«Τεχνικές Συνέντευξης & Δημοσιογραφική Έρευνα σε Υποθέσεις Εγκληματολογικού Ενδιαφέροντος»

της Αγγελικής Καρδαρά.

Το έγκλημα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της δημοσιογραφικής ατζέντας, απασχολώντας εκτενώς το αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ. Ωστόσο, η δημοσιογραφική έρευνα για την ανάδειξη κρίσιμων ζητημάτων υψηλού εγκληματολογικού ενδιαφέροντος, με τις ευρύτερες κοινωνικές διαστάσεις και προεκτάσεις που λαμβάνουν τα εν λόγω θέματα, πρέπει να πληροί ορισμένα επιστημονικά κριτήρια, προκειμένου να έχει εγκυρότητα, αξιοπιστία και να φωτίζει καίριες πτυχές των υπό διερεύνηση θεμάτων, με σεβασμό στην ισχύουσα νομοθεσία και στη δημοσιογραφική δεοντολογία.

Με κεντρικό μας άξονα τα παραπάνω, πραγματοποιούμε το Σάββατο 20 Μαρτίου 2021 στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων του Crime and Media Lab Crime & Media Lab Archives – KE.M.E. (e-keme.gr) του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, 4ώρο εξ αποστάσεως σεμινάριο με τον τίτλο «Τεχνικές Συνέντευξης & Δημοσιογραφική Έρευνα σε Υποθέσεις Εγκληματολογικού Ενδιαφέροντος», στο οποία θα είμαι Εισηγήτρια. Πρόκειται για μία θεματική που διερευνούμε για πρώτη φορά στα σεμινάρια μας ύστερα από αίτημα των εκπαιδευομένων μας, οι οποίοι εντός των επαγγελματικών των ή/ και ερευνητικών τους δραστηριοτήτων καλούνται να διεξάγουν συνεντεύξεις, συχνά με υψηλό βαθμό δυσκολίας. Η συνέντευξη αποτελεί αναμφίβολα ένα πολύ σημαντικό «εργαλείο» για τους ερευνητές και για τους δημοσιογράφους για να εμβαθύνουν σε ένα θέμα και να καταλήξουν σε διαπιστώσεις αλλά και σε κατάθεση προτάσεων.

Η συνέντευξη για ερευνητικούς-επιστημονικούς σκοπούς διαφοροποιείται από τη δημοσιογραφική, ωστόσο εντοπίζονται σημεία σύνδεσης μεταξύ τους. Στη σύγχρονη εποχή ο δημοσιογράφος καλείται σε πολλές περιπτώσεις, με τις συνεντεύξεις που διεξάγει για την κάλυψη υποθέσεων μεγάλου εγκληματολογικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, να αποτυπώσει τον λόγο θυμάτων βίαιων εγκληματικών πράξεων, δραστών, φυλακισμένων, αποφυλακισμένων, επιστημόνων που τοποθετούνται για τα καίρια αυτά ζητήματα κ.λπ. Οι ισορροπίες είναι επομένως λεπτές και ο δημοσιογράφος οφείλει να δώσει πολύ μεγάλη προσοχή ώστε να μη θυματοποιήσει δευτερογενώς τα θύματα εγκληματικών πράξεων, να μη στιγματίσει αλλά και μην παραβιάσει το τεκμήριο της αθωότητας προτού αποφανθεί η Δικαιοσύνη. Παράλληλα, είναι σημαντικό να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω, να φωτίσει με την έρευνά του σκοτεινές και ταυτόχρονα καίριες πτυχές και διαστάσεις του εκάστοτε θέματος εγκληματολογικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει στο κοινό. Άρα, μία ακόμη μεγάλη πρόκληση για τον δημοσιογράφο είναι να καταφέρει, στηριζόμενος στην ιστορία και το προσωπικό βίωμα κάθε συνεντευξιαζόμενου, να εμβαθύνει στο φαινόμενο και να περάσει ορισμένα, πολύτιμα μηνύματα στο ευρύ κοινό με στόχο την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, την αφύπνιση και την ενίσχυση της πρόληψης. Όλα αυτά τα ζητήματα θα αποτελέσουν αντικείμενο διερεύνησής μας. Βλ. αναλυτικά Σεμινάριο εξ αποστάσεως: «Media & Crime», 20/03/2021 – KE.M.E. (e-keme.gr)

