Κοινωνική επανένταξη & το έργο της ΑΡΣΙΣ

της Αγγελικής Καρδαρά.

«Βασική φιλοσοφία του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων της ΑΡΣΙΣ αποτελεί ο αποστιγματισμός των ανθρώπων αυτών»

Με το σημερινό μας θέμα παρουσιάζουμε τη συνέντευξη που διεξήχθη, στο πλαίσιο των επιστημονικών δράσεων του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος-της Ομάδας Εργασίας για το έγκλημα και την απεικόνισή του στα ΜΜΕ του ΚΕ.Μ.Ε. (https://e-keme.gr/category/working-groups/crime-%ce%bcedia-lab/) από τη Δημοσιογράφο Παναγιώτα Γιδαροπούλου, Μέλος Crime & Media Lab ΚΕ.Μ.Ε., με τις: Κλειώ Σαββάκη, Ψυχολόγο MSc, Επισκέπτρια Καταστημάτων Κράτησης – Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων ΑΡΣΙΣ, Συντονίστρια έργου “ΣΥΝ-Άνθρωπος”, Ε.Π Κεντρικής Μακεδονίας και Δέσποινα Γκαβανούδη, Ψυχολόγο MSc, Επισκέπτρια Καταστημάτων Κράτησης – Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων ΑΡΣΙΣ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Γράφει η Παναγιώτα Γιδαροπούλου

«Ένα καινούργιο βήμα, μια καινούργια λέξη είναι ότι οι άνθρωποι φοβούνται», αναφέρει ο σπουδαίος Ρώσος συγγραφέας και φιλόσοφος Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, στο βιβλίο του «Έγκλημα και Τιμωρία», που θα μπορούσαμε να πούμε ότι παραπέμπει σε κάποια από τα συναισθήματα τα οποία βιώνουν οι πρόσφατα αποφυλακισμένοι από καταστήματα κράτησης της χώρας. Νέα αρχή, φόβος και μια καινούργια λέξη: κοινωνικός αποκλεισμός.

Ωστόσο, η κοινωνική επανένταξη/ενσωμάτωση διαδραματίζει έναν καθοριστικό ρόλο στο να απέχουν από την παραβατική δράση. Τα προβλήματα και οι δυσκολίες είναι στην πράξη πολλές. Η ανάγκη για σταθερή εργασία, στέγη, αλλά και ένα σταθερό υποστηρικτικό περιβάλλον αποδεικνύεται πολύ μεγάλη και είναι ζητήματα που οφείλουμε να εξετάσουμε με μεγάλη προσοχή. Ο σημαντικός ρόλος, επομένως, που διαδραματίζει στις ζωές αυτών των ανθρώπων η κοινωνική επανένταξη και το πώς αυτή επιτυγχάνεται μέσα από τη δουλειά του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων της ΑΡΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη, όπου όλοι αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία, αποτέλεσε αντικείμενο διερεύνησής μας.

«Η πολύτιμη εμπειρία που έχουμε όλοι οι σύμβουλοι δουλεύοντας στο πεδίο της υποστήριξης κρατουμένων, αποφυλακιζομένων και των οικογενειών τους μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους που έχουν πείσμα και θέληση για αλλαγή, που μέσα στην φυλακή ευελπιστούν σε μια δεύτερη ευκαιρία…» εξομολογούνται μεταξύ άλλων η κ. Κλειώ Σαββάκη και η κ. Δέσποινα Γκαβανούδη, Ψυχολόγοι και εργαζόμενες στο Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων ΑΡΣΙΣ, στη συνέντευξη που μας παραχώρησαν στο πλαίσιο των επιστημονικών δράσεων του Crime & Media Lab-Ομάδας Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ (https://e-keme.gr/category/working-groups/crime-%ce%bcedia-lab/) στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος.

Στη συνέντευξη επισημαίνεται το σημαντικό έργο του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων της ΑΡΣΙΣ, οι λειτουργίες του, οι υποστηρικτικές του υπηρεσίες, οι διαδικασίες προετοιμασίας των αποφυλακισμένων, οι ανάγκες και οι σκέψεις τους, μέσα από τα μάτια των συμβούλων της ΑΡΣΙΣ και εξετάζεται το πώς αντιμετωπίζουν όλοι μαζί το ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης τους και πώς εμείς, ως ενεργά μέλη της κοινωνίας, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα του κοινωνικού αποκλεισμού και να βοηθήσουμε ουσιαστικά στο έργο τους.

Συνέντευξη: Παναγιώτα Γιδαροπούλου

Επιμέλεια: Δρ Αγγελική Καρδαρά, Επιστημονικά Υπεύθυνη Crime & Media Lab ΚΕ.Μ.Ε.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πότε και πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία γραφείου υποστήριξης αποφυλακιζόμενων και κρατουμένων στη Θεσσαλονίκη και ποια είναι τα καταστήματα κράτησης που έχετε υπό την εποπτεία σας;

Η ΑΡΣΙΣ από το 1990 και μετά έχει μια σημαντική παρουσία σε καταστήματα κράτησης ανηλίκων και ενηλίκων υλοποιώντας δράσεις εκπαιδευτικές, δημιουργικής απασχόλησης με πιο πρόσφατα τα προγράμματα των θερινών σχολείων που υλοποίησε από το 2017 και μετά σε πολλά καταστήματα κράτησης σε όλη τη χώρα (π.χ. Κ.Κ Διαβατών, Μαλανδρίνου, Κέρκυρας, Δομοκού κ.ά.).

Το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων της ΑΡΣΙΣ αποτελεί μια νέα διττή παρέμβαση τόσο εντός των καταστημάτων κράτησης, όσο και εκτός, η οποία προέκυψε από την ανάγκη να υπάρχει μια σύνδεση του περιβάλλοντος κράτησης και αυτού της έξω κοινωνίας, ώστε να επιτυγχάνεται η κοινωνική επανένταξη των Κρατουμένων – Αποφυλακιζομένων με ομαλό τρόπο.

Το Γραφείο λοιπόν λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2019 και αναπτύσσει δράσεις τόσο εντός των Καταστημάτων Κράτησης Διαβατών, Νιγρίτας Σερρών και Κασσάνδρας Χαλκιδικής, όσο και εκτός των Καταστημάτων Κράτησης.

