Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crimestaging)

από την Αγγελική Καρδαρά.

Η σκηνοθεσία στον τόπο του εγκλήματος (crime staging) αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης του παρόντος άρθρου. Σε συνέχεια του άρθρου «Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.)» παρουσιάζουμε τα κύρια ερευνητικά πορίσματα του Β’ Μέρους της μελέτης μας για την υπόθεση στα Γλυκά Νερά, η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο των επιστημονικών δραστηριοτήτων του Crime & Media Lab[1] του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος από την Μωραΐτη Μαρία-Παναγιώτα, Κοινωνική Λειτουργό και φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού Διϊδρυματικού Προγράμματος Σπουδών Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με Επιστημονικά Υπεύθυνη την Αγγελική Καρδαρά, Δρα Τμήματος ΕΜΜΕ ΕΚΠΑ, Φιλόλογο, Συγγραφέα-Εισηγήτρια και Εκπαιδεύτρια E-Learning ΕΚΠΑ.

Με βάση μας το έγκλημα στα Γλυκά Νερά, στο οποίο ο καθ’ ομολογίαν δράστης είχε σκηνοθετήσει τον τόπο του εγκλήματος, αλλοιώνοντάς τον έτσι ώστε να προσομοιάζει με ληστεία, πραγματοποιήσαμε μια βιβλιογραφική επισκόπηση του crime staging (σκηνοθεσία του τόπου του εγκλήματος). Στόχος αποτέλεσε κατά πρώτον η διερεύνηση του όρου σκηνοθεσία του εγκλήματος (crime staging), των κινήτρων και των μορφών της σκηνοθεσίας ενός εγκλήματος ανθρωποκτονίας. Ως επιμέρους στόχοι τέθηκαν η συσχέτιση των ανθρωποκτονιών με την ενδοοικογενειακή βία, η διερεύνηση του προφίλ των δραστών ανάλογα με τον τρόπο που σκηνοθετούν τη σκηνή του εγκλήματος, η μελέτη της σκηνής του εγκλήματος και η ανάλυση του όρου κεκαλυμμένη γυναικοκτονία, η οποία σχετίζεται άμεσα με το crime staging γυναικοκτονιών. Στη συνέχεια περιγράφονται και αναλύονται βιβλιογραφικά οι όροι του crime staging, καθώς και τα κίνητρα σκηνοθεσίας του τόπου του εγκλήματος.

Όπως προαναφέρθηκε το εν λόγω άρθρο αποτελεί μέρος της ευρύτερης εργασίας «Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις», επιμέρους στόχος της οποίας αποτέλεσε μεταξύ άλλων η ενασχόληση με υποθέσεις που εμπεριέχουν στοιχεία έμφυλης βίας. Επομένως, η ενασχόληση με την εν λόγω υπόθεση αποτέλεσε ένα επιπρόσθετο κίνητρο, αφού βασικό στοιχείο είναι η ακραία εκδήλωση έμφυλης βίας, η γυναικοκτονία. Μεθοδολογικά αξιοποιήθηκε η βιβλιογραφική ανασκόπηση και η έρευνα στα ρεπορτάζ και τα άρθρα 14 ενημερωτικών sites και ηλεκτρονικών εφημερίδων που γράφτηκαν τις χρονικές περιόδους 11-31/5, 3/6-30/7, 1-26/8, 4-29/9 και 4/10-16/12. Στο ερευνητικό μέρος της έρευνας αξιοποιήθηκε ο συνδυασμός ποιοτικής και ποσοτικής μεθοδολογίας. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν 503 ρεπορτάζ και άρθρα, τα οποία κατηγοριοποιήθηκαν ανάλογα με το περιεχόμενό τους σε 8 ευρύτερες θεματικές κατηγορίες και επιμέρους υπο-κατηγορίες. Τα αποσπάσματα που χρησιμοποιούνται εν συνεχεία αντλήθηκαν από τα ρεπορτάζ και τα άρθρα του δείγματος.