Δεδομένου ότι στο σεμινάριο θα δοθεί βαρύτητα τόσο σε συνεντεύξεις που διεξάγονται για ερευνητικούς σκοπούς, όσο και για τη δημοσιογραφική κάλυψη υποθέσεων εγκληματολογικού ενδιαφέροντος, έκρινα σκόπιμο να ολοκληρώσω το παρόν άρθρο με την παρουσίαση 8 περιεκτικών συνεντεύξεων με αποφυλακισμένους που έλαβαν μέρος στην έρευνά μας στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος υπό τον τίτλο «Φυλακή & Γλώσσα: Επαναληπτική Έρευνα» Εισαγωγή στο project «Φυλακή και Γλώσσα» – KE.M.E. (e-keme.gr) η οποία ξεκίνησε το 2018. Στις συνεντεύξεις αποτυπώνεται το πώς ο ιδιαίτερος γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας των εγκλείστων λειτουργεί εντός φυλακής, ποια η σημασία του τόσο σε πρακτικό, όσο και συμβολικό επίπεδο, ποια είναι η χρήση αυτού του κώδικα επικοινωνίας εκτός φυλακής, καθώς και το πώς αποτυπώνεται μέσω αυτού το βίωμα του εγκλεισμού.

Όλες οι συνεντεύξεις που διεξήχθησαν από την ερευνητική μας ομάδα με αποφυλακισμένους, αλλά και ποινικολόγους, δημοσιογράφους, εγκληματολόγους και γλωσσολόγο, θα αναρτηθούν στη σελίδα του ΚΕ.Μ.Ε. το επόμενο χρονικό διάστημα.

Να σημειωθεί ότι τo ανωτέρω εγχείρημα αποτελεί ένα δυναμικό project που περιλαμβάνει την επαναληπτική έρευνα (βιβλιογραφική έρευνα, έρευνα πεδίου με συμπλήρωση ερωτηματολογίων και συνεντεύξεις με αποφυλακισμένους), συνέχεια της διδακτορικής διατριβής μου που εκπονήθηκε στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, τα έτη 2005-2008, με Ακαδημαϊκό Υπεύθυνο τον Καθηγητή Εγκληματολογίας, κ. Γιάννη Πανούση, καθώς και δημοσιεύσεις, αρθρογραφία, συνεντεύξεις και σημειώσεις από το αρχείο των συμμετεχόντων/ουσών  στο project.

Το project απαρτίζεται από δύο μεγάλη μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τη συγγραφή του θεωρητικού πλαισίου. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων από 50 αποφυλακισμένους και τις δομημένες συνεντεύξεις με 12 αποφυλακισμένους, με στόχο τη διερεύνηση του σκοπού και των λειτουργιών που επιτελεί στα καταστήματα κράτησης της σύγχρονης εποχής ο ιδιαίτερος γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας των φυλακισμένων αλλά και τη μελέτη της χρήσης του εκτός φυλακής.

Η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων και οι συνεντεύξεις με τους αποφυλακισμένους έλαβαν χώρα από τον Μάιο του 2019 – Σεπτέμβριο του 2019 στον Σύλλογο Συμπαραστάσεως Κρατουμένων «Ο Ονήσιμος» (https://www.onisimos.gr/), τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη συμβολή στην έρευνά μας.

Οι εργασίες της επιστημονικής ομάδας ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2018. To project συνεχίζεται και εμπλουτίζεται με νέα στοιχεία, τα οποία σταδιακά θα αναρτώνται διαδικτυακά.

Συνοψίζοντας, με την έρευνα του 2005 αποδείχθηκε ότι υπάρχει ένας ιδιαίτερος γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας που χρησιμοποιείται από τον έγκλειστο πληθυσμό και χωρίζεται σε δύο μεγάλα «παρακλάδια»: στη σκληρά κρυπτική αργκό που χρησιμοποιείται από τους φυλακισμένους, εντός και εκτός φυλακής, για να «κάνουν δουλειά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, δηλαδή τις παράνομες δραστηριότητες τους, και η αργκό που χρησιμοποιούν εντός του κλειστού και περιοριστικού πλαισίου της φυλακής σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και ενώπιον των σωφρονιστικών υπαλλήλων, από μιμητισμό, αλλά και για να επικοινωνήσουν, να ξεφύγουν από τη ρουτίνα και να περιορίσουν τα «δεινά» του εγκλεισμού (pains of imprisonment).