Για την υποστήριξη της ομάδας των Κρατουμένων και των οικογενειών τους, από τον Απρίλιο του 2019 πραγματοποιούμε επισκέψεις στα καταστήματα κράτησης Διαβατών, Νιγρίτας και Κασσάνδρας με στόχο την γνωριμία και ενημέρωση ατόμων που πρόκειται να αποφυλακιστούν τους επόμενους έξι μήνες. Η ενημέρωση περιλαμβάνει πληροφορίες χρήσιμες για το πρώτο διάστημα μετά την αποφυλάκιση τους καθώς και διασύνδεση με το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων, το οποίο λειτουργεί επί της οδού Μοναστηρίου 12 στον 7^ο όροφο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων λειτουργεί στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «ΣΥΝ-Άνθρωπος», το οποίο εντάσσεται στο Ε.Π «Κεντρική Μακεδονία 2014-2020» Άξονας προτεραιότητας ΑΞ09Β «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας – ΕΚΤ», χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και υλοποιείται σε συνεργασία με την Επιτροπή Κοινωνικής Υποστήριξης Αποφυλακισμένων που συστάθηκε και λειτουργεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Ποιες ήταν (ή/και εξακολουθούν να είναι) οι προκλήσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε στο ξεκίνημά σας και πώς τις υπερβήκατε;

Βασική φιλοσοφία του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων και ταυτόχρονα πρόκληση για τους συμβούλους αποτελεί ο αποστιγματισμός των ανθρώπων αυτών. Καθημερινά ερχόμενοι σε επικοινωνία τόσο με τους κρατούμενους όσο και με τους αποφυλακιζομένους, τους αντιμετωπίζουμε ως συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες είτε σε προσωπικό είτε σε κοινωνικό – εργασιακό επίπεδο και παρέχουμε την υποστήριξη που χρειάζονται αντιμετωπίζοντας τους ως συνεργάτες μας σε αυτή την προσπάθεια. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε δηλαδή μια σχέση πιο ισότιμη μαζί τους και όχι αυτή του ειδικού – συμβουλευόμενου. Επιπλέον προς αυτή την κατεύθυνση γίνεται σημαντική δουλειά και από την εργασιακή σύμβουλο, η οποία πέρα από την υποστήριξη και τη συμβουλευτική που παρέχει στους αποφυλακιζομένους συνεργάζεται και με τους εργοδότες που διαθέτει πλέον το δίκτυο εργοδοτών του Γραφείου Εργασιακής συμβουλευτικής και Προώθησης της Απασχόλησης προς την κατεύθυνση του αποστιγματισμού της συγκεκριμένης ομάδας.

Βασικοί στόχοι του γραφείου είναι οι αποφυλακιζόμενοι να μπορούν:

Να αναπτύξουν βασικές, κοινωνικές, εργασιακές και συναισθηματικές δεξιότητες,
να αναζητήσουν εργασία, να διαθέτουν ταυτότητα, ΑΦΜ και φορολογική ενημερότητα,
να διαχειρίζονται οικογενειακά ζητήματα,
να γνωρίζουν πού να απευθυνθούν ώστε να μπορούν να βρουν βοήθεια για ιατρική κάλυψη, επιδόματα, βασικά είδη και
να γνωρίζουν πώς να δράσουν σε περίπτωση που ξαναβρεθούν σε δύσκολη θέση.

Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι για πρώτη φορά γίνεται μια πολυεπίπεδη και στοχευμένη προσπάθεια προς την κατεύθυνση της επανένταξης των αποφυλακισμένων στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας και όχι μόνο.

Μιλήστε μας για την ομάδα που βρίσκεται πίσω από εγχείρημα, ποιες ειδικότητες περιλαμβάνει και ποιες είναι οι συνεργασίες σας με άλλους φορείς;

Η διεπιστημονική ομάδα του έργου αποτελείται από μια Ψυχολόγο η οποία είναι συντονίστρια του έργου και επισκέπτρια των καταστημάτων κράτησης, μια Ψυχολόγο η οποία είναι επισκέπτρια των καταστημάτων κράτησης και σύμβουλος του Γραφείου Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων, μια εργασιακή σύμβουλο, μια φοροτεχνικό – λογίστρια και μια νομική σύμβουλο και μια διερμηνέα αραβικής γλώσσας. Η παραπάνω διεπιστημονική ομάδα βρίσκεται σε συνεργασία με πολλές κοινωνικές υπηρεσίες καταστημάτων κράτησης της χώρας, με κοινωνικές υπηρεσίες, ιατρικές υπηρεσίες, νοσοκομεία, κοινωνικούς φορείς του Νομού Θεσσαλονίκης, αλλά και των υπολοίπων νομών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, προγράμματα απεξάρτησης (πχ ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, ΠΠΑ, ΙΑΝΟΣ, ΑΡΓΩ κ.ά.), καθώς ένα μεγάλο ποσοστό τόσο κρατουμένων όσο και αποφυλακιζομένων αντιμετωπίζουν θέματα χρήσης ουσιών.

Τους τελευταίους μήνες, εξαιτίας της σφοδρής υγειονομικής κρίσης, επηρεάστηκε η λειτουργία των υπηρεσιών σας και πώς αντιμετωπίζετε τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που βιώνουμε;

Ζούμε σε μια περίοδο που επικρατεί παγκόσμια αναστάτωση εξαιτίας των αλλαγών που συμβαίνουν λόγω της πανδημίας και από την οποία επηρεάζονται, όπως έχουν δείξει έρευνες, κυρίως τα χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα. Η περίοδος της πανδημίας και τα μέτρα που ακολούθησαν για την αντιμετώπισή της, επέφεραν σοβαρότατες επιπτώσεις σε ψυχοσωματικό επίπεδο με τον φόβο της ασθένειας και του αβέβαιου μέλλοντος να επηρεάζουν σε ατομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο τις ζωές των ανθρώπων.