Crime staging και ανθρωποκτονίες-το κίνητρο της αυτό-συντήρησης

Crime staging: Ο όρος crime staging αποδίδεται ως σκηνοθεσία του τόπου του εγκλήματος από τον πραγματικό δράστη, ο οποίος έχει ως σκοπό να κατευθύνει τις έρευνες μακριά από τον ίδιο, δίνοντας ψευδή εικόνα για τον τρόπο διάπραξης του εγκλήματος, αλλά και πλαστό άλλοθι στον εαυτό του. Για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του ακολουθεί συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς. Οι δράστες που προσπαθούν να ανασκευάσουν τη σκηνή του εγκλήματος μπορεί να αντλούν ιδέες για τον τρόπο που θα αλλοιώσουν, ή θα καταστρέψουν τα στοιχεία από ταινίες, ή σειρές που έχουν παρακολουθήσει, ή βιβλία που έχουν διαβάσει στο παρελθόν. Επίσης, εξασκούν τις αφηγηματικές τους ικανότητες, ώστε να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν μια ρεαλιστική και πειστική ιστορία. Ωστόσο, το αφηγηματικό τους «επίτευγμα» μπορεί μελλοντικά να αποτελέσει και την αδυναμία τους, αποκαλύπτοντας την αλήθεια. Το κίνητρο διάπραξης του εγκλήματος της ανθρωποκτονίας μπορεί να είναι φαινομενικά οποιοδήποτε, για τον λόγο αυτό ο δράστης πραγματοποιεί συνειδητά αλλοιώσεις στη σκηνή του φόνου, με σκοπό να αποπροσανατολίσει τις έρευνες από τον ίδιο ως συνήθη ύποπτο. Η αλλοίωση της σκηνής πραγματοποιείται με την προσθήκη ή την αφαίρεση φυσικών/απτών στοιχείων, μέθοδος η οποία στοχεύει στην υπόδειξη ενός αγνώστου δράστη (Chancellor&Graham, 2017).

Πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής σκηνοθεσία και τύποι δραστών

Έχουν προσδιοριστεί τρεις κύριοι τύποι σκηνοθεσίας μιας σκηνής εγκλήματος ανθρωποκτονίας:

· η πρωταρχική, όπου ο δράστης την έχει προσχεδιάσει και αποσκοπεί στην εσφαλμένη κατεύθυνση της αστυνομικής έρευνας, μέσω της χειραγώγησης των αποδεικτικών στοιχείων (Douglas & Douglas, 2006),

· η δευτερογενής, περίπτωση στην οποία πρόθεσή του είναι να καλύψει το πραγματικό κίνητρο της δολοφονίας και όχι να κατευθύνει την αστυνομική έρευνα προς μια εσφαλμένη κατεύθυνση. Οι δράστες προβαίνουν σε δευτερογενή σκηνοθεσία της σκηνής του εγκλήματος, με σκοπό να καλύψουν το πρωταρχικό κίνητρο της ανθρωποκτονίας. Συνήθως, στη δευτερογενή σκηνοθεσία ο δράστης προδίδεται από τη σκηνή του εγκλήματος, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αποδιοργανωμένο τύπο. Οι δράστες στην περίπτωση αυτή δημιουργούν μια προσωπική έκφραση (προσωποποίηση) και δεν στοχεύουν στην παραπλάνηση των Αστυνομικών Αρχών (Douglas & Douglas, 2006), και