Οι συνεντευκτές-ερευνητές που έλαβαν μέρος στη διεξαγωγή των συνεντεύξεων με τους αποφυλακισμένους και στη διαδικασία συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων ήταν οι εξής:

Εμμανουήλ Καρούσος, Κοινωνιολόγος – Κοινωνικός Ανθρωπολόγος

Νεφέλη-Αικατερίνη Μπαφούνη, Ψυχολόγος, απόφοιτη Τμήματος Ψυχολογίας Ε.Κ.Π.Α.

Βασιλική Σταθοπούλου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ελένη Τσάμου, Εκπαιδευτικός, Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, M.A Νευροεπιστήμες, Κοινωνιοβιολογία και Εκπαίδευση, Μ.Α Ψυχιατροδικαστική

Κωνσταντίνα Χονδρογιάννη, Ψυχολόγος, απόφοιτη Τμήματος Ψυχολογίας Ε.Κ.Π.Α.

Στις πρώτες συνεντεύξεις και στη συμπλήρωση των πρώτων ερωτηματολογίων έλαβα, ως Επιστημονικά Υπεύθυνη, μέρος κι εγώ. Αυτό που είναι σημαντικό να τονίσω είναι ότι οι ερευνητές έκαναν μία αξιέπαινη δουλειά παρά τον μεγάλο βαθμό δυσκολίας που έχουν αυτές οι συνεντεύξεις. Όσον αφορά όμως, ειδικά, το σκέλος της εκπόνησης του ερευνητικού Μέρους της μελέτης θα αναφερθώ αναλυτικά σε άλλο άρθρο, καταγράφοντας και την εμπειρία της ερευνητικής ομάδας μας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΜΕ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥΣ

1η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή και με ποιους την χρησιμοποιούσατε;

Για να μπορούμε να επικοινωνήσουμε ελεύθερα μεταξύ μας και να μη μας καταλαβαίνουν οι φύλακες που έχουν εξουσία. Θεωρούσαμε ότι η γλώσσα είναι δική μας, κτήμα μας. Για να περάσουμε καλά και να κάνουμε ζημιά στους λεφτάδες της φυλακής, για να βγάλουμε δηλαδή το χαρτζιλίκι, ο πρώτος σκοπός είναι αυτός. Όποια ομάδα έδενε εξακολουθούσε να έχει τη δική της αργό.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Πλέον όχι τόσο σημαντική, γιατί τα ξέρουν όλα, έχει προχωρήσει η τεχνολογία. 

  • Πού (και από ποιους) μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Όλες μέσα τις έμαθα, γιατί μπήκα μικρός. 17,5 χρόνων στα ανήλικα. Ξαφνιάστηκα, έπαθα σοκ πρώτη φορά που τα άκουσα όλα αυτά, τα ποδανά και όλες αυτές τις εκφράσεις. Ρωτούσα «δεν μιλάνε εδώ ελληνικά;». 

  • Χρησιμοποιείτε αυτό τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους την χρησιμοποιείτε;)

Σήμερα δεν την χρησιμοποιώ, γιατί μου φέρνει την κακή ανάμνηση. Με πισωγυρίζει.. Τρελαίνομαι. Σκέφτομαι πώς τα έκανα, το μέλλον μου μαύρο και τρελαίνομαι. Ιδίως στα ανήλικα είναι πολύ δύσκολα. Με το που μπαίνεις μικρός, σε πλακώνουν στο ξύλο οι συγκρατούμενοι για να σε δοκιμάσουν, να δουν ποιος είσαι και να σου περάσουν μήνυμα. Αλλά μέσα αναγκαστικά με το που μπούμε, τα ξαναχρησιμοποιούμε είναι κανόνας επιβίωσης.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;) Εάν ναι, πώς τις ξεπερνούσατε;

Τώρα τρομάζεις να ακούσεις και ελληνικά. Πολλές δυσκολίες επικοινωνίας. Οπότε απομονωμένοι με τις ομάδες σας. Στα Τρίκαλα για παράδειγμα μόνο 3 Έλληνες στην ακτίνα ήμασταν και γινόμασταν μια ομάδα. Από συμφέρον έμπαινες σε κάθε ομάδα και πού έδενες. Έτσι δημιουργούνται οι ομάδες στη φυλακή.