Μέσα από την εμπειρία μας στην κοινωνική υπηρεσία της ΑΡΣΙΣ παρατηρήσαμε πως οι ευάλωτες κοινωνικά ομάδες καθημερινά πλήττονται ολοένα και περισσότερο με τις ανάγκες για συνδρομή σε είδη πρώτης ανάγκης να αυξάνονται ραγδαία και ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός ατόμων και οικογενειών να ζητούν βοήθεια σε τρόφιμα ή να βρίσκονται σε καθεστώς έξωσης εξαιτίας της αυξανόμενης ανεργίας που φαίνεται να «χτυπάει» τα φτωχά κυρίως νοικοκυριά. Επιπλέον, ο αποκλεισμός των ατόμων από την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες (υγείας και κοινωνικών παροχών) και η ανάγκη για ηλεκτρονικά διαθέσιμα μέσα δυσκολεύει σε ακραίο βαθμό κοινωνικές ομάδες που δεν κατέχουν τις απαραίτητες δεξιότητες για τον χειρισμό τους, δεν διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για την εξασφάλιση κατάλληλου ηλεκτρονικού εξοπλισμού και που οι συνθήκες της ζωής τους ούτως ή άλλως δεν επέτρεπαν την πρόσβαση σε ηλεκτρονικά μέσα όπως οι περιπτώσεις των αστέγων.

Ο πληθυσμός των αποφυλακιζομένων που προσέρχονται στα γραφεία της ΑΡΣΙΣ καλείται να αντεπεξέλθει στη νέα αυτή πραγματικότητα κουβαλώντας στις πλάτες του το επιπλέον φορτίο των συνεπειών του χρόνιου εγκλεισμού αλλά και των όρων διαβίωσης κοινωνικής ευθανασίας που επικρατούν το τελευταίο διάστημα μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα.

Καθώς οι διαδικασίες για υπαγωγή σε επιδόματα, εγγραφή στο μητρώο των ανέργων, κάλυψη φορολογικών εκκρεμοτήτων, πρόσβαση σε υπηρεσίες για την έκδοση νομιμοποιητικών εγγραφών, πραγματοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά ηλεκτρονικά και με ραντεβού, ενώ για κάποια επιδόματα όπως του αποφυλακισμένου υπάρχει και χρονικό περιθώριο για την υποβολή τους. Σ’ αυτή την ανάγκη που υπάρχει το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων αναλαμβάνει να διαχειριστεί όλες τις διαδικασίες που χρειάζεται να γίνουν προκειμένου να μη χάσουν οι άνθρωποι τα επιδόματά τους.

Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι η κοινωνική επανένταξη των αποφυλακιζομένων είναι σχεδόν συνώνυμη με την εργασιακή τους αποκατάσταση. Το κομμάτι της εργασιακής απασχόλησης σε μια κοινωνία όπου την περίοδο της πανδημίας πλήττεται η οικονομία της, με τις θέσεις εργασίας να περιορίζονται και την ανεργία ν΄ αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, δυσκολεύει ιδιαίτερα την ένταξη κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων, όπως είναι οι αποφυλακισμένοι. Ωστόσο, η εμπειρία μας δουλεύοντας με ομάδες ατόμων που έχουν εκτίσει ποινή κράτησης δείχνει ότι πρόκειται για άτομα που τα περισσότερα επιθυμούν διακαώς μια δεύτερη ευκαιρία και όταν αυτή τους δοθεί μπορούν στις περισσότερες των περιπτώσεων να την υποστηρίξουν.

Όλο αυτό το χρονικό διάστημα όλοι οι σύμβουλοι καλούνται να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις που φέρνει η πανδημία και ο εγκλεισμός. Για τον λόγο αυτό η υπηρεσία προσαρμοζόμενη στις νέες ανάγκες υποστηρίζει, τόσο δια ζώσης όσο και τηλεφωνικά ή μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη. Σε περιπτώσεις όπου οι ωφελούμενοι δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικά μέσα παρέχεται η δυνατότητα από τα γραφεία της κοινωνικής υπηρεσίας και του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων πρόσβασης σε τεχνολογικά μέσα τα οποία εξυπηρετούν την επαφή με τον σύμβουλο, ακόμα κι όταν εκείνος βρίσκεται σε εξ αποστάσεως εργασία.

Η ΑΡΣΙΣ ενόψει της πανδημίας διατηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα παρέμεινε ανοιχτή προς όλα τα άτομα και τις οικογένειες οι οποίες βρέθηκαν σε ανάγκη παρέχοντας υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, νομικής συμβουλευτικής, εργασιακής και φοροτεχνικής – λογιστικής υποστήριξης, ψυχολογικής ενδυνάμωσης, ενισχυτικής διδασκαλίας και συνδρομής σε ζητήματα που αφορούν τη σχολική παρακολούθηση ενόψει της τηλεκπαίδευσης. Παράλληλα, για άτομα τα οποία λόγω του εγκλεισμού δεν μπορούσαν να επισκεφτούν τα γραφεία της κοινωνικής υπηρεσίας δημιουργήθηκε η κινητή μονάδα COVID 19 η οποία συνδράμει με παρουσία των συμβούλων κοντά στον τόπο που διαμένει ο άνθρωπος που έχει την ανάγκη για υπηρεσίες.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα σας κεντρικός στόχος του φορέα σας είναι η προετοιμασία της κοινωνικής ένταξης των κρατουμένων που πρόκειται να αποφυλακιστούν σύντομα. Ποιες ακριβώς είναι οι διαδικασίες προετοιμασίας τους πριν από την αποφυλάκιση;

Για την υποστήριξη της ομάδας των κρατουμένων και των οικογενειών τους, από τον Απρίλιο του 2019 πραγματοποιούμε επισκέψεις στα καταστήματα κράτησης Διαβατών, Νιγρίτας και Κασσάνδρας με στόχο τη γνωριμία και ενημέρωση ατόμων που πρόκειται να αποφυλακιστούν τους επόμενους έξι μήνες. Η ενημέρωση περιλαμβάνει πληροφορίες χρήσιμες για το πρώτο διάστημα μετά την αποφυλάκιση τους, καθώς και διασύνδεση με το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων το οποίο λειτουργεί επί της οδού Μοναστηρίου 12 στον 7^ο όροφο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι κατά τη διάρκεια της δικής μας παρέμβασης μέσα στο περιβάλλον της κράτησης έχουμε συναντήσει ανθρώπους, οι οποίοι έχουν αγωνία και φόβο για το μετά. Ταυτόχρονα, έχουν και μεγάλη ανάγκη να ακουστούν και να μοιραστούν την ιστορία τους μαζί μας. Η συμβουλευτική τους βοηθάει να μη νιώθουν μόνοι και ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο. Ιδίως, για τα άτομα που δεν έχουν υποστηρικτικό δίκτυο η επίσκεψη στο κατάστημα κράτησης και ο χρόνος επικοινωνίας που έχουν με τους συμβούλους λειτουργεί ανακουφιστικά καθώς υπάρχουν άτομα που αιτούνται να τους επισκεπτόμαστε ακόμη και μετά το πέρας των καθορισμένων από την δράση συνεδριών μας.