· η τριτογενής, στην οποία ο δράστης, ή άλλο πρόσωπο/άλλα πρόσωπα, παρεμβαίνουν στη σκηνή του εγκλήματος πραγματοποιώντας αλλοιώσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην προστασία της αξιοπρέπειας του θύματος. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα που μπορούμε να αναφέρουμε στο σημείο αυτό αφορά σε περιπτώσεις στις οποίες το θύμα εντοπίζεται χωρίς ρούχα από μέλη της οικογένειας, ή άλλα προσφιλή του πρόσωπα, τα οποία φροντίζουν να καλύψουν το σώμα του θύματος ή να το ντύσουν (τριτογενής σκηνοθεσία) (Geberth, 2006, όπως αναφέρεται στο βιβλίο της Pettler, 2016). Ο στόχος εν προκειμένω δεν είναι ο αποπροσανατολισμός των ερευνών και για τον λόγο αυτό, αν και πρόκειται για πράξεις που πραγματοποιήθηκαν μεταγενέστερα στον τόπο του εγκλήματος, δεν θεωρείται σκηνοθεσία. Ουσιαστικά, η διαφορά με τα υπόλοιπα είδη crime staging είναι η πρόθεση του ατόμου που παρενέβη στη σκηνή του εγκλήματος. Επιπλέον, ένας άλλος λόγος είναι η προστασία, είτε του θύματος είτε της οικογένειας του, και συνήθως συναντάται σε σεξουαλικά εγκλήματα. Οι δράστες τέτοιων εγκλημάτων συχνά αφήνουν το θύμα σε ταπεινωτική θέση και ως εκ τούτου δύσκολα μπορεί κανείς να κατηγορήσει την «προστατευτική» συμπεριφορά ενός μέλους της οικογένειας. Ωστόσο, οι Αρχές θα πρέπει να λάβουν μια ακριβή και λεπτομερή περιγραφή για την κατάσταση του σώματος όταν βρέθηκε και τις ενέργειες στις οποίες προέβη το άτομο για να μεταβάλλει τη σκηνή του εγκλήματος. Επιπρόσθετα, η συγκεκριμένη μορφή σκηνοθεσίας συναντάται σε περιπτώσεις στις οποίες έχει προηγηθεί ερωτική συνεύρεση του θύματος και ο μάρτυρας – συγγενής εντοπίσει το θύμα γυμνό, ή με ακατάλληλη ενδυμασία και για τον λόγο αυτό παρεμβαίνει στη σκηνή του εγκλήματος ντύνοντάς το (Douglas et al., 2006). Σύμφωνα με τους Douglas & Munn (1992) η σκηνοθεσία του εγκλήματος αποσκοπεί στην αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος πριν από την άφιξη της αστυνομίας, προκειμένου η έρευνα να κατευθυνθεί μακριά από τον συνήθη ύποπτο είτε για την προστασία της αξιοπρέπειας του θύματος ή της οικογένειας του (Bitton & Dayan, 2019). Σκοπός του δράστη είναι να παρουσιάσει ένα σενάριο «νόμιμου θανάτου» ή του σεναρίου της εξαφάνιση του θύματος (Pettler, 2016).

Μια άλλη, ειδική, περίπτωση που έχει απασχολήσει την επιστημονική έρευνα είναι αυτή του αποδιοργανωμένου σεξουαλικού δράστη ο οποίος προβαίνει σε υπερβολικό ακρωτηριασμό των μαστών, των γεννητικών οργάνων, ή άλλων ερωτογενών περιοχών του σώματος, όπως είναι οι μηροί, η κοιλιά, οι γλουτοί και ο λαιμός. Η υπερβολή αντικατοπτρίζει τις φαντασιώσεις του και παράλληλα είναι πιθανό να υπάρχουν σημάδια έντονης βίας, ή αποπροσωποποίησης για πραγματιστικούς λόγους, όπως για παράδειγμα για την απόκρυψη της ταυτότητας του θύματος. Ο δράστης αλλοιώνει τον τόπο του εγκλήματος με σκοπό να καλύψει το πραγματικό κίνητρο της δολοφονίας, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα την οργάνωση της εγκληματικής δραστηριότητας, η οποία θα καλύψει το πραγματικό κίνητρο της δολοφονίας. Στη δευτερογενή σκηνοθεσία στόχος του δράστη δεν είναι να παραπλανήσει τις Αρχές, κατευθύνοντάς τες προς έναν άγνωστο δράστη, αλλά να καλύψει το πραγματικό κίνητρο της δολοφονίας, μέσω της αλλοίωσης του τόπου του εγκλήματος. Ωστόσο, ο δράστης δεν οργανώνει λεπτομερώς τη σκηνή του εγκλήματος, η οποία συνήθως παραπέμπει σε ληστεία ή βιασμό μετά φόνου (Douglas et al., 2006).