2η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή και με ποιους την χρησιμοποιούσατε;

Πριν από τη φυλακή μιλάγαμε ποδανά. Τώρα βλέπω ότι έχει κάποια  αξία. Αυτά (γλώσσα φυλακής) τα άκουγα μέσα στη φυλακή και έτσι τα γνώριζα. Δεν τα χρησιμοποιούσα. Από αυτοματισμό τα έλεγα όταν τα έλεγα. Από χαβαλέ στη παρέα. Να περάσει η ώρα. 

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Ήταν σημαντική για κάποιους άλλους που δεν είχαν κάποιους άλλους διαλόγους, κάποια άλλη επικοινωνία. Με πονούσε επειδή την χρησιμοποιούσαν κυρίως οι άνθρωποι σε χρήση. Αυτή η εικόνα του πόνου δεν φεύγει από το μυαλό μου. 

  • Πού (και από ποιους) μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Κυρίως μέσα στη φυλακή. Γνωρίζω και αμερικανική slang που έμαθα εκτός φυλακής στη Ν.Υορκη που ήμουν 5,5 χρόνια και δούλευα dj. 

  • Χρησιμοποιείτε αυτό τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους την χρησιμοποιείτε;)

Εκτός φυλακής δεν τα χρησιμοποιώ. Αλλά και μέσα στη φυλακή ένας συγκρατούμενος, που με τσέκαρε μέρες, με πήρε και με καθοδήγησε σωστά. Μικρογραφία κοινωνίας είναι άλλωστε η φυλακή με πιο ακραία συστατικά. Με τους περισσότερους είχα καλές σχέσεις. Με βοήθησε και το ότι ήμουν στη βιβλιοθήκη, στον μικρόκοσμο του μυαλού μου. Μπορεί κάποιοι να θεωρούσαν ότι έχω σχέση με την υπηρεσία αλλά αυτό εμένα με συνέφερε, γιατί με άφηναν ήσυχο. Δεν είχα προβλήματα. Περισσότερα προβλήματα έχεις έξω. 

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;) Εάν ναι, πώς τις ξεπερνούσατε;

Όχι με όλους δεν ήταν δύσκολη, αλλά περισσότερο με ακραίους- κοινωνία μπράβων, κοινωνία  χρηστών, Κούρδων που τότε ήταν πολύ σκληρή, Αλβανών (εποχή 2004). Και αρκετά μορφωμένα παιδιά ήταν τότε. Που είχαν τελειώσει σχολείο και εμένα που δεν είχα τελειώσει μου φαινόταν περίεργο. Στη φυλακή προσέχεις την επικοινωνία σου και προσέχεις μην κάνεις το λάθος δεύτερη φορά. Ποιο είναι το λάθος; Να ρουφιανέψεις, να προδώσεις, να δείξεις ασέβεια. Υπήρχε άτυπη ιεραρχία που  αφορά ηλικία και χρόνια εγκλεισμού. Οι μεγαλύτεροι είναι πιο σεβάσμιοι αλλά και οι ισοβίτες τυγχάνουν σεβασμού. Ανεξαρτήτως αδικήματος. Παίζουν ρόλο τα χρόνια φυλακής και μπορεί για παράδειγμα ένας να έχει σκοτώσει τη μάνα του, αλλά να στο αιτιολογήσει γιατί τη σκότωσε και να σε πείσει ότι το άξιζε. Η λογική ειλικρίνειας παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στη φυλακή. 

3η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: απόπειρα ανθρωποκτονίας)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Δεν χρησιμοποιούσα αργκό μέσα στη φυλακή. Καθόλου. Η λέξη που χρησιμοποιούσα και άκουγα να την λένε και για εμένα ήταν το κομοδίνο λόγω ότι έπαιρνα βαριά ψυχιατρική αγωγή, επειδή πάσχω από […]. Την  αργκό τη χρησιμοποιούν μέσα στη φυλακή ομάδες κρατουμένων όπως οι διακινητές ναρκωτικών, οι ληστές που ανήκουν σε οργανωμένη ομάδα. Επίσης, ανάλογα με τον τόπο προέλευσης μιας ομάδας ακουγόταν η τοπική διάλεκτος.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Δεν πρέπει να την μιλάνε.  Η χρήση της αργκό και η συνεύρεση πολλών διαφορετικών κρατουμένων μαζί οδηγεί σε συγχρωτισμό.

  • Πού και από ποιους μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Όπως σας είπα, έμαθα μόνο τη λέξη «κομοδίνο» εντός φυλακής όταν την άκουσα από συγκρατούμενους μου, επειδή έπαιρνα αγωγή ψυχιατρική.