Έτσι, λοιπόν, εντός των καταστημάτων κράτησης ο κρατούμενος έχει τη δυνατότητα:

Να γνωρίσει τους συμβούλους και να δημιουργήσει μια σχέση συνεργασίας και εμπιστοσύνης, προκειμένου να συζητήσει τις ανησυχίες και τους φόβους για τις συνθήκες μετά την αποφυλάκιση. Η γνωριμία αυτή έχει αποδείξει πως όταν οι άνθρωποι γνωρίζουν τους συμβούλους μέσα από το κατάστημα κράτησης έρχονται λιγότερο διστακτικά και με λιγότερο φόβο και στο Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων όταν αποφυλακιστούν. Με αυτό τον τρόπο, το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων έχει γίνει σημείο αναφοράς για τους κρατούμενους και τους αποφυλακιζομένους όλης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις και της υπόλοιπης Ελλάδας, καθώς αρκετοί αποφυλακισμένοι και από άλλα καταστήματα κράτησης (π.χ. Κ.Κ.Αυλώνα, Κορυδαλλό, Λάρισα, Γρεβενά κ.ά.) έχουν αιτηθεί τις υπηρεσίες του Γραφείου.
Συνεργατικά με τους συμβούλους να δημιουργήσει ένα πλάνο με σχεδιασμό βημάτων για μετά την αποφυλάκιση, το οποίο να βασίζεται σε ρεαλιστικές προσδοκίες όσον αφορά στην εξωτερική κοινωνική πραγματικότητα με την οποία έχουν χάσει την επαφή λόγω εγκλεισμού. Συνήθως υπάρχει μια αποσπασματική πληροφόρηση από όσα ακούγονται σε σχέση με τα επιδόματα, την αγορά εργασίας, προγράμματα επιδότησης επιχειρήσεων και προσωπικές μεροληπτικές κρίσεις που σχετίζονται κυρίως με το πώς βλέπουν τον εαυτό τους και αυτοστιγματίζονται π.χ. Η πεποίθηση ότι «έχω ποινικό μητρώο άρα δεν υπάρχει καμία εργασία για μένα». Η παρέμβαση της εργασιακής συμβούλου στο πεδίο αυτό κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Ακόμα και ελλείψει υποστηρικτικού δικτύου σε περίπτωση άδειας δίνεται η δυνατότητα κατά προτεραιότητα να εξυπηρετηθεί λαμβάνοντας συνδρομή σε είδη πρώτης ανάγκης όπως είδη ένδυσης – υπόδησης τα οποία μπορεί να έχει ανάγκη.
Να φέρει την οικογένειά του σε επαφή με το Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων της ΑΡΣΙΣ, προκειμένου να βοηθηθεί σε πρακτικό και ψυχολογικό επίπεδο. Σε πολλές των περιπτώσεων, οι κρατούμενοι νιώθουν ενοχικά απέναντι στα μέλη της οικογένειάς τους που έμειναν πίσω για το γεγονός ότι δεν μπορούν να τους συνδράμουν αλλά και για το ότι από την οικονομική συνδρομή της οικογένειας τους κρίνεται και η επιβίωσή τους μέσα στην φυλακή. Η παραπομπή της οικογένειας στο Γραφείο και η αίσθηση ότι η οικογένεια τους φροντίζεται λειτουργεί, επίσης, ανακουφιστικά για όσο διάστημα εκείνοι βρίσκονται σε κράτηση.

Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων στα καταστήματα κράτησης, ανάλογα με το εξατομικευμένο πλάνο που έχει γίνει με τον κάθε κρατούμενο, λαμβάνουν χώρα συναντήσεις και με τους υπόλοιπους συμβούλους του προγράμματος όπως την εργασιακή σύμβουλο, την φοροτεχνικό κ.ά. Για παράδειγμα, την περίοδο των φορολογικών δηλώσεων και όποτε υπάρχει η δυνατότητα γίνονται οι φορολογικές δηλώσεις του έτους, έτσι ώστε, όταν αποφυλακιστεί το άτομο, να μη χρειαστεί να πληρώσει μετέπειτα το πρόστιμο της αναδρομικής δήλωσης, καθώς το εκκαθαριστικό του τρέχοντος έτους είναι βασικό δικαιολογητικό προκειμένου να αιτηθεί με την αποφυλάκιση το επίδομα Αποφυλακιζομένων του ΟΑΕΔ.

Επομένως, αυτή η προετοιμασία που μας περιγράψατε αφορά όχι μόνο τους κρατουμένους αλλά και το οικογενειακό τους περιβάλλον;

Όπως ανέφερα και πριν, τις υπηρεσίες του Γραφείου Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων τις λαμβάνουν και οι οικογένειες τόσο των κρατουμένων όσο και των αποφυλακιζομένων. Ειδικότερα οι οικογένειες των κρατουμένων και των αποφυλακιζομένων μπορούν να έχουν συνάντηση με τους συμβούλους του γραφείου, όπου μπορούν, και τα μέλη της οικογένειας να λάβουν υπηρεσίες όπως:

Ψυχοκοινωνική υποστήριξη- πληροφόρηση (έκδοση εγγράφων, επιδομάτων κ.ά.),
διασύνδεση με υπηρεσίες υγείας, κοινωνικούς φορείς, φορείς απεξάρτησης
ψυχολογική υποστήριξη-ενδυνάμωση,
κάλυψη βασικών βιοποριστικών αναγκών (π.χ. είδη ένδυσης, υπόδησης, μικροέπιπλα, οικιακές συσκευές).