Οργανωμένη, αποδιοργανωμένη, μεικτή και άγνωστη σκηνή του εγκλήματος

Μετά την ταξινόμηση των δραστών σε οργανωμένο και αποδιοργανωμένο τύπο, οι ερευνητές ταξινόμησαν τις σκηνές του εγκλήματος σε οργανωμένη, αποδιοργανωμένη, μεικτή και άγνωστη. Η ταξινόμηση αυτή πραγματοποιήθηκε ανεξάρτητα από τους τύπους του δράστη. Η οργανωμένη σκηνή ενός εγκλήματος (organized crime scene) υποδηλώνει σχεδιασμό και προμελέτη εκ μέρους του δράστη. Για παράδειγμα, το έγκλημα μπορεί να διαπράττεται σε μια επιλεγμένη από τον δράστη, ή απομονωμένη περιοχή, ή το θύμα μπορεί να έχει δολοφονηθεί σε μια τοποθεσία και να έχει μεταφερθεί σε μια άλλη. Η ανοργάνωτη σκηνή του εγκλήματος (disorganized crime scene) υποδηλώνει αυθορμητισμό από πλευράς του δράστη και συνήθως πρόκειται για μανιακές επιθέσεις προς το θύμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο τόπος του εγκλήματος είναι και ο τόπος συνάντησης δράστη και θύματος. Η μεικτή σκηνή του εγκλήματος (mixed crime scene) συνδυάζει χαρακτηριστικά των δύο προαναφερθέντων τύπων. Ενδεχομένως οι δράστες να είναι δύο ή περισσότεροι. Ο δράστης αρχικά μπορεί να έχει προσχεδιάσει το έγκλημα και να είναι οργανωμένος, όμως κατά τη διάρκεια διάπραξής του μπορούν να συμβούν απρόβλεπτα γεγονότα, τα οποία θα τον αναγκάσουν να αναπροσαρμόσει γρήγορα τον σχεδιασμό του. Ο αριθμός των λαθών που θα κάνει ο δράστης, ή οι δράστες, εξαρτώνται από τη συμπεριφορά τους. Αν και οι χαρακτηρισμοί «οργανωμένη», ή «ανοργάνωτη σκηνή του εγκλήματος» ταιριάζουν σε πολλές περιπτώσεις, δεν μπορούν όλες οι σκηνές εγκλήματος να ταξινομηθούν σε μία από αυτές τις δύο κατηγορίες. Επιπλέον, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι σκηνές του τόπου του εγκλήματος μπορεί να εμφανίζουν διαφορετικούς βαθμούς οργάνωσης και αποδιοργάνωσης. Οι άγνωστες σκηνές του εγκλήματος (unknown crime scenes) αφορούν τις περιπτώσεις οι οποίες δεν μπορούν να ταξινομηθούν στις προηγούμενες κατηγορίες, καθώς η σκηνή του εγκλήματος δεν μπορεί να παρέχει αρκετές πληροφορίες για τον τρόπο διάπραξης του εγκλήματος. Για παράδειγμα, ένα πτώμα σε αποσύνθεση, ή ένα θαμμένο πτώμα, πιθανότατα δεν παρέχουν άμεσα αρκετές και επαρκείς πληροφορίες, ώστε να προκύψει η ταξινόμηση (US Department of Justice, 1985).

Κίνητρα αλλοίωσης της σκηνής του εγκλήματος και ενδοοικογενειακή ή συντροφική βία

