριαλ – ριάλιτι” της αποτυχίας του γάμου Καρόλου – Νταϊάνας.
- (Κάρολος) Υποφέρω σε αυτόν τον γάμο…
- (Φίλιππος) Εμείς (η βασιλική οικογένεια) υποφέρουμε γιατί ανεχόμαστε αυτή την κατάσταση. Να σου κάνω ξεκάθαρο τούτο: όταν ο κόσμος βλέπει εσένα και την Νταϊάνα, βλέπει δύο προνομιούχους νέους, που η τύχη τους χάρισε όλα όσα ονειρεύεται κανείς στη ζωή. Κανείς άνθρωπος στον κόσμο δεν μπορεί να δει για ποιόν λόγο υποφέρεις!
- (Κάρολος) Αν ήξεραν πως είναι η ζωή μου…
- (Φίλιππος) Τι να ήξεραν; Όλοι ξέρουν ότι απατάς τη γυναίκα σου και δεν κάνεις καμία προσπάθεια να το κρύψεις. Ξέρουν ότι εξαιτίας σου έχει ψυχολογικά προβλήματα και τρώει ή δεν τρώει – ό,τι κάνει τέλος πάντων. Ξέρουν ότι είσαι ένας κακομαθημένος, ανώριμος άντρας που παραπονιέται χωρίς λόγο. Παντρεμένος με μία επίσης κακομαθημένη, ανώριμη γυναίκα που παραπονιέται χωρίς λόγο. Και όλοι σας έχουμε βαρεθεί! Όλοι θέλουμε να συνέλθετε και να σταματήσετε να γίνεστε δημόσιο θέαμα. Να φροντίσετε να πετύχει ο γάμος σας και οι προνομιούχες ζωές σας. Αν θέλεις να γίνεις βασιλιάς…
- (Κάρολος) Θέλω!
- (Φίλιππος) Ε, τότε άρχισε να συμπεριφέρεσαι σαν τέτοιος!
Δημήτρης Καλαντζής
