Κάνε ότι κοιμάσαι: ρεαλισμός και μυθοπλασία στη νέα σειρά της ΕΡΤ

του Δημήτρη Καλαντζή.

Η φράση «κάνε ότι κοιμάσαι» είχε δημιουργήσει θύελλα αντιδράσεων το 2018 όταν επί Υπουργίας του Νικόλαου Τόσκα είχε χρησιμοποιηθεί ως επίσημη «σύσταση» της Ελληνικής Αστυνομίας προς τους πολίτες που θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με την εισβολή ληστών στα σπίτια τους. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μία σωστή σύσταση, καθώς η αντιμετώπιση ληστών από άοπλους πολίτες θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τους τελευταίους. Μέσα στο πλαίσιο της εποχής όμως, με τις ληστείες να βρίσκονται σε έξαρση και τους συνδικαλιστές αστυνομικούς να ισχυρίζονται σε όλους τους τόνους ότι έχουν «δεμένα τα χέρια τους», η φράση συνόψισε το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών και της «αδυναμίας» των διωκτικών αρχών να αντιμετωπίσουν το έγκλημα κατά της ζωής και της περιουσίας.

Η χρησιμοποίηση σήμερα της φράσης «κάνε ότι κοιμάσαι» ως τίτλος σειράς μυθοπλασίας της Δημόσιας Τηλεόρασης, μαζί με πληροφορίες ότι θα έθιγε τεράστια σύγχρονα κοινωνικά θέματα, όπως ο σχολικός εκφοβισμός, οι νεανικές συμμορίες και το εκδικητικό πορνό, δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες για κάτι… ρεαλιστικό στην ελληνική τηλεόραση.

Τα ιδιωτικά κανάλια σπάνια – εάν όχι ποτέ – «λερώνουν» τα χέρια τους με την περίπλοκη και δύσκολα διαχειρίσιμη καθημερινότητα των Ελλήνων, καθώς επικρατεί η λογική ότι ο τηλεθεατής θέλει να… «ξεχαστεί» μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη, να αφήσει στην άκρη τα προβλήματά του και να γελάσει με ευρηματικές κωμωδίες ή να συγκινηθεί με σπαρακτικές – και απίθανες – τραγωδίες.

Η δημόσια τηλεόραση όμως, που δεν πρέπει ή δεν θα έπρεπε να υπακούει στους νόμους της εμπορικής αγοράς, θα μπορούσε να ασχοληθεί με αυτά τα «δύσκολα» σύγχρονα προβλήματα και, μέσω της μυθοπλασίας, να προκαλέσει το ενδιαφέρον, την εγρήγορση και τελικά την εμπλοκή της κοινωνίας στην αντιμετώπισή τους.

Διότι:

Οι νεαροί «νταήδες» στα σχολεία που ασκούν εκφοβισμό ΔΕΝ είναι γιοί πάμπλουτων μεγαλο-εγκληματιών που αντιγράφουν τους πατεράδες τους. Μπορεί να είναι παιδιά από όλες τις οικονομικές τάξεις, από κάθε είδους οικογένεια, που συγκεκριμένοι παράγοντες τα οδηγούν σε αυτού του είδους τη συμπεριφορά (ακόμα και ο απλός μιμητισμός κάποιας υπο-κουλτούρας της εποχής).

Οι νεαρές έφηβες ΔΕΝ εξερευνούν τη σεξουαλικότητά τους κάνοντας λεσβιακά παιχνίδια στο κέντρο κάποιου μπαρ για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον άγνωστων ανδρών και τελικά να πέσουν θύματα εκδικητικής πορνογραφίας. Κι εάν το κάνουν, υπάρχει ένα υπόβαθρο γι αυτού του είδους τη συμπεριφορά που αξίζει ανάλυσης και όχι απλής καταγραφής, η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει στον στιγματισμό.

Η εγκληματικότητα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους οι πολίτες ΔΕΝ είναι αποτέλεσμα σκοτεινών και πολυπλόκαμων συμμοριών από κούκλες «λησταρχίνες» και σέξι «μαχαιροβγάλτες» οι οποίοι κάθονται σε καναπέδες λουί κενζ και ερωτοτροπούν όταν δεν «χακάρουν» ή δεν παίζουν παιχνίδια εξουσίας. Το μεγαλύτερο φάσμα της εγκληματικότητας είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνίας που δεν βρίσκεται σε ισορροπία, δεν έχει μηχανισμούς συμπερίληψης και κυρίως πρόβλεψης για να μην αφήνει τα μέλη της χωρίς παιδεία, χωρίς ηθικούς δεσμούς και χωρίς φροντίδα και αλληλεγγύη.

Πάντα υπήρχε και θα υπάρχει ΚΑΙ η «σκληρή εγκληματικότητα», αλλά θα είναι η «εξαίρεση», οι «ιδιαίτερες περιπτώσεις», που μαζί με αρκετή φαντασία, θα δίνουν υλικό για αστυνομικά μυθιστορήματα ή αστυνομικές τηλεοπτικές σειρές, όπως τελικά είναι το «κάνε ότι κοιμάσαι» της ΕΡΤ.

Η πραγματικότητα όμως θα είναι πάντα πολύ πιο τρομακτική, περίπλοκη και δύσκολα διαχειρίσιμη, όσο επιμένουμε στη μυθοπλασία και όχι στον ρεαλισμό, που δίνει αφορμές για επαναπροσδιορισμούς.

Υ.Γ. 1

Η συγκεκριμένη σειρά δεν είναι κακή ως «αστυνομική μυθοπλασία», παρά τα εμφανή προβλήματα στο καστ των πρωταγωνιστών, τα σεναριακά χάσματα, τις υπερβολές και την απόπειρα αντιγραφής της ατμόσφαιρας του «Έταιρος Εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια.

Υ.Γ. 2

Εάν κάποιος σεναριογράφος θελήσει να ασχοληθεί στο μέλλον πραγματικά με τα καυτά θέματα του σχολικού εκφοβισμού, της νεανικής παραβατικότητας, του εκδικητικού πορνό και άλλων, ας διαβάσει το εξαιρετικό βιβλίο της Αγγελικής Καρδαρά «Νέοι παγιδευμένοι στα παιχνίδια βίας – Εγκλήματα με δράστες και θύματα νέους». Θα βρει θησαυρό… ρεαλισμού.

Bio
Latest Posts

Δημήτρης Καλαντζής

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο κέντρο της Αθήνας. Σπούδασε δημοσιογραφία στο «Εργαστήρι» και Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Έχει δουλέψει σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς & τηλεοπτικούς σταθμούς και τώρα διερευνά τους κώδικες του διαδικτύου. Αγαπά τις ανθρώπινες ιστορίες και τις γάτες.