«Μια μέρα μετά»: πώς οι ωφελούμενοι του προγράμματος σας βιώνουν την πρώτη ημέρα ελευθέριας τους; Σας έχουν εξομολογηθεί τους φόβους και τις σκέψεις τους; Πώς τους στηρίζετε σε αυτό το πολύ σημαντικό συναισθηματικό τους κομμάτι;

Σημαντικό είναι να ειπωθεί πως άτομα τα οποία έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον, το οποίο διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της κράτησης, βιώνουν μεγαλύτερη ασφάλεια και αίσθηση αυτοπεποίθησης στην αντιμετώπιση των δυσκολιών, οι οποίες προκύπτουν στο πρώτο διάστημα της κοινωνικής τους επανένταξης. Επιπλέον, άτομα τα οποία ήταν κοινωνικά ενταγμένα, είχαν αναπτύξει δηλαδή μια θετική αίσθηση ταυτότητας όσον αφορά στην αυτοεικόνα τους πριν από την κράτηση και τα οποία είχαν φιλικό και επαγγελματικό δίκτυο φέρεται πως μετά την κράτηση νιώθουν πιο ενδυναμωμένα στο να αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Μάλιστα έχει αναφερθεί από πολλούς ωφελούμενους μας πως, αφού πέρασαν από τη φυλακή και με κάποιο τρόπο επιβίωσαν, τώρα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις κοινωνικές προκλήσεις πολύ ευκολότερα. Γι’ αυτό και οι σύμβουλοι έχουμε παρατηρήσει πως αρκετοί αποφυλακιζόμενοι είναι πολύ πρόθυμοι να συνεργαστούν μαζί μας, δείχνοντας συνέπεια στην υποστήριξη των στόχων που θέτουν (ιδίως όταν δεν υπάρχουν άλλα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν όπως είναι η χρήση π.χ.), μοιράζονται τις δυσκολίες τους και σχετίζονται με έναν πολύ θετικό τρόπο μαζί μας.

Παράλληλα, ένας από τους βασικούς φόβους που οι περισσότεροι μοιράζονται μαζί μας είναι αυτός της εργασιακής τους αποκατάστασης εξαιτίας της ύπαρξης ποινικού μητρώου που πλέον βαραίνει το ιστορικό τους. Δυστυχώς, θεσμικά ένας εργοδότης έχει το δικαίωμα να ζητήσει ποινικό μητρώο και αρκετές φορές έχουμε δει να αποκλείονται άτομα κατ’ αυτόν τον τρόπο. Η ίδια η πολιτεία δίνει ένα αμφίσημο μήνυμα όταν σε θέσεις εργασίας του δημοσίου αποκλείει και στιγματίζει άτομα που έχουν εκτίσει ποινή φυλάκισης την ίδια στιγμή που επιθυμεί την κοινωνική τους επανένταξη.

Σε τέτοιες περιπτώσεις και πριν ο άνθρωπος που έχει εκτίσει ποινή κράτησης βρεθεί αντιμέτωπος με τέτοια ζητήματα προηγούνται σειρά συνεδριών τόσο με την σύμβουλο-ψυχολόγο όσο και με την εργασιακή σύμβουλο. Σε αυτές τις συναντήσεις, οι οποίες γίνονται σε συνεργασία με τις δύο συμβούλους το άτομο εκπαιδεύεται αρχικά στην αναγνώριση και στη συνέχεια στην υποστήριξη των προσόντων τα οποία διαθέτει μέσα από τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου βιογραφικού, ενδυναμώνεται ψυχολογικά και ηθικά, καθώς τονίζονται τα θετικά σημεία της ταυτότητας του και οι δεξιότητες που αποκτήθηκαν ακόμα και μέσα στη φυλακή, προετοιμάζεται κατάλληλα για μια συνέντευξη στην οποία θα κληθεί ίσως να απαντήσει σε δύσκολες ερωτήσεις που τον αφορούν, ενημερώνεται για το πώς άλλοι ωφελούμενοι κατάφεραν να προσπελάσουν αυτό το εμπόδιο και γίνονται πιο αισιόδοξοι και σταδιακά το ίδιο μαθαίνει να λαμβάνει αποφάσεις και να διαχειρίζεται τέτοιου τύπου δυσκολίες αυτόνομα.

Ταυτόχρονα, οι ίδιοι οι εργοδότες όταν ενημερώνονται από το γραφείο μας ότι η πρόσληψη ενός αποφυλακισμένου τους δίνει την δυνατότητα να επιδοτηθούν κατά 90% σε σχέση με την ασφάλιση και τον μισθό τους από το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ, ιδίως αυτήν την περίοδο της κρίσης φέρεται να δίνει μια ευκαιρία τελικά σε περισσότερες θέσεις εργασίας. Όπως έχει φανεί από το δικό μας έργο, το τελευταίο διάστημα έχουν προκύψει αρκετές εργασιακές αποκαταστάσεις μέσω της συνεργασίας και διαμεσολάβησης που είχε η εργασιακή σύμβουλος μεταξύ των εργοδοτών και των υπαλλήλων του τμήματος Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων του ΟΑΕΔ.

Πώς στην πράξη εσείς διασφαλίζετε την αξιοπρεπή διαβίωση και την ομαλή επανένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή; Ποιες βασικές ανάγκες τους προσπαθείτε να καλύψετε και με ποιους τρόπους;

Για τους αποφυλακιζομένους η επανένταξη, δηλαδή η οργάνωση της επαναεισόδου τους στην κανονική ζωή και η επανάκτηση βασικών ατομικών – κοινωνικών δεξιοτήτων αποτελεί το βασικό πλαίσιο οργάνωσης των υποστηρικτικών υπηρεσιών που παρέχουμε, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις επιπτώσεις του κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης που επέφερε η φυλάκιση στην ψυχοκοινωνική τους κατάσταση.

Βασικό στοιχείο της υποστηρικτικής μεθοδολογίας μας είναι το εξατομικευμένο σχέδιο υποστήριξης που συγκροτείται από τη διεπιστημονική ομάδα των στελεχών του έργου, η οποία αξιολογεί την πορεία του με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν από την καθημερινή επικοινωνία-συνεργασία με τον εξυπηρετούμενο.