Κίνητρο αυτοσυντήρησης

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία οι δράστες που διαπράττουν εγκλήματα είναι δυνατόν να προβούν σε πράξεις πριν, κατά τη διάρκεια, ή μετά το έγκλημα, με σκοπό τη σύγχυση, την παρεμπόδιση και τον αποπροσανατολισμό των ερευνών που διεξάγουν οι αρχές. Στόχος τους είναι η απόκρυψη της ταυτότητάς τους και της σύνδεσης τους με το έγκλημα. Ορισμένες ενέργειες αποπροσανατολισμού των αρχών είναι η χρήση μάσκας, γαντιών, ή μεταμφίεσης, για την απόκρυψη των φυσικών χαρακτηριστικών του δράστη, η επιλογή της τοποθεσίας διάπραξης του εγκλήματος, ή εύρεσης του πτώματος, ή η σκόπιμη αλλοίωση των στοιχείων φυσικών και μη του τόπου του εγκλήματος (Turvey, 2008). Οι ενέργειες αυτές συνδέονται με το κίνητρο της αυτοσυντήρησης (self-preservation). Το κίνητρο της αυτό-συντήρησης δεν σχετίζεται με το κίνητρο του φόνου. Σε ποιοτικές έρευνες που έχει αξιοποιηθεί η περιγραφική ανάλυση έχει διαπιστωθεί ότι η πλειοψηφία των ανθρωποκτονιών στις οποίες το άτομο που τις έχει διαπράξει είναι σύντροφος του θύματος είναι άνδρες, ενώ τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες (United States Department of Justice, 2014, όπως επισημαίνει στο βιβλίο της η Pettler, 2016).

Πώς ο καθ’ ομολογίαν δράστης σκηνοθέτησε τη σκηνή του εγκλήματος

Στην υπόθεση των Γλυκών Νερών ο δράστης αλλοίωσε τον τόπο του εγκλήματος, με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να προσομοιάζει με ληστεία, όπως και ισχυρίστηκε ο ίδιος στις Αρχές, στην προσπάθειά του να αποπροσανατολίσει την έρευνα. Στην προσπάθεια του αυτή, έστρεψε τις έρευνες προς άγνωστους δράστες, οι οποίοι όπως ισχυρίστηκε εισέβαλαν στο σπίτι για να το ληστέψουν, σκότωσαν και κρέμασαν στα κιγκλιδώματα του σπιτιού αρχικά το σκύλο της οικογένειας και έπειτα σκότωσαν την 20άχρονη μητέρα επειδή τους αντιστάθηκε. Επιπρόσθετα, πρόσθεσε αντικείμενα στο χώρο, τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να επιβεβαιώνονται οι ισχυρισμοί του, τονίζοντας ότι στην οικία υπήρχε όντως μεγάλο χρηματικό ποσό, ύψους 10.000 ευρώ.

Οι εν λόγω πληροφορίες αντλήθηκαν από την έρευνα στα ρεπορτάζ και τα άρθρα που γράφτηκαν και δημοσιεύτηκαν για την υπόθεση. Ενδεικτικά αναφέρθηκε: «Χθες (18.05) ο Γεωργιανός που είχε συλληφθεί στον Έβρο, εμφανίστηκε ενώπιον της ανακρίτριας για να απολογηθεί, κατηγορούμενος για τη ληστεία στο Πικέρμι και με αδιάφορο ύφος είπε ότι δεν έχει ιδέα για τη δολοφονία της 20χρονης Κ..», «…μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να προκύπτουν στοιχεία που να τον συνδέουν στη ληστεία μετά φόνου τα ξημερώματα της περασμένης Τρίτης στη μεζονέτα των Γλυκών Νερών», «Ένταλμα σύλληψης για ληστείες κατά συρροή εξέδωσε η 11η Τακτική Ανακρίτρια σε βάρος του 36χρονου Γεωργιανού…», Η φωτογραφία δείχνει το πειστήριο 36, το κουτί της Monopoly, στην οποία, όπως ψευδώς κατέθεσε αρχικά ο πιλότος, βρίσκονταν περίπου 10.000 ευρώ που πήραν οι ληστές», «Συγκλονίζουν τα όσα λέει ότι συνέβησαν, όταν οι αστυνομικοί τον έλυσαν».

