του Δημήτρη Καλαντζή.
Οι θάνατοι από την πανδημία σε κάθε χώρα είναι αποτέλεσμα της έγκαιρης απομόνωσης των κρουσμάτων, της λήψης και εφαρμογής περιοριστικών μέτρων και της αποτελεσματικής νοσηλείας των περιστατικών. Η Ευρώπη δεν κατάφερε να συντονιστεί σε κανέναν από τους τρεις τομείς γι αυτό και παρουσιάζει τεράστιες διαφορές στον αριθμό θανάτων ανά χώρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Johns Hopkins University μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 2020, το Βέλγιο είχε συνολικά 162 νεκρούς από Covid-19 ανά 100.000 κατοίκους, η Ιταλία 113 νεκρούς, η Ισπανία 104, η Βρετανία 101, η Γαλλία 90, η Σουηδία 78, η Αυστρία 59, η Ελλάδα 38, η Γερμανία 32, η Σλοβακία 27 και η Φινλανδία μόλις 9 θανάτους από Covid-19 ανά 100.000 κατοίκους.
Κανένα άλλο στοιχείο δεν είναι συγκρίσιμο μεταξύ των κρατών, παρά ο αριθμός των θανάτων, καθώς κάποια χώρα μπορεί να τα κατάφερε καλύτερα επειδή έκανε μεγάλο αριθμό τεστ (ώστε να απομονώνει εγκαίρως τα κρούσματα), κάποια άλλη τα πήγε χειρότερα επειδή δεν πήρε έγκαιρα περιοριστικά μέτρα και κάποια τρίτη «σώθηκε» επειδή είχε πολύ ισχυρό σύστημα υγείας και κατάφερε να νοσηλεύσει αποτελεσματικότερα τα περιστατικά της.
Σε αυτό το άρθρο ξεχωρίζουμε μία χώρα που μας προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς ΔΕΝ έκανε πολλά τεστ ανίχνευσης του κορωνοϊού, ΔΕΝ πήρε δρακόντεια απαγορευτικά μέτρα και το σύστημα υγείας της, αν και σίγουρα καλό, ΔΕΝ είναι το κορυφαίο της Ευρώπης.
Πρόκειται για τη Δανία που μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 2020 θρηνούσε μόλις 18 θανάτους από Covid-19 ανά 100.000 κατοίκους. Πως κατάφερε η Δανία να κάνει αυτό το «θαύμα» απέναντι στην πανδημία; Γιατί είχε τους μισούς νεκρούς από την Ελλάδα ή τέσσερις φορές λιγότερους νεκρούς από την, επίσης Σκανδιναβική χώρα, Σουηδία;
Στην έρευνα, το ενδιαφέρον μας κέντρισε ένα άρθρο της καθηγήτριας Ψυχολογίας Marie Helweg-Larsen στην έδρα Κοινωνικών Επιστημών του κολλεγίου Dickinson. Η Helweg-Larsen αποδίδει το «θαύμα» της Δανίας σε τρείς παράγοντες: στην έννοια της «κοινωνικής ευθύνης» (προσοχή, «κοινωνικής» και όχι «ατομικής»), στην αξιοπιστία των θεσμών στη Δανία (μία χώρα που έχει από τον χαμηλότερο δείκτη διαφθοράς στην Ευρώπη) και τρίτον – ίσως το πιο ενδιαφέρον – στην ουσιαστική ισότητα των φύλων. Πως μπορεί η ισότητα των φύλων και η καταδίκη της «κουλτούρας του ανδρισμού» να βοηθήσουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας; Αξίζει να διαβάσετε το άρθρο της Marie Helweg-Larsen:
…Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν λίγο περισσότερο «samfundssind»
της Marie Helweg-Larsen
Τον Μάρτιο του 2020 στην αρχή της πανδημίας, η πρωθυπουργός της Δανίας Mette Frederiksen, κάλεσε όλους τους Δανούς να δείξουν «samfundssind», που σημαίνει «να βάλουν τις ανάγκες της κοινωνίας πάνω από τις προσωπικές τους». Η δανέζικη λέξη «samfundssind» μεταφράζεται κατά προσέγγιση σε «κοινοτικό πνεύμα» ή «νοοτροπία μέλους μίας κοινωνίας».
Έκτοτε, σε σχέση με τις ΗΠΑ και την υπόλοιπη Ευρώπη, η Δανία έχει ανταποκριθεί αρκετά καλά στον κοροναϊό, με χαμηλά ποσοστά λοιμώξεων και θανάτων και υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης με τις προληπτικές οδηγίες. Και η έρευνα δείχνει ότι – ανεξάρτητα από το φύλο ή την ηλικία τους – οι Δανοί ανησυχούν περισσότερο για το ενδεχόμενο μόλυνσης των άλλων από το να μολυνθούν οι ίδιοι.