Ειδικότερα, από τη μέχρι τώρα εμπειρία έχουν αναδειχθεί οι παρακάτω ανάγκες των αποφυλακιζομένων:

Η υφ’ όρων απόλυση δίνει τη δυνατότητα στον κρατούμενο να εκτίσει μέρος της ποινής του εκτός της φυλακής, οπότε βρίσκεται αντιμέτωπος εκ νέου με το πρόβλημα της στέγης και της σταθερής διεύθυνσης κατοικίας. Έχει παρατηρηθεί σε αρκετές περιπτώσεις η κράτηση να έχει ως συνέπεια ο αποφυλακιζόμενος να χάσει το σπίτι του και το υποστηρικτικό του δίκτυο. Για το μείζον αυτό πρόβλημα της έλλειψης στέγης αυτήν τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει ως λύση το Υπνωτήριο Αστέγων του Δήμου Θεσσαλονίκης, που είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των αστέγων στο σύνολο τους.

Η έλλειψη υποστηρικτικού δικτύου είναι κομβικής σημασίας πρόβλημα για την περίοδο της αποφυλάκισης. Σε αυτές τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει υποστηρικτικό δίκτυο οι σύμβουλοι πλαισιώνουν το άτομο με πιο τακτικές συναντήσεις και αν χρειαστεί παρέχεται και ψυχολογική υποστήριξη. Στόχος είναι το άτομο να ξαναχτίσει ένα καινούριο δίκτυο γνωριμιών, ή, εφόσον το επιθυμεί, να έρθει σε επαφή και με μέλη της οικογένειας του με τα οποία δεν είχε επικοινωνία μετά την φυλάκιση.

Προβλήματα χρήσης ουσιών και ψυχικών δυσκολιών που δεν έχουν αντιμετωπιστεί. Γι’ αυτήν την περίπτωση έχει αναπτυχθεί δίκτυο συνεργασίας με προγράμματα απεξάρτησης (π.χ. ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, Π.Π.Α., ΙΑΝΟΣ, κ.ά.), ή γίνεται η διασύνδεση με φορείς και κέντρα ψυχικής υγείας προκειμένου το άτομο να λάβει τη φροντίδα που έχει ανάγκη.

Θέματα υγείας, τα οποία έχουν μείνει αφρόντιστα μέσα στην κράτηση, χρήζουν προσοχής από τον σύμβουλο, ο οποίος λειτουργεί διευκολυντικά στο να δρομολογηθούν εξετάσεις και ιατρικά ραντεβού στους αντίστοιχους φορείς υγείας. Έτσι λοιπόν γίνεται διασύνδεση με ιατρικές υπηρεσίες καθώς και διαμεσολάβηση και συνοδεία του ωφελούμενου σε δημόσιες υπηρεσίες και αρχές όπου κρίνεται απαραίτητο.

Η αναζήτηση εργασίας αποτελεί για τους αποφυλακιζομένους καίριο αίτημα, καθώς η εργασία είναι αυτή που μπορεί να προσφέρει στους ανθρώπους οικονομική και προσωπική ανεξαρτησία. Έτσι λοιπόν στο πλαίσιο της Εργασιακής συμβουλευτικής παρέχεται εξειδικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη και ενημέρωση για επιδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης. Επιπλέον, οργανώνονται ομαδικά εργαστήρια εκπαίδευσης στις τεχνικές αναζήτησης εργασίας με στόχο την ενημέρωση, πληροφόρηση, ανταλλαγή εμπειριών και αντιλήψεων, επιμόρφωση, την ανάπτυξη ατομικών-κοινωνικών δεξιοτήτων, την υποβοήθηση στη δημιουργία θετικών σχέσεων, αλλά και την ενίσχυση του αισθήματος εμπιστοσύνης και παραγωγικής επικοινωνίας.

Η παροχή νομικής συμβουλευτικής σε θέματα που σχετίζονται με την κράτηση λειτουργεί πολύ ανακουφιστικά, καθώς υπάρχουν πολλές φορές νομικές εκκρεμότητες, εντάλματα σύλληψης από παλιές υποθέσεις, οφειλές που είναι αδύνατον να εξοφληθούν, ζητήματα που σχετίζονται με τους όρους αποφυλάκισης (π.χ. αίτημα στον εισαγγελέα για τροποποίηση των όρων αποφυλάκισης), καθώς και δικαστικές υποθέσεις τους που είναι ακόμη σε εξέλιξη και χρήζουν παρακολούθησης. Η έγκαιρη αντιμετώπιση βοηθάει ώστε να αποφευχθεί όσο είναι δυνατόν ο κίνδυνος οι άνθρωποι αυτοί να ξανακαταδικαστούν, κάτι το οποίο θα συνιστούσε ανυπέρβλητο εμπόδιο προς κάθε ενέργεια κοινωνικής επανένταξης. Επίσης, ζητήματα τα οποία αφορούν στην έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων. Σε συνεργασία με τη νομική σύμβουλο στις περισσότερες περιπτώσεις δρομολογούνται διαδικασίες συγκέντρωσης εγγράφων και γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες που αφορούν στην εκάστοτε υπηρεσία (Περιφέρεια, Άσυλο). Δυσκολίες προκύπτουν πολλές φορές και με τους χρόνους όπου τελικά το άτομο λαμβάνει το απαραίτητο έγγραφο σε σχέση και με την υποβολή του αιτήματος για ένταξη στο επίδομα του ΟΑΕΔ. Η συνεργασία μας με το τμήμα ΕΚΟ του ΟΑΕΔ Θεσσαλονίκης αποτελεί σημαντική συμβολή στην διευκόλυνση των διαδικασιών.

Το στίγμα το οποίο αφορά σε στερεοτυπικές αρνητικές κρίσεις για τους αποφυλακιζομένους από την κοινωνία και το πώς το ίδιο το άτομο τις προσλαμβάνει και τις διαχειρίζεται. Η κοινωνική επανένταξη δυσκολεύει ακόμα περισσότερο λόγω και των θεσμικών διαδικασιών που αποκλείουν το άτομο από την αγορά εργασίας (ποινικό μητρώο, απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος, γνωστοποίηση του τόπου διαμονής). Επιπλέον, η χρήση του όρου παραβάτης (offender) από την ακαδημαϊκή κοινότητα συντείνει στο στίγμα, καθώς επιβαρύνει με μια ακόμα ετικέτα ένα πρόσωπο το οποίο δεν παύει να έχει την βιογραφική του πορεία ανεξάρτητα από την έκνομη πράξη.