Οι ενέργειες αυτές, όπως επεσήμανε και ο Turvey (2008), συνδέονται με το κίνητρο της αυτοσυντήρησης (self- preservation). Η προσπάθεια παραπλάνησης και το αφήγημα της φαινομενικής του αθωότητας διήρκησαν 28 ημέρες. Μάλιστα, όπως επιβεβαιώθηκε και από τη βιβλιογραφική επισκόπηση αρκετά μεγάλο ποσοστό των ανθρωποκτονιών της έρευνας σκηνοθετήθηκαν έτσι ώστε να παραπέμπουν σε διάρρηξη ή ληστεία, ενώ στην πραγματικότητα ο δράστης ήταν ο σύντροφος ή ο σύζυγος του θύματος. Χαρακτηριστικά, οι δράστες είχαν αναφέρει στις Αρχές ότι κάποιος εισέβαλε στο σπίτι με σκοπό την κλοπή και στην προσπάθειά του αυτή σκότωσε το θύμα, όπως ακριβώς ισχυρίστηκε και ο καθ’ ομολογίαν δράστης των Γλυκών Νερών. Όπως επεσήμαναν οι Douglas & Munn (1992) και μετέφεραν αργότερα στα άρθρα τους οι Geberth (1996) και Ferguson (2015) ο ρόλος των αρχών στην εξιχνίαση των ανθρωποκτονιών στις οποίες ο δράστης διατηρούσε συντροφική, ή συζυγική σχέση, με το θύμα είναι καίριος. Ιδιαίτερα, υποθέσεις στις οποίες ο θάνατος του θύματος ήταν αιφνίδιος και παράλληλα ο τόπος διάπραξης του εγκλήματος ήταν η οικία του πρέπει να διερευνώνται σε βάθος. Οι άντρες που έχουν σκηνοθετήσει τη σκηνή του εγκλήματος συνήθως διηγούνται μια ιστορία εισβολής αγνώστων στο σπίτι, χωρίς άλλους μάρτυρες, από την οποία επέζησαν μόνο οι ίδιοι. Επιπρόσθετα, οι επικρατέστεροι τρόποι διάπραξης, όπως επιβεβαιώνεται και από την υφιστάμενη βιβλιογραφία είναι το χτύπημα από αμβλύ αντικείμενο και ο στραγγαλισμός. Εν προκειμένω, ο μετέπειτα καθ’ ομολογίαν δράστης υιοθέτησε το συγκεκριμένο σενάριο, έχοντας στραγγαλίσει ο ίδιος το θύμα. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκαν στα υπό μελέτη ρεπορτάζ και άρθρα: «Οι εικόνες αποτυπώνουν το καλοστημένο σκηνικό ληστείας στη μεζονέτα των Γλυκών Νερών», «Και νέα φωτογραφικά ντοκουμέντα από το εσωτερικό του σπιτιού στα Γλυκά Νερά, βλέπουν το «φως» της δημοσιότητας. Οι φωτογραφίες δείχνουν το σκηνικό που έστησε ο 32χρονος M. που δολοφόνησε τη σύζυγό του Κ., για να αποπροσανατολίσει τις Αρχές», «Οι φωτογραφίες, που συμπεριλαμβάνονται στη δικογραφία, αποτυπώνουν το φρικτό σκηνικό του θανάτου…», Η φωτογραφία δείχνει το πειστήριο 36, το κουτί της Monopoly, στην οποία, όπως ψευδώς κατέθεσε αρχικά ο πιλότος, βρίσκονταν περίπου 10.000 ευρώ που πήραν οι ληστές».

Όπως αποδείχθηκε και βιβλιογραφικά οι άντρες που σκοτώνουν τις συντρόφους τους διάγουν μια συμβατική ζωή και ως εκ τούτου, συνδυαστικά με την αλλοίωση της σκηνής του εγκλήματος, χρησιμοποιούν το προφίλ τους, έτσι ώστε να κατευθύνουν την έρευνα μακριά από τον ίδιους ως ύποπτους. Ο καθ΄ ομολογίαν δράστης στην υπόθεση των Γλυκών Νερών χρησιμοποίησε το προφίλ του υπεράνω πάσης υποψίας ευυπόληπτου πολίτη με σκοπό να κατευθύνει τόσο τις έρευνες όσο και τα Μέσα, αλλά και την κοινή γνώμη, μακριά από αυτόν. Πιο συγκεκριμένα, το επαγγελματικό, οικονομικό υπόβαθρο και το κοινωνικό status που διατηρούσε συνέβαλε στη φαινομενική αθωότητά του. Ενδεικτικά στα δημοσιεύματα αναφέρθηκαν: «Στα νέα βίντεο που βρέθηκαν στο κινητό του καθ’ομολογίαν δολοφόνου, η 20χρονη κολυμπάει σε πισίνα του ξενοδοχείου στο Ντουμπάι, στο τελευταίο ταξίδι που έκανε ποτέ», «Εμείς όμως βλέπαμε το περιτύλιγμα της σχέσης αυτής, το τι γινόταν πραγματικά το ήξεραν μόνο οι ίδιοι. Δεν ξέραμε δεν είχαμε ιδέα. Εμείς γνωρίζαμε ένα πολύ ευτυχισμένο ζευγάρι και το «ζηλεύαμε» με την καλή έννοια», «Οι φωτογραφίες από τον «παραμυθένιο» γάμο στην Πορτογαλία».