Η επιτυχία της Δανίας δεν μπορεί να εξηγηθεί από έναν και μόνο παράγοντα αλλά ως Δανή και επιστήμων της Ψυχολογίας, νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον ότι το «samfundssind» φαίνεται να σχετίζεται με κοινωνικές αξίες, όπως η εμπιστοσύνη και η αμοιβαιότητα…
Η κοινωνία που εμπιστευόμαστε
…Σε ορισμένους, το «samfundssind» μπορεί να σημαίνει ότι «οι άνθρωποι πρέπει να ακολουθούν τις περισσότερες οδηγίες προφύλαξης από τον κορωνοϊό». Σε άλλους σημαίνει ότι «πρέπει να βγείτε από το σπίτι μόνο εάν είναι απαραίτητο». Κι ακόμη άλλοι πιστεύουν ότι σχετίζεται με την «εθελοντική παροχή χρόνου και χρημάτων για τη βοήθεια σε άτομα που επηρεάζονται από το «κλείδωμα» του κοροναϊού»…
Το «samfundssind» σχετίζεται με αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «κοινωνικό κεφάλαιο». Τα μέλη των κοινωνιών που έχουν υψηλά επίπεδα κοινωνικού κεφαλαίου τείνουν να είναι πιο αξιόπιστα και αλληλέγγυα, καθώς οι πολίτες αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με τους συμπολίτες τους…
Οι Δανοί κατατάσσονται στις πιο αξιόπιστους ανθρώπους του κόσμου. Εκτιμούνται για τη διαπροσωπική εμπιστοσύνη τους καθώς και την εμπιστοσύνη σε θεσμούς, όπως η αστυνομία και η κυβέρνηση. Η Δανία έχει επίσης τα χαμηλότερα επίπεδα διαφθοράς στον κόσμο.
Η υψηλή εμπιστοσύνη και η χαμηλή διαφθορά σημαίνουν ότι οι άνθρωποι μπορούν εύλογα να περιμένουν ότι θα επωφεληθούν – ή δεν θα επωφεληθούν – από τη συμμόρφωση με τις δημόσιες συστάσεις ή απαιτήσεις που σχετίζονται με τον COVID-19, όπως η μάσκα ή η εργασία από το σπίτι. Και μεγάλες μελέτες από 25 ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν ότι τα άτομα που ζουν σε περιοχές με υψηλή θεσμική εμπιστοσύνη, μείωσαν την ασήμαντη κινητικότητά τους – δείκτης κοινωνικής απόστασης – και είχαν λιγότερους θανάτους COVID-19.
Ο πολιτισμός «ισότητας των φύλων» έχει πλεονέκτημα;
Η Δανία εκτιμά την ισότητα των φύλων. Το έθνος βαθμολογεί χαμηλά την «κουλτούρα του ανδρισμού».
Σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα για την «κουλτούρα του ανδρισμού», οι κοινωνίες που έχουν υψηλή βαθμολογία στον «ανδρισμό» – όπως οι ΗΠΑ – εκτιμούν τον ανταγωνισμό, τα επιτεύγματα και την επιτυχία. Οι κοινωνίες με χαμηλή βαθμολογία, όπως η Δανία, τείνουν να είναι πιο προσανατολισμένες στο να έχουν υψηλή ποιότητα ζωής, να έχουν ουσιαστική εργασία και να φροντίζουν τους άλλους. Οι συγκρούσεις τείνουν να διευθετούνται με διαπραγματεύσεις και συμβιβασμούς και οι άνθρωποι εκτιμούν την ισότητα και την αλληλεγγύη.
Μπορεί μία «κουλτούρα ανδρισμού» να αποτελεί εμπόδιο στις προφυλάξεις του κορονοϊού;
Θα μπορούσε, εάν αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι η λήψη προφυλάξεων είναι ένδειξη «αδυναμίας». Μια μεγάλη μελέτη σε Αμερικανούς άνδρες και γυναίκες έδειξε ότι η ύπαρξη σεξιστικών πεποιθήσεων συνεπαγόταν τη χαμηλότερη ανησυχία για την πανδημία, λιγότερες προληπτικές συμπεριφορές, λιγότερη υποστήριξη σε πολιτικές μετριασμού της μετάδοσης και αυξημένη πιθανότητα να προσβληθεί από COVID-19…
Τι μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε ή να βελτιώσετε το «κοινωνικό κεφάλαιο» στην τοπική σας κοινότητα;
Η συμμετοχή και ο εθελοντισμός της κοινότητας μπορούν να αποτελέσουν ένα καλό παράδειγμα και να ενισχύσουν τις κοινότητες, εμπνέοντας κι άλλους να κάνουν το ίδιο. Και αν ζητήσετε από τους ανθρώπους να σας “βοηθήσουν να κατανοήσετε τη δική τους ματιά πάνω στα πράγματα”, είναι δυνατόν να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης. Η έρευνα δείχνει ότι το συναίσθημα που κατανοείται, μπορεί να μας κάνει να εμπιστευτούμε ακόμη και άτομα με τα οποία διαφωνούμε…
Το Samfundssind μπορεί να μας υπενθυμίζει να κοιτάξουμε προς τα έξω και όχι προς τα μέσα.
Μπορείτε να διαβάσετε το πρωτότυπο άρθρο από το (εξαιρετικό) the conversation ΕΔΩ.
Φωτογραφία ανάρτησης: Jernej Furman @flickr.
Διαβάστε ακόμα:
Δημήτρης Καλαντζής
Latest posts by Δημήτρης Καλαντζής (see all)
- Ο «τέτοιος» στο Χαλάνδρι - September 10, 2023
- Δημιουργείται ο πρώτος Ξενώνας Φιλοξενίας Άστεγων και Ευάλωτων ΛΟΑΤΚΙ+ Ατόμων στην Αθήνα - August 30, 2023
- Το gay Πεδίον του Άρεως - May 17, 2023