Η υποστήριξη σχετικά με λογιστικά θέματακαι ζητήματα φοροτεχνικού χαρακτήρα κρίνεται επίσης πολύ σημαντική, καθώς η εμπειρία μας έχει δείξει ότι πολλοί αποφυλακιζόμενοι δεν έχουν κάνει για αρκετά έτη φορολογική δήλωση ακόμη και κατά τη διάρκεια της κράτησης έχοντας την εσφαλμένη αντίληψη ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν φορολογική δήλωση όντας κρατούμενοι. Ωστόσο, το εκκαθαριστικό σημείωμα του τρέχοντος έτους αποτελεί βασικό δικαιολογητικό για την έκδοση του επιδόματος οικονομικής ενίσχυσης του ΟΑΕΔ που χορηγείται ειδικά για την ομάδα των αποφυλακιζομένων. Επιπλέον, με τη βοήθεια της συμβούλου οι αποφυλακιζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να αιτηθούν και μια σειρά από άλλα επιδόματα όπως το ΚΕΑ, το επίδομα ενοικίου κ.ά.
Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και πρωτοβουλιών, καθώς το άτομο το οποίο βρίσκεται σε κράτηση δεν αυτενεργεί και δεν σχεδιάζει το πρόγραμμα της καθημερινότητας του. Ο εγκλεισμός, ιδίως όταν πρόκειται για κλειστού τύπου φυλακές και αφορά σε πολλά χρόνια έκτισης, συνήθως απαιτεί χρόνο προσαρμογής και εργασία με τον σύμβουλο, έτσι ώστε σταδιακά το άτομο να αρχίζει να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και βάσει αυτών να οργανώσει την καθημερινότητα του.

Επιπλέον, η εμπειρία μας έχει δείξει ότι η παροχή ψυχοκοινωνικής στήριξηςκαι παροχής υλικής βοήθειας (π.χ. είδη ένδυσης- υπόδησης, οικιακού εξοπλισμού κ.ά.) στις οικογένειες των αποφυλακιζομένων λειτουργεί ανακουφιστικά για όλη την οικογένεια.

Ποιος πρέπει να είναι, κατά την άποψή σας, ο ρόλος των ΜΜΕ στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού; Ποια βήματα και δράσεις θα μπορούσαν να γίνουν από τα ΜΜΕ, με αυτό τον στόχο;

Η προσέγγιση ζητημάτων κοινωνικού αποκλεισμού είναι σύνθετη και πολυεπίπεδη και σχετίζεται άμεσα με την κοινοποίηση του ζητήματος μέσα από δράσεις πληροφόρησης, ευαισθητοποίησης και δικτύωσης.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ΜΜΕ αποτελούν φορείς παιδείας, διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, προσδιορίζουν δηλαδή τις αντιλήψεις του μέσου πολίτη ο οποίος διαμορφώνει μια κριτική στάση απέναντι στην πραγματικότητα, μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Θα μπορούσαν λοιπόν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση της άρσης των διακρίσεων προς τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό αναδεικνύοντας συχνά πρωτοβουλίες και δράσεις που υλοποιούνται προς την κατεύθυνση αυτή χρησιμοποιώντας μη στιγματιστική γλώσσα, προσφέροντας αντικειμενική πληροφόρηση και προτρέποντας τον μέσο πολίτη να συμβάλλει με τον τρόπο του προς αυτή την κατεύθυνση.

Λειτουργώντας ως εκφραστές της αντικειμενικότητας και παρέχοντας ουδέτερη ενημέρωση παρέχουν στους αποδέκτες της ενημέρωσης μεγαλύτερα περιθώρια κριτικής για τη διαμόρφωση προσωπικών αντιλήψεων για πρόσωπα, πράγματα και γεγονότα αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τις πιθανότητες για άρση στερεοτυπικών αντιλήψεων σε σχέση με τις ομάδες που είναι κοινωνικά αποκλεισμένες.

Κάποιες από τις υπηρεσίες σας ενθαρρύνουν τους ωφελούμενους σας να συμμετέχουν σε δράσεις και εργαστήρια, ακόμη και σε εθελοντικό επίπεδο. Πώς λειτουργούν αυτές οι δράσεις και ποιος είναι ο αντίκτυπός τους στα άτομα που συμμετέχουν;

Το Γραφείο Εργασιακής συμβουλευτικής σχεδιάζει και υλοποιεί κύκλους εκπαιδευτικών εργαστηρίων στις τεχνικές εύρεσης εργασίας. Κάθε κύκλος ολοκληρώνεται με τις παρακάτω τέσσερις θεματικές ενότητες:

Σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, συνοδευτικής επιστολής.
Τεχνικές αναζήτησης εργασίας (αναζήτηση και αξιολόγηση αγγελιών, διαδίκτυο, social media, γραφεία εύρεσης εργασίας, οργάνωση ατομικού φακέλου).
Αναγνώριση και ανάδειξη σημαντικών δεξιοτήτων, προσόντων, παρουσίαση του εαυτού (λεκτική – μη λεκτική επικοινωνία).
Προετοιμασία για τη συνέντευξη επιλογής προσωπικού (λεκτική – μη λεκτική επικοινωνία, role playing κ.ά.).

Βασικός στόχος των εργαστηρίων είναι η υποστήριξη και η εκπαίδευση των συμμετεχόντων σε βασικές τεχνικές αναζήτησης εργασίας και στην προετοιμασία για τη συνέντευξη επιλογής, ώστε να είναι σε θέση να τα εφαρμόζουν με επιτυχία και στην πράξη.

Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία μας έχουμε διαπιστώσει ότι οι ωφελούμενοι που συμμετέχουν σε αυτές τις ομαδικές δραστηριότητες έχουν την ευκαιρία να δικτυωθούν και να δημιουργήσουν σχέσεις με τους άλλους συμμετέχοντες, να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να θέσουν πιο ξεκάθαρους στόχους προσωπικούς και επαγγελματικούς, αλλά και να εκπαιδευτούν σε συγκεκριμένες τεχνικές αναζήτησης εργασίας, στοιχείο πολύ βοηθητικό σε όλη την προσπάθεια που κάνουν για να βρουν δουλειά

Επιπλέον στα δύο χρόνια λειτουργίας τους γραφείου αντιλαμβανόμαστε πως πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι βοηθήθηκαν από τους συμβούλους, επιθυμούν να προσφέρουν εθελοντική εργασία και να συνδράμουν άτομα που αποφυλακίστηκαν, μοιραζόμενοι την εμπειρία τους και τους τρόπους μέσα από τους οποίους αντεπεξήλθαν στις δυσκολίες. Η δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης μεταξύ των αποφυλακιζομένων και ενός πεδίου, όπου οι ίδιοι οι άνθρωποι που κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που έφερε η κοινωνική τους επανένταξη μετά τον εγκλεισμό θα μπορούν να συνδράμουν και οι ίδιοι σε άλλα άτομα με κοινή εμπειρία (με τη βοήθεια των συμβούλων όταν αυτή χρειάζεται), αποτελεί έναν από τους επιπλέον μελλοντικούς στόχους του γραφείου υποστήριξης κρατουμένων και αποφυλακιζομένων.

Ολοκληρώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή μας, θα ήθελα να σας ρωτήσω ποιο είναι το δικό σας μήνυμα στο αναγνωστικό μας κοινό και ειδικότερα στους πολίτες που θα ήθελα να συμβάλλουν στο έργο σας;

Η υπηρεσία της ΑΡΣΙΣ είναι ανοιχτή σε όλους τους ανθρώπους που μπορεί να βρεθούν σε ανάγκη, ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Η ανάγκη για κοινωνικές σχέσεις, αλληλεγγύη, συνύπαρξη, μοίρασμα και σεβασμό είναι πανανθρώπινες και ο διαχωρισμός του συνανθρώπου μας βάσει «ετικέτας» με την απόδοση όλων των δεινών μας στον «Άλλον», μας απομακρύνει από την ανάληψη της προσωπικής μας ευθύνης για αλλαγή και βελτίωση τόσο του εαυτού μας όσο και της ίδιας της κοινωνίας. Η πολύτιμη εμπειρία που έχουμε όλοι οι σύμβουλοι δουλεύοντας στο πεδίο της υποστήριξης κρατουμένων, αποφυλακιζομένων και των οικογενειών τους, μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους που έχουν πείσμα και θέληση για αλλαγή, που μέσα στην φυλακή όταν υπάρχουν επανενταξιακές δράσεις τις αξιοποιούν στον μέγιστο βαθμό, που ευελπιστούν σε μια δεύτερη ευκαιρία, που έχουν ιστορίες δύσκολων παιδικών χρόνων και βιωμάτων, που συνήθως δεν έχουν υποστηρικτικό δίκτυο, που αγωνίζονται να βρουν τη θέση τους και που καταδικάζονται κοινωνικά συνεχώς ενώ ήδη είναι καταδικασμένοι και έχουν «πληρώσει» για όσα έκαναν. Η περιστρεφόμενη πόρτα της φυλακής, ως έννοια, ίσως και να μην υπήρχε, αν ο καθένας από μας τελικά μπορούσε να κοιτάξει με λίγο πιο καθαρά μάτια τον συνάνθρωπό του. Το πώς μια κοινωνία επανεντάσσει το μέλος της το οποίο εμφάνισε μια παρεκκλίνουσα συμπεριφορά δείχνει τελικά τον πολιτισμό της και το ήθος της.

Απευθυνόμενοι λοιπόν στους πολίτες που θα ήθελαν να συνδράμουν στο έργο μας θα θέλαμε να πούμε ότι μπορούν να προσφέρουν είδη καθημερινής χρήσης (υλικά διατροφής, είδη ένδυσης, οικιακό εξοπλισμό κ.ά.), ή χρήματα για την κάλυψη επειγουσών αναγκών των εξυπηρετούμενων. Επιπλέον είναι πολύ σημαντική η εθελοντική προσφορά του καθενός από εμάς, προσφέροντας για παράδειγμα υπηρεσίες συμβουλευτικού, εκπαιδευτικού, καλλιτεχνικού ψυχαγωγικού χαρακτήρα συμμετέχοντας στο μεγάλο δίκτυο εθελοντών που διαθέτει η ΑΡΣΙΣ.

Ειδικότερα οι επιχειρήσεις μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στον βασικό στόχο που είναι η ένταξη στην απασχόληση, η δημιουργία εισοδήματος και κατά συνέπεια η οριστική απομάκρυνση από την ακραία φτώχεια, την ανεργία, την κοινωνική περιθωριοποίηση.

Για τον σκοπό αυτό οι επιχειρήσεις ενημερώνονται για τα επιχορηγούμενα προγράμματα απασχόλησης και τα προτεινόμενα από το Γραφείο Εργασιακής συμβουλευτικής και Προώθησης της Απασχόλησης πρόσωπα που διαθέτουν τα προσόντα και τις δεξιότητες για να ενταχθούν σε συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, κάποιες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συνδράμουν προσφέροντας για παράδειγμα δωρεάν εισιτήρια για θέατρα, κινηματογράφο και άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες ευνοούν τις διαδικασίες κοινωνικοποίησης και είναι πολύ σημαντικές σε όλη τη διαδικασία της κοινωνικής επανένταξης ευάλωτων κοινωνικά ομάδων που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για κάτι τέτοιο.

Η επικοινωνία και συνεργασία μιας επιχείρησης με το γραφείο μας μπορεί να είναι σταθερή και διαρκής και να εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Θερμές ευχαριστίες στην κ. Κλειώ Σαββάκη και στην κ. Δέσποινα Γκαβανούδη για την παραχώρηση της συνέντευξης και την πολύτιμη επιστημονική συμβολή της.

ΑΡΣΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ

Κοινωνική Υπηρεσία Υποστήριξης Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων

Γραφείο Υποστήριξης Αποφυλακιζομένων και Κρατουμένων

Μοναστηρίου 12, Θεσσαλονίκης

Τηλ: 2310534652, 2310516135

Email: socialservice@arsis.gr

Φωτογραφία ανάρτησης: Listenwave Photography @ flickr.

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.