Συμπεράσματα

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ανθρωποκτονίες στις οποίες τα θύματα είναι γυναίκες που διατηρούσαν συντροφική σχέση με τον μοναδικό επιζώντα, ή/και περιπτώσεις αιφνίδιου θανάτου γυναικών χωρίς προφανές αίτιο, θα πρέπει να διερευνώνται σε βάθος και διεξοδικά, καθώς τα ποσοστά των κεκαλυμμένων γυναικοκτονιών είναι ιδιαίτερα αυξημένα και ως εκ τούτου υπάρχουν υποθέσεις στις οποίες οι πραγματικοί δράστες δεν αποκαλύπτονται ποτέ κυρίως λόγω της αλλοίωσης της σκηνής του εγκλήματος. Όπως και στην υπόθεση των Γλυκών Νερών ο δράστης αποκαλύφθηκε έπειτα από 38 ημέρες ερευνών. Η προμελετημένη σκηνοθεσία της σκηνής του εγκλήματος, συνδυαστικά με το κοινωνικοοικονομικό και επαγγελματικό υπόβαθρο του δράστη και το προφίλ που προωθούσε στα Μέσα, συνέβαλαν πρόσκαιρα στην απομάκρυνση των ερευνών από τον ίδιο. Η ύπαρξη επεισοδίων ενδοοικογενειακής βίας σε υποθέσεις ανθρωποκτονιών πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει στην υπόδειξη του δράστη. Η υφιστάμενη βιβλιογραφία βρίθει πλούσιων ευρημάτων για το crime staging και τους λόγους για τους οποίους οι δράστες προβαίνουν στην ενέργεια αυτή και μάλιστα πολλές φορές συνοδεύονται από μελέτες περίπτωσης (case studies), έτσι ώστε η θεωρία να εφαρμόζεται σε εγκλήματα που συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο.

Βιβλιογραφία

Bartol, C. R., & Bartol, A. M. (2011). Criminal behavior: A psychological approach (9th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall

Bitton, Y. and Dayan, H. (2019). The Perfect Murder’: An Exploratory Study of Staged Murder Scenes and Concealed Femicide. The British Journal of Criminology 59(5): 1054–1075. Doi: https://doi.org/10.1093/bjc/azz015. Διαθέσιμο στο: https://academic.oup.com/bjc/article/59/5/1054/5489005.

Chancellor, A., Graham, G. (2017). Crime Scene Staging. Investigating Suspect Misdirection of the Crime Scene. Illinois: Charles, Thomas Publisher.

Dobash, R. E., Dobash, R. P., Cavanagh, K., & Lewis, R. (2004). Not an Ordinary Killer— Just an Ordinary Guy. Violence Against Women, 10(6), 577–605. doi:10.1177/1077801204265015

Dorfman, L., Woodruff, K., Chavez, V (1997). Youth and violence on local television news in California. American Journal of Public Health 87(8):1311–16. Doi: 10.2105/ajph.87.8.1311

Douglas , J. and Douglas, L. (2006). ‘The Detection of Staging, Undoing and Personation at the Crime Scene’, in J. E. Douglas, A. W. Burgess, A. G. Burgess and R.K. Ressler, eds., Crime Classification Manual, 2nd edn, 31–44. Jossey-Bass.

J. E. Douglas, A. W. Burgess, A. G. Burgess and R.K. Ressler, (2006). eds., Crime Classification Manual, 2nd edition, 31–44. San Francisco: Jossey-Bass.