  • Χρησιμοποιείτε αυτόν τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής;

Όχι καθόλου.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;) Εάν ναι, πώς τις ξεπερνούσατε;

Σημείωση: Η ερώτηση δεν απαντήθηκε.

Γενικές πληροφορίες που κρίναμε σημαντικό να καταγραφούν: Ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του άτομο με υψηλή ενσυναίσθηση και συναισθηματική ευφυία, αφελή και διαθέσιμο στους άλλους προς εκμετάλλευση. Αναλύει τους άλλους μόνο από την αύρα τους (από αυτό που εκπέμπουν). Του αρέσει η χρήση της γλώσσας, ο ήχος, οι λέξεις. Χρησιμοποιούσε και τα «ποδανά» μικρός.

4η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Γιατί είχα ήδη μάθει τη γλώσσα του περιθωρίου στον δρόμο λόγω χρήσης. Εντός φυλακής χρησιμοποιούσα αργκό για συνεννόηση.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Δεν είναι σημαντική η αργκό, απλά είναι συνήθεια για να μπαίνει κανείς στο νόημα, ο ένας μιμείται τον άλλον.

  • Πού και από ποιους μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Για τα παιδιά που μεγαλώνουν στον δρόμο είναι αυτόματη η εκμάθηση και η χρήση. Αν δεν ήξερα, θα την μάθαινα.

  • Χρησιμοποιείτε αυτόν τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους τη χρησιμοποιείτε;)

Χρησιμοποιώ ελάχιστα την αργκό έξω όχι λόγω κρυψίνοιας, σαν τα κορακίστικα για να μην καταλαβαίνουν οι άλλοι, αλλά λόγω συνήθειας, εκφράζεσαι συνοπτικά χωρίς λεπτομέρειες.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με αλλοδαπούς συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;). Εάν ναι πώς τις ξεπερνούσατε;

Οι Γεωργιανοί μιλάνε ρώσικα και δεν τους καταλαβαίνουμε. Στα ρώσικα ακούγονται βρισιές, αλλά όχι αργκό.

5η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: οικονομικά εγκλήματα)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Για να μην καταλαβαίνουν οι φύλακες τα όσα λέμε. Για τρόπους επικοινωνίας. Αλλιώς συζητούσαμε ένα κοινωνικό ζήτημα και αλλιώς κάτι το οποίο έπρεπε να μείνει κρυφό από πολλούς συγκρατούμενους ή τους φύλακες.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Την θεωρώ σημαντική, γιατί η μυστικότητά της βοηθά στο να κρατάμε κρυφά ορισμένα θέματα από τους φύλακες.

  • Πού και από ποιους μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Στη φυλακή μέσα, με συγκρατούμενους διαφόρων εθνικοτήτων. Εκτός φυλακής δεν τη χρησιμοποιούσα.

  • Χρησιμοποιείτε αυτόν τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους τη χρησιμοποιείτε;)

Όχι, γιατί θεωρώ πως η αργκό της φυλακής είναι ένα στοιχείο το οποίο πρέπει να παραμείνει εντός φυλακής.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με αλλοδαπούς συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;). Εάν ναι πώς τις ξεπερνούσατε;

Καμία δυσκολία, ούτε με Έλληνες, ούτε με αλλοδαπούς. Αναγκάστηκα να μάθω μερικές λέξεις και εκφράσεις από αρκετές γλώσσες. Για παράδειγμα όταν κάποιος μου μιλούσε στα ρώσικα, έπρεπε να καταλαβαίνω τι μου λέει για να απαντώ αντιστοίχως (στα ρώσικα) και για να μη μας καταλαβαίνουν οι φύλακες. Γι’ αυτόν τον λόγο έμαθα και αρκετές γλώσσες.

6η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: αμερικανική, διαπραττόμενα αδικήματα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών και απόπειρα ανθρωποκτονίας)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Για να γίνω μέλος μιας ομάδας και να γίνω δεκτός από τους συγκελίτες μου. Επίσης αργκό ήξερα και πριν από τη φυλακή, οπότε ήταν εύκολο να την χρησιμοποιήσω και μέσα στη φυλακή. Μιλούσα πολύ αργκό με αυτούς που είχα μέσα στο κελί, ακόμα και με φυλακές γιατί κι αυτοί ξέρουν αργκό.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Είναι σημαντική, γιατί αλλιώς δεν σε δέχονται στην παρέα τους.

  • Πού και από ποιους μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Τις ήξερα πριν μπω, αλλά έφτιαξα και μόνος μου πολλές για να εκφράζομαι, αλλά ήταν τόσο περίπλοκη η σκέψη μου που ούτε οι συγκελίτες μου με καταλάβαιναν. Το μυαλό μου δημιουργεί συνεχώς και σε πολλά επίπεδα, όχι μόνο στη γλώσσα.

Χρησιμοποιώ αργκό και τώρα γιατί είναι η γλώσσα του δρόμου οπότε δεν γίνεται να μη χρησιμοποιήσεις. 

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με αλλοδαπούς συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;). Εάν ναι πώς τις ξεπερνούσατε;

Δυσκολία στην επικοινωνία δεν είχα, γιατί ήξερα πολλές γλώσσες αλλά π.χ. όταν μιλούσαν δύο Ρώσοι μπροστά μου, νομίζοντας ότι λένε κάτι για μένα, επειδή εγώ δεν ξέρω ρώσικα, για να μη νευριάσω και βγουν μαχαίρια έφευγα για να μη γίνει συμπλοκή.

7η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Χρησιμοποιώ τη γλώσσα από μικρή, άρα για μένα είναι μια συνήθεια και επιπλέον την καταλαβαίνουν οι περισσότεροι (χρήστες, Ρομά κ.λπ.).

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Δίνει μια αυτοπεποίθηση και για να καταλάβουν οι άλλοι τι είσαι και ότι είσαι παλιός στην πιάτσα και δεν σε πειράζουν.

  • Πού και από ποιους μαθαίνατε αυτές τις λέξεις και φράσεις της αργκό; Μέσα στη φυλακή; Εκτός φυλακής; Και μέσα και έξω;

Στην πιάτσα των ναρκομανών, αλλά και για μαγκιά καμιά φορά γιατί μου αρέσει.

  • Χρησιμοποιείτε αυτόν τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους τη χρησιμοποιείτε;)

Σπάνια με γνωστούς, μόνο πολύ δικούς μου λόγω συνήθειας.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με αλλοδαπούς συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;). Εάν ναι πώς τις ξεπερνούσατε;

Κανένα πρόβλημα επικοινωνίας.

8η Συνέντευξη 

(εθνικότητα: ελληνική, διαπραττόμενο αδίκημα: παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών)

  • Για ποιους λόγους χρησιμοποιούσατε αργκό μέσα στη φυλακή;

Για να συνεννοούμαι μέσα στο περιβάλλον της φυλακής.

  • Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θεωρείτε (ή δεν θεωρείτε) σημαντική τη χρήση της αργκό στα καταστήματα κράτησης της σημερινής εποχής;

Για συνεννόηση και αίσθηση του ανήκειν στη φυλακή. Κρυψίνοια και προστασία από τους φύλακες και άλλες συμμορίες.

Μέσα στη φυλακή από συγκρατούμενους.

  • Χρησιμοποιείτε αυτόν τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στην κοινωνία σήμερα, εκτός φυλακής; (γιατί ναι; γιατί όχι; Με ποιους τη χρησιμοποιείτε;)

Ναι, τον χρησιμοποιώ. Από συνήθεια, μέσα στις πιάτσες. Μιλάω και με οικογένεια, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό.

  • Υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία με αλλοδαπούς συγκρατούμενούς σας στη φυλακή; (με ομοεθνείς; Αλλοδαπούς; Όλους;). Εάν ναι πώς τις ξεπερνούσατε;

Ναι, υπήρχαν δυσκολίες επικοινωνίας και επιπλέον ζούσα μια άβολη κατάσταση. Είχα πρόβλημα κυρίως με τους Αλβανούς. Τελικά έγινα ένα σώμα με αυτούς.

Συνοψίζοντας, οι συνεντεύξεις, ως ένα πολύτιμο ερευνητικό εργαλείο, δίνουν τη δυνατότητα στους ερευνητές/στις ερευνήτριες να κατανοήσουν, με έναν τρόπο πιο ολοκληρωμένο, το πώς σκέφτονται, αισθάνονται και δρουν τα υποκείμενα της έρευνας και να φωτίσουν ορισμένες πτυχές των θεμάτων σε μεγαλύτερη έκταση και μεγαλύτερο βάθος.

The following two tabs change content below.
Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Comments

comments

Related Posts

Comments are closed.

Recent Posts