Easteal, P. (1993). Killing the Beloved: Homicide between Adult Sexual Intimates. Canberra: Australian Institute of Criminology. Διαθέσιμο στο: https://www.aic.gov.au/sites/default/files/2020-05/beloved.pdf (Πρόσβαση στις 23/1/2022).

Ferguson, C. (2015). Staged Homicides: An Examination of Common Features of Faked Burglaries, Suicides, Accidents and Car Accidents. Journal of Police and Criminal Psychology, 30(3): 139–57. Doi: http://dx.doi.org/10.1007%2Fs11896-014-9154-1

Hazelwood, R. R. and Napier, M. R. (2004). Crime Scene Staging and its Detection.

International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 48 (6): 744–59. Doi: 10.1177/0306624X04268298.

Geberth, V. J. (1996). The Staged Crime Scene. Law and Order 44(2): 89–93. Διαθέσιμο στο: https://silo.tips/download/the-staged-crime-scene

Keepel, R. D. and Weis, J. G. (2004), ‘The Rarity of “Unusual” Dispositions of Victim Bodies: Staging and Posing’, Journal of Forensic Science, 49(6): 1308–12. Doi: 10.1520/JFS2004033. Διαθέσιμο στο: https://eprints.qut.edu.au/82077/1/eprints%20pdf.pdf

Mouzos, J. (1999). Femicide: The Killing of Women in Australia 1989-1998. Canberrra: Australian Institute of Criminology: Research and Public Policy Series 18. Australia: Australian Institute of Criminology. Διαθέσιμο στο: https://www.aic.gov.au/sites/default/files/2020-05/rpp018.pdf (Πρόσβαση στις 23/1/2022).

Pettler, GL. (2016). Crime Scene Staging Dynamics in Homicide Cases. N.W: Taylor & Francis Group.

Rennison, C. (2001). Intimate Partner Violence and Age of Victim, 1993-99. Bureau of Justice Statistics Special Report. U.S. Department of Justice. Διαθέσιμο στο: https://www.prisonpolicy.org/scans/bjs/ipva99.pdf

Turvey, B. (2008). Criminal Profiling: An Introduction to Behavioral Evidence Analysis, 3rd ed. London: Academic Press.

US Department of Justice (1985). Violent Crime. Washington: Office of Congressional and Public Affairs. Διαθέσιμο στο: https://www.ojp.gov/pdffiles1/Digitization/99114-99117NCJRS.pdf

[1] https://e-keme.gr/category/working-groups/crime-%ce%bcedia-lab/

Διαβάστε ακόμα:

Έγκλημα στα Γλυκά Νερά και μιντιακές απεικονίσεις: μία ερευνητική προσέγγιση του Crime & MediaLab (ΚΕ.Μ.Ε.)

Bio
Latest Posts

Αγγελική Καρδαρά

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος (με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία) και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.). Το θέμα της διδακτορικής διατριβής της, με Επιβλέποντα τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση, αφορά τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού. Από τον Φεβρουάριο του 2020 ανέλαβε και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών, ισπανικών). Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης, δίνει διαλέξεις και οργανώνει μαθήματα σεμιναριακού τύπου στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα & Media». Επίσης, είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη ερευνών εγκληματολογικού, κοινωνικού και μιντιακού ενδιαφέροντος, αρθρογραφεί και συγγράφει. Έχει συγγράψει τα βιβλία: Τρομοκρατία και ΜΜΕ (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Όταν η ψυχή μιλάει (εκδόσεις Υδρόγειος), Φυλακή και Γλώσσα (εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα), Εγχειρίδιο Εγκληματολογίας για τον Αστυνομικό και Δικαστικό Συντάκτη (εκδόσεις Παπαζήση), Σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των εγκληματιών που απασχόλησαν τα ελληνικά ΜΜΕ (1993-2018): Criminal Profiling and Media (εκδόσεις Παπαζήση). Οι «Νέοι Παγιδευμένοι στα Παιχνίδια της Βίας: Εγκλήματα με Δράστες και Θύματα Νέους» είναι το έκτο βιβλίο της και